Τι λέει η Ελληνική Μυθολογία για την αρχή του κόσμου;

Με αφορμή το γεγονὸς ὅτι ὁρισμένοι ξένοι ἐπιστήμονες ἔστειλαν τὴν ρομποτικὴ συσκευὴ «Φιλὲ» νὰ προσεδαφιστεὶ στὴν ἐπιφάνεια ἑνὸς κομήτη, μὲ σκοπὸ νὰ ἐπιτευχθεῖ λήψη δειγμάτων ἀπὸ τὴν ἐπιφάνεια καὶ τὸ ὑπέδαφος τοῦ κομήτη, ἡ ἀνάλυση τῶν ὁποίων προσδοκᾶται πὼς θὰ δώσει, μεταξὺ ἄλλων, πληροφορίες γιὰ τὴν προέλευση τοῦ ἡλιακοῦ συστήματος ἢ καὶ γιὰ τὴν ἐμφάνιση τοῦ νεροῦ καὶ τῆς ζωῆς στὴ Γῆ, ἂς δοῦμε τί λέει ἡ Ἑλληνικὴ Μυθολογία γιὰ τὴν ἀρχὴ τοῦ κόσμου!.. 

ΜΕ ΚΟΜΜΕΝΗ τὴν ἀνάσα ἡ παγκόσμια ἐπιστημονικὴ κοινότητα παρακολουθοῦσε – καὶ μάλιστα ὑπὸ τοὺς ἤχους τῆς μουσικῆς τοῦ διεθνοῦς φήμης Ἕλληνα συνθέτη Βαγγέλη Παπαθανασίου - τὴν προσεδάφιση τῆς ρομποτικῆς συσκυὴς «Φιλὲ» τοῦ διαστημικοῦ σκάφους «Ροζέτα», στὸν κομήτη 67p. 

Μεγάλη τιμὴ γιὰ τὸν ἀπανταχοῦ Ἑλληνισμό!.. Στὴν ἱστορικὴ αὐτὴ γιὰ τὴν Εὐρώπη ἀλλὰ καὶ τὴν ἀνθρωπότητα στιγμὴ καὶ ἀμέσως μετὰ τοὺς πανηγυρισμοὺς στὴν Εὐρωπαϊκὴ Διαστημικὴ Ὑπηρεσία, ἀκούστηκε μιὰ τριλογία συνθέσεων τοῦ Βαγγέλη Παπαθανασίου, γραμμένη εἰδικὰ γιὰ τὴ διαστημικὴ ἀποστολὴ «Ροζέτα» (!! 

Τί ἀναμένει, λοιπόν, ἡ ἐπιστημονικὴ κοινότητα; Τὴ λήψη δειγμάτων ἀπὸ τὴν ἐπιφάνεια καὶ τὸ ὑπέδαφος τοῦ κομήτη, ἡ ἀνάλυση τῶν ὁποίων θεωροῦν πὼς θὰ δώσει, μεταξὺ ἄλλων, πληροφορίες γιὰ τὴν προέλευση τοῦ ἡλιακοῦ συστήματος ἢ καὶ γιὰ τὴν ἐμφάνιση τοῦ νεροῦ καὶ τῆς ζωῆς στὴ Γῆ! Μήπως ἦρθε ἡ ὥρα, λοιπόν, νὰ δοῦμε τί λέει ἡ Ἑλληνικὴ Μυθολογία γιὰ τὴν ἀρχὴ τοῦ κόσμου; Διαβάζουμε: 

Ἀπὸ τοὺς πολυάριθμους κοσμογονικοὺς μυθολογικοὺς κύκλους, τὰ ἔργα Κοσμογονία καὶ Θεογονία τοῦ Ἡσιόδου σώζονται ἀκέραια. Ὁ Ἡσίοδος ταξινομεῖ καὶ ὀργανώνει πλευρὲς τῆς ἀνθρώπινης γνώσης γιὰ φυσικὰ ἢ πολιτισμικὰ φαινόμενα, ὑπό το φῶς τῆς ἰδεολογίας τῆς ἐποχῆς του. 

Χρησιμοποιεῖ –ἂν ὄχι ἐπινοεῖ– τοὺς οἰκογενειακοὺς δεσμούς, τὸ οἰκεῖο σχῆμα τῶν γενῶν καὶ ἀπόψεις τῆς κοινωνικῆς ἱεραρχίας, γιὰ νὰ ἀποδώσει δεσμούς, συμπράξεις καὶ διαδοχὲς μεταξὺ τῶν θεοτήτων, προκειμένου νὰ ἑρμηνεύσει τὴν καταγωγή, τὸ παρελθὸν καὶ τὸ παρὸν τοῦ σύμπαντος. Μὲ μεθοδολογικὰ ἐργαλεῖα τέτοια σχήματα, ποὺ εἶναι κατανοητὰ καὶ ἀποδεκτά, οἱ μυθολογικοὶ κύκλοι ἐκτείνουν τὸ ὅριο τῆς ἀνθρώπινης ἐμπειρίας σὲ γνώση καὶ μὲ αὐτὸ τὸν τρόπο ἀποτελοῦν ἔδαφος οἰκειοποίησης, νομιμοποίησης ἢ καὶ ἀλλαγῆς τοῦ κόσμου. 

Στὰ ἔργα Κοσμογονία καὶ Θεογονία τοῦ Ἡσιόδου, πρὶν ἀπὸ καθετὶ ἄλλο ὑπῆρξε τὸ Χάος, ἔπειτα ἡ Γαῖα καὶ ὁ Ἔρως. Τὸ Χάος φέρεται ὡς ἡ ἀρχὴ τῶν πραγμάτων, ὡς τὸ πρωταρχικὸ δημιουργικὸ στοιχεῖο. 

Στὴ συνέχεια, ζεύγη δυνάμεων ποὺ προέρχονται ἀπὸ ἕνα ἀρχικὸ στοιχεῖο, συνεργαζόμενα καὶ ἀντιτιθέμενα, ἑρμηνεύουν τὸν κόσμο: ἀπὸ τὴ μιὰ ἡ Γῆ, αἰώνιο καὶ ἀκλόνητο στήριγμα ὅλων τῶν πραγμάτων, τροφός, κέλυφος καὶ κατοικία τῶν ὄντων, καὶ ἀπὸ τὴν ἄλλη ὁ Ἔρωτας, ποὺ νικάει τὶς φρόνιμες συμβουλές, δαμάζει τὶς καρδιὲς τῶν θνητῶν καὶ τῶν ἀθανάτων, δύναμη ἰσχυρὴ ἡ ὁποία εἶναι ταυτόχρονα ἀρχὴ καὶ ἀπεριόριστη ἐξουσία, ἀξίωμα ποὺ ὁδηγεῖ τὰ στοιχεῖα νὰ συνεργάζονται καὶ νὰ ἑνώνονται.Το Χάος εἶναι γιὰ τὸν Ἡσίοδο διάστημα ποὺ περιέχει ἐν σπέρματι ὅλα ὅσα θὰ ἀποτελέσουν τὸ σύμπαν: πρῶτα ἀπὸ ὅλα τὸ Ἔρεβος καὶ τὴ Νύχτα. Τὸ Ἔρεβος εἶναι χῶρος ποὺ ἐκτείνεται ὑπόγεια καὶ μακριὰ γύρω ἀπὸ τὴ Γῆ, μακριὰ ὅσο καὶ ὁ Οὐρανός. Ἡ Νύχτα καὶ τὸ Ἔρεβος γεννοῦν μὲ τὴ σειρά τους τὸν Αἰθέρα, προσωποποίηση τοῦ οὐράνιου αἰθέρα ποὺ περιβάλλει τὴ γῆ, καὶ τὴν Ἡμέρα. Ἡ Νύχτα γεννᾶ ἀκόμη τὸν Ὕπνο καὶ τὸν Θάνατο, τὶς Μοῖρες καὶ τὴ Νέμεση, τὴν προσωποποίηση τῆς δίκαιης κατανομῆς καὶ τὴν ἄμεση ἀντίδραση στὴν ἀδικία, τὴν Ἔριδα καὶ τὴν Ἀπάτη. Παιδιὰ τῆς Ἔριδας εἶναι ὁ Φόνος, ὁ Λιμός, ἡ Λήθη, ὁ Πόνος, οἱ Μάχες, ἡ Δυσνομία καὶ ὁ Ὅρκος, ἀντίστοιχες προσωποποιήσεις τῶν ἀφηρημένων ἐννοιῶν. 

Ἡ ἕνωση τῆς Γῆς καὶ τοῦ Οὐρανοῦ φανερώνεται πολὺ γόνιμη: παιδιά τους εἶναι οἱ Κύκλωπες, πλάσματα μὲ ἕνα μάτι, ἐπιτήδειοι, ἐριστικοὶ καὶ δυνατοὶ (Βρόντης, Στερόπης καὶ Ἄργης) οἱ Τιτᾶνες (Ὠκεανός, Κοῖος, Ἰαπετός, Κρεῖος, Ὑπερίων, Κρόνος, Τηθύς, Θεῖα, Θέμις, Μνημοσύνη, Φοίβη, Ρέα), οἱ Γίγαντες ἢ Ἑκατόγχειρες, μὲ ρωμαλέα σώματα καὶ ἑκατὸ μπράτσα καὶ κεφάλια (Αἰγαίων ἢ Βριάρεως, Κόττος καὶ Γύγης). 

Ἡ Γῆ γεννᾶ ἀκόμη τὰ Ὄρη καὶ τὸ βαθὺ πέλαγος, τὸν Πόντο. Πλαγιάζει μὲ τὸν Πόντο καὶ γεννᾶ τὰ πλάσματα καὶ τὶς δυνάμεις τῆς θάλασσας, τὴν Εὐρυβία, τὸν Φόρκυ, τὴν Κητώ, τὸν Θαῦμα καὶ τὸν Νηρέα. Οἱ μορφὲς ἀπὸ τὴ γενιὰ τοῦ Πόντου, μορφὲς τῶν ἀτελείωτων νερῶν, εἶναι εἴτε οἱ εὐνοϊκὲς δυνάμεις γιὰ τὸ θαλασσινὸ ταξιδιώτη εἴτε τερατόμορφα, καταστροφικὰ πλάσματα. 

Ὁ Θαύμας, μαζὶ μὲ τὴν Ἠλέκτρα, μία ἀπὸ τὶς κόρες τοῦ Τιτᾶνα Ὠκεανοῦ, φέρνουν στὸν κόσμο τὴ φτερωτὴ Ἴριδα, τὴν ἀγγελιαφόρο τῶν θεῶν, καὶ τὶς δυνάμεις τῶν καταστροφικῶν ἀνέμων καὶ τῆς θύελλας: τὴν Ἀελλώ, τὴ Θύελλα καὶ τὴν Ὠκυπέτη, τὶς τρεῖς Ἄρπυιες. Ὁ Φόρκυς καὶ ἡ Κητώ, οἱ ἐπικίνδυνες δυνάμεις τοῦ ὑγροῦ στοιχείου, γεννοῦν τὶς τρεῖς γοργόνες: τὴ Σθενώ, τὴν Εὐρυάλη –ποὺ τὸ ὄνομά της σημαίνει πλατιὰ θάλασσα– καὶ τὴ Μέδουσα, γυναῖκα-δαίμονα μὲ φίδια στὰ μαλλιά. Φέρνουν ἀκόμη στὸν κόσμο τὶς Γραῖες, μορφὲς ποὺ γεννιοῦνται μὲ ἄσπρα μαλλιὰ καὶ συμβολίζουν τὴ διαρκῶς ρυτιδωμένη ἀπὸ τὸν ἀέρα ἐπιφάνεια τῆς θάλασσας. Ἡ Κητὼ γεννᾶ ἐπιπλέον τὴν Ἔχιδνα, μισὴ γυναῖκα καὶ μισὴ φίδι, ποὺ μὲ τὴ σειρά της σμίγει μὲ τὸν Τυφῶνα καὶ γεννᾶ τὸν Ὄθρο, τὸν σκύλο του Γηρυόνη, τὸν Κέρβερο, τὸ σκύλο τοῦ Ἅδη μὲ τὰ πέντε κεφάλια, τὴ Λερναία Ὕδρα, τὴν ὁποία ἔμελλε νὰ σκοτώσει ὁ Ἡρακλῆς, καὶ τὴ Χίμαιρα. Μετὰ τὴν ἕνωσή της μὲ τὸν γιό της, Ὄθρο, ἡ Ἔχιδνα γεννᾶ τὴ Σφίγγα, ποὺ ἔμελλε νὰ βασανίσει τὸ λαὸ τῆς Θήβας στὸ μῦθο τῶν Λαβδακιδῶν, τὸν Λέοντα τῆς Νεμέας, ἀλλὰ καὶ τὸν Δράκοντα, ποὺ φυλάει τὰ μῆλα στοὺς κήπους τῶν Ἑσπερίδων. Ὅταν ὁ Περσέας ἔκοψε τὸ κεφάλι τῆς Μέδουσας, ἀπὸ τὸ αἷμα της γεννήθηκε ὁ Χρυσάωρ, φῶς καὶ ἀστραπή, καὶ ὁ Πήγασος, τὸ ἄλογο τοῦ αἰθέρα καὶ τῆς βροντῆς. Ὁ Χρυσάωρ μὲ τὴν Ὠκεανίδα Καλλιρόη γεννοῦν τὸν τρικέφαλο Γηρυόνη, τὸν ὁποῖο σκοτώνει ὁ Ἡρακλῆς. Ὁ Νηρέας μὲ τὴ Δωρίδα γεννοῦν τὶς γλυκὲς Νηρηίδες. 

Ἀπὸ τὴ γενιὰ τοῦ Ὑπερίωνα καὶ τῆς Θείας ἦρθαν στὸν κόσμο οἱ φωτεινὲς δυνάμεις τοῦ οὐρανοῦ, ὁ Ἥλιος, ἡ Σελήνη καὶ ἡ Αὐγή. Ἀπὸ τὴ γενιὰ τοῦ Κρείου ἦρθαν στὸν κόσμο ὁ Ἀστραῖος, ὁ Πάλλαντας τοῦ θυελλώδους οὐρανοῦ καὶ ὁ σοφὸς Πέρσης. Οἱ ἄνεμοι Ζέφυρος, Βορέας καὶ Νότος γεννήθηκαν ἀπὸ τὴν ἕνωση τοῦ Ἀστραίου καὶ τῆς Ἠοῦς, ὅπως ἐπίσης ὁ Αὐγερινὸς καὶ τὰ Ἄστρα. Ὅταν ὁ Πάλλαντας ἔσμιξε μὲ τὴν Ὠκεανίδα Στύγα, ἦρθαν στὸν κόσμο ὁ Ζῆλος, ἡ Νίκη, τὸ Κράτος καὶ ἡ Βία. Ὁ Κοῖος ἑνώθηκε μὲ τὴ Φοίβη, μορφὴ τοῦ ἡλιακοῦ φωτός, καὶ γέννησε δυνάμεις ἀγαθοποιές, ὅπως τὴ Λητὼ ποὺ σχετίζεται μὲ τὴν καλὴ νύχτα καὶ τὴν Ἀστερία, ἡ ὁποία γέννησε τὴν Ἐκάτη. 

Πολυάριθμη εἶναι ἡ γενιὰ τοῦ Ὠκεανοῦ, μὲ ὅλες σχεδὸν τὶς δυνάμεις τοῦ νεροῦ, ζωοδότειρες καὶ τροφοδότριες, σύμβολα ἀναγέννησης καὶ εὐστροφίας: ὁ πρωτότοκος Τιτᾶνας ἑνώθηκε μὲ τὴν Τηθὺ καὶ γέννησαν τρεῖς χιλιάδες γιούς –ὅλα τὰ ποτάμια τοῦ κόσμου– καὶ ἄλλες τρεῖς χιλιάδες κόρες, τὶς νύμφες τῶν πηγῶν καὶ τῶν λιμνῶν, τὶς νύμφες τῶν βουνῶν, τὶς Ναϊάδες καὶ τὶς Ὠκεανίδες. 

Αὐτά, λοιπόν, ἀπὸ πλευρᾶς Ἑλληνικῆς Μυθολογίας. Ἡ Ἐπιστήμη, ὅμως, θὰ εἶναι αὐτὴ ποὺ θὰ πεῖ τὴν τελευταία λέξη. Ἴδωμεν!.. 

Ἀπὸ τὴ γενιὰ τοῦ Ὑπερίωνα καὶ τῆς Θείας ἦρθαν στὸν κόσμο οἱ φωτεινὲς δυνάμεις τοῦ οὐρανοῦ, ὁ Ἥλιος, ἡ Σελήνη καὶ ἡ Αὐγή. Ἀπὸ τὴ γενιὰ τοῦ Κρείου ἦρθαν στὸν κόσμο ὁ Ἀστραῖος, ὁ Πάλλαντας τοῦ θυελλώδους οὐρανοῦ καὶ ὁ σοφὸς Πέρσης. Οἱ ἄνεμοι Ζέφυρος, Βορέας καὶ Νότος γεννήθηκαν ἀπὸ τὴν ἕνωση τοῦ Ἀστραίου καὶ τῆς Ἠοῦς, ὅπως ἐπίσης ὁ Αὐγερινὸς καὶ τὰ Ἄστρα. Ὅταν ὁ Πάλλαντας ἔσμιξε μὲ τὴν Ὠκεανίδα Στύγα, ἦρθαν στὸν κόσμο ὁ Ζῆλος, ἡ Νίκη, τὸ Κράτος καὶ ἡ Βία. Ὁ Κοῖος ἑνώθηκε μὲ τὴ Φοίβη, μορφὴ τοῦ ἡλιακοῦ φωτός, καὶ γέννησε δυνάμεις ἀγαθοποιές, ὅπως τὴ Λητὼ ποὺ σχετίζεται μὲ τὴν καλὴ νύχτα καὶ τὴν Ἀστερία, ἡ ὁποία γέννησε τὴν Ἐκάτη. 

Πολυάριθμη εἶναι ἡ γενιὰ τοῦ Ὠκεανοῦ, μὲ ὅλες σχεδὸν τὶς δυνάμεις τοῦ νεροῦ, ζωοδότειρες καὶ τροφοδότριες, σύμβολα ἀναγέννησης καὶ εὐστροφίας: ὁ πρωτότοκος Τιτᾶνας ἑνώθηκε μὲ τὴν Τηθὺ καὶ γέννησαν τρεῖς χιλιάδες γιούς –ὅλα τὰ ποτάμια τοῦ κόσμου– καὶ ἄλλες τρεῖς χιλιάδες κόρες, τὶς νύμφες τῶν πηγῶν καὶ τῶν λιμνῶν, τὶς νύμφες τῶν βουνῶν, τὶς Ναϊάδες καὶ τὶς Ὠκεανίδες. 

Αὐτά, λοιπόν, ἀπὸ πλευρᾶς Ἑλληνικῆς Μυθολογίας. Ἡ Ἐπιστήμη, ὅμως, θὰ εἶναι αὐτὴ ποὺ θὰ πεῖ τὴν τελευταία λέξη. Ἴδωμεν!...