Ὁ μῦθος τῆς Μαύρης Θάλασσας

Ὁ Εὔξεινος Πόντος ἢ Μαύρη Θάλασσα εἶναι ἐσωτερικὴ θάλασσα μεταξὺ τῆς νοτιοανατολικῆς Εὐρώπης καὶ τῆς Μικρᾶς Ἀσίας.Ο ὅρος «Μαύρη Θάλασσα» δὲν ἐντοπίζεται 

σὲ ἡμερομηνία νωρίτερα τοῦ 12ου αἰῶνα. 

Ὁ Στράβων ἀναφέρει πὼς στὴν ἀρχαιότητα, ὁ Εὔξεινος Πόντος συχνὰ ἀποκαλεῖτο ἁπλὰ Πόντος (δηλαδὴ «Θάλασσα»). 

Ὁ Ἡρόδοτος, ὡστόσο, κάποια στιγμὴ στὸ ἔργο του χρησιμοποιεῖ ἐναλλακτικὰ τοὺς ὅρους Ἐρυθρὰ Θάλασσα καὶ Νότιος Θάλασσα. 

Ἡ Ἑλληνο-Ρωμαϊκὴ παράδοση ἀναφέρεται στὴ Μαύρη Θάλασσα ἀποκλειστικὰ ὡς Εὔξεινο Πόντο, δηλαδὴ Φιλόξενη Θάλασσα. 

Ὁ ὅρος ἀποτελεῖ εὐφημισμὸ ποὺ ἀντικατέστησε τὸν πρότερο ὅρο Ἄξεινος Πόντος (δηλ. Ἀφιλόξενη Θάλασσα), τὸν ὁποῖο πρωτοσυναντᾶμε στὸν Πίνδαρο (ἀρχὲς τοῦ 5ου αἰῶνα π.Χ.). Ὁ Στράβων πιστεύει πὼς ὁ Εὔξεινος Πόντος ἀποκαλεῖτο ἀφιλόξενος πρὸ τῆς Ἑλληνικῆς ἀποικιοποίησης, ἀφ' ἑνὸς γιατί ἡ διάπλευσή του ἦταν δύσκολη, καὶ ἀφ' ἑτέρου διότι οἱ ἀκτές του κατοικοῦνταν ἀπὸ ἄγριες φυλές, καὶ πὼς τὸ ὄνομα ἄλλαξε σὲ φιλόξενος ἀφοῦ οἱ [Μιλήσιοι] ἀποίκησαν τὴν περιοχή, καθιστῶντας την μέρος τοῦ Ἑλληνικοῦ πολιτισμοῦ. 

Ο κατακλυσμός, ο Νώε, ο Δευκαλίωνας και το Έπος του Γκιλγκαμές!

Εἶναι γεγονὸς ὅτι σὲ κάθε σχεδὸν πολιτισμὸ ποὺ ἐμφανίστηκε ποτὲ στὴ Γῆ ὑπάρχει ἕνας θρῦλος γιὰ ἕναν κατακλυσμὸ ποὺ συνέβη στὰ παλιὰ ἐκεῖνα χρόνια καὶ ξεκλήρισε τὴν οἰκουμένη. 

Οἱ λεπτομέρειες ποικίλουν ἀλλὰ ἡ βασικὴ πλοκὴ παραμένει ἡ ἴδια: ἡ πλημμύρα ἀφανίζει τοὺς πάντες ἐκτὸς ἀπὸ λίγους καὶ ἐκλεκτούς. 

Ἡ βίαιη πλημμύρα ποὺ ἐξαφανίζει λοιπὸν ὀργανωμένες κοινωνίες διαπερνᾶ τὴ μυθολογία ἑκατοντάδων κυριολεκτικὰ πολιτισμῶν, ἀπὸ τὴ Μέση Ἀνατολὴ καὶ τὴν Ἀμερικὴ μέχρι τὴν Ἰνδία, τὴν Κίνα καὶ τὴ Νότια Ἀσία, γιὰ νὰ ἀναφέρουμε μερικὰ μόνο. 

Οἱ ἀκαδημαϊκοὶ ἔχουν μάλιστα ἐντοπίσει στοὺς ἀναρίθμητους μύθους ὁμοιότητες ποὺ δὲν μποροῦν νὰ ἀγνοηθοῦν: 

Μελετῶντας περισσότερες ἀπὸ 200 ἀντίστοιχες ἱστορίες κατακλυσμοῦ, ὁ ἐρευνητὴς James Perloff παρατήρησε ὅτι ἡ ἰδέα τῆς πλανητικῆς πλημμύρας παρατηρεῖται στὸ 95% τῶν λαϊκῶν παραδόσεων, οἱ ἄνθρωποι σώζονται μὲ τὴ βοήθεια καραβιοῦ στὸ 70% ἐξ αὐτῶν, ἐνῷ στὸ 57% οἱ ἐπιζῶντες βρίσκουν καταφύγιο πάνω σὲ βουνό. 

Καὶ βέβαια ἡ πιὸ προβεβλημένη ἱστορία δὲν εἶναι ἄλλη ἀπὸ τὴ βιβλικὴ ἀναφορὰ στὸν Νῶε καὶ τὴν Κιβωτό του, μὲ τὴ θεϊκὴ μήνη νὰ ἀναγνωρίζει τὴ φαυλότητα τῆς ἀνθρωπότητας καὶ νὰ ἀποφασίζει νὰ καταστρέψει ὅλη τὴν πλάση, χαρίζοντας τὴ ζωὴ στὸν Νῶε, τὴν οἰκογένειά του καὶ τὰ ζῶα ποὺ ἐπιβίωσαν μέσῳ τῆς Κιβωτοῦ γιὰ νὰ ἀνασυστήσουν τὴ ζωὴ στὸν πλανήτη. 

Ἀκόμα παλιότερο ἀπὸ τὸν θρῦλο τῆς βιβλικῆς Γένεσης εἶναι τὸ βαβυλωνιακὸ ἔπος του Γκιλγκαμές, ἡ ἱστορία ἑνὸς βασιλιᾶ δηλαδὴ ποὺ ξεκινᾶ ἕνα συναρπαστικὸ ταξίδι γιὰ νὰ βρεῖ τὸ μυστικὸ τῆς ἀθανασίας, ὅταν καὶ συναντᾶ στὸ διάβα του τὸν Utnapishtim, ποὺ εἶχε ἐπιβιώσει ἀπὸ τὸν κατακλυσμὸ ποὺ στάλθηκε στὴ Γῆ ἀπὸ τοὺς θεούς: προειδοποιημένος ἀπὸ τὸν Enki, τὸν θεὸ τοῦ νεροῦ, ὁ Utnapishtim κατασκεύασε ἕνα καράβι καὶ ἔσωσε ἔτσι οἰκείους καὶ φίλους, καθὼς καὶ ζῶα, τεχνῖτες καὶ πολύτιμα μέταλλα. 

Οἱ ἀρχαῖοι Ἕλληνες καὶ κατόπιν οἱ Ρωμαῖοι μεγάλωναν μὲ τὸν μῦθο τοῦ Δευκαλίωνα καὶ τῆς Πύρρας, οἱ ὁποῖοι ἔσωσαν ὅ,τι ἄξιζε νὰ σωθεῖ ἀπὸ τὴ μανία τοῦ Δία ποὺ στράφηκε κατὰ τῆς ἀνθρώπινης διαφθορᾶς. 

Ἰρλανδικὲς λαϊκὲς παραδόσεις κάνουν λόγο γιὰ τὴ βασίλισσα Cesair καὶ τὴν αὐλή της, ποὺ ἀρμένιζαν γιὰ 7 ὁλόκληρα χρόνια γιὰ νὰ ἀποφύγουν τὸν πνιγμό, ὅταν οἱ ὠκεανοὶ κατάκλυσαν τὴ χώρα. Καὶ βέβαια οἱ πρῶτοι εὐρωπαῖοι ἐξερευνητὲς τῆς Ἀμερικῆς δὲν θὰ μποροῦσαν νὰ μὴ μείνουν μὲ τὸ στόμα ἀνοιχτὸ ὅταν ἄκουσαν τοὺς ἀντίστοιχους θρύλους τῶν ἰνδιάνων ποὺ παραήταν κοντὰ στὴ βιβλικὸ χρονικὸ τοῦ Νῶε, κάνοντας τὸ ἱσπανικὸ ἱερατεῖο νὰ ὀσμίζεται δράση τοῦ Σατανᾶ: θεώρησαν δηλαδὴ ὅτι ὁ Διάολος εἶχε φυτέψει στὰ μυαλὰ τῶν γηγενῶν τέτοιες ἱστορίες γιὰ νὰ τοὺς μπερδέψει καὶ νὰ χάσουν τὸν δρόμο τους! 

Τί σχέση ὅμως μπορεῖ νὰ ἔχει ἡ Μαύρη Θάλασσα μὲ τοὺς μύθους τοῦ κατακλυσμοῦ; Πολὺ στενή, ἂν πιστέψουμε τὴ θεωρία... 

Ἡ θεωρία 

Οἱ γεωλόγοι William Ryan καὶ Walter Pitman τοῦ Πανεπιστημίου Κολούμπια διερωτήθηκαν λοιπὸν στὰ τέλη τῆς δεκαετίας τοῦ 1990 τί μπορεῖ νὰ ἐξηγήσει τη σχεδὸν οἰκουμενικὴ ἐπικράτηση τοῦ μύθου τοῦ κατακλυσμοῦ. Τί ὑποστηρίζουν; Ὅτι καθὼς ἡ Ἐποχὴ τῶν Παγετώνων ἔφτανε στὸ τέλος της καὶ οἱ παγωμένοι ὄγκοι ἔλιωναν, ἕνα τεῖχος νεροῦ ξεχύθηκε ἀπὸ τὴ Μεσόγειο στὴ Μαύρη Θάλασσα! 

Στὴν Ἐποχὴ τῶν Παγετώνων λοιπόν, ἰσχυρίζονται οἱ δύο ἐπιστήμονες, ὁ Εὔξεινος Πόντος ἦταν μιὰ ἀπομονωμένη λίμνη ποὺ περιβαλλόταν ἀπὸ εὔφορα ἐδάφη. Κάπου 12.000 χρόνια πρίν, κοντὰ στὸ τέλος τῆς Ἐποχῆς τῶν Παγετώνων, ἡ θερμοκρασία τῆς Γῆς ἄρχισε νὰ αὐξάνει, μὲ τὰ τεράστια κομμάτια πάγου ποὺ κάλυπταν ὅλο τὸ Βόρειο Ἡμισφαίριο νὰ λιώνουν προοδευτικά. Ὡς ἀποτέλεσμα, οἱ θάλασσες γέμιζαν νερό. 

Φτάνοντας στὰ 7.000 χρόνια πρίν, ἡ ἐπιφάνεια τῆς Μεσογείου διογκώθηκε, μὲ τὸ παραπανίσιο θαλασσινὸ νερὸ νὰ βρίσκει διέξοδο πρὸς τὰ βόρεια, στὸ μέρος ποὺ εἶναι σήμερα ἡ Τουρκία. Διοχετευμένο λοιπὸν μέσῳ τῶν Στενῶν τοῦ Βοσπόρου, τὸ νερὸ χτύπησε τὴ Μαύρη Θάλασσα μὲ ὁρμὴ 200 φορὲς παραπάνω ἀπὸ τὴ μανία τῶν Καταρρακτῶν του Νιαγάρα! Ἡ στάθμη τῆς πάλαι ποτὲ λίμνης ἀνέβαινε κατὰ 15 ἑκατοστὰ τὴν ἡμέρα, μὲ τὰ παράκτια ἐδάφη νὰ χάνονται γιὰ πάντα κάτω ἀπὸ τὸ νερο Καταγραμμένη στὴ μνήμη τῶν κατατρομαγμένων ἐπιζώντων, ἡ ἱστορία τῆς πλημμύρας πρέπει νὰ πέρασε στὶς ἑπόμενες γενιές, μὲ τὸν χρόνο νὰ προσθέτει καὶ νὰ ἀφαιρεῖ χαρακτηριστικά, καταλήγοντας τελικὰ στὸν μῦθο τοῦ Νῶε καὶ τὶς ἄλλες παραδόσεις τῆς Μέσης Ἀνατολῆς. Αὐτὸ τοὐλάχιστον ἰσχυρίζεται ἡ ἐρευνητικὴ ὑπόθεση... 

Ἡ ἀναζήτηση 

Ὁ θαλάσσιος βιολόγος Bob Ballard χτενίζει τὸν πυθμένα τῆς Μαύρης Θάλασσας ἀναζητῶντας ἀπομεινάρια ἀρχαίων οἰκισμῶν, γεγονὸς ποὺ θὰ ἐπιβεβαιώσει τὴν ὑπόθεση ὅτι μιὰ κατακλυσμιαία πλημμύρα χτύπησε τὴν περιοχὴ 7.000 περίπου πρίν, ἡ ὁποία ἔμελλε νὰ ἀλλάξει τὸ τοπίο καθοριστικὰ καὶ νὰ ὁδηγήσει προοδευτικὰ στὴν ἀνάπτυξη τοῦ μύθου τοῦ Νῶε. 

Ἂν ἡ ὑπόθεση ἔχει ἔρεισμα στὴν πραγματικότητα, τότε ἴχνη ἀνθρώπινης δράσης πρέπει νὰ κείτονται στὸν βυθό του Εὔξεινου Πόντου. Κι αὐτὸ ἀκριβῶς ἔδειξε ἀποστολὴ τοῦ 1998, παρουσιάζοντας μιὰ σειρὰ ἀπὸ ἐνδείξεις ποὺ προδίδουν ἀνθρώπινη δραστηριότητα. 

Ἡ ἐξερευνητικὴ ἀποστολὴ τοῦ ἴδιου τοῦ Ballard τὸ 1999 ἀποκάλυψε μιὰ ὑποθαλάσσια -πιά- κοιλάδα ποταμοῦ ἀλλὰ καὶ μιὰ ἀρχαία ἀκτογραμμή, στὴν ὁποία βρέθηκαν ταυτοχρόνως ἀπολιθωμένα κελύφη ἀπὸ μαλάκια τόσο τῆς θάλασσας ὅσο καὶ τοῦ γλυκοῦ νεροῦ, τὴν ἴδια ὥρα ποὺ ἡ χρονολόγηση μὲ ἄνθρακα φαίνεται νὰ ὑποστηρίζει τὴ θεωρία τῆς λίμνης ποὺ κατακλύστηκε ἀπὸ θαλασσινὸ νερὸ 7.000 χρόνια πρίν. Ταυτοχρόνως, ἐντοπίστηκε καὶ φυσικὴ παρουσία ἀνθρώπου, μέσῳ οἰκοδομημάτων της 

Ἐποχῆς τοῦ Λίθου καὶ πρώιμων ἐργαλείων. 

Οἱ ἔρευνες συνεχίζονται πλέον περνῶντας στὸ ἑπόμενο ἐπίπεδο: ὁ Ballard καὶ ἡ ὁμάδα του χρησιμοποιοῦν σόναρ καὶ τηλεκατευθυνόμενα ὀχήματα «χτενίζοντας» τὴ Μαύρη Θάλασσα γιὰ ἴχνη ἀνθρώπινης δράσης, ὅπως κτίρια, καράβια καὶ κεραμικά. Τὴν ὥρα λοιπὸν ποὺ φτάνουμε ὁλοένα καὶ κοντύτερα στὸ νὰ καταλήξουμε ἂν ἔγινε πράγματι οἰκουμενικὸς κατακλυσμὸς στὴ Γῆ, ἀντιμετωπίζουμε τὸ ἐνδεχόμενο μελλοντικῶν κολοσσιαίων πλημμυρῶν. 

Οἱ καταστροφικὲς πλημμύρες ἀπειλοῦν σήμερα τὴ ζωὴ ἑνὸς δισεκατομμυρίου ἀνθρώπων, μὲ τὸν ΟΗΕ νὰ ἐκτιμᾶ ὅτι ὁ ἀριθμὸς θὰ ἀνέρθει στὰ 2 δισ. μέχρι τὸ 2050: 

Ὁ συνδυασμὸς τῆς κλιματικῆς ἀλλαγῆς, τῆς ἀποψίλωσης τῶν δασῶν, τῆς ἀνόδου τῆς στάθμης τῆς θάλασσας καὶ τῆς αὔξησης τοῦ παγκόσμιου πληθυσμοῦ ρίχνει τὴ σκιά του στὸ ἴδιο τὸ μέλλον τῆς ἀνθρωπότητας... 

Τι λέει η Ελληνική Μυθολογία για την αρχή του κόσμου;

Με αφορμή το γεγονὸς ὅτι ὁρισμένοι ξένοι ἐπιστήμονες ἔστειλαν τὴν ρομποτικὴ συσκευὴ «Φιλὲ» νὰ προσεδαφιστεὶ στὴν ἐπιφάνεια ἑνὸς κομήτη, μὲ σκοπὸ νὰ ἐπιτευχθεῖ λήψη δειγμάτων ἀπὸ τὴν ἐπιφάνεια καὶ τὸ ὑπέδαφος τοῦ κομήτη, ἡ ἀνάλυση τῶν ὁποίων προσδοκᾶται πὼς θὰ δώσει, μεταξὺ ἄλλων, πληροφορίες γιὰ τὴν προέλευση τοῦ ἡλιακοῦ συστήματος ἢ καὶ γιὰ τὴν ἐμφάνιση τοῦ νεροῦ καὶ τῆς ζωῆς στὴ Γῆ, ἂς δοῦμε τί λέει ἡ Ἑλληνικὴ Μυθολογία γιὰ τὴν ἀρχὴ τοῦ κόσμου!.. 

ΜΕ ΚΟΜΜΕΝΗ τὴν ἀνάσα ἡ παγκόσμια ἐπιστημονικὴ κοινότητα παρακολουθοῦσε – καὶ μάλιστα ὑπὸ τοὺς ἤχους τῆς μουσικῆς τοῦ διεθνοῦς φήμης Ἕλληνα συνθέτη Βαγγέλη Παπαθανασίου - τὴν προσεδάφιση τῆς ρομποτικῆς συσκυὴς «Φιλὲ» τοῦ διαστημικοῦ σκάφους «Ροζέτα», στὸν κομήτη 67p. 

Μεγάλη τιμὴ γιὰ τὸν ἀπανταχοῦ Ἑλληνισμό!.. Στὴν ἱστορικὴ αὐτὴ γιὰ τὴν Εὐρώπη ἀλλὰ καὶ τὴν ἀνθρωπότητα στιγμὴ καὶ ἀμέσως μετὰ τοὺς πανηγυρισμοὺς στὴν Εὐρωπαϊκὴ Διαστημικὴ Ὑπηρεσία, ἀκούστηκε μιὰ τριλογία συνθέσεων τοῦ Βαγγέλη Παπαθανασίου, γραμμένη εἰδικὰ γιὰ τὴ διαστημικὴ ἀποστολὴ «Ροζέτα» (!! 

Τί ἀναμένει, λοιπόν, ἡ ἐπιστημονικὴ κοινότητα; Τὴ λήψη δειγμάτων ἀπὸ τὴν ἐπιφάνεια καὶ τὸ ὑπέδαφος τοῦ κομήτη, ἡ ἀνάλυση τῶν ὁποίων θεωροῦν πὼς θὰ δώσει, μεταξὺ ἄλλων, πληροφορίες γιὰ τὴν προέλευση τοῦ ἡλιακοῦ συστήματος ἢ καὶ γιὰ τὴν ἐμφάνιση τοῦ νεροῦ καὶ τῆς ζωῆς στὴ Γῆ! Μήπως ἦρθε ἡ ὥρα, λοιπόν, νὰ δοῦμε τί λέει ἡ Ἑλληνικὴ Μυθολογία γιὰ τὴν ἀρχὴ τοῦ κόσμου; Διαβάζουμε: 

Ἀπὸ τοὺς πολυάριθμους κοσμογονικοὺς μυθολογικοὺς κύκλους, τὰ ἔργα Κοσμογονία καὶ Θεογονία τοῦ Ἡσιόδου σώζονται ἀκέραια. Ὁ Ἡσίοδος ταξινομεῖ καὶ ὀργανώνει πλευρὲς τῆς ἀνθρώπινης γνώσης γιὰ φυσικὰ ἢ πολιτισμικὰ φαινόμενα, ὑπό το φῶς τῆς ἰδεολογίας τῆς ἐποχῆς του. 

Χρησιμοποιεῖ –ἂν ὄχι ἐπινοεῖ– τοὺς οἰκογενειακοὺς δεσμούς, τὸ οἰκεῖο σχῆμα τῶν γενῶν καὶ ἀπόψεις τῆς κοινωνικῆς ἱεραρχίας, γιὰ νὰ ἀποδώσει δεσμούς, συμπράξεις καὶ διαδοχὲς μεταξὺ τῶν θεοτήτων, προκειμένου νὰ ἑρμηνεύσει τὴν καταγωγή, τὸ παρελθὸν καὶ τὸ παρὸν τοῦ σύμπαντος. Μὲ μεθοδολογικὰ ἐργαλεῖα τέτοια σχήματα, ποὺ εἶναι κατανοητὰ καὶ ἀποδεκτά, οἱ μυθολογικοὶ κύκλοι ἐκτείνουν τὸ ὅριο τῆς ἀνθρώπινης ἐμπειρίας σὲ γνώση καὶ μὲ αὐτὸ τὸν τρόπο ἀποτελοῦν ἔδαφος οἰκειοποίησης, νομιμοποίησης ἢ καὶ ἀλλαγῆς τοῦ κόσμου. 

Στὰ ἔργα Κοσμογονία καὶ Θεογονία τοῦ Ἡσιόδου, πρὶν ἀπὸ καθετὶ ἄλλο ὑπῆρξε τὸ Χάος, ἔπειτα ἡ Γαῖα καὶ ὁ Ἔρως. Τὸ Χάος φέρεται ὡς ἡ ἀρχὴ τῶν πραγμάτων, ὡς τὸ πρωταρχικὸ δημιουργικὸ στοιχεῖο. 

Στὴ συνέχεια, ζεύγη δυνάμεων ποὺ προέρχονται ἀπὸ ἕνα ἀρχικὸ στοιχεῖο, συνεργαζόμενα καὶ ἀντιτιθέμενα, ἑρμηνεύουν τὸν κόσμο: ἀπὸ τὴ μιὰ ἡ Γῆ, αἰώνιο καὶ ἀκλόνητο στήριγμα ὅλων τῶν πραγμάτων, τροφός, κέλυφος καὶ κατοικία τῶν ὄντων, καὶ ἀπὸ τὴν ἄλλη ὁ Ἔρωτας, ποὺ νικάει τὶς φρόνιμες συμβουλές, δαμάζει τὶς καρδιὲς τῶν θνητῶν καὶ τῶν ἀθανάτων, δύναμη ἰσχυρὴ ἡ ὁποία εἶναι ταυτόχρονα ἀρχὴ καὶ ἀπεριόριστη ἐξουσία, ἀξίωμα ποὺ ὁδηγεῖ τὰ στοιχεῖα νὰ συνεργάζονται καὶ νὰ ἑνώνονται.Το Χάος εἶναι γιὰ τὸν Ἡσίοδο διάστημα ποὺ περιέχει ἐν σπέρματι ὅλα ὅσα θὰ ἀποτελέσουν τὸ σύμπαν: πρῶτα ἀπὸ ὅλα τὸ Ἔρεβος καὶ τὴ Νύχτα. Τὸ Ἔρεβος εἶναι χῶρος ποὺ ἐκτείνεται ὑπόγεια καὶ μακριὰ γύρω ἀπὸ τὴ Γῆ, μακριὰ ὅσο καὶ ὁ Οὐρανός. Ἡ Νύχτα καὶ τὸ Ἔρεβος γεννοῦν μὲ τὴ σειρά τους τὸν Αἰθέρα, προσωποποίηση τοῦ οὐράνιου αἰθέρα ποὺ περιβάλλει τὴ γῆ, καὶ τὴν Ἡμέρα. Ἡ Νύχτα γεννᾶ ἀκόμη τὸν Ὕπνο καὶ τὸν Θάνατο, τὶς Μοῖρες καὶ τὴ Νέμεση, τὴν προσωποποίηση τῆς δίκαιης κατανομῆς καὶ τὴν ἄμεση ἀντίδραση στὴν ἀδικία, τὴν Ἔριδα καὶ τὴν Ἀπάτη. Παιδιὰ τῆς Ἔριδας εἶναι ὁ Φόνος, ὁ Λιμός, ἡ Λήθη, ὁ Πόνος, οἱ Μάχες, ἡ Δυσνομία καὶ ὁ Ὅρκος, ἀντίστοιχες προσωποποιήσεις τῶν ἀφηρημένων ἐννοιῶν. 

Ἡ ἕνωση τῆς Γῆς καὶ τοῦ Οὐρανοῦ φανερώνεται πολὺ γόνιμη: παιδιά τους εἶναι οἱ Κύκλωπες, πλάσματα μὲ ἕνα μάτι, ἐπιτήδειοι, ἐριστικοὶ καὶ δυνατοὶ (Βρόντης, Στερόπης καὶ Ἄργης) οἱ Τιτᾶνες (Ὠκεανός, Κοῖος, Ἰαπετός, Κρεῖος, Ὑπερίων, Κρόνος, Τηθύς, Θεῖα, Θέμις, Μνημοσύνη, Φοίβη, Ρέα), οἱ Γίγαντες ἢ Ἑκατόγχειρες, μὲ ρωμαλέα σώματα καὶ ἑκατὸ μπράτσα καὶ κεφάλια (Αἰγαίων ἢ Βριάρεως, Κόττος καὶ Γύγης). 

Ἡ Γῆ γεννᾶ ἀκόμη τὰ Ὄρη καὶ τὸ βαθὺ πέλαγος, τὸν Πόντο. Πλαγιάζει μὲ τὸν Πόντο καὶ γεννᾶ τὰ πλάσματα καὶ τὶς δυνάμεις τῆς θάλασσας, τὴν Εὐρυβία, τὸν Φόρκυ, τὴν Κητώ, τὸν Θαῦμα καὶ τὸν Νηρέα. Οἱ μορφὲς ἀπὸ τὴ γενιὰ τοῦ Πόντου, μορφὲς τῶν ἀτελείωτων νερῶν, εἶναι εἴτε οἱ εὐνοϊκὲς δυνάμεις γιὰ τὸ θαλασσινὸ ταξιδιώτη εἴτε τερατόμορφα, καταστροφικὰ πλάσματα. 

Ὁ Θαύμας, μαζὶ μὲ τὴν Ἠλέκτρα, μία ἀπὸ τὶς κόρες τοῦ Τιτᾶνα Ὠκεανοῦ, φέρνουν στὸν κόσμο τὴ φτερωτὴ Ἴριδα, τὴν ἀγγελιαφόρο τῶν θεῶν, καὶ τὶς δυνάμεις τῶν καταστροφικῶν ἀνέμων καὶ τῆς θύελλας: τὴν Ἀελλώ, τὴ Θύελλα καὶ τὴν Ὠκυπέτη, τὶς τρεῖς Ἄρπυιες. Ὁ Φόρκυς καὶ ἡ Κητώ, οἱ ἐπικίνδυνες δυνάμεις τοῦ ὑγροῦ στοιχείου, γεννοῦν τὶς τρεῖς γοργόνες: τὴ Σθενώ, τὴν Εὐρυάλη –ποὺ τὸ ὄνομά της σημαίνει πλατιὰ θάλασσα– καὶ τὴ Μέδουσα, γυναῖκα-δαίμονα μὲ φίδια στὰ μαλλιά. Φέρνουν ἀκόμη στὸν κόσμο τὶς Γραῖες, μορφὲς ποὺ γεννιοῦνται μὲ ἄσπρα μαλλιὰ καὶ συμβολίζουν τὴ διαρκῶς ρυτιδωμένη ἀπὸ τὸν ἀέρα ἐπιφάνεια τῆς θάλασσας. Ἡ Κητὼ γεννᾶ ἐπιπλέον τὴν Ἔχιδνα, μισὴ γυναῖκα καὶ μισὴ φίδι, ποὺ μὲ τὴ σειρά της σμίγει μὲ τὸν Τυφῶνα καὶ γεννᾶ τὸν Ὄθρο, τὸν σκύλο του Γηρυόνη, τὸν Κέρβερο, τὸ σκύλο τοῦ Ἅδη μὲ τὰ πέντε κεφάλια, τὴ Λερναία Ὕδρα, τὴν ὁποία ἔμελλε νὰ σκοτώσει ὁ Ἡρακλῆς, καὶ τὴ Χίμαιρα. Μετὰ τὴν ἕνωσή της μὲ τὸν γιό της, Ὄθρο, ἡ Ἔχιδνα γεννᾶ τὴ Σφίγγα, ποὺ ἔμελλε νὰ βασανίσει τὸ λαὸ τῆς Θήβας στὸ μῦθο τῶν Λαβδακιδῶν, τὸν Λέοντα τῆς Νεμέας, ἀλλὰ καὶ τὸν Δράκοντα, ποὺ φυλάει τὰ μῆλα στοὺς κήπους τῶν Ἑσπερίδων. Ὅταν ὁ Περσέας ἔκοψε τὸ κεφάλι τῆς Μέδουσας, ἀπὸ τὸ αἷμα της γεννήθηκε ὁ Χρυσάωρ, φῶς καὶ ἀστραπή, καὶ ὁ Πήγασος, τὸ ἄλογο τοῦ αἰθέρα καὶ τῆς βροντῆς. Ὁ Χρυσάωρ μὲ τὴν Ὠκεανίδα Καλλιρόη γεννοῦν τὸν τρικέφαλο Γηρυόνη, τὸν ὁποῖο σκοτώνει ὁ Ἡρακλῆς. Ὁ Νηρέας μὲ τὴ Δωρίδα γεννοῦν τὶς γλυκὲς Νηρηίδες. 

Ἀπὸ τὴ γενιὰ τοῦ Ὑπερίωνα καὶ τῆς Θείας ἦρθαν στὸν κόσμο οἱ φωτεινὲς δυνάμεις τοῦ οὐρανοῦ, ὁ Ἥλιος, ἡ Σελήνη καὶ ἡ Αὐγή. Ἀπὸ τὴ γενιὰ τοῦ Κρείου ἦρθαν στὸν κόσμο ὁ Ἀστραῖος, ὁ Πάλλαντας τοῦ θυελλώδους οὐρανοῦ καὶ ὁ σοφὸς Πέρσης. Οἱ ἄνεμοι Ζέφυρος, Βορέας καὶ Νότος γεννήθηκαν ἀπὸ τὴν ἕνωση τοῦ Ἀστραίου καὶ τῆς Ἠοῦς, ὅπως ἐπίσης ὁ Αὐγερινὸς καὶ τὰ Ἄστρα. Ὅταν ὁ Πάλλαντας ἔσμιξε μὲ τὴν Ὠκεανίδα Στύγα, ἦρθαν στὸν κόσμο ὁ Ζῆλος, ἡ Νίκη, τὸ Κράτος καὶ ἡ Βία. Ὁ Κοῖος ἑνώθηκε μὲ τὴ Φοίβη, μορφὴ τοῦ ἡλιακοῦ φωτός, καὶ γέννησε δυνάμεις ἀγαθοποιές, ὅπως τὴ Λητὼ ποὺ σχετίζεται μὲ τὴν καλὴ νύχτα καὶ τὴν Ἀστερία, ἡ ὁποία γέννησε τὴν Ἐκάτη. 

Πολυάριθμη εἶναι ἡ γενιὰ τοῦ Ὠκεανοῦ, μὲ ὅλες σχεδὸν τὶς δυνάμεις τοῦ νεροῦ, ζωοδότειρες καὶ τροφοδότριες, σύμβολα ἀναγέννησης καὶ εὐστροφίας: ὁ πρωτότοκος Τιτᾶνας ἑνώθηκε μὲ τὴν Τηθὺ καὶ γέννησαν τρεῖς χιλιάδες γιούς –ὅλα τὰ ποτάμια τοῦ κόσμου– καὶ ἄλλες τρεῖς χιλιάδες κόρες, τὶς νύμφες τῶν πηγῶν καὶ τῶν λιμνῶν, τὶς νύμφες τῶν βουνῶν, τὶς Ναϊάδες καὶ τὶς Ὠκεανίδες. 

Αὐτά, λοιπόν, ἀπὸ πλευρᾶς Ἑλληνικῆς Μυθολογίας. Ἡ Ἐπιστήμη, ὅμως, θὰ εἶναι αὐτὴ ποὺ θὰ πεῖ τὴν τελευταία λέξη. Ἴδωμεν!.. 

Ἀπὸ τὴ γενιὰ τοῦ Ὑπερίωνα καὶ τῆς Θείας ἦρθαν στὸν κόσμο οἱ φωτεινὲς δυνάμεις τοῦ οὐρανοῦ, ὁ Ἥλιος, ἡ Σελήνη καὶ ἡ Αὐγή. Ἀπὸ τὴ γενιὰ τοῦ Κρείου ἦρθαν στὸν κόσμο ὁ Ἀστραῖος, ὁ Πάλλαντας τοῦ θυελλώδους οὐρανοῦ καὶ ὁ σοφὸς Πέρσης. Οἱ ἄνεμοι Ζέφυρος, Βορέας καὶ Νότος γεννήθηκαν ἀπὸ τὴν ἕνωση τοῦ Ἀστραίου καὶ τῆς Ἠοῦς, ὅπως ἐπίσης ὁ Αὐγερινὸς καὶ τὰ Ἄστρα. Ὅταν ὁ Πάλλαντας ἔσμιξε μὲ τὴν Ὠκεανίδα Στύγα, ἦρθαν στὸν κόσμο ὁ Ζῆλος, ἡ Νίκη, τὸ Κράτος καὶ ἡ Βία. Ὁ Κοῖος ἑνώθηκε μὲ τὴ Φοίβη, μορφὴ τοῦ ἡλιακοῦ φωτός, καὶ γέννησε δυνάμεις ἀγαθοποιές, ὅπως τὴ Λητὼ ποὺ σχετίζεται μὲ τὴν καλὴ νύχτα καὶ τὴν Ἀστερία, ἡ ὁποία γέννησε τὴν Ἐκάτη. 

Πολυάριθμη εἶναι ἡ γενιὰ τοῦ Ὠκεανοῦ, μὲ ὅλες σχεδὸν τὶς δυνάμεις τοῦ νεροῦ, ζωοδότειρες καὶ τροφοδότριες, σύμβολα ἀναγέννησης καὶ εὐστροφίας: ὁ πρωτότοκος Τιτᾶνας ἑνώθηκε μὲ τὴν Τηθὺ καὶ γέννησαν τρεῖς χιλιάδες γιούς –ὅλα τὰ ποτάμια τοῦ κόσμου– καὶ ἄλλες τρεῖς χιλιάδες κόρες, τὶς νύμφες τῶν πηγῶν καὶ τῶν λιμνῶν, τὶς νύμφες τῶν βουνῶν, τὶς Ναϊάδες καὶ τὶς Ὠκεανίδες. 

Αὐτά, λοιπόν, ἀπὸ πλευρᾶς Ἑλληνικῆς Μυθολογίας. Ἡ Ἐπιστήμη, ὅμως, θὰ εἶναι αὐτὴ ποὺ θὰ πεῖ τὴν τελευταία λέξη. Ἴδωμεν!... 

                                                            

Τί Γιόρταζαν οἱ Ἑλληνες στὶς 15 Αὐγούστου

Τι Γιόρταζαν οι Ελληνες στις 15 Αυγούστου


Ἡ Παναγία τῶν ἀρχαῖων Ἑλλήνων




Στρατηγός, προστάτις καὶ παρθένος. Εἶναι ἡ θεᾷ Ἀθηνᾶ ἢ ἡ Παναγία; Προστάτις τῶν γυναικῶν, τῶν παιδιῶν καὶ τοῦ τοκετοῦ. Εἶναι ἡ Ἀρτεμις Παιδοτρόφος καὶ Λοχεία ἢ μήπως ἡ Παναγία; Συνετή, κόσμια, καλόβουλη, μειλίχια καὶ πολυεύσπλαχνη, ποὺ δοκίμασε ἀβάσταχτο πόνο καὶ γνώρισε πολλὰ βάσανα.
Εἶναι ἡ θεᾷ Ἰσις ἢ πρόκειται γιὰ τὴν Παναγία, μητέρα τοῦ Χριστοῦ;









Στὴν Ἀρχαία Ἑλλάδα ἡ μεγάλη γιορτὴ τοῦ Δεκαπενταύγουστου εἶναι τὰ γενέθλια τῆς Θεᾶς Ἀθηνᾶς στὶς 28 τοῦ ἀρχαίου μῆνα Ἑκατομβαιώνα (μέσα Ἰουλίου-μέσα Αὐγούστου), ὅταν τελοῦνταν τὰ Παναθήναια, ἡ μεγαλύτερη γιορτὴ τῆς ἀρχαίας Ἀθήνας. Στρατηγὸς τῶν στρατηγῶν, ἡ Ἀθηνᾶ ἡ ἀειπάρθενος, ἡ συνετή, ἡ κόσμια, ἡ καλόβουλη, ἡ μειλίχια, ἡ πολυεύσπλαχνη, προστατεύει τοὺς Ἀθηναίους. Ναός της ὁ Παρθενῶνας.



Στὴν Ἀρχαία Ἑλλάδα ἡ μεγάλη γιορτὴ τὸῦ Δεκαπενταύγουστου ἔἶναὶ τὰ γενέθλια τῆς Θέᾶς Ἀθὴνᾶς στὶς 28 τόῦ ἀρχαίου μῆνα Ἑκατομβαιώνα (μέσα Ἰὁὐλίου-μέσα Αὐγούστου), ὅτὰν τελοῦνταν τὰ Παναθήναια, ἡ μεγαλύτερη γιορτὴ τῆς ἀρχαίας Ἀθήνας. Στρατηγὸς τῶν στρατηγῶν, ἡ Ἀθήνᾶ ἡ ἀἔἰπάρθενος, ἡ συνετὴ, ἡ κόσμια, ἡ καλόβουλη, ἡ μειλίχια, ἡ πολυεύσπλαχνη, προστατεύει τόὺς Ἀθηναίους. Νὰὸς τῆς ὁ Παρθενῶνας.


Ἐπίσης ὁ Δεκαπενταύγουστος ἦταν ἡ γιορτὴ τῆς ΜΑΡΜΕΡΑΣ ἢ Μαρμαρηγὴς ποὺ σημαίνει τὸ φῶς των ἄστρων ποὺ τρεμοσβύνει.


Τὸ Ἄστρο αὐτὸ εἶναι ἡ κόρη τοῦ Σείριου.


Ἀλλιῶς ἡ Μαρμέρα λέγεται ΗΜΕΡΑ.


Εἶναι ἡ ἡμέρα ποὺ τὸ φῶς ἀπὸ τὸν Σείριο φώτιζε τὸ πρόσωπο τοῦ ἀγάλματος τῆς ΘΕΑΣ ΑΘΗΝΑΣ στὸν ΠΑΡΘΕΝΩΝΑ.





Ὁ Σείριος εἶναι τὸ ζωοποιὸ ἄστρο τῆς γῆς. Εἶναι τὸ ἄστρο ποὺ ἔχει τὴν ἀπόλυτη εὐθύνῃ γιὰ τὴν πορεία τῆς ζωῆς στὸν πλανήτη μας. Ὁ Ἱεροφάντης τῶν Ἑλληνικῶν μυστηρίων ἦταν γνώστης τῆς δραστηριότητας τῶν Ἀρείων κατοίκων τοῦ ἀστερισμοῦ τοῦ Σειρίου ... Αὐτοὶ ἔφεραν τὴν ζωὴ στὴν Γαῖα. Τὸ Ἄστρο τοῦ Σειρίου, σύμφωνα μὲ τὴν ἀρχαία ἑλληνικὴ παράδοση, ἦταν τὸ ἄστρο τῆς δημιουργίας τῆς ζωῆς στὴν Γῆ, καὶ τὸ τιμοῦσαν σὲ ὅλη τὴν Ἑλλάδα μὲ ἱερὰ ἀφιερωμένα στόν
Κύνα καὶ τὸν Κυναῖο Δία διότι ὁ Σείριος ἀνήκει στὸν ἀστερισμὸ τοῦ Κυνός. "Μὰ τὸν Κύνα" ἔλεγε ὁ Σωκράτης ὅταν ὁρκιζόταν καὶ κάποιοι ἄσχετοι βέβηλοι λένε ὅτι ὁρκιζόταν σὲ σκύλο ...


"Ὑπάρχει μιὰ φυλὴ ἀνθρώπων καὶ μιὰ φυλὴ Θεῶν, Ἔχουν καὶ οἱ δυὸ πνοὴ ζωῆς ἀπὸ τὴν ἴδια μητέρα. Χωριστές, ὅμως, δυνάμεις μας κρατᾶνε μοιρασμένους, καὶ ἡ μιὰ εἶναι τίποτα, ἐνῶ ἡ ἄλλη ἔχει τὸν ὀρειχάλκινο οὐρανὸ γιὰ σίγουρη Ἀκρόπολη. Κι ὅμως ἔχουμε κάποια ὁμοιότητα σὲ μεγάλη εὐφυΐα καὶ δύναμη μὲ τοὺς Ἀθανάτους κι ἂς μὴ ξέρουμε τί θὰ μᾶς φέρει ἡ μέρα."
Πίνδαρος (ΣΤ΄ Ὠδὴ Νεμεονίκου) @Maria Merabeliotiο


Ἡ Παρθένος Θεᾷ Ἀθηνᾶ τῶν Ἀρχαίων Ἑλλήνων


Θεᾷ Παρθένος, γεννημένη περὶ τὸν Δεκαπενταύγουστο. Ἰσχυρή, ἀφοῦ οἱ πινακίδες τῆς Γραμμικῆς Β' μαρτυροῦν πὼς τὴ λάτρευαν ἀπὸ παλιά, καὶ μάλιστα ὡς Πότνια (σεβαστῇ). Στρατηγὸς καὶ προστάτις τῆς πόλεως τῶν Ἀθηνῶν. Τὸ ὄνομά της, προφανῶς το μαντέψατε: Ἀθηνᾶ. Χάρη σὲ ἐκείνην καὶ τὰ Παναθήναια, τίς μεγάλες ἑορτὲς ποὺ ξεκινοῦσαν μὲ τὸ γενέθλιο τῆς θεᾶς στὴν ἀρχαία Ἀθήνα, εἶναι τόσο μεγάλη γιορτὴ ὁ Δεκαπενταύγουστος. Σήμερα, ἡ ἐκκλησία μας ἑορτάζει τὴν Κοίμηση μιᾶς ἄλλης Παρθένου, τῆς Θεοτόκου. Καταφανῶς, ὄχι ἀπὸ τυχαιότητα.



Ἡ θεᾷ Ἀθηνᾶ εἶχε γεννηθεῖ σύμφωνα μὲ τίς παραδόσεις τοῦ δωδεκάθεου τὴν 28η Ἑκατομβαιώνος, περὶ τὸν δεκαπενταύγουστο δηλαδή. Ἐκείνη τὴν ἡμέρα, ἡ πόλις-κράτος τῆς Ἀθήνας, γιόρταζε μὲ θυσία ἑκατὸ βοῶν-ἐξ οὗ καὶ ὁ ὅρος «ἑκατόμβη». Ἡ θυσία, σήμαινε ὅτι οἱ θεοὶ θὰ χόρταιναν με.... τὴν τσίκνα (καὶ κάποια ἀπὸ τὰ ἐντόσθια) καὶ οἱ προσκυνητὲς-ὁ λαὸς-θὰ ἀπολάμβαναν κρέας. Ποὺ τότε δὲν περιλαμβανόταν καὶ τόσο συχνὰ στὴ διατροφή.


Θεᾷ τῆς σοφίας, τῆς στρατηγικῆς καὶ τοῦ πολέμου, ἡ Ἀθηνᾶ ἦταν ἡ ἀγαπημένη κόρη του Δία, τοῦ πατέρα τῶν θεῶν. Μητέρα της ἦταν ἡ πάνσοφη Μήτις. Ὁ Δίας ἀπὸ προφητεία ἔμαθε ὅτι τὸ παιδὶ ποὺ θὰ γεννοῦσε ἡ Μήτις θὰ ἀνέτρεπε τὸν πατέρα του ἀπὸ τὴν ἐξουσία, ὁπότε τὴν κατάπιε ἐνῶ ἦταν ἔγκυος. Τὴν 28η του Ἑκατομβαιώνος, αἰσθάνθηκε τρομερὸ πονοκέφαλο καὶ κάλεσε τὸν Ἥφαιστο νὰ τὸν βοηθήσει. Ἐκεῖνος τοῦ χτύπησε τὸ κεφάλι μὲ ἕνα βαρὺ σφυρὶ καὶ πετάχτηκε πάνοπλη ἡ Ἀθηνᾶ φορῶντας περικεφαλαία, κρατῶντας ἀσπίδα καὶ πάλλοντας τὸ δόρυ (ἐξ οὗ καὶ τὸ ἐπίθετο Παλλάς). Βλέποντας τὸν Δία, πέταξε ἀσπίδα καὶ δόρυ στὰ πόδια του, δεῖγμα ἀναγνώρισης τῆς ἀνωτερότητάς του.

Σύμφωνα μὲ τὸν καθηγητὴ ἀρχαιολογίας Πάνο Βαλαβάνη, ἡ Ἀθηνᾶ «εἶναι μιὰ ἀπὸ τίς πιὸ σύνθετες καὶ πολυσήμαντες μορφὲς τῆς ἀρχαίας θρησκείας. Στὸ πρόσωπό της συνδυάζονται προϊστορικὲς ἀντιλήψεις, ἰδιότυπα λατρευτικὰ ἔθιμα, καθὼς καὶ ἐκλογικευμένες ἀξίες τῆς ἱστορικῆς περιόδου, ποὺ τὴν ἀναδεικνύουν σὲ κορυφαία μορφὴ τῆς θρησκευτικῆς ἰδεολογίας τῶν ἀρχαίων.» («Ἱερὰ καὶ ἀγῶνες στὴν ἀρχαία Ἑλλάδα», ἐκδόσεις «Καπόν).


Στὴν ὑποτιθέμενη ὁμοιότητα τῆς παράστασης μιᾶς μαρμάρινης μετόπης του Παρθενῶνα μὲ τὴ σκηνὴ τοῦ Εὐαγγελισμοῦ ὀφείλεται ἐξάλλου ἡ διάσωσή της κατὰ τὸν Μεσαίωνα ἀπὸ φανατικοὺς τῆς νέας θρησκείας ποὺ κατέστρεψαν τὸν ἀρχαῖο διάκοσμο του ναοῦ. Ἡ μετόπη βρίσκεται σήμερα στὸ Μουσεῖο Ἀκρόπολης.





Εἶναι σύμπτωση ὅτι ἡ γιορτὴ τῆς Παναγίας τὸν Δεκαπενταύγουστο συμπίπτει μὲ τὰ γενέθλια τῆς Ἑλληνίδας Θεᾶς Ἀθηνᾶς στὶς 28 τοῦ ἀρχαίου μῆνα Ἑκατομβαιώνα (μέσα Ἰουλίου – μέσα Αὐγούστου), ὅταν τελοῦνταν τὰ Παναθήναια, ἡ μεγαλύτερη γιορτὴ τῆς ἀρχαίας Ἀθήνας;


Ἢ μήπως εἶναι τυχαῖο ὅτι ὁ ναὸς τῆς Παρθένου Ἀθηνᾶς στὴν Ἀκρόπολη μετατράπηκε σὲ ναὸ τῆς Παναγίας Παρθένου;


Ἀλλωστε δὲν ἦταν μόνον ὁ Παρθενῶνας ποὺ καταστράφηκε ἀπὸ τοὺς χριστιανοὺς γιὰ νὰ γίνει χριστιανικὴ ἐκκλησία, ἀφοῦ σύμφωνα μὲ τὸ διάταγμα τοῦ κτηνώδους Ἰουστινιανοῦ ὅλα τὰ ἀρχαῖα Ἑλληνικὰ Ἱερὰ ἔπρεπε νὰ μετατραποῦν σὲ χριστιανικοὺς ναοὺς προκειμένου νὰ "ἐξαγνιστοῦν". Σὲ πολλὰ δὲ ἀπὸ αὐτά, ὅπου λατρεύονταν γυναικεῖες, παγανιστικὲς θεότητες, χτίστηκαν ναοὶ ἀφιερωμένοι στὴν Παναγία, ἡ ὁποία φυσικὰ προσλάμβανε καὶ τίς ἰδιότητες τῶν ἀρχαίων θεοτήτων.


Εἶναι ἄγνωστο πότε ἀκριβῶς μετατράπηκε ὁ Ἱερὸς Ναὸς τοῦ Φωτός, ὁ Παρθενῶνας, σὲ ἰουδαιοχριστιανικὸ ναό, τὸ βέβαιο ὅμως εἶναι ὅτι ἐπὶ Ἰουστινιανοῦ (482-565) καταστράφηκε καὶ ὁρίστηκε ὡς ἡ «καθολικὴ ἐκκλησία τῶν Ἀθηνῶν».
Ἡ λατρεία τῆς Ὁλόφωτης, Ἑλληνίδας Παρθένου Θεᾶς Ἀθηνάς.


Τὸ κῦρος του ναοῦ ἦταν μεγάλο, ἀφοῦ ἀκόμη καὶ ὁ Βασίλειος Β' Βουλγαροκτόνος γιόρτασε τὴν νίκη του κατὰ τῶν Βουλγάρων στὴν Παναγία Ἀθηνιώτισσα. Κατὰ τὴν Ἀλωση των Ἀθηνῶν ἀπὸ τοὺς Λατίνους ἡ ἐκκλησία συλήθηκε ξανὰ καὶ μετατράπηκε σὲ καθολικὴ μὲ τὴν ὀνομασία «Σάντα Μαρία ντὶ Ἀτένε», ἐνῶ ἀργότερα ἔγινε τζαμί




Οἱ ἰδιότητες


Οἱ ἐπαναλαμβανόμενοι ἐποχικοὶ κύκλοι τοῦ θανάτου και τῆς ἀναγέννησης καὶ τὰ λατρευτικὰ ἔθιμα ποὺ σχετίζονται μὲ τὴ γῆ, τὴ βλάστηση καὶ τὴν καλῇ σοδειὰ συνδέθηκαν καὶ μὲ τὴν Παναγία, ὅπως ἔχει γράψει ὁ μεγάλος λαογράφος Γεώργιος Μέγας.
Τὰ Εἰσόδια τῆς Θεοτόκου συνδέονται μὲ τὴ σπορὰ καὶ ἡ Παναγία λαμβάνει τὰ χαρακτηριστικὰ τῆς θεᾶς Δήμητρας ἀποκτῶντας ἄλλοτε τὸ προσωνύμιο Ἀποσπορίτισσα καὶ ἄλλοτε Μεσοσπορίτισσα.
Παραμένει μάλιστα καὶ τὸ ἀρχαῖο ἔθιμο τῆς πανσπερμίας, τὰ πολυσπόρια, ὅπως τὸ λέμε σήμερα.
Ἀειπάρθενος, ὅπως οἱ ἀρχαῖες θεὲς Ἀθηνᾶ καὶ Ἀρτεμη, ὀνομάστηκε ἡ Παναγία ἀπὸ τὸν 6ο αἰῶνα.
Ταυτόχρονα ὅμως εἶναι ἡ προστάτις τῶν ἐγκύων γυναικῶν ποὺ γιὰ νὰ ἔχουν καλὸ τοκετὸ κρατοῦν ἕνα φυλαχτὸ-φυτό, «τῆς Παναγίας τὸ χορτάρι», ὅπως λέγεται.




Ἀρχαῖες μητρικὲς θεότητες ἦταν καὶ ἄλλες:


ἡ Ἀστάρτη, ἡ Λητώ, ἡ Γαῖα, ἡ Ἰσις, μὲ ρίζες ποὺ χάνονται στὸ βάθος τῆς Νεολιθικῆς ἐποχῆς.
Ἀρχέτυπο ὅλων ὅμως θεωρεῖται ἡ Μεγάλη Μητέρα ἢ Μητέρα Γῆ ἢ Μεγάλη Μητέρα Θεᾷ, ποὺ κατὰ τὸν Γιουνγκ πρόκειται γιὰ ἕνα μητριαρχικὸ μοντέλο ποὺ ἐνυπάρχει στὸν ἄνθρωπο πρὶν καὶ ἀπὸ τὴν κύηση.
Ἡ Μεγάλη Μητέρα ἦταν ἄλλωστε ἡ κύρια θεότητα στὴ Μινωικὴ Κρήτη, ἀπὸ κάποια ἐποχῇ μάλιστα παράλληλα μὲ τὸν «νεαρὸ θεὸ» (εἴτε ὡς «θεῖο βρέφος» εἴτε ὡς σύζυγό της).
Σύμφωνα μὲ τὸν κύκλο τῆς φύσῃς γιὰ τὸν θάνατο καὶ τὴν ἀναγέννηση ἡ Μεγάλη Μητέρα παντρεύεται διαρκῶς τον νεαρὸ θεὸ ποὺ γεννιέται καὶ πεθαίνει κάθε χρόνο.


Προστάτις


Στρατηγὸς τῶν στρατηγῶν, ἡ Παναγία προστατεύει τοὺς πιστούς της – ὅπως καὶ ἡ θεᾷ Ἀθηνᾶ τοὺς Ἀθηναίους – σὲ κάθε δύσκολη στιγμή.
Τὸ 626, στὴν πολιορκία τῆς Κωνσταντινούπολης ἀπὸ Ἀβαρους καὶ Πέρσες, οἱ πιστοὶ ποὺ ἔχουν συγκεντρωθεῖ στὴ Μεγάλη Ἐκκλησία θὰ δοῦν ξαφνικὰ μπροστά τους τὴν Παναγία νὰ ἔχει ἁπλώσει προστατευτικὰ τὸ πέπλο τῆς πάνω ἀπὸ τὴν πόλη (θυμηθεῖτε τὸν πέπλο τῆς Ἀθηνᾶς στὰ Παναθήναια). Καὶ ἡ μεγαλύτερη ἀπόδειξη: «Τὴ ὑπερμάχῳ στρατηγῷ τὰ νικητήρια» ψάλλουν οἱ πολιορκημένοι χριστιανοὶ στὴν τελευταία λειτουργία τῆς Ἁγίας Σοφίας, τὸ 1453.
Ὁ Ἀκάθιστος Ὑμνος ὡστόσο μοιάζει κάπως μὲ τίς «ἰσιακὲς ἀρεταλογίες», τοὺς ὕμνους δηλαδὴ πρὸς τὴ θεᾷ Ἰσιδα, ὅπως λέει ὁ καθηγητὴς Ἀρχαιολογίας κ. Μιχάλης Τιβέριος.
Πολλὰ ἀπὸ τὰ χαρακτηριστικὰ τῆς αἰγύπτιας θεᾶς, ποὺ εἶχε ἐξελληνιστεῖ, πέρασαν καὶ στὴν Παναγία. «Ὀπως ἡ Παναγία, ἔτσι καὶ ἡ θεᾷ αὐτὴ ἀπέκτησε μύριες προσωνυμίες, ἦταν δηλαδὴ μυριώνυμη, ὅπως «παντοκράτειρα» καὶ «βασίλισσα τοῦ οὐρανοῦ, τῆς γῆς καὶ τοῦ κάτω κόσμου»» σημειώνει ὁ κ. Τιβέριος.


Ἡ βασιλική του Παρθενῶνα


Εἶναι ἄγνωστο πότε ἀκριβῶς μετατράπηκε ὁ Παρθενῶνας σὲ χριστιανικὸ ναό, τὸ βέβαιο ὅμως εἶναι ὅτι ἐπὶ Ἰουστινιανοῦ (482-565) καθαγιάστηκε καὶ ὁρίστηκε ὡς ἡ «καθολικὴ ἐκκλησία τῶν Ἀθηνῶν». Ἡ λατρεία τῆς <<εἰδωλολατρικῆς>> παρθένου ἔδωσε ἔτσι τὴ θέσῃ της στὴ χριστιανὴ Παρθένο καὶ ὁ ναὸς πῆρε τὸ ὄνομα Παναγία Ἀθηνιώτισσα.
Γιὰ τὸν σκοπὸ αὐτὸν μάλιστα καὶ προκειμένου νὰ ἐξυπηρετήσει τίς ἀνάγκες τῆς νέας λατρείας ὁ Παρθενῶνας ὑπέστη πολλὲς ἐπεμβάσεις καὶ μετατράπηκε σὲ τρίκλιτη βασιλική.
Τὸ κῦρος του ναοῦ ἦταν μεγάλο, ἀφοῦ ἀκόμη καὶ ὁ Βασίλειος Β' Βουλγαροκτόνος γιόρτασε τὴ νίκη του κατὰ τῶν Βουλγάρων στὴν Παναγία Ἀθηνιώτισσα.
Ἐπρόκειτο ἄλλωστε γιὰ περίλαμπρο ναό, μὲ τὴ χρυσῆ εἰκόνα τῆς Παναγίας καὶ θαυμάσια ψηφιδωτά.
Μόνο 188 ψηφῖδες διασώθηκαν ἀπὸ αὐτὰ καὶ μεταφέρθηκαν τὸ 1848 στὸ Βρετανικὸ Μουσεῖο, ἐνῶ σήμερα διακρίνονται ἐλάχιστα ἴχνη τῶν ἀρχικῶν παραστάσεων. Ἐκεῖνο ὅμως ποὺ διασώζεται εἶναι τὰ ἑκατοντάδες χαράγματα μὲ ὀνόματα στρατηγῶν, ἐπισκόπων κ.λπ., ἀλλὰ καὶ ἁπλὲς ἀναγραφὲς ὀνομάτων, θανάτων, τίτλοι καὶ ἐπαγγέλματα, προσευχὲς καὶ συμβολικὲς παραστάσεις ποὺ ἀναγράφηκαν μέσα στοὺς αἰῶνες στοὺς κίονες του ναοῦ. Κατὰ τὴν Ἀλωση των Ἀθηνῶν ἀπὸ τοὺς Λατίνους ὅμως ἡ ἐκκλησία συλήθηκε καὶ μετατράπηκε σὲ καθολικὴ μὲ τὴν ὀνομασία «Σάντα Μαρία ντὶ Ἀτένε», ἐνῶ ἀργότερα ἔγινε τζαμί.

                                                          

Τὸ ὑπερατλαντικὸ ταξίδι τοῦ Ἡρακλέους

Ἱστορικὸ πρόσωπο ποὺ ἔφτασε ὼς τὸν Καναδᾶ ἦταν ὁ Ἡρακλῆς τῆς ἑλληνικῆς μυθολογίας, σύμφωνα μὲ τὸν καθηγητὴ Γεωλογίας Ἠλία Μαριολάκο.
Ἔφτασε χίλια χρόνια πρὶν ἀπὸ τὸν Μεγάλο Ἀλέξανδρο στὸν Ἰνδὸ ποταμό.
Πέρασε ἀπὸ τὴν Αἰθιοπία, ἔφτασε ὼς τὴ Γροιλανδία καὶ ἴσως νὰ πάτησε πρῶτος τὸ πόδι του στὴν Ἀμερική.
Ἕνας ἀπὸ τοὺς πιὸ γνωστοὺς ἥρωες τῆς παγκόσμιας μυθολογίας- ὁ Ἡρακλῆς- δὲν ἦταν μόνο ἕνας σπουδαῖος ὑδραυλικός, μηχανικὸς καὶ ὑδρογεωλόγος, ὅπως μαρτυροῦν πολλοὶ ἀπὸ τοὺς δώδεκα ἄθλους του, ἀλλὰ καὶ ὁ πρῶτος ποὺ ἔκανε πράξη τὴν παγκοσμιοποίηση καὶ ὁ ἀρχιτέκτονας τῆς μυκηναϊκῆς κοσμοκρατορίας, ὅπως ὑποστήριξε σὲ ὁμιλία του, στὸ Πανεπιστήμιο Ἀθηνῶν, ὁ ὁμότιμος καθηγητὴς Γεωλογίας καὶ μέλος τοῦ Κεντρικοῦ Ἀρχαιολογικοῦ Συμβουλίου Ἠλίας Μαριολάκος.
«Ὁ Ἡρακλῆς δὲν εἶναι ἕνα πρόσωπο γιὰ νὰ διασκεδάζουν τὰ παιδιά.
Οὔτε ἡ ἑλληνικὴ μυθολογία ἕνα παραμύθι γιὰ ἕναν φανταστικὸ κόσμο», λέει στὰ «ΝΕΑ» ὁ Ἠλίας Μαριολάκος.
«Ὁ Ἡρακλῆς εἶναι ἕνα ἱστορικό- καὶ ὄχι μυθικό- πρόσωπο, ἕνας ἄγνωστος μεγάλος κατακτητής, ἥρωας- ἱδρυτὴς πόλεων, πρῶτος συνδετικὸς κρίκος τοῦ κοινοῦ πολιτισμικοῦ ὑποστρώματος τῶν Εὐρωπαίων, τοῦ μυκηναϊκοῦ καὶ κατὰ συνέπεια τοῦ ἑλληνικοῦ πολιτισμοῦ. Καὶ ἡ μυθολογία εἶναι ἡ ἱστορία τοῦ ἀπώτερου παρελθόντος τῶν κατοίκων αὐτοῦ τοῦ τόπου, ποὺ πολὺ ἀργότερα θὰ ὀνομαστεῖ Ἑλλάς».
Πρῶτος στὸ μικροσκόπιο τοῦ καθηγητῆ μπῆκε ὁ ἆθλος μὲ τὴν ἁρπαγὴ τῶν βοδιῶν τοῦ Γηρυόνη, τοῦ τρικέφαλου καὶ τρισώματου γίγαντα ποὺ ζοῦσε στὰ Γάδειρα, τὸ σημερινὸ Κάντιθ τῆς Ἱσπανίας, κοντὰ στὸ στενό του Γιβραλτάρ.
«Οἱ περισσότεροι πιστεύουν πὼς ὁ Ἡρακλῆς ταξίδεψε ὼς τὴν Ἰβηρικὴ Χερσόνησο γιὰ νὰ φέρει μιὰ καλὴ ράτσα βοδιῶν στὴν Πελοπόννησο», ἐξηγεῖ ὁ κ. Μαριολάκος.
«Ἄν διαβάσουμε μὲ προσοχὴ τὸν Στράβωνα, ποὺ ἔζησε τον 1ο αἰ. π.Χ. ὅμως, θὰ διαπιστώσουμε πὼς σὲ κανένα ἄλλο μέρος τοῦ κόσμου δὲν ἔχει βρεθεῖ τόσος πολὺς χρυσός, ἄργυρος, χαλκὸς καὶ σίδηρος.
. Καὶ τὰ βόδια δικαιολογοῦνται διότι ὑπῆρχαν μαρτυρίες ὅτι τὸ "κοσκίνισμα" τοῦ χρυσοῦ ἀπὸ τὴν ἄμμο γινόταν πάνω σὲ δέρματα βοδιῶν».
Ἡ ἵδρυση δὲ τῆς πόλης ἀπὸ τὸν Ἡρακλῆ μνημονεύεται στὸν θυρεὸ τῆς πόλης καὶ σήμερα.
Ὁ Ἡρακλῆς ὁλοκληρώνει τὸν ἆθλο του καὶ συνεχίζει βόρεια πρὸς τὴν Κελτικὴ καὶ ἱδρύει τὴν Ἀλέσια (γνωστὴ καὶ ὡς πόλη τοῦ Ἀστερίξ), τὸ ὄνομα τῆς ὁποίας προέρχεται ἀπὸ τὴ λέξη ἄλυς (= περιπλάνηση). Πόλη μὲ στρατηγικὴ σημασία, καθὼς συνδέεται μέσῳ πλωτῶν ποταμῶν πρὸς τὴ Μεσόγειο, τὸν Ἀτλαντικό, τὴ Μάγχη καὶ τὴ Βόρεια Θάλασσα, ὅπου ὁ Ἰούλιος Καίσαρας κατατρόπωσε τοὺς Γαλάτες. Ἀκόμη ἱδρύει τὸ Μονακὸ καὶ τὴν Ἀλικάντε - ἡ ποδοσφαιρική της ὁμάδα ὀνομάζεται Ἡρακλῆς.


Τί γύρευε στὴ Γαλατία ὁ Ἡρακλῆς;
«Χρυσό», ἀπαντᾷ ὁ κ. Μαριολάκος, «ἀφοῦ ὁ Διόδωρος μᾶς λέει πὼς στὴ Γαλατία ὑπάρχουν πλούσια χρυσοφόρα κοιτάσματα». Ὁ Ἡρακλῆς ὅμως φέρεται- σύμφωνα μὲ τὸν Πλούταρχο- νὰ ἔφτασε καὶ ὼς τὴν Ωγυγία ποὺ ἀπέχει πέντε ἡμέρες δυτικὰ τῆς Βρετανίας. «Πέντε ἡμέρες ἰσοδυναμοῦν μὲ 120 ὧρες.
Ἄν ἡ μέση ταχύτητα ἑνὸς πλεούμενου τῆς ἐποχῆς ἦταν 4 μίλια τὴν ὥρα, τότε ἡ ἀπόσταση εἶναι 890 χλμ., ἄρα πρόκειται γιὰ τὴ σημερινὴ Ἰσλανδία καὶ συνέχισε ὼς τὴ Γροιλανδία, ἐνῶ τὸ Κρόνιο Πέλαγος, ποὺ ἀναφέρεται, σύμφωνα μὲ τοὺς ὑπολογισμοὺς ταυτίζεται μὲ τὸν Βόρειο Ἀτλαντικό»
«Γιὰ νὰ φέρει τὰ χρυσᾶ μῆλα τῶν Ἑσπερίδων (ἤτοι τὸν χρυσὸ) ὁ Ἡρακλῆς ἀπὸ τὴν Αἴγυπτο ἔφτασε ὼς τὴν Αἰθιοπία κι ἔπειτα στὸν Καύκασο- γιὰ νὰ ζητήσει τὴ βοήθεια τοῦ Προμηθέα- καὶ στὴ Λιβύη προτοῦ ἐπιστρέψει στὶς Μυκῆνες»
Ὁ Ἡρακλῆς ἔφτασε, σύμφωνα μὲ τὸν καθηγητὴ Ἠλία Μαριολάκο, ὼς τὴν Ἀμερική.
«Στὶς πηγὲς διαβάζουμε πὼς ἐγκατέστησε ἀκολούθους τοῦ "ὼς τὸν κόλπο ποὺ τὸ στόμιό του βρίσκεται στὴν ἴδια εὐθεῖα μὲ τὸ στόμιο τῆς Κασπίας".
Ἕνας κόλπος μόνον καλύπτει αὐτὲς τίς προϋποθέσεις: τοῦ Ἁγίου Λαυρεντίου στὸ Τορόντο τοῦ Καναδᾶ».
Μαρτυράται δὲ πὼς ἔμειναν «σὲ νησιὰ ποὺ βλέπουν τὸν ἥλιο νὰ κρύβεται γιὰ λιγότερο ἀπὸ μία ὥρα γιὰ 30 ἡμέρες»- δηλαδὴ στὸν πολικὸ κύκλο.
Τί γύρευε ἐκεῖ;
Ἡ ἀπάντηση βρίσκεται στὰ εὑρήματα τῶν ἀνασκαφῶν ποὺ γίνονται γύρω ἀπὸ τὴ λίμνη Σουπίριορ στὸ Μίτσιγκαν.
Ἀρκεῖ νὰ σκεφτεῖτε πὼς ἔχουν ἐξορυχθεῖ πάνω ἀπὸ 500.000 τόνοι χαλκοῦ στὴν περιοχή, ὅταν στὴν κάτ΄ ἐξοχὴν πηγὴ χαλκοῦ- τὴν Κύπρο- ἐξορύχθηκαν 200.000 τόνοι.
Ἡ ἐξόρυξη ἔγινε τὴν περίοδο 2.450 π.Χ.- 1050 π.Χ., σταματάει ξαφνικά, ὅταν καταρρέει ὁ μυκηναϊκὸς πολιτισμός. Καὶ ὅλα αὐτὰ σὲ μιὰ περιοχὴ ὅπου οἱ γηγενεῖς βρίσκονταν στὴ λίθινη ἐποχή!

                                                             

The transatlantic voyage of Heraklion
A historical figure who reached as far as Canada was Hercules of Greek mythology, according to Geology professor Elias Mariolakos.
He arrived a thousand years before Alexander the Great on the Indus River. He passed through Ethiopia, reached Greenland and may have been the first to set foot in America. One of the most famous heroes of world mythology - Hercules - was not only a great plumber, engineer and hydrogeologist, as many of his twelve deeds testify, but also the first to practice globalization and the architect of the Mycenaean cosmocracy, Elias Mariolakos, Emeritus Professor of Geology and member of the Central Archaeological Council, supported last night in a speech at the University of Athens.
"Hercules is not a person for children to have fun. "Greek mythology is not a fairy tale for a fantasy world either", Elias Mariolakos tells "NEA". "Hercules is a historical - and not mythical - person, an unknown great conqueror, hero-founder of cities, the first connecting link of the common cultural background of Europeans, the Mycenaean and consequently of Greek culture. And the mythology is the story of the distant past of the inhabitants of this place, which much later will be called Hellas ".
The first to enter the professor's microscope was the feat of snatching the oxen of Girion, the three-headed and three-limbed giant that lived in Gadira, present-day Cadiz, Spain, near the Strait of Gibraltar.
"Most people believe that Hercules traveled to the Iberian Peninsula to bring a good breed of oxen to the Peloponnese," explains Mariolakos. "If we read carefully Strabo, who lived in the 1st c. e.g. but we will find that in no other part of the world has so much gold, silver, copper and iron been found. And the oxen are justified because there were testimonies that the "sifting" of the gold from the sand was done on oxen skins ".
The foundation of the city by Hercules is mentioned in the coat of arms of the city even today. Hercules completes his feat and continues north to Celtic and founds Alessia (also known as the city of Asterix), whose name comes from the word alys (= wandering). A city of strategic importance, as it is connected by navigable rivers to the Mediterranean, the Atlantic, the English Channel and the North Sea, where Julius Caesar defeated the Gauls. She is still founding Monaco and Alicante - her football team is called Hercules.
What was Hercules looking for in Galatia? "Gold", replies Mr. Mariolakos, "since Diodorus tells us that in Galatia there are rich gold deposits". Hercules, however, is said - according to Plutarch - to have reached Ogygia, which is five days west of Britain. "Five days is equivalent to 120 hours. If the average speed of a boat at the time was 4 miles per hour, then the distance is 890 km, so it is today's Iceland and continued to Greenland, while the Cronus Sea, which is reportedly identified with the North Atlantic »
"In order to bring the golden apples of Hesperides (that is, the gold), Hercules from Egypt reached Ethiopia and then the Caucasus - to ask for the help of Prometheus - and Libya before returning to Mycenae"
Hercules arrived, according to Professor Elias Mariolakos, as far as America. In the sources we read that he installed his followers "up to the bay whose mouth is in the same line as the mouth of the Caspian Sea". "Only one bay meets these requirements: St. Lawrence in Toronto, Canada." He testified that they stayed "on islands that see the sun hiding for less than an hour for 30 days" - that is, in the polar circle.
What was he looking for there?
The answer lies in the findings of excavations around Lake Superior in Michigan. It is enough to think that more than 500,000 tons of copper have been mined in the region, when 200,000 tons were mined in the pre-eminent source of copper - Cyprus.
Mining took place in the period 2,450 BC-1050 BC, it stops suddenly, when the Mycenaean civilization collapses. And all this in an area where the natives were in the Stone Age!
A historical figure who reached as far as Canada was Hercules of Greek mythology, according to Geology professor Elias Mariolakos.

Ἱερὸ νησὶ Δήλου - Γιατί ἀπαγορεύθηκε νὰ γεννιέται καὶ νὰ πεθαίνει κάποιος ἐπάνω σε αὐτό

Αὐγουστιάτικη πανσέληνος,

στὸ νησὶ τοῦ Ἀπόλλωνα καί της της Ἄρτεμις, στὴ Δῆλο

Πολλὰ τὰ ἐρωτήματα: Γιατί o Δαρεῖος ἀπαγόρευσε στὸν ναύαρχό του Δάτη νὰ εἰσβάλει στὴ Δῆλο; Γιατί ὁρίστηκε ἡ ἀπαγόρευση νὰ γεννιέται ἢ νὰ πεθαίνει κανεὶς στὴ Δῆλο; 

Τί σημαίνει ἄραγε ὁ ὅρος «δῆλοι» καὶ τί ἀναφέρει γι' αὐτὸν ἡ Παλιὰ Διαθήκη; 

Πῶς καὶ γιατί οἱ ἀνασκαφὲς ἔδειξαν ὅτι πρὶν λατρευτεῖ o Ἀπόλλωνας, ἡ Δῆλος ἦταν τόπος λατρείας τῆς Ἄρτεμης, γεγονὸς ποὺ μαρτυρὰ μιὰ συνέχεια στὴ λατρεία τῆς μεγάλης προελληνικὴς γυναικείας θεότητας, ἡ ὁποία περιθωριοποιήθηκε μὲ τὴν ἐπικράτηση τῆς λατρείας τοῦ Ἀπόλλωνα; Διαβάστε τὸ κείμενο ποὺ ἀκολουθεῖ!.

Ἡ ΔΗΛΟΣ, ὅπως ὅλοι γνωρίζουν, εἶναι ἕνα ὀλοφώτεινο μικρὸ (μέγιστο μῆκος 6 χλμ., μέγιστο πλάτος 1,3 χλμ.) ἄγονο νησί, ποὺ βρίσκεται σχεδὸν στὸ κέντρο τῶν Κυκλάδων (6 μίλια ἀπὸ τὴ Μύκονο). Ὁ παράλιος ὁμώνυμος οἰκισμὸς (14 κάτ., ὑπάλληλοι τῆς Ἀρχαιολογικῆς Ὑπηρεσίας) ὑπάγεται διοικητικὰ στὸν δῆμο Μυκόνου τοῦ νομοῦ Κυκλάδων. Πάντως, στὸ νησὶ ἀπαγορεύεται ἡ παραμονὴ ἐπισκεπτῶν μετὰ τὴ δύση τοῦ Ἥλιου.

Στὴ Δῆλο, σύμφωνα μὲ τὴ μυθολογία, γεννήθηκε ὁ Ἀπόλλωνας. Στὴν ἀρχαιότητα, τὸ νησὶ ὑπῆρξε λατρευτικὸ κέντρο μεγάλης σημασίας. Ἀπὸ τὴ λατρεία τοῦ Ἀπόλλωνα ἀλλὰ καὶ ἄλλων θεοτήτων σώζονται σπουδαῖα δείγματα, καθὼς καὶ μαρτυρίες τοῦ σημαντικοῦ ρόλου ποὺ διαδραμάτισε ἡ Δῆλος στὴν ἱστορία τῆς ἀρχαίας Ἑλλάδας.

Τὸ ψηλότερο σημεῖο τῆς Δήλου (112 μ.) εἶναι ὁ Κύνθος, τὸ ἱερὸ ὅρος στὰ Α τῆς στενῆς πεδιάδας, ὅπου ἐκτεινόταν ἡ ἀρχαία πόλη καὶ τὸ ἱερὸ τοῦ Ἀπόλλωνα. Ἄλλοι μικρότεροι λόφοι ὁρίζουν τὴν πεδιάδα ἀπὸ τὰ B καὶ τὰ Ν.

 Οἱ ἀκτές, ποὺ εἶναι διαβρωμένες ἀπὸ τὴ θάλασσα καὶ γι' αὐτὸ ἀφιλόξενες, ἔχουν δύο μικρὰ λιμάνια στὴ δυτικὴ πλευρά: τὸ ἀρχαῖο, στὸ ὁποῖο ἀποβιβάζονται καὶ σήμερα οἱ ἐπισκέπτες, καὶ τοὺς Φούρνους. Ὑπάρχουν ἀκόμα δύο μικροὶ ὅρμοι, ἡ Γούρνα ΒΑ καὶ ὁ Σκαρδανὰς ΒΔ.

 Ἕνας χείμαρρος, ὁ Ἰνωπός, ποὺ ξεκινᾷ ἀπὸ τὴ δυτικὴ ἄκρη τοῦ Κύνθου, σχηματίζει ἕνα ἕλος, ποὺ στὴν ἀρχαιότητα ἀποτελοῦσε τὴν «Ἱερὰ Λίμνη» τῆς Δ.

 Ἡ βλάστηση εἶναι ἀραιὴ καὶ ἀποτελεῖται ἀπὸ χαμηλοὺς θάμνους· ἀπὸ ἐπιγραφές, ὅμως, προκύπτει πὼς στὴν ἀρχαιότητα ὑπῆρχαν ἐλιές, συκιές, ἀμπέλια, κῆποι καί, μέσα στὸ τέμενος, ὁλόκληρο ἄλσος. Σήμερα στὸν χῶρο τοῦ ἱεροῦ ὑπάρχει μόνο ἕνας φοίνικας, τὸν ὁποῖο φύτεψαν οἱ ἀρχαιολόγοι ποὺ ἔκαναν τίς ἀνασκαφές τον 19ο αἰ.

Λίγα λόγια γιὰ τὴ Μυθολογία καὶ τὴν Ἱστορία.

Ἡ σημαντικὴ θέση τῆς Δήλου, λόγῳ τῆς ἀσφάλειας ποὺ παρεῖχε σὲ ὅσους ταξίδευαν μεταξὺ Μικρᾶς Ἀσίας, Χίου, Σάμου καὶ κυρίως Ἑλλάδας, προσέλκυσε κατοίκους ἤδη ἀπό την 3η χιλιετία π.Χ. Ἀρχικὰ πρέπει νὰ χρησίμευε ὡς σταθμὸς καὶ ἀργότερα γιὰ μόνιμη ἐγκατάσταση ψαράδων, ναυτικῶν ἀλλὰ καὶ πειρατῶν.

Οἱ πρῶτοι κάτοικοι ἐγκαταστάθηκαν στὸν Κύνθο, γεγονὸς ποὺ μαρτυρὰ ὅτι τὰ παράλια τοῦ νησιοῦ δὲν ἦταν ἀσφαλῆ. Ὁ πρῶτος οἰκισμὸς (περίπου δώδεκα καλύβες) ἱδρύθηκε ἀπὸ ναυτικοὺς ἀπὸ τὴ Μικρὰ Ἀσία, ἴσως Κᾶρες, κατὰ τὴ μαρτυρία τοῦ Θουκυδίδη.

Μέχρι τὸν 14o αἰ. π.Χ. ἡ Δ. ἦταν ἄσημη, γιατί τὸ ἔδαφός της δὲν προσφερόταν γιὰ ἀνάπτυξη οἰκισμοῦ. Ἀπὸ τὴν ἐποχὴ αὐτὴ ὅμως ἄρχισε ἡ ἐγκατάσταση κατοίκων στὴν παραλία καὶ στὴ θέση τοῦ κατοπινοῦ ἱεροῦ οἰκοδομήθηκαν κάποια λατρευτικὰ κτίρια, ἄγνωστο ποιας θεότητας· εἰκάζεται ὅτι καὶ ἐκεῖ, ὅπως καὶ ἀλλοῦ στὴ Μυκηναϊκὴ Ἑλλάδα, λατρευόταν ἡ μεγάλη γυναικεία θεότητα τῆς γονιμότητας.

Οἱ ἀνασκαφὲς ἔδειξαν ὅτι πρὶν λατρευτεῖ o Ἀπόλλωνας, ἡ Δῆλος ἦταν τόπος λατρείας τῆς Ἄρτεμης, γεγονὸς ποὺ μαρτυρὰ μιὰ συνέχεια στὴ λατρεία τῆς μεγάλης προελληνικὴς γυναικείας θεότητας, ἡ ὁποία περιθωριοποιήθηκε μὲ τὴν ἐπικράτηση τῆς λατρείας τοῦ Ἀπόλλωνα. Στοιχεῖο ἐπιβίωσης τῆς παλιᾶς γυναικείας θεότητας εἶναι καὶ ἡ λατρεία τῆς Λητοῦς ἀλλὰ καὶ τῶν Ὑπερβόρειων Παρθένων, τίς ὁποῖες ἡ ἑλληνικὴ μυθολογία ὑποβίβασε σὲ ἱέρειες τῆς Ἄρτεμης.

Ἡ εἰκόνα τῆς Δ. ἄλλαξε ριζικὰ στὶς ἀρχὲς τῆς 1ης χιλιετίας π.Χ., μὲ τὴν ἐγκατάσταση τῶν Ἰώνων στὸ Αἰγαῖο. Μαζὶ μὲ τοὺς Ἴωνες θὰ πρέπει νὰ μεταφέρθηκε, ἀπὸ τὴ Μικρὰ Ἀσία, καὶ ἡ λατρεία τοῦ Ἀπόλλωνα, τοῦ ὁποίου ἡ μορφὴ κυριάρχησε στὶς γυναικεῖες θεότητες τοῦ νησιοῦ καὶ μετέβαλε τὴ Δῆλο σὲ λατρευτικὸ κέντρο τεράστιας σημασίας. 

Ἔκφραση αὐτῆς τῆς ἀλλαγῆς ἀλλὰ καὶ τῶν ἀγώνων ποὺ ἔγιναν γιὰ τὴν ἐπικράτηση τῆς ἀπολλώνιας λατρείας πρέπει νὰ ἀποτελοῦν τὰ γεγονότα ποὺ ἀναφέρονται στὸν λατρευτικὸ μῦθο τοῦ Ἀπόλλωνα τῆς Δήλου, σχετικὰ μὲ τὴ ζηλοτυπία τῆς Ἥρας γιὰ τὴ Λητώ, τὴ μητέρα τοῦ θεοῦ καὶ τῆς Ἄρτεμης.

Κατὰ τὴν κυρίαρχη ἐκδοχὴ αὐτοῦ τοῦ μύθου, ὅπως δίνεται στὸ πρῶτο μέρος τοῦ ὁμηρικοῦ Ὕμνου στὸν Ἀπόλλωνα (περίπου 700 π.Χ.), ἡ Δ., ποὺ πλανιόταν στὰ κύματα, ἦταν ὁ μόνος τόπος ποὺ δέχτηκε -ὅταν ὅλοι τὴν ἔδιωχναν ἐπειδὴ φοβοῦνταν τὴ ζήλια τῆς Ἥρας- τὴν κυριευμένη ἀπὸ τοὺς πόνους τοῦ τοκετοῦ καὶ κυνηγημένη ἀπὸ τὴν Ἥρα, Λητώ, γιὰ νὰ γεννήσει ἐκεῖ.

 Σὲ ἀντάλλαγμα, ἡ Λητὼ εἶχε ὑποσχεθεῖ στὴ Δῆλο ὅτι ὁ θεὸς ποὺ θὰ γεννιόταν ἀπὸ τὴν ἕνωσή της μὲ τὸν Δία δὲν θὰ περιφρονοῦσε τὴν ἄγονη γῆ τοῦ νησιοῦ.

Μόλις ἡ Λητώ, μὲ τὴ βοήθεια τῆς Εἰλειθυίας καὶ ὅλων τῶν θεῶν ποὺ εἶχαν συγκεντρωθεῖ ἐκεῖ, ἐκτὸς ἀπὸ τὴν Ἥρα φυσικά, ἔφερε στὸν κόσμο τον Ἀπόλλωνα, τὰ πάντα στὴ Δῆλο πλημμύρισαν χρυσὸ φῶς καὶ o τόπος γέμισε λουλούδια.

Ἄλλες ἐκδοχὲς τοῦ μύθου ἀναφέρουν πὼς o ἴδιος ὁ Δίας παρακολούθησε τὴ γέννηση τοῦ Ἀπόλλωνα ἀπὸ τὴν κορυφὴ τοῦ Κύνθου καὶ ὅτι τὰ πρῶτα δῶρα στὸν Φοῖβο τὰ ἔφεραν νέοι καὶ νέες ἀπὸ τὸν τόπο τῆς εὐλάβειας καὶ τῆς εὐδαιμονίας, τὴ χώρα τῶν Ὑπερβορείων, ὅπου ἔμενε o Ἀπόλλωνας τοὺς χειμερινοὺς μῆνες.

Ἡ λατρεία τοῦ Ἀπόλλωνα

H λατρεία τοῦ Ἀπόλλωνα, «τοῦ γνησιότερου δημιουργήματος τοῦ ἑλληνικοῦ πνεύματος» (Βιλαμόβιτς), κυριάρχησε στὴ Δῆλο ἀπὸ τοὺς ἱστορικοὺς χρόνους, παραμερίζοντας ὅλες τίς ἄλλες λατρεῖες. H μορφὴ τοῦ ἐδῶ ἦταν διαφορετικὴ ἀπὸ τὴ Δελφική, παρὰ τὰ κοινὰ χαρακτηριστικά. Καὶ στὰ δύο ἱερὰ ἦταν θεὸς τῆς μουσικῆς καὶ τοῦ φωτός!

Ἐνῶ ὅμως στὴ Δῆλο γιορταζόταν μὲ χοροὺς καὶ ὕμνους καὶ τιμοῦσαν κυρίως τὴ γέννησή του, στοὺς Δελφοὺς ὁ θεὸς ἦταν αὐστηρὸς καὶ ὑπέβαλλε τὸν ἄνθρωπο σὲ πολλὲς δοκιμασίες. 

Στὴ Δῆλο, παρότι ἀναφέρεται ἡ ὕπαρξη μαντείου, δὲν φαίνεται νὰ ἀναπτύχθηκε αὐτὴ ἡ πλευρὰ τῆς προσωπικότητας τοῦ θεοῦ, ἐνῶ στοὺς Δελφοὺς ἦταν ὁ θεὸς ποὺ φανέρωνε μὲ σημάδια (σήμαινε) τὴ θέληση τοῦ πατέρα του Δία, καὶ μὲ τὴ βοήθειά του οἱ ἄνθρωποι ἀποκτοῦσαν πολιτισμένη καὶ ἀνώτερη ζωή.

Μὲ τὴν ἐγκαθίδρυση τῆς λατρείας τοῦ Φοίβου, ἡ Δῆλος ἔγινε σπουδαῖο θρησκευτικὸ κέντρο. Μὲ τὸν καιρὸ καὶ μὲ τίς ἀλλαγὲς τῆς ἱστορικῆς πορείας τῶν ἑλληνικῶν πόλεων, ἡ σημασία καὶ o πληθυσμὸς τοῦ νησιοῦ μεγάλωναν, ἐνῶ οἱ Ἴωνες τοῦ Αἰγαίου καὶ τῶν δυτικῶν παραλίων τῆς Μικρᾶς Ἀσίας συγκεντρώνονταν ἐκεῖ μία φορὰ τὸν χρόνο γιὰ τὰ Δήλια, γιορτὲς πρὸς τιμὴν τοῦ θεοῦ.

Τὸ ἐνδιαφέρον τῶν Ἀθηναίων

Ἀποφασιστικὸ στοιχεῖο γιὰ τὴν ἐξέλιξη τοῦ δηλιακοῦ ἱεροῦ ἦταν τὸ ἐνδιαφέρον τῶν Ἀθηναίων ἀπὸ τὴν ἀρχαϊκὴ περίοδο. Ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τοῦ Πεισίστρατου (6ος αἰ. π.Χ.) οἱ Ἀθηναῖοι συνέδεσαν παλιὲς παραδόσεις τους μὲ τὴ Δῆλο: 

οἱ Ὑπερβόρειες Παρθένες πρὶν φτάσουν στὴ Δῆλο πέρασαν ἀπὸ τίς Πρασιὲς (Πόρτο Ράφτη) τῆς Ἀττικῆς· ὁ πρῶτος βασιλιᾶς τῆς Ἀθήνας Ἐρυσίχθων ἦταν ὁ πρῶτος θεωρὸς (προσκυνητὴς) τοῦ ἱεροῦ νησιοῦ κ.ἄ. 

Οἱ Ἀθηναῖοι διαδέχτηκαν στὴν κυριαρχία τῆς Δήλου τὴ Νάξο, ἡ ὁποία πρέπει νὰ εἶχε τὰ πρωτεῖα ἐκεῖ ἕως τον 6ο αἰ., καὶ ἐπικράτησαν ἕως τὸ 314 π.Χ.

Χαρακτηριστικὸ τῆς φήμης τῆς Δήλου εἶναι πὼς o Δαρεῖος ἀπαγόρευσε στὸν ναύαρχό του Δάτη νὰ εἰσβάλει στὸ νησὶ κατὰ τοὺς Μηδικοὺς πολέμους.

Τὸ 476 π.Χ., ὅταν ἱδρύθηκε ἡ Α' Ἀθηναϊκὴ Συμμαχία, ἡ Δ. ὁρίστηκε ἕδρα τῶν συνελεύσεων καὶ τοῦ ταμείου (τὸ 454 π.Χ. μεταφέρθηκε στὴν Ἀθήνα) ὅπου συγκεντρώνονταν οἱ φόροι τῶν συμμάχων.

Τὸ 426-5 π.Χ., μὲ τὴ δεύτερη κάθαρση τῆς Δ. (ἡ πρώτη εἶχε γίνει τὸ 540 π.Χ.), τὴ μεταφορὰ δηλαδὴ τοῦ περιεχομένου ὅλων τῶν τάφων στὴ γειτονικὴ Ρήνεια, ὁρίστηκε ἡ ἀπαγόρευση νὰ γεννιέται ἢ νὰ πεθαίνει κανεὶς στὴ Δῆλο, ἀφοῦ o Ἀπόλλωνας μισεῖ τὸν θάνατο καὶ οἱ νεκροὶ μιαίνουν τὸ ἱερό του.

Τὸ 403 π.Χ. οἱ Ἀθηναῖοι ἀπομακρύνθηκαν ἀπὸ τὴ Δῆλο, ἐπανῆλθαν τὸ 394 π.Χ., μετὰ τὴ νίκη τοῦ ναυάρχου Κόνωνα καὶ ἀποσύρθηκαν πάλι τὸ 314 π.Χ.

Ἀπὸ τότε ἕως τὸ 166 π.Χ. ποὺ κυριάρχησαν πάλι (περίοδος τῆς λεγόμενης Δηλιακὴς ἀνεξαρτησίας) τὸ ἱερὸ κατακλύστηκε ἀπὸ πλῆθος κτίρια, ἀγάλματα καὶ ἄλλες δωρεὲς τῶν ἰσχυρῶν. Τὴν περιουσία τοῦ ἱεροῦ διαχειρίζονταν οἱ Ἰεροποιοί.

Ἀπὸ τὸ 166 π.Χ. ἕως τὸ τέλος τοῦ ἀρχαίου κόσμου κυριάρχησαν στὴ Δῆλο οἱ Ἀθηναῖοι, οἱ ὁποῖοι ἐκδίωξαν τοὺς κατοίκους γιὰ νὰ ἐγκαταστήσουν Ἀθηναίους κληρούχους.

Οἱ Ρωμαῖοι ἀργότερα, γιὰ νὰ πλήξουν τὴ Ρόδο, ἀνακήρυξαν τὴ Δῆλο ἐλεύθερο λιμάνι· τότε ἐγκαταστάθηκαν ἐκεῖ πολλοὶ ξένοι μεταφέροντας μαζὶ καὶ τίς λατρεῖες τῶν θεῶν τους. Ὕστερα ἀπὸ δύο φοβερὲς ἐχθρικὲς ἐπιθέσεις (88 καὶ 69 π.Χ.) ἡ ζωὴ στὴ Δῆλο ἄρχισε νὰ φθίνει καὶ ὁ συνοικισμός της νὰ περιορίζεται, γιὰ νὰ ἐγκαταλειφθεῖ ἐντελῶς στὰ τέλη τοῦ 5ου αἰ. μ.Χ. Ἀπὸ τότε ἔρημη, ἡ Δῆλος χρησίμευσε μόνο ὡς βοσκότοπος.

Ἀπὸ τὴν Ἀναγέννηση καὶ μετὰ τὴν ἐπισκέφθηκαν διάφοροι περιηγητὲς ἀναζητῶντας ἴχνη τῆς ἀρχαιότητας.

Τί ἀναφέρει ἡ Ἀρχαιολογία

Οἱ ἀνασκαφὲς στὴ Δῆλο -τίς ὁποῖες ξεκίνησε τὸ 1873 ἡ Γαλλικὴ Ἀρχαιολογικὴ Σχολή- ἀποκάλυψαν τὰ σπουδαιότερα σημεῖα τοῦ ἱεροῦ του Ἀπόλλωνα καὶ τῆς ἀρχαίας πόλης. Ὅλα αὐτὰ τὰ ἐρείπια, οἱ νεκροὶ δρόμοι, τὰ ἐρειπωμένα σπίτια μὲ τίς αὐλὲς ποὺ διακοσμοῦνται μὲ λαμπρὰ μωσαϊκά, διασώζονται στὴν ἀρχική τους θέσῃ ἀκόμα καὶ σήμερα. 

Πέρα ἀπὸ τὴν εἰδικὴ καλλιτεχνικὴ ἀξία τους, προσφέρουν ἄμεση καὶ χαρακτηριστικὴ αἴσθηση τῆς καθημερινῆς ζωῆς σὲ ἕναν χῶρο ὅπου ἀναπτύχθηκε γιὰ τόσους αἰῶνες μιὰ ἐξαιρετικὰ ποικιλόμορφη καὶ πλούσια δραστηριότητα.

To ἱερὸ τοῦ Ἀπόλλωνα καὶ τὰ δημόσια κτίρια ποὺ τὸ περιστοιχίζουν βρίσκονται στὴ βορειοδυτικὴ πλευρὰ τοῦ νησιοῦ. Τὸ τέμενος τοῦ Ἀπόλλωνα βρίσκεται στὴ θέση ἀμέσως μετὰ τὸ λιμάνι. Μετὰ τὰ προπύλαια τοῦ ἱεροῦ (2ος αἰ. π.Χ.) καὶ τὴν Ἀγορὰ τῶν Κομπεταλιαστῶν (Ἰταλῶν ἐμπόρων ποὺ εἶχαν ἐγκατασταθεῖ στὴ Δ.) βρίσκεται ὁ Οἶκος τῶν Ναξίων (560 π.Χ.) καὶ ἀνατολικότερα τὸ κτίριο Γ, μία ἀπὸ τίς πιὸ καλοδιατηρημένες κατασκευὲς τοῦ νησιοῦ.

Ἡ Ἱερὰ ὁδός, πλαισιωμένη ἀπὸ ἀναθηματικὲς βάσεις, ὁδηγεῖ ἐμπρὸς στοὺς τρεῖς ναοὺς τοῦ Ἀπόλλωνα. Γύρω ἀπὸ τὸν ἕναν, τὸν πώρινο, εἶναι χτισμένοι σὲ ἡμικύκλιο πέντε θησαυροί, ἕνας ἀρχαϊκὸς καὶ τέσσερις κλασικοί.

Καὶ οἱ τάφοι τῆς Όπιδας καὶ τῆς Ἄργης, ὅπως καὶ τῶν Ὑπερβόρειων Παρθένων;

Στὴν ἀνατολικὴ πλευρὰ τοῦ περιβόλου του ἱεροῦ ὑπάρχει τὸ Πρυτανεῖο (ἀρχὲς 5ου αἰ. π.Χ.). Τὴ βόρεια πλευρὰ τοῦ ἱεροῦ διασχίζει ἡ Στοὰ τοῦ βασιλιᾶ τῆς Μακεδονίας Ἀντίγονου (τέλη 3ου αἰ. π.Χ.), μπροστὰ ἀπὸ τὴν ὁποία βρίσκεται ἡ Θήκη, τάφος τῆς Όπιδας καὶ τῆς Ἄργης, τῶν δύο Ὑπερβόρειων Παρθένων ποὺ παραστάθηκαν στὴ γέννηση τοῦ Ἀπόλλωνα· ὁ τάφος τῶν δύο ἄλλων Ὑπερβόρειων Παρθένων, τῆς Λαοδίκης καὶ τῆς Ὑπερύμης, βρίσκεται στὸ Σῆμα, στὴ δυτικὴ πλευρὰ τοῦ τεμένους, ἡ ὁποία, ὅπως καὶ ἡ νότια, κλείνει μὲ τὴ Στοὰ τῶν Ναξίων.

Κοντὰ στοὺς ναοὺς τοῦ Ἀπόλλωνα βρίσκεται τὸ Ἀρτεμίσιο, ναὸς τοῦ 7ου αἰ. π.Χ., σὲ ἕναν χῶρο ποὺ ἦταν λατρευτικὸς ἀπό τη 2η χιλιετία π.Χ., ὅπως πιστοποιοῦν πολλὰ μυκηναϊκὰ ἀναθηματικὰ εὑρήματα. Ἐπάνω στὸν ἀρχαϊκὸ ναὸ κατασκευάστηκε ἄλλος κατὰ τὴν ἑλληνιστικὴ περίοδο.

Βόρεια τοῦ Ἀρτεμισίου βρίσκονται τὸ Ἐκκλησιαστήριο καὶ τὸ Θεσμοφόριο. Βόρεια τοῦ τεμένους τοῦ Ἀπόλλωνα βρίσκονται ἡ συνοικία τῆς Λίμνης, ναὸς ἀφιερωμένος στοὺς 12 θεούς, τὸ ἱερὸ τῆς Λητοῦς καὶ ἡ περίφημη Λεωφόρος τῶν λεόντων. Πρόκειται γιὰ σπουδαῖα δείγματα τῆς ἀρχαϊκῆς τέχνης τῆς Νάξου, μοναδικὰ στὸν ἑλληνικὸ χῶρο.

Στὴ συνοικία τοῦ θεάτρου, ΝΑ, ἔχουν ἀποκαλυφθεῖ πολλὲς κατοικίες μὲ ὡραῖα μωσαϊκά. Στὰ Ν προβάλλει ἡ συνοικία τοῦ ποταμοῦ Ἰνωποῦ καὶ ἡ Ταράτσα τῶν Ξένων θεῶν μὲ τὸ Ἠραῖο, τὸν μοναδικὸ ναὸ ἑλληνικῆς θεότητας στὴν περιοχή (!). Μιὰ σκάλα, νοτιότερα, ὁδηγεῖ στὴν κορυφὴ τοῦ Κύνθου καὶ στὸ Ἄντρο, ὅπου κατὰ τὰ ἑλληνιστικὰ χρόνια χτίστηκε ἕνα ἱερὸ τοῦ Ἀπόλλωνα. Στὴν κορυφὴ τοῦ λόφου ὑπάρχει τὸ Κύνθιο, ἕνα ἀπὸ τὰ ἱερότερα σημεῖα τῆς Δήλου

Τί ἀπέγινε ὁ Ὀδυσσέας;

Τί ἀπέγινε ὁ Ὀδυσσέας;

Τὸ ὄνομα «Ὀδυσσέας» ποὺ προέρχεται ἀπὸ τὸ ρῆμα «ὀδύσσομαι» (ὀργίζομαι, μισῶ κάποιον) καὶ σημαίνει ἐξοργισμένος, ἀλλὰ καὶ ὁ μισούμενος ἀπὸ τοὺς θεούς, αὐτὸς ποὺ ἔδωσε ἀφορμές. δυσαρέσκειας, τὸ ἔδωσε ὁ παπποῦς του (ἀπὸ τὴν πλευρὰ τῆς μητέρας του), ὁ Αὐτόλυκος.

Σύμφωνα μὲ τὸν Ὅμηρο τὸ ὄνομα σημαίνει «γιος τῆς πέτρας», ἀλλὰ πιὸ πιθανὸ εἶναι νὰ συγγενεύει ἐτυμολογικὰ μὲ τὴν λέξη «ὁδηγὸς»..
.

Μπορεῖ ἐπίσης νὰ προέρχεται ἀπὸ τὸ ρῆμα «ὀδυνάω» ποὺ σημαίνει «προκαλῶ πόνο» μὲ τὴν ἔννοια «αὐτὸς ποὺ προκαλεῖ καὶ αἰσθάνεται πόνο».
Ὁ Ὀδυσσέας ἐξάλλου αἰσθάνεται ἕναν διαρκῆ πόνο πνευματικὸ ἤ/καὶ σωματικό - προκαλεῖ δηλαδὴ πόνο σὲ κάποιον ἄλλο καὶ παράλληλα κάποιος ἄλλος σ΄αυτόν.
Στὸν Ὀδυσσέα ἀποδίδεται μερικὲς φορὲς καὶ τὸ πατρωνυμικὸ οὐσιαστικὸ Λαερτιάδης, δηλαδὴ «γιος τοῦ Λαέρτη».

Οἱ περισσότεροι θεωροῦν ὅτι ἀφοῦ σκότωσε τοὺς μνηστῆρες καὶ ἀνακατέλαβε τὸ βασίλειο τοῦ, "ζήσανε (μὲ τὴν Πηνελόπη καὶ τὸν Τηλέμαχο), αὐτοὶ καλὰ κι ἐμεῖς καλύτερα".
Εἶναι ὅμως ἔτσι; .

Προσπάθησε νὰ ξαναφτιάξει τὴ ζωή του ὅμως ἡ σχέση του μὲ τὴν Πηνελόπη δὲν ἐξελίχθηκε καλά. Ἄρχισαν οἱ τσακωμοὶ καθὼς ἡ Πηνελόπη, ἀκούγοντας τὸν Ὀδυσσέα νὰ τίς ἱστορεῖ τὰ κατορθώματα καὶ τίς περιπέτειες τῆς, ζήλεψε τὴν Καλυψώ, στὸ νησὶ τῆς ὁποίας ὁ Ὀδυσσέας εἶχε περάσει ἑπτὰ χρόνια.

Ἡ ἴδια τὸν περίμενε ὑπομονετικὰ καὶ δὲν ὑπέκυπτε στοὺς μνηστῆρες, ἐνῶ αὐτὸς ἔπεφτε ἀπὸ τὴν ἀγκαλιὰ τῆς Κίρκης καὶ τῆς Καλυψούς.

Τί ἀπέγινε λοιπὸν ὁ Ὀδυσσέας; Ἄς δοῦμε παρακάτω,,

Οἱ ἑκατὸ μνηστῆρες τῆς βασίλισσας Πηνελόπης εἶχαν σκοτωθεῖ καὶ τὰ πτώματά τους, τὸ ἕνα μετὰ τὸ ἄλλο, τὰ ἔβγαλαν ἀπὸ τὴ σάλα τῆς γιορτῆς τυλιγμένα μὲ χαλιά. Μολονότι κόντευαν μεσάνυχτα, τὸ σπίτι ἦταν ἀκόμη στὸ πόδι μετὰ τὰ φοβερὰ συμβάντα, τὰ παράθυρα ἅπλωναν φῶς μέσα στὴ νύχτα κι οἱ ὑπηρέτες ἔτρεχαν πέρα - δῶθε.
Στὸ λαμπροφώτιστο ὑπνοδωμάτιο ὁ Ὀδυσσέας ἄρχισε νὰ μιλάει στὴ γυναῖκα του τὴν Πηνελόπη γιὰ τίς εἰκοσάχρονες τοῦ περιπέτειες,γιὰ τὴν Τροία, γιὰ τὴ διαμάχη τῶν βασιλιάδων στὸ στρατόπεδο, γιὰ τὸ ταξίδι τῆς ἐπιστροφῆς καὶ τὰ παράξενα τῆς μακρινῆς θάλασσας.


Συγκεκριμένα στὸ τέλος τῆς Ι Ραψωδίας ἀναφέρεται :
Εἶπα, κ' ἐκεῖνος εὔχονταν στὸν μέγαν Ποσειδῶνα, στὸν ἀστροφόρον οὐρανὸν ἁπλώνοντας τὰ χέρια «ὦ Ποσειδῶνα, εἰσάκου με, γεωφόρε μαυροχήτη ἂν εἴμ' υἱός σου ἀληθινά, πατέρα, μὴν ἀφήσῃς ὁ Ὀδυσσηὰς ὁ πορθητής 'ς σπίτι του νὰ φθάσῃ


Λαερτιάδης, κάτοικος τῆς πετρωτὴς Ἰθάκης ἀλλ' ἂν τὸ θέλ' ἡ μοῖρα του νὰ ἰδῇ τοὺς ποθητούς του, τὸ σπίτι τὸ καλόκτιστο, καὶ τὴν γλυκειὰ πατρίδα, ἂς κακοφθάση ἀργὰ πολὺ καὶ ἀπὸ συντρόφους ἔρμος, μὲ ξένην πλώρη, καὶ κακά 'ς τὸ σπίτι μέσα ναύρη

Ὅμως ὅταν ἔφτασε στὴ Σκύλλα καὶ τὴ Χάρυβδη, παρατήρησε πὼς ἡ Πηνελόπη δίπλα του εἶχε ἀποκοιμηθεῖ. Καὶ σκέφτηκε: "τράβηξε πολλὰ σήμερα ἡ καημένη θὰ συνεχίσω αὔριο."
Κι ἀκούμπησε τὸ κεφάλι τοῦ πλάϊ στὸ δικό της, πάνω στὸ πορφυρένιο προσκεφάλι.


Στὸ μακρινὸ ταξίδι τῆς ἐπιστροφῆς ἀπ' ὅλα πιὸ πολλὴ χαρὰ ἔδινε στὸν Ὀδυσσέα το πὼς θὰ διηγιόταν στὴ γυναῖκα του ὅλες αὐτὲς τίς περιπέτειες καὶ πὼς ἐκείνη θὰ κρεμόταν ἀχόρταγα ἀπ' τὰ χείλη του καὶ θὰ τὸν διέκοπτε μὲ ἐρωτήσεις.
Ὅμως γρήγορα κατάλαβε πὼς δὲν ἦταν τόσο προσεκτικὸς ἀκροατὴς σὰν τοὺς Φαίακες, ποὺ δύο μέρες ὁλάκερες ἄκουγαν μὲ προσήλωση τὴ μελωδική του ἀφήγηση.
Ὅταν ἄρχισε τὴ διήγηση στὴν Πηνελόπη, ἐκείνη δούλευε ἀμίλητη τὸ χρυσὸ σχέδιο ἑνὸς κεντήματος καὶ κοίταζε ἀφῃρημένη ἀπ' τὸ παράθυρο.

Ὅταν κάποτε τῆς ἔκανε μιὰ ἐρώτηση, κατάλαβε πὼς μπέρδευε τοὺς Λαιστρυγόνες μὲ τοὺς Λωτοφάγους, κι αὐτὸ τὸν πόναγε, γιατί θυμόταν μὲ ἀκρίβεια τίς ἐμπειρίες του, ποὺ ὅσο γίνονταν πιὸ μακρινές, ὅλο καὶ πιὸ πολὺ τίς ἀγαποῦσε.


Μόνον ὅταν μιλοῦσε γιὰ τὴ νύμφη Καλυψὼ φαινόταν ν' ἀκούει προσεκτικότερα. Καὶ τὸ ἐνδιαφέρον της αὐτὸ τὸν ἐρέθιζε κι ἐξιστοροῦσε τοῦτο τὸ κομμάτι τῆς περιπλάνησής του πιὸ διεξοδικά: τὸ μοναχικὸ νησί, τὸ θαυμαστὸ ἱερὸ ἄλσος, ποὺ στὰ δέντρα του φώλιαζαν τὰ θαλασσοπούλια, καὶ τὴν εὐωδιαστὴ σπηλιὰ τῆς θεᾶς.


-Πόσο καιρὸ ἔμεινες σ' αὐτὴ τὴν Καλυψώ; ρώτησε μιὰ φορά.
-Ἑπτὰ χρόνια, ἀπάντησε αὐτός.
Ἔσκυψε στὸ ἐργόχειρό της καὶ τὰ μάτια της σκοτείνιασαν.
-Περισσότερο θὰ ἤθελα νὰ μάθω γιὰ σένα, τί ἔκανες αὐτὰ τὰ δέκα χρόνια στὴν Καλυψώ.
-Ἑπτὰ χρόνια, ἀπάντησε.
-Χθὲς ἔλεγες δέκα ἔχεις, φαίνεται, πεῖ τόσα ψέματα στὰ ταξίδια σου, καημένε μοῦ φίλε, ποὺ δὲν ξέρεις πιὰ νὰ πεῖς τὴν ἀλήθεια. Ὅμως εἴτε δέκα χρόνια ἦταν εἴτε ἑπτά, ἦταν σίγουρα πολὺς καιρὸς καὶ φαίνεται πὼς καλοπέρασες ἐκεῖ. Ἀπάντησε λοιπὸν στὴν ἐρώτησή μου: τί ἔκανες τόσο καιρό;

Τώρα ἔπρεπε νὰ τῆς ἀπαντήσει:

"-Γυναῖκα, ὅλα αὐτὰ τὰ χρόνια νοσταλγοῦσα ἐσένα, αὐτὰ τὰ χρόνια καθόμουν στὴν ἀμμουδιὰ τοῦ μακρινοῦ νησιοῦ, κοίταζα πέρα ἀπὸ τὴ θάλασσα καὶ παρακαλοῦσα τοὺς θεούς, νὰ μπορέσω νὰ δῶ μιὰ φορὰ μονάχα ἀκόμα τὸν καπνὸ τοῦ σπιτιοῦ σου. "
Ἔτσι ἔπρεπε νὰ ἀπαντήσει....
Βλέποντας ὅμως πὼς τὰ μάτια της τὸν κοίταζαν παγερὰ καὶ σκληρά, τὰ κράτησε μέσα του αὐτά.
Καὶ ποτέ της δὲν ἔμαθε γιὰ τὴ μεγάλη του νοσταλγία γιὰ τὴν πατρίδα.
-Ἔπινα κρασὶ ἐκεῖ, ἀπάντησε ἤρεμα, τὸ κρασὶ εἶναι καλὸ σ' αὐτὰ τὰ νησιά, μολονότι λίγο ξινό...

Ἡ Πηνελόπη μάταια προσπαθεῖ νὰ τὸν καθησυχάσει. Ὁ Ὀδυσσέας ἐξακολουθεῖ νὰ ἀνησυχεῖ, νὰ ἀναρωτιέται:

Ἀπὸ ποῦ θά 'ρθεὶ θάνατος;
Ἀπὸ τὴ θάλασσα ἢ μακριὰ ἀπ' τὴ θάλασσα; Καὶ ποιός θὰ μὲ χτυπήσει;
Παρακάτω στὴν Ψ Ραψωδία, κατὰ τὴ συνομιλία μὲ τὴν Πηνελόπη, λέει:


Ἐκείνης ὁ πολύγνωμος ἀπάντησε Ὀδυσσέας· «Ὦ τρομερή, πόσο σφοδρὰ μὲ βιάζεις νὰ τὸν εἴπω· κ' ἰδοὺ τὸν φανερόνω ἐγώ, χωρὶς τὸ οὐδὲν νὰ κρύψω,


ἀλλὰ ποσῶς δὲν θὰ χαρῇς, καθὼς κ' ἐγὼ δὲν χαίρω· ότ' εἰς πολλαῖς χώραις θνητῶν παράγγειλε μοῦ ἐκεῖνος νὰ πάρω δρόμο, φέρνοντας ἴσιο κουπὶ μαζή μου, ὅσο νὰ φθάσω 'ς τοὺς θνητούς 'ποὺ θάλασσα δὲν ξεύρουν, καὶ ὁπού,ὁποῦ δὲν τρώγουν φαγητὸ μὲ ἄλατ' ἀρτυμένο.


οὔτε τὰ κοκκινόπλωρα καράβι' αὐτοὶ γνωρίζουν, οὔτε τὰ ἴσια κουπιά, 'πού 'ναι πτερὰ τῶν πλοίων, κ' ἕνα σημάδι φανερό μου εἶπε, ὁπού,ὁποῦ δὲν κρύβω· 'ς τὸν δρόμον ἄμ' ἀπαντηθῇ μ' ἐμέν' ἄλλος ὀδίτης καὶ εἰπῇ, 'ς τὸν λαμπρὸν ὦμον μου πὼς ἔχω λιχνιστήρι,


'ς την γῆ νὰ στήσω τὸ κουπί, μοῦ εἶπε, καί, ἀφοῦ κάμω τοῦ Ποσειδῶνα βασιληὰ καλόδεκταις θυσίαις, κριάρι, ταῦρον σφάζοντας, καὶ χοῖρον ἀναβάτην, νὰ γύρῳ 'ς τὴν πατρίδα μου καὶ νὰ δώσ' ἑκατόμβαις τῶν ἀθανάτων, 'πώχουσι τῶν οὐρανῶν τοὺς θόλους,

μὲ τὴν σειρὰ τοῦ καθενός· καὶ θάνατος θὰ μ' εὕρη ἔξω ἀπ' τὰ πέλαγα ἐλαφρός, καὶ θὰ μὲ σβύση ἀγάλι μὲς τὰ λαμπρὰ γεράματα· καὶ ωστόσ' ὁλόγυρά μου θά 'ναι μακάριος ὁ λαός· τούτ' όλ', εἶπε, θὰ γείνουν.


Ὑποψιάζεται τὸν Τηλέμαχο, τὸν ὁποῖο καὶ ἀποφασίζει νὰ ἐξορίσει στὴν Κεφαλληνία. Ἀργότερα, ὅμως, τὸ μετανιώνει, πείθεται καὶ ἠρεμεῖ. O Τηλέμαχος ἀνησυχεῖ, καθὼς εἶναι βέβαιος ὅτι αὐτός, σύμφωνα μὲ τὸν χρησμό, 

θὰ σκοτώσει τὸν πατέρα του. Ἀργότερα ἀποχαιρετᾷ τοὺς γονεῖς του καὶ φεύγει. Ὁ Ὀδυσσέας ἐκφράζει στὴν Πηνελόπη τὴν λύπη ἀλλὰ καὶ τὴν ἀνακούφισή του γιὰ τὴν φυγὴ τοῦ Τηλεμάχου, τὸ κέφι του νὰ κατέβει στὴ θάλασσα μέ τα σκυλιά, καὶ τὴν ἐπιθυμία του νὰ βρεθοῦν ἐπιτέλους μόνοι τὸ βράδυ.
Ὁ Τειρεσίας, τὸν εἶχε ἐπίσης συμβουλεύσει ὅτι γιὰ νὰ ἐξευμενίσει τὸν Ποσειδῶνα ἔπρεπε, ὅταν θὰ γύριζε στὴν Ἰθάκη, νὰ φύγει ἀπὸ τὸν τόπο το νὰ πάρει ἕνα κουπὶ στὸν ὦμο καὶ νὰ ταξιδέψει στὴ στεριὰ μέχρι νὰ βρεῖ κάποιον ποὺ νὰ μὴν γνωρίζει τὴ θάλασσα καὶ τί εἶναι τὸ κουπί. Ἐκεῖ νὰ θυσιάσει στοὺς θεούς.

Σ' αὐτὴ τὴ νέα περιπλάνησή του θὰ συναντήσει κάποιον ποὺ θὰ νομίσει πὼς τὸ κουπὶ στὸν ὦμο του εἶναι λιχνιστήρι (ξύλινο, ἀγροτικὸ ἐργαλεῖο μὲ τὸ ὁποῖο ξεχωρίζεται ὁ καρπὸς τῶν σιτηρῶν ἀπὸ τὸ ἄχυρο). Ἐκεῖ νὰ σταματήσει, θυσιάζοντας στὸν Ποσειδῶνα ἕνα κριάρι, ἕναν κάπρο κι ἕναν ταῦρο.

Μόνο ἔτσι θὰ ἐξασφαλίσει τὸν ὁριστικὸ τοῦ πιὰ νόστο στὴν Ἰθάκη· ὅπου τὸν περιμένουν ἥσυχα χρόνια καὶ βαθιὰ γεράματα· καὶ γύρῳ του ὅλοι οἱ λαοί του θὰ ζοῦν εὐτυχισμένοι ἐκεῖ θὰ τὸν βρεῖ ἀνώδυνος θάνατος, κάπου μακριὰ ὡστόσο ἀπὸ τὸ νερὸ τῆς θάλασσας. (ἐξ ἁλὸς).


Πράγματι κατὰ τὴ μυθολογία ἔτσι κι ἔγινε.
Ὁ Ὀδυσσέας μετὰ τὸν φόνο τῶν μνηστήρων ἔφυγε πάλι γρήγορα μ' ἕνα κουπὶ στὸν ὦμο, γιὰ τὴ Θεσπρωτία τῆς Ἠπείρου. Προχωρῶντας στὸ ἐσωτερικὸ τῆς χώρας, συνάντησε κάποιους ἀνθρώπους ποὺ τὸν ρώτησαν γιατί κουβαλοῦσε μαζί του τὸ λιχνιστήρι. Τότε κατάλαβε πὼς αὐτὸς ἦταν ὁ τόπος ποὺ ἔπρεπε νὰ μπήξει τὸ κουπὶ καὶ νὰ θυσιάσει στὸν Ποσειδῶνα.


Στὴ Θεσπρωτία ὁ Ὀδυσσέας παντρεύτηκε τὴ βασίλισσα Καλλιδίκη. Ἀπέκτησε μαζί της ἕνα παιδὶ τὸν Πολυποίτη. Μετὰ τὸν θάνατο τῆς Καλλιδίκης ὕστερα ἀπὸ ἕναν πόλεμο τῶν Θεσπρωτῶν μὲ τοὺς Βρύγους, ὁ Ὀδυσσέας παρέδωσε τὴ βασιλεία τῶν Θεσπρωτῶν στὸν Πολυποίτη καὶ ἐπέστρεψε στὴν Ἰθάκη, πιστεύοντας πὼς θὰ περάσει ἤρεμα γεράματα.
Στὴν Χρηστομάθεια τοῦ Πρόκλου διαβάζουμε τὰ ἑξῆς:


"Μετὰ τὴν ταφὴ τῶν μνηστήρων, ὁ Ὀδυσσέας, ἀφοῦ θυσίασε στὶς Νύμφες, ταξίδεψε στὴν Ἤλιδα, γιὰ νὰ ἐπιθεωρήσει τὰ βουκόλιά του. Ἐκεῖ φιλοξενήθηκε ἀπὸ τὸν Πολύξενο, ἀπὸ τὸν ὁποῖο καὶ ἔλαβε ὡς δῶρο ἕναν κρατῆρα. 

Ἔπειτα ἐπέστρεψε στὴν Ἰθάκη καὶ τέλεσε τὰς ὑπὸ Τειρεσίου ῥηθεῖσας θυσίας. Στὴν συνέχεια πῆγε στὴν Θεσπρωτία, παντρεύτηκε τὴν βασίλισσα Καλλιδίκη, ἡγήθηκε δὲ τῶν Θεσπρωτῶν στὸν πόλεμο ποὺ ξέσπασε ἀνάμεσα σ' αὐτοὺς καὶ τοὺς Βρύγους. Μετὰ τὸν θάνατο τῆς Καλλιδίκης, τὴν ἐξουσία ἀνέλαβε ὀπολυποίτης, γιος του Ὀδυσσέα ἀπὸ τὴν Καλλιδίκη, ὁ δὲ Ὀδυσσέας ἐπέστρεψε στὴν Ἰθάκη.
Στὸ μεταξὺ ὁ Τηλέγονος, γιος ποὺ ἀπέκτησε ὁ Ὀδυσσέας μὲ τὴν Κίρκη, ἀναζητῶντας τὸν πατέρα του ἀποβιβάστηκε στὴν Ἰθάκη καὶ οἱ σύντροφοί του κατέστρεψαν τὸ νησί.
Ὅταν ὁ Ὀδυσσέας ἔμαθε πὼς κάποιο καράβι εἶχε ἀράξει στὴν Ἰθάκη, καὶ πὼς οἱ ναῦτες εἶχαν βγεῖ ἔξω γιὰ λεηλασίες, ἔτρεξε μὲ τὸν στρατό του, νὰ τοὺς διώξει. Χτυπήθηκε ὅμως ἀπὸ τὸν ἀρχηγὸ τῶν ἐπιδρομέων μ' ἕνα κοντάρι, ποὺ ἀντὶ γιὰ σιδερένια λόγχη εἶχε τὸ ἀγκάθι ἑνὸς σαλαχιοῦ. Ἑτοιμοθάνατος μεταφέρθηκε στὸ παλάτι, ὅπου παραπονέθηκε γιὰ τὸ μαντεῖο ποὺ τὸν εἶχε γελάσει, λέγοντάς του νὰ φυλάγεται ἀπὸ τὸν γιο του, ἐνῶ τελικὰ χτυπήθηκε ἀπὸ κάποιον ξένο.

Σύντομα ὅμως φανερώθηκε πὼς ὁ φονιᾶς ἦταν ὁ γιος του Τηλέγονος, ποὺ τοῦ εἶχε γεννήσει ἡ Κίρκη, ὁ ὁποῖος δὲν τὸν γνώριζε. Ἡ αἰχμὴ τοῦ δόρατος, μὲ τὸ ὁποῖο ὁ Τηλέγονος τραυμάτισε θανάσιμα τὸν Ὀδυσσέα, ἦταν κατασκευασμένη ἀπὸ τὸ κέντρον τρυγόνος (τὸ σημερινὸ ὄνομα εἶναι «σελάχι» ἢ «σαλάχι»). Πρόκειται γιὰ ψάρι μὲ πιεσμένο στὴ ράχη καὶ τὴν κοιλιὰ σῶμα, πλακοειδῆ λέπια, μεγάλη οὐρὰ σὰν μαστίγιο ποὺ ἔχει μερικὲς φορὲς δηλητηριῶδες ἀγκάθι, τὸ ὁποῖο κολυμπᾷ γρήγορα καὶ συνήθως κινεῖται σὲ ἀμμώδεις καὶ λασπώδεις βυθούς.


Ὁ Ι. Κακριδὴς (Ἑλληνικὴ Μυθολογία. Ἐκδοτικὴ Ἀθηνῶν, ) ἀναφερόμενος στὴν νεκρομαντεία του Τειρεσία, παρατηρεῖ ὅτι «...οἱ προφητεῖες εἶναι πάντα διφορούμενες...» καὶ ὅτι «πραγματικά, ὁ θάνατος βρίσκει τὸν Ὀδυσσέα ἀπὸ τὴ θάλασσα, ὄχι μόνο ἐπειδὴ ὁ φονιᾶς εἶχε φθάσει στὴν Ἰθάκη μὲ καράβι, ἀλλὰ καὶ γιατί τὸ φονικὸ ὅπλο ἦταν θαλασσινό». Ὅταν ὁ Τηλέγονος κατάλαβε πὼς εἶχε σκοτώσει τὸν πατέρα του, ἦταν πιὰ ἀργά.

Πῆρε τὸ ἄψυχο κορμί του, τὸ γιο του, τὸν Τηλέμαχο, καὶ τὴν Πηνελόπη καὶ κατευθύνθηκε στὴν Αἴα.


Ἐκεῖ ἡ Κίρκη τους ἔκανε ὅλους ἀθάνατους. Ὁ Μῦθος λέει ὅτι ἡ Κίρκη παντρεύτηκε τὸν Τηλέμαχο καὶ ἡ Πηνελόπη τὸν Τηλέγονο...

Ὁ μῦθος τῶν Δαναΐδων

Ὁ μῦθος τῶν Δαναΐδων

 

Μὲ τὴ συλλογικὴ ὀνομασία Δαναΐδες εἶναι γνωστὲς οἱ 50 κόρες τοῦ Δαναοῦ, τίς ὁποῖες ἀπέκτησε μὲ δέκα διαφορετικὲς γυναῖκες (τίς: Ἀτλαντείη, Ἐλεφαντίδα, Ἔρση, Εὐρώπη, Κρινῶ, Μέμφιδα, Πιερία, Πολυξώ, Φοίβη καὶ μιὰ ἀνώνυμη Αἰθιοπίδα). Λέγονταν καὶ Δανααὶ (Στράβων, Ἡ 371), ἢ καὶ Βηλίδες ἀπὸ τὸν παπποῦ τοὺς Βῆλο (Ὀβιδίου Μεταμορφώσεις, IV 463).


Μετὰ τὸν θάνατο τοῦ Βήλου, οἱ Δαναΐδες ἀκολούθησαν τὸν πατέρα τους καὶ ἔφυγαν ἀπὸ τὴ Λιβύη (τῆς ὁποίας ἡ βασιλεία εἶχε ἀνατεθεῖ σὲ αὐτόν), καθὼς φοβόνταν τοὺς 50 γιους τοῦ ἀδελφοῦ του, του Αἰγύπτου. Ἀρχικῶς κατέπλευσαν στὴ Λίνδο τῆς Ρόδου καὶ κατὰ μία παράδοση τρεῖς Δαναΐδες ἔμειναν γιὰ πάντα ἐκεῖ μετὰ τὴν ἀναχώρηση τῶν ὑπόλοιπων: «...ἐτελεύτησαν κατὰ τὴν ἐπιδημίαν την ἐν τῇ Λίνδω» (Διόδωρος ὁ Σικελιώτης, Ε 58). Τελικῶς ἔφθασαν στὸ Ἄργος.

Τὴν ἄφιξή τους ἐκεῖ σημάδεψε ἕνα ἐρωτικὸ περιστατικὸ τοῦ θεοῦ Ποσειδῶνα μὲ μία ἀπὸ τίς Δαναΐδες, τὴν Ἀμυμώνη, ποὺ εἶχε σταλεῖ μὲ ἀδελφές της νὰ βροῦν νερό. Τὸ περιστατικὸ αὐτὸ εἶχε εὐνοϊκὸ ἀποτέλεσμα γιὰ τὸν κάμπο τοῦ Ἄργους, καθὼς ἡ περιοχὴ ἀρδεύθηκε μὲ ἄφθονα νερὰ καὶ ἔγινε γονιμότατη. Ὁ Δαναὸς ἔθεσε ἀξίωση ἐπὶ τοῦ θρόνου τοῦ Ἄργους, καθὼς ἦταν δισέγγονος τῆς Ἰοῦς, κόρης τοῦ βασιλιᾶ τοῦ Ἄργους Ἰνάχου, ὁπότε τὸ σχετικὸ δημοψήφισμα τὸν ἔφερε στὴν ἐξουσία.

Μετὰ ἀπὸ λίγο καιρὸ ὅμως κατέφθασαν στὴν πόλη οἱ 50 γιοι του Αἰγύπτου (οἱ «Αἰγυπτιάδες») καὶ ἀπαίτησαν νὰ τοὺς παντρευτοῦν οἱ ἰσάριθμες Δαναΐδες. Ὁ Δαναὸς δέχθηκε φαινομενικὰ καὶ «μοίρασε» μὲ κλῆρο τὴν καθεμιὰ ἀπὸ τίς κόρες του στὸν καθένα Αἰγυπτιάδη (ἐκτὸς ἀπὸ τίς κόρες τίς Μέμφιδας, ποὺ πῆραν τοὺς συνώνυμους τούς), ἀλλὰ εἶχε ἀποφασίσει τὴν ἐξόντωσή τους: Ἐφοδίασε μὲ ἕνα μεγάλο μαχαίρι τὴν καθεμιὰ ἀπὸ τίς Δαναΐδες καὶ τίς διέταξε νὰ σκοτώσουν τοὺς συζύγους τους τὴν πρώτη νύχτα τοῦ γάμου σκίζοντας τὴν καρδιά τους μὲ αὐτὸ ὅταν αὐτοὶ θὰ εἶχαν ἀποκοιμηθεῖ.

Οἱ Δαναΐδες ἐκτέλεσαν τὴν ἐντολὴ τοῦ πατέρα τους, ἐκτὸς ἀπὸ τὴ μεγαλύτερη στὴν ἡλικία, τὴν Ὑπερμήστρα, ποὺ ἐρωτεύθηκε τὸν Λυγκέα καὶ δὲν τὸν σκότωσε. Γιὰ τὸν λόγο αὐτὸ φυλακίσθηκε ἀπὸ τὸν Δαναό, ἀλλὰ ἐλευθερώθηκε ἀπὸ τὴ θεὰ τοῦ ἔρωτα, τὴν Ἀφροδίτη. Τὰ κεφάλια τῶν σκοτωμένων τάφηκαν στὴ Λέρνη καὶ τὰ σώματά τους ἔξω ἀπὸ τὴν πόλη.

Ἀντίθετα, ὁ Παυσανίας ἀναφέρει (Β 24, 2) ὅτι στὴ Λέρνη τάφηκαν τὰ σώματα, ἐνῶ οἱ κεφαλὲς στὸν δρόμο πρὸς τὴν ἀκρόπολη τοῦ Ἄργους. Τὴν ταφὴ ἀκολούθησαν καθαρμὸς (ποὺ ἔγινε μὲ διαταγή του Δία ἀπὸ τὸν Ἑρμῆ καὶ τὴν Ἀθηνᾶ) καὶ γυμναστικοὶ ἀγῶνες, οἱ νικητὲς τῶν ὁποίων πῆραν ἀπὸ μία Δαναΐδα ὡς ἔπαθλο.

Τὸν Δαναὸ διαδέχθηκε ὁ Λυγκέας καί, σύμφωνα μὲ νεότερο μῦθο, ὁ Δαναὸς καὶ οἱ κόρες του σκοτώθηκαν ἀπὸ τὸν Λυγκέα. Ἡ παράδοση συνέδεσε τὴν ἐγκατάσταση τῶν Δαναΐδων στὴν Ἀργολίδα μὲ τὴ λατρεία τῆς Δήμητρας, τὴν τελετὴ τῶν Θεσμοφορίων τῆς ὁποίας πίστευαν ὅτι εἶχαν μεταφέρει ἀπὸ τὴν Αἴγυπτο (Ἡρόδοτος, Β 171).

Μιὰ ἀρκετὰ μεταγενέστερη παράδοση παρουσιάζει τίς Δαναΐδες στὰ Τάρταρα / Ἅδη νὰ μεταφέρουν καὶ νὰ ρίχνουν νερὸ σὲ ἕνα πιθάρι μὲ τρῦπες («τετρημένον πίθον») γιὰ νὰ τιμωρηθοῦν δῆθεν γιὰ τὴ δολοφονία τῶν Αἰγυπτιαδῶν. Αὐτὸ ἔγινε στὴ νεότερη ἐποχὴ πολὺ γνωστὴ ἔκφραση, ὁ «Πίθος τῶν Δαναΐδων», γιὰ τὸ πραγματικὸ νόημα τοῦ ὁποίου παραπέμπουμε στὸ ἰδιαίτερο ἄρθρο.

Ὁ μῦθος τῶν Δαναΐδων χρησιμοποιήθηκε ἀπὸ ἀρκετοὺς λογοτέχνες, κυρίως δραματουργούς. Ὁ Αἰσχύλος ἔγραψε μὲ βάση αὐτὸν τίς τραγωδίες Ἱκέτιδες καὶ Δαναΐδες, καθὼς καὶ τὸ σατυρικὸ δρᾶμα Ἀμυμώνη. Τραγωδίες μὲ τὸν τίτλο «Δαναΐδες» συνέγραψαν ἐπίσης ὁ Φρύνιχος καὶ ὁ Τιμησίθεος. Ὁ Ἀριστοφάνης καὶ ὁ Δίφιλος σατίρισαν τὸν μῦθο σὲ δύο κωμωδίες τους. Ἀναφέρονται ἐπίσης ἀντίστοιχα ἔργα τοῦ Ἀρχιλόχου καὶ τοῦ Θεοδέκτη, ποὺ ἔχουν χαθεῖ.

Οἱ Δαναΐδες

Δαναΐδα Μητέρα Σύζυγος

Ἀγαύη ἢ Ἀγαυὴ Εὐρώπη Λύκος
Ἀδιάντη Ἔρση Δαΐφρονας
Ἀδίτη Πιερία Μενάλκης
Ἀκταίη Πιερία Περίφας
Ἀμυμώνη Εὐρώπη Ἐγκέλαδος
Ἀναξιβίη ἀνώνυμη Αἰθιοπίδα Ἀρχέλαος
Ἀνθήλεια Πολυξὼ Κισσέας
Ἀστερία Ἀτλαντείη ἢ Φοίβη Χαῖτος
Αὐτομάτη Εὐρώπη Βούσιρις
Αὐτονόη Πολυξὼ Εὐρύλοχος
Βρύκη Πολυξὼ Χθονίος
Γλαύκη Ἀτλαντείη ἢ Φοίβη Ἄλκης ἢ Ἄλκις
Γλαυκίππη Πολυξὼ Ποταμώνας
Γόργη Ἀτλαντείη ἢ Φοίβη Ἰππόθοος
Γοργοφόνη Ἐλεφαντίδα Πρωτέας
Διωξίππη Πιερία Αἴγυπτος
Δώριον ἀνώνυμη Αἰθιοπίδα Κερκέτης
Ἐρατὼ Πολυξὼ Βρομίος
Εὐίππη ἀνώνυμη Αἰθιοπίδα Ἄργιος
Εὐίππη (συνώνυμη) Πολυξὼ Ἴμβρος
Εὐρυδίκη Πολυξὼ Δρύας
Ἠλέκτρα Πολυξὼ Περισθένης
Θεανὼ Πολυξὼ Φάντης
Ἰπποδάμεια Ἀτλαντείη ἢ Φοίβη Ἴστρος
Ἰπποδάμεια (συνώνυμη) Ἀτλαντείη ἢ Φοίβη Διοκορυστής
Ἰπποδίκη Ἔρση Ἴδας
Ἰππομέδουσα Ἀτλαντείη ἢ Φοίβη Ἀλκμήνορας
Ἰφιμέδουσα Ἀτλαντείη ἢ Φοίβη Εὐχήνορας
Καλλιδίκη Κρινῶ Πανδίονας
Κελαινὼ Κρινῶ Ὑπέρβιος
Κλειτὴ Μέμφιδα Κλειτός
Κλεοδώρη Πολυξὼ Λίξος
Κλεοπάτρα Ἀτλαντείη ἢ Φοίβη Ἀγήνορας
Κλεοπάτρα (συνώνυμη) Πολυξὼ Ἔρμος
Μνήστρα ἀνώνυμη Αἰθιοπίδα Αἴγιος
Νηλὼ ἀνώνυμη Αἰθιοπίδα Μενέμαχος
Οἴμη Κρινῶ Ἄρβηλος
Πειρήνη ἀνώνυμη Αἰθιοπίδα Ἀγαπτόλεμος
Ποδάρκη Πιερία Οἰνέας
Πυλάργη Πιερία Ἴδμωνας
Ρόδη Ἀτλαντείη ἢ Φοίβη Ἱππόλυτος
Ροδία Ἀτλαντείη ἢ Φοίβη Χαλκώδοντας
Σθενέλη Μέμφιδα Σθένελος
Σκαιὴ Εὐρώπη Δαΐφρονας
Στύγνη Πολυξὼ Πολύκτορας
Ὑπερίππη Κρινῶ Ἰπποκορυστής
Ὑπερμήστρα Ἐλεφαντίδα Λυγκέας
Φάρτιδα ἀνώνυμη Αἰθιοπίδα Εὐρυδάμας
Χρυσίππη Μέμφιδα Χρύσιππος
Ωκυπέτη Πιερία Λάμπος

Ἡ ἱστορία τοῦ Οἰδίποδα

Ἡ ἱστορία τοῦ Οἰδίποδα
Ἀπολλόδωρος, Βιβλιοθήκη 3.48 - 56
[Μτφρ. Ἀπόστολου Παπανδρέου : Ἀπολλοδώρου Βιβλιοθήκη, τόμος Β', ἐκδ. Ἁφῶν Τολίδη Ο.Ε., Ἀθήνα 1984]
 Μετὰ τὸ θάνατο τοῦ Ἀμφίονος παρέλαβε τὴ βασιλεία (ἐννοεῖται στὴ Θήβα) ὁ Λάϊος. Παντρεύτηκε τὴν Ἰοκάστη ἤ, ὅπως λένε μερικοί, Ἐπικάστη, θυγατέρα τοῦ Μενοικέως, καί, ἐνῶ οἱ χρησμοὶ τοῦ μηνούσαν νὰ μὴν κάμει παιδιά, γιατί τὸ παιδὶ ποὺ θὰ γεννηθεῖ θὰ τὸν σκοτώσει, αὐτὸς τύφλα στὸ μεθύσι πλάγιασε μὲ τὴ γυναῖκα του. Κι ὅταν γεννήθηκε τὸ παιδὶ τό 'δωσε στὸ βοσκὸ νὰ τὸ παραπετάξει, ἀφοῦ πρῶτα του τρύπησε τοὺς ἀστραγάλους μὲ καρφιά.

 Ὁ βοσκὸς λοιπὸν ἀπόθεσε τὸ βράφος στὸν Κιθαιρώνα, τὸ βρίσκουν ὅμως οἱ βουκόλοι του Πολύβου, τοῦ βασιλιᾶ τῶν Κορινθίων καὶ τὸ πηγαίνουν στὴ γυναῖκα τοῦ βασιλιᾶ, τὴν Περίβοια (ἡ βασίλισσα παραδίδεται ἀλλοῦ καὶ ὡς Μερόπη. Μιὰ ἄλλη, πάντως, παράδοση θέλει τὸν βοσκὸ νὰ λυπᾷται τὸ βρέφος καὶ νὰ τὸ παραδίδει ὁ ἴδιος). Ἐκείνη υἱοθέτησε τὸ παιδὶ (τὸ βασιλικὸ ζεῦγος τῆς Κορίνθου δὲν εἶχε παιδιά), του θεράπευσε τὰ πόδια καὶ τὸ ὀνόμασε Οἰδίποδα γιατί εἶχε πρήξιμο στὰ πόδια ἀπ' τίς πληγὲς (Οἰδίπους : ἀπὸ τὸ οἰδέω = πρήζομαι καὶ ποὺς = πόδι).


 Ὅταν μεγάλωσε τὸ παιδὶ οἱ συνομήλικοί του τὸν ἔβριζαν νόθο ἀπὸ φθόνο, γιατί ξεχώριζε ἀπ' ὅλους στὴ δύναμη καὶ τὸ θάρρος. Κι αὐτὸς ρωτοῦσε καὶ ξαναρωτοῦσε τὴν Περίβοια γιὰ νὰ μάθει τὴν αἰτία, ἀλλὰ τίποτε. Πηγαίνει λοιπὸν κι αὐτὸς στοὺς Δελφοὺς καὶ ζητᾷ νὰ μάθει γιὰ τοὺς γονεῖς του. Κι ὁ θεός του ἀπάντησε νὰ μὴ γυρίσει στὴν πατρίδα, γιατί θὰ σκοτώσει τὸν πατέρα του καὶ θὰ ζευγαρωθεὶ μὲ τὴ μάνα του.

 Μόλις τ' ἄκουσε, νομίζοντας πραγματικούς τους θετοὺς γονεῖς του, ἀφήνει τὴν Κόρινθο καὶ περνῶντας μὲ τὸ ἅρμα τοῦ μέσ' ἀπ΄τη Φωκίδα συναντᾷ σ' ἕνα δρόμο στενὸ τὸ Λάϊο ποὺ περνοῦσε πάνω στὸ ἅρμα. Κι ὅπως ὁ Πολυφόντης, ὁ κήρυκας τοῦ Λάϊου, τὸν διέταξε νὰ παραμερίσει καὶ τοῦ σκότωσε μάλιστα τὸ ἕνα ἀπ' τ' ἄλογά του, ἐπειδὴ δὲν ὑπάκουσε κι ἀργοποροῦσε, ὁ Οἰδίπους πάνω στὸ θυμό του σκοτώνει τὸν Πολυφόντη καὶ τὸ Λάϊο μαζὶ καὶ τραβάει γιὰ τὴ Θήβα.


 Τὸ Λάϊο τὸν ἔθαψε ὁ Δαμασίστρατος, ὁ βασιλιᾶς τῶν Πλαταιέων καὶ τὴ βασιλεία τὴν παίρνει ὁ Κρέων, ὁ γιος του Μενοικέως. Ἐπὶ τῆς βασιλείας τοῦ Κρέοντος μεγάλη συμφορὰ πλάκωσε στὴ Θήβα. Ἡ Ἥρα δηλαδὴ ἔστειλε ἐκεῖ τὴ Σφίγγα, ἕνα τέρας γεννημένο ἀπ' τὸν Τυφῶνα καὶ τὴν Ἔχιδνα, ποὺ εἶχε πρόσωπο γυναίκας, στῆθος, πόδια καὶ οὐρὰ λιονταριοῦ καὶ φτεροῦγες πουλιοῦ. Ἔμαθε λοιπὸν ἀπ' τίς μοῦσες ἕνα αἴνιγμα καὶ θρονιασμένη στὸ Φίκιο ὄρος τὸ πρότεινε στοὺς Θηβαίους.


 Νὰ ποιό ἦταν τὸ αἴνιγμα : Τί εἴν' αὐτὸ πού, ἐνῶ ἔχει μιὰ φωνή, γίνεται τετράπουν καὶ δίπουν καὶ τρίπουν; Ὑπῆρχε χρησμὸς στοὺς Θηβαίους ποὺ ἔλεγε, ὅτι τότε θὰ ἀπαλλαγοῦν ἀπ' τὴ Σφίγγα, ὅταν λύσουν τὸ αἴνιγμα. Γι' αὐτὸ συγκεντρώνονταν συχνὰ κι ἔσπαζαν τὰ κεφάλια τους νὰ βροῦν τί ἐννοεῖ τὸ αἴνιγμα. Κι ὅσο δὲν τό 'βρισκαν ἡ Σφίγγα ἅρπαζε κι ἕναν καὶ τὸν καταβρόχθιζε.


 Κι ἀφοῦ χάθηκε κόσμος πολὺς καὶ τελευταῖος κι ὁ γιος του Κρέοντος, ὁ Αἵμων, βάζει κήρυκα ὁ Κρέων νὰ φωνάξει, ὅτι δίνει καὶ τὴ βασιλεία καὶ τὴ γυναῖκα τοῦ Λάϊου σ' ὅποιον λύσει τὸ αἴνιγμα. Μόλις τ' ἄκουσε ὁ Οἰδίπους ἔλυσε τὸ αἴνιγμα ἀπαντῶντας, ὅτι εἶναι ὁ ἄνθρωπος. Γιατί, λέει εἶναι τετράποδος στὴ βρεφική του ἡλικία, καθὼς μπουσουλάει μὲ τὰ τέσσερα, ὅταν μεγαλώνει γίνεται δίποδος καὶ στὰ γηρατειά του παίρνει τρίτο πόδι, τὸ ραβδί.


 Κι ἡ Σφίγγα γκρεμίστηκε ἀπ' τὴν Ἀκρόπολη, ἐνῶ ὁ Οἰδίπους παρέλαβε τὴ βασιλεία, παντρεύτηκε χωρὶς νὰ ξέρει τὴ μητέρα του καὶ γέννησε παιδιὰ μαζί της, ἀγόρια τὸν Πολυνείκη καὶ τὸν Ἐτεοκλή, καὶ θυγατέρες τὴν Ἰσμήνη καὶ τὴν Ἀντιγόνη. Μερικοὶ λένε ὅτι τὰ παιδιὰ τά 'κανε μὲ τὴ Εὐρυγάνεια, θυγατέρα τοῦ Ὑπέρφαντος.


 Κι ὅταν αὐτὰ τὰ φοβερὰ μυστικὰ ἦρθαν στὸ φῶς ἡ Ἰοκάστη κρεμάστηκε μὲ τὸ σκοινὶ κι ὁ Οἰδίπους ἔβγαλε τὰ μάτια του κι ἀπομακρύνθηκε ἀπ' τὴ Θήβα, ἀφοῦ καταράστηκε τοὺς γιους τους, ποὺ ἐνῶ τὸν ἔβλεπαν νὰ διώχνεται ἀπ' τὴν πόλη, δὲν ἔτρεξαν νὰ τὸν βοηθήσουν (καταράστηκε τοὺς δυὸ γιούς του νὰ κατέβουν στὸν Ἅδη σκοτώνοντας ὁ ἕνας τὸν ἄλλο, ὅπως καὶ ἔγινε. Αἰτία τῆς κατάρας, σύμφωνα μὲ ἄλλη παράδοση, ἦταν το ὅτι παρέβησαν τὴν ἐντολὴ τοῦ νὰ μὴν κάνουν ποτὲ χρήση τῶν ἀρχαίων βασιλικῶν σκευῶν καὶ τὸ γεγονὸς ὅτι κάποτε, μετὰ ἀπὸ θυσία, δὲν τοῦ ἔδωσαν τὴν ωμοπλάτη, ὅπως ἅρμοζε σὲ βασιλιᾶ). Καὶ φτάνοντας μὲ τὴν Ἀντιγόνη στὸν Κολωνὸ τῆς Ἀττικῆς ὅπου βρίσκεται τὸ τέμενος τῶν Εὐμενίδων κάθησε ὡς ἱκέτης κι ἔγινε δεκτὸς ἀπ' τὸν Θησέα μὲ φιλικὰ αἰσθήματα. Σὲ λίγον καιρὸ πέθανε.

Ὁ 13ος ΘΕΟΣ!!

Ὁ 13ος ΘΕΟΣ!!

ΔΙΑΣ καὶ ΣΕΜΕΛΗ ἐγέννησαν ΔΙΟΝΥΣΟ

Ὁ 13ος ΘΕΟΣ ἴσως ὁ μεγαλύτερος ...

Σὲ κάποια στιγμὴ τῆς βασιλείας του ὁ Δίας ἀποφασίζει νὰ παραχωρήσει τὸν θρόνο του γιὰ χάρη τοῦ βρέφους Διονύσου, ποὺ ὅπως καὶ ὁ Δίας ὡς βρέφος φυλασσόταν ἀπὸ τοὺς Κουρῆτες. Οἱ Τιτᾶνες ἀποφασίζουν νὰ σφάξουν τὸ παιδὶ καὶ νὰ διεκδικήσουν τὸν θρόνο δικό τους. Βάφουν τὰ πρόσωπά τους μὲ λευκὸ γύψο, ἀποσποῦν μὲ παιχνίδια (Σεῖστρο. -Συνδ. Σείριος) τὴν προσοχὴ τοῦ Διονύσου, μετὰ τὸν διαμελίζουν καὶ βράζουν καὶ ψήνουν τὰ μέλη του. Ὀργισμένος ὁ Δίας, συντρίβει μὲ τὸ ἀστροπελέκι του τοὺς Τιτᾶνες.


Ἡ ΑΘΗΝΑ διατηρεῖ τὴν καρδιὰ σὲ μιὰ γύψινη κούκλα, ἀπὸ τὴν ὁποία δημιουργήθηκε ἕνας νέος Διόνυσος.

Ὁ Δίας σκότωσε τοὺς Τιτᾶνες μὲ κεραυνό . Ἀπο τὴν στάκτη ἢ τὴν κάπνια τῶν Τιτάνων γεννήθηκαν οἱ ἄνθρωποι. Ἡ ΑΘΗΝΑ ἢ ΡΕΑ ἔσωσαν τὸ κεφάλι τοῦ ΔΙΟΝΥΣΟΥ
Τὰ σκορπισμένα μέλη του συνενώθηκαν .

Ὁ ΔΙΟΝΥΣΟΣ ἀναστήθηκε

Ὁ Διόνυσος σχετίζεται μὲ τὴν δημιουργία τοῦ σύμπαντος .
Οἱ πρῶτοι ἄνθρωποι ξεφύτρωσαν σὰν φυτὰ ἀπο τὴν γῆ.
Οἱ Τιτᾶνες ἠταν ἡ ἐνσάρκωση τῶν χθόνιων δυνάμεων δηλαδὴ ἡ διπλὴ φύση τοῦ ἀνθρώπου .


(ΧΘΟΝΙΟΙ & ΗΛΙΑΚΟΙ)

Οἱ Τιτᾶνες εἰναι μέσα μας.

Οἱ Τιτᾶνες εἰναι ἡ ἀνθρώπινη φύση. Ὀμως πρὶν γίνουν στάχτη οἱ Τιτᾶνες εἶχαν φάει τὸν Διόνυσο. Ἡ αἰχμάλωτη μέσα στὸ σῶμα ψυχή , ἦταν ἡ Διονυσιακὴ οὐσία ποὺ ἐπέζησε στὴν σκόνη τῶν Τιτάνων .
Ὁ ἀναστημένος Διόνυσος κατέβηκε στὸν κάτω κόσμο γιὰ νὰ ἀπελευθερώσῃ τὴν νεκρὴ μητέρα τοῦ Σεμέλη . Ὑστερα ἀνέβηκε στὸν Ὀλυμπο καὶ ἔγινε δεκτὸς στὸν κύκλο τῶν ἀθανάτων .


Ἡ Σεμέλη μεταφορφώθηκε στὴν Περσεφόνη ποὺ μόλις ἀρχίζει ὁ χειμῶνας πηγαίνει στὸν κάτω κόσμο καὶ ξανὰ φεύγει ἀπο ἐκεῖ μὲ τὸ τέλος τοῦ χειμῶνα γιὰ νὰ σμίξει μὲ τὸν ἀνοιξιάτικο Διόνυσο.

Ὀταν ὁ Ωρίων καὶ ὁ Σείριος μεσουρανοῦν καὶ ὁ Ἀρκτοῦρος βγαίνει τὴν αὐγὴ εἶναι ἡ ὥρα τοῦ τρύγου ὅπου μαζεύουν τὰ σταφύλια , δῶρα τοῦ Διονύσου τοῦ πλούσιου σὲ χαρές .
Ἀπο τὰ μέσα τοῦ Ἰουλίου μέχρι τὰ μέσα τοῦ Σεπτεμβρίου ἡ ἐποχὴ δίνει τὸ ὄνομα ὀπώρα . Δίνει θησαυροὺς ποὺ ἀποθηκεύονται καθὼς καὶ τὴν Διονυσιακὴ χαρὰ ποὺ δὲν μπορεῖ νὰ ἀποθησαυριστεῖ.

Ὁ Διόνυσος εἰναι χορηγὸς χαρᾶς , εἰναι τὸ καθαρὸ φῶς τῆς ἐποχῆς τῶν καρπῶν-ὀπώρας .
Θέλγητρο τῶν θνητῶν στὴ ἐποποιϊα , ὁ θεὸς βοηθεῖ τοὺς ἀνθρώπους νὰ ὑποφέρουν τὴν δύσκολη ζωή τους .
Δίνει ἐξ ἴσου στὸν πλούσιο καὶ στὸν πένητα τὴν παρηγοριτικὴ ἀπόλαυση τοῦ κρασιοῦ καὶ μισεῖ ὅποιον ἀρνεῖται τὴν χαρὰ τῆς ζωῆς.

Ὁ ΔΙΟΝΥΣΟΣ εἰναι τελικὰ ἡ μόνη μας ἐλπίδα καὶ διέξοδο στὴν ματαιότητα τῆς ὕπαρξής μας.
Εἶναι τὸ τελικὸ δῶρο τῶν ΘΕΩΝ στοὺς ἀνθρώπους , πρὶν ὁριστικὰ ἀποσυρθοῦν ἀπο τὴν ἐπικαιρότητα.


Οἱ ΘΕΟΙ διχάστηκαν στὸν πόλεμο τῆς ΤΡΟΙΑΣ καὶ ἀπο τότε ἀποσύρθηκαν ἀπο τίς δαμάχες τῶν ἀνθρώπων.
Ἐμφανίστηκαν τελευταῖα φορά,φορᾷ στοὺς γάμους


ΠΗΛΕΑ καὶ ΘΕΤΙΔΟΣ

στὴν ΣΗΠΙΑΔΑ ΠΗΛΙΟΥ καὶ εἰδικὰ στὸν ΚΑΛΑΜΟ.

ΠΗΛΕΑ καὶ ΘΕΤΙΔΟΣ ἐγεννήθει ΑΧΙΛΛΕΑΣ

Ἀκολούθησε, ὁ ΤΡΩΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ὅπου ὑπάρχουν οἱ μόνιμες ἔριδες καὶ διαμάχες τῶν ΘΕΩΝ, ποὺ ἂν δὲν ὑπῆρχε ὁ ΟΔΥΣΣΕΑΣ νὰ σπάσει τὸν ἀέναο αὐτὸ κύκλο τῆς διαμάχης, μὲ τὸ τέχνασμα -ΔΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ, ὁ ΤΡΩΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ θὰ συνεχίζοταν μέχρι σήμερα .
Συνεχίστηκε μὲ τὴν ΟΔΥΣΣΕΙΑ - μία ἐπι πλέον γνώση ποὺ παραδίδουν στὸν ἄνθρωπο γιὰ τὰ βάσανα τῶν ΘΕΩΝ καὶ ἔκτοτε χάνουμε τὰ ἴχνη τους...


Ἀλλὰ πρὶν εἶχαν φροντίσει νὰ ἀφήσουν παρακαταθήκη γιὰ τὸν ἄνθρωπο τὸν ΔΙΟΝΥΣΟ .
Στὶς Βάκχες ὁ Διόνυσος ἀπελευθερώνει φυλακισμένους, σαλεύει τὸ μυαλὸ τῶν λογικῶν , κάνει θηλυπρεπεῖς τοὺς ἄντρες καὶ μέ το σεισμό του ἐπιτρέπει στὴν ἀνυπότακτη ἄγρια φύση νὰ εἰσβάλει στὸ ἐσωτερικὸ τῆς ''πολιτισμένης'' πόλης ἀνατρέποντας τὴν τάξη ποὺ ἔχει χτίσει ὁ ἄνθρωπος . Ὁ Εὐριπίδης γράφει μία τραγωδία ποὺ παίχτηκε μετὰ τὸν θάνατό του καὶ ἀποδεικνύει ὀτι ὁ Διόνυσος καὶ ἡ σχέση μας μαζί του εἰναι ἀξεδιάλυτο μυστήριο.


Σύμφωνα μὲ τὴν παράδοση ὁ Ἀπόλλων στοὺς Δελφοὺς εἶπε στοὺς Ἑλληνες

΄΄ Γνῶθι σαυτὸν ΄΄ στὶς Βάκχες ὁ Διόνυσος μᾶς προειδοποιεῖ ὀτι δὲν γνωρίζουμε οὔτε μποροῦμε νὰ γνωρίσουμε τὸν ἑαυτό μας καὶ τὸ σύμπαν.

Ὁ Διόνυσος πρεσβεύει τὸ ἀπρόοπτο καὶ τὸ ἀναπάντεχο στὸν ἄνθρωπο . Αὐτὸ ποὺ τὸν κρατάει σὲ μία ἐγρήγορση ἐπειδὴ δὲν ξέρει τί πρόκειται νὰ τοῦ συμβεῖ . Τὸ σῶμα του εὑρίσκεται σὲ ὑπερένταση ἀνα πᾶσα στιγμή . Ἡ καθημερινότητά του εἰναι μία ἔκπληξη καὶ μὴ προβλέψιμη . Ἀνα πᾶσα στιγμὴ μπορεῖ νὰ ἀφανιστεῖ ἀλλὰ καὶ νὰ ἐρωτευτεῖ , νὰ κερδίσει καὶ νὰ χάσει. Ἀπο τὴν ἀπόγνωση καὶ δυστυχία στὴν εὐτυχία.

Εἰναι αὐτὸ ποὺ κάνει τὴν διαφορὰ μεταξὺ θνητῶν ἀνθρώπων καὶ ἀθανάτων θεῶν.
Οἱ θεοὶ λατρεύουν τὸ ἐφήμερο τῶν ἀνθρώπων καὶ διακαῶς ἐπιθυμοῦν αὐτὴ τὴν δόνηση .
Ἀντιθέτως οἱ θνητοὶ ἄνθρωποι λατρεύουν τοὺς ἀθανάτους θεοὺς γιὰ τὴν αἰώνια ἠρεμία καὶ τὴν ἐσωτερικὴ γαλήνη τους ποὺ δὲν μεταβάλεται .


Οἱ Θεοὶ ἐμφανίστηκαν στοὺς γάμους τοῦ ΚΑΔΜΟΥ καὶ ΑΡΜΟΝΙΑΣ

ΚΑΔΜΟΣ καὶ ΑΡΜΟΝΙΑ ἐγέννησαν ΣΕΜΕΛΗ

ΔΙΑΣ και ΣΕΜΕΛΗ εγέννησαν ΔΙΟΝΥΣΟ