Συνοπτική καταγραφή των πολέμων στήν ἀρχαία Ἑλλάδα

Συνοπτική καταγραφή των πολέμων στήν ἀρχαία Ἑλλάδα

Στὸν κατάλογο ποῦ ἀκολουθεί ἀναφέρονται οἱ σημαντικότεροι πόλεμοι της ἀρχαίας ἑλληνικῆς ἱστορίας κατά χρονολογική σειρά. Πόλεμοι στήν ἀρχαιότητα χαρακτηρίζονταν συνήθως συγκρούσεις ποῦ αφορούσαν συνασπισμούς κρατῶν καὶ πόλεων καὶ ὄχι ἁπλά τοπικές συγκρούσεις μεταξύ γειτονικῶν περιοχῶν

Ἀρχαϊκή περίοδος

Πρῶτος Μεσσηνιακός πόλεμος (743-724 π.Χ.): Πόλεμος ἀνάμεσα στοὺς Σπαρτιᾶτες καὶ τους Μεσσήνιους ποῦ εἶχε ὡς ἀποτέλεσμα την προσάρτηση της Μεσσηνίας στήν Σπάρτη

Ληλάντιος πόλεμος (ἀνάμεσα στὰ ἔτη 710-650 π.Χ.): Πόλεμος ἀνάμεσα στὶς δύο ἰσχυρότερες πόλεις κράτη της Εὔβοιας γιά τή διεκδίκηση του Ληλάντιου πεδίου. Στὸν πόλεμο ἀναμίχθηκαν της Ἰωνίας καὶ οἱ Θεσσαλοί. Ἀποτέλεσμα του πολέμου ἦταν νὰ ἀποδυναμωθοῦν οἱ δύο Εὐβοϊκές πόλεις ποῦ μέχρι τότε ἦταν μεγάλες ἀποικιακές καὶ ἐμπορικές δυνάμεις.

Δεύτερος Μεσσηνιακός πόλεμος (685-668 π.Χ. περίπου): Πόλεμος ποῦ ξέσπασε μετά την ἐξέγερση των Μεσσήνιων κατά της Σπάρτης. Στὸν πόλεμο αὐτὸ ἀναμίχθηκαν οἱ περισσότερες πόλεις της Πελοποννήσου. Ἔληξε με νίκη των Σπαρτιατῶν καὶ νέα ὑποταγή των Μεσσήνιων.

Μελιακός πόλεμος (περίπου 650 π.Χ.): Πόλεμος Ἰωνικῶν πόλεων ἐναντίον της πόλης Μελίας στήν χερσόνησο της Μυκάλης. Οἱ νικητές του πολέμου ἵδρυσαν το κοινό των Ἰώνων καὶ το θρησκευτικό τους κέντρο τοποθετήθηκε στή Μυκάλη στήν περιοχή της κατεστραμένης πόλης Μελίας

Μιλ πόλεις ησιακός πόλεμος (624-612/611 π.Χ.): Ὁ πόλεμος αὐτὸς ἦταν ἀποτέλεσμα της προσπάθειας των Λυδών νὰ καταλάβουν τή Μίλητο καὶ ἔληξε με συμφωνία εἰρήνης ἀνάμεσα στὶς δύο πλευρές.

Πρῶτος ἱερὸς πόλεμος (595-585 π.Χ.): Πόλεμος ἀνάμεσα σε μέλη της Δελφικῆς ἀμφικτυονίας κι της πόλης Κρίσας, με το ἐπίνειό της Κίρρα ποῦ κατηγορήθηκαν πώς παρενοχλοῦσαν τους προσκυνητές των ΔελφῶνἸωνική ἐπανάσταση (499-494 π.Χ.): Ἐπανάσταση τῶν Ἰωνικῶν πόλεων ἀλλὰ καὶ ἄλλων πόλεων της Μικράς Ἀσίας καὶ της Κύπρου κατά των Περσῶν

Περσικοί πόλεμοι (492-479 π.Χ.): Δύο διαδοχικές ἐκστρατεῖες των Περσῶν κατά τῶν Ἑλληνικῶν πόλεων. Ἡ ἐκστρατεία του Δαρείου τερματίστηκε με την ἧττα των Περσῶν στή μάχη του Μαραθῶνα καὶ του Ξέρξη με την ἧττα των Περσῶν στήν μάχη των Πλαταιῶν

Πρῶτος Πελοποννησιακός πόλεμος (460-445 π.Χ.) Πρώτη φάση των συγκρούσεων ἀνάμεσα στήν Πελοποννησιακή καὶ την Ἀθηναϊκή συμμαχία ποῦ τερματίστηκαν με τις Τριακονταετεῖς Σπονδές.

Δεύτερος ἱερὸς πόλεμος (449-448 π.Χ.) Διαμάχη Ἀθήνας καὶ Σπάρτης σχετικά με την ἀνάθεση του ἐλέγχου του μαντείου των Δελφῶν στοὺς Φωκεῖς

Σαμιακός πόλεμος (440-439 π.Χ.) Πόλεμος ποῦ ξέσπασε ὅταν ἡ Ἀθήνα παρενέβη στή διαμάχη των πόλεων της Σάμου καὶ της Μιλήτου γιά τον ἔλεγχο περιοχῶν ποῦ ἀνῆκαν παλαιότερα στήν Πριήνη.

Πελοποννησιακός πόλεμος (431-427 π.Χ.) Ὁ μεγαλύτερος πόλεμος της ἀρχαιότητας ἀνάμεσα στὶς ἑλληνικές πόλεις. Πῆρε πανελλήνιες διαστάσεις καὶ μετά ἀπὸ συγκρούσεις ποῦ διήρκεσαν 27 χρόνια ἐπικράτησε ἡ Πελοποννησιακή συμμαχία. Ὁ πόλεμος αὐτὸς περιλάμβανε τρεῖς φάσεις.

Ἀρχιδάμειος πόλεμος (431-421 π.Χ): Ὁ Ἀρχιδάμειος πόλεμος, πῆρε το ὄνομα του ἀπὸ τον βασιλιά της Σπάρτης Ἀρχίδαμος, ὁ ὁποῖος ἦταν ἐπὶ κεφαλῆς τῶν πελοποννησιακῶν δυνάμεων ποῦ κατέλαβαν την Ἀττική -ὄχι ὅμως καὶ την Ἀθήνα- στὰ πρῶτα ἔτη του Πελοποννησιακοῦ πολέμου. Οἱ δύο πόλεις ὑπέγραψαν την ἄνοιξη του 421 π.Χ. τή Νικίειο εἰρήνη ἡ ὁποία συμφωνήθηκε νὰ ἔχει διάρκεια μισοῦ αἰῶνα

Σικελική ἐκστρατεία (415-413 π.Χ): Ὁ Ἀλκιβιάδης, πολιτικός με πολλές ἱκανότητες καὶ ὑπέρμετρες φιλοδοξίες, χρησιμοποιῶντας ὡς πρόφαση τον πόλεμο δύο σικελικῶν πόλεων, της Ἔγεστας καὶ του Σελινούντα, πείθει την Ἐκκλησία του Δήμου, νὰ ὀργανώσει μεγάλη ἐκστρατεία στή Σικελία με το πρόσχημα της ἀποστολῆς βοήθειας πρός τους Ἐγεσταίους, φίλους της Ἀθήνας

Δεκελικός πόλεμος (413-404 π.Χ.):Ὁ Ἀλκιβιάδης κατηγορεῖται ἀπὸ τους ἐχθροὺς του καὶ αὐτὸς φοβούμενος την καταδίκη σε θάνατο, ἀρνεῖται νὰ ἐπιστρέψει στήν Ἀθήνα καὶ καταφεύγει στή Σπάρτη. Ἐκεῖ προτρέπει νὰ καταλάβουν καὶ νὰ ὀχυρώσουν τή Δεκέλεια στήν Ἀττική γιά νὰ ἀποκόψουν την Ἀθήνα ἀπὸ την ἀγροτική ἐνδοχῶρα της.

Κορινθιακός πόλεμος (395-386 π.Χ.): Πόλεμος ἀνάμεσα στὴ Σπάρτη καὶ στὸν συνασπισμό ποῦ συγκροτήθηκε ἀπό τους πρώην σύμμαχούς της Σπάρτης, Κορίνθιους καὶ Βοιωτούς καθώς καὶ ἀπό τους Ἀθηναίους καὶ Ἀργείους Ὁ πόλεμος ἔληξε το 386 π.Χ. με την Ἀνταλκίδειο εἰρήνη

Θηβαϊκοί πόλεμοι (371-362 π.Χ.): Σειρά πολέμων ποῦ διεξήγαγαν οἱ Θηβαῖοι γιὰ νὰ ἐπεκτείνουν την ζώνη ἐπιρροῆς τους. Ἡ Θηβαϊκή ἐπεκτατικότητα τερματίστηκε με την μάχη της Μαντίνειας το 362 π.Χ.

Πρῶτος συμμαχικός πόλεμος (357-355 π.Χ.) Πόλεμος ποῦ προκλήθηκε ὅταν ἀποστάτησαν ἀπό τὴ δεύτερη Ἀθηναϊκή συμμαχία τα νησιά Ρόδος, Κῶς καὶ Χίος καὶ ὁδήγησε στὴν διάλυση της συμμαχίας.

Τρίτος ἱερὸς πόλεμος (356-346 π.Χ.): Πόλεμος ποῦ ξέσπασε μετά την ἄρνηση των Φωκέων νὰ πληρώσουν το πρόστιμο ποῦ τους ἐπέβαλλε το Ἀμφικτυονικό συνέδρειο. Ὁ πόλεμος πῆρε μεγάλες διαστάσεις καὶ ἀναμίχθηκαν τα περισσότερα κράτη της κεντρικῆς Ἑλλάδας καὶ ἐπιπλέον οἱ Ἀθηναῖοι καὶ οἱ Μακεδόνες. Τελικά οἱ Μακεδόνες ἔκλεισαν εἰρήνη με τους Ἀθηναίους (Φιλοκράτειος εἰρήνη) καὶ ὑπέταξαν τους Φωκεῖς

Τέταρτος ἱερὸς πόλεμος (339-338 π.Χ.): Πόλεμος ποῦ ξέσπασε ὅταν ἡ πόλη των Λοκρῶν, Ἀμφισσα καταπάτησε ἱερά κτήματα των Δελφῶν Ἡ Δελφική Ἀμφικτυονία ἀνέθεσε την ἀρχηγία της ἐκστρατείας στὸν Φίλιππο ποῦ κατέλαβε την Ἀμφισσα καὶ ἀργότερα ἦρθε ἀντιμέτωπος με τον συνασπισμό πόλεων της νότιας Ἑλλάδας ποῦ σχηματίστηκε γιὰ νὰ τον ἀντιμετωπίσει Ὁ Φίλιππος ἐπικράτησε στὴν μάχη της Χαιρώνειας καὶ ξεκίνησε ἡ ἐποχῆ της Μακεδονικῆς ἡγεμονίας

Ἑλληνιστική περίοδος

Λαμιακός πόλεμος (323-322 π.Χ.):Πόλεμος μεταξύ Μακεδόνων καὶ πόλεων της Νότιας Ἑλλάδας ποῦ ἐπαναστάτησαν μετά τον θάνατο του Μεγάλου Ἀλεξάνδρου

Πόλεμοι τοῦ Ἀντίγονου (319-301 π.Χ.): Πόλεμοι του Ἀντίγονου γιὰ νὰ ἐπανενώσει την αὐτοκρατορία του Μεγάλου Ἀλεξάνδρου

Ἐκστρατεία του Πύρρου (280-275 π.Χ.): Ἡ Ἐκστρατεία του Πύρρου στὴν Ἰταλική χερσόνησο καὶ Σικελία

Χρεμωνίδειος πόλεμος (267-261 π.Χ.): Πόλεμος ἀνάμεσα στὸ Μακεδονικό βασίλειο του Ξανοίγονταν Γόνατά καὶ στὴ συμμαχία μεταξύ Ἀθήνας καὶ Σπάρτης ποῦ ἐνισχύονταν ἀπό το βασίλειο των Πτολεμαίων της Αἰγύπτου

Δημήτριος πόλεμος (239-238 π.Χ.): Πόλεμος ἀνάμεσα στὸν νέο Βασιλιά της Μακεδονίας Δημήτριο καὶ τον συνασπισμό Αιτωλικής καὶ Αχαΐκής Συμπολιτείας

Κλεομενικός πόλεμος (229/228-222 π.Χ.): Πόλεμος ἀνάμεσα στὴν Ἀχαϊκή Συμπολιτεία με σύμμαχο τὴ Μακεδονία καὶ την Σπάρτη του Κλεομένη Γ'. Κατάληξη του πολέμου ἦταν ἡ Μάχη της Σελλασίας στὴν ὁποῖα ἡ Σπάρτη ἡττήθηκε

Δεύτερος συμμαχικός πόλεμος (220-217 π.Χ.): Πόλεμος ποῦ κήρυξε ἡ Μακεδονία καὶ ἡ Αχαϊκή Συμπολιτεία ἐναντίον της Αιτωλικής Συμπολιτείας. Ὁ πόλεμος ἔληξε με την συνθήκη εἰρήνης ποῦ ἀποφασίστηκε στὸ συνέδριο της Ναυπάκτου το 217 π.Χ.

Πρῶτος Μακεδονικός πόλεμος (215-205 π.Χ.): Ὁ πρῶτος ἀπό μία σειρά πολέμων ἀνάμεσα στοὺς Ρωμαίους καὶ τους Μακεδόνες. Με τον πόλεμο αὐτὸ ἡ Ρώμη κατέλαβε κάποια ἐδάφη ἀνατολικά της Ἀδριατικής.

Πρῶτος Κρητικός πόλεμος (205-200 π.Χ.): Πόλεμος ποῦ διεξήγαγε ἡ Μακεδονία με συμμάχους την Αἰτωλική Συμπολιτεία καὶ πόλεις της Κρήτης, κατά της Ρόδου καὶ των συμμάχων της. Οἱ Μακεδόνες ἀναγκάστηκαν νὰ ἐγκαταλείψουν τον πόλεμο μετά την ἐμπλοκὴ των Ρωμαίων καὶ οἱ Ρόδιοι ἐπέκτειναν την κυριαρχία τους σε πόλεις της Κρήτης

Δεύτερος Μακεδονικός πόλεμος (200-197 π.Χ.): Ὁ δεύτερος πόλεμος ἀνάμεσα στοὺς Ρωμαίους καὶ τους Μακεδόνες κατέληξε σε νίκη των Ρωμαίων στὴ Μάχη στὶς Κυνός Κεφαλαί το 197 π.Χ. καὶ με την συνθήκη ποῦ ἀκολούθησε ἀπαγορεύτηκε στὴ Μακεδονία νὰ ἀναμειγνύεται με πολιτικά θέματα ἐκτὸς των συνόρων του κράτους του

Αἰτωλικός πόλεμος (191-189 π.Χ.): Πόλεμος ἀνάμεσα στὴν Αἰτωλική Συμπολιτεία καὶ τους συμμάχους της καὶ τὴ Ρώμη καὶ τους συμμάχους της. Ὁ πόλεμος ἔληξε με ἐπικράτηση των Ρωμαίων.

Τρίτος Μακεδονικός πόλεμος (171-168 π.Χ.): Ὁ τρίτος πόλεμος ἀνάμεσα στὴ Ρώμη καὶ την Μακεδονία ποῦ ὁδήγησε στὴν κατάλυση του Μακεδονικοῦ βασιλείου

Δεύτερος Κρητικός πόλεμος (155-153 π.Χ.): Πόλεμος ἀνάμεσα σε πόλεις της Κρήτης καὶ τους Ῥόδιους