Λόγια Ἡρώων της Ἐπανάστασης του 1821

Λόγια Ἡρώων της Ἐπανάστασης του 1821

Ἄς προσπαθήσουμε ἔστω γιὰ λίγα λεπτά νὰ καταλάβουμε καὶ νὰ νοιώσουμε το μεγαλεῖο της ψυχῆς τῶν ἀγωνιστῶν του 1821.

Ἄς βρεθοῦμε με τα παλικάρια μέσα στὴν Ἁγία Λαύρα μπροστὰ στὸν Παλαιῶν Πατρῶν Γερμανό καὶ το Λάβαρο της Ἐπαναστάσεως την στιγμή ποῦ ψέλνουν το "Τή Ὓπερμᾶχω Στρατηγῷ"...

Ἄς βρεθοῦμε μπροστά στὸν Ἀθανάσιο Διάκο την στιγμή ποῦ, μπροστά στὴ μεγάλη θυσία, ἀπαντᾶ στὸν Ὀμέρ Βρυώνη, "Ἐγὼ Γρεκός γεννήθηκα, Γρεκός θε νὰ πεθάνω"...

Ἄς βρεθοῦμε στὸ διάσπαρτο ἀπὸ πτώματα Ἑλλήνων καὶ Τουρκοαιγυπτίων, πεδίο της Μάχης στὸ Μανιάκι, την στιγμή ποὺ σηκώνουν τον νεκρό Παπαφλέσσα κι ὁ Ἱμπραήμ σκύβει καὶ τον φιλᾶ στὸ μέτωπο ἀπὸ θαυμασμό...

«Εἶναι θέλημα Θεοῦ. Εἶναι κοντά μας καὶ βοηθάει, γιατί πολεμᾶμε γιὰ την πίστη μας, γιὰ την πατρίδα μας, γιὰ τους γέρους γονιούς, γιὰ τα ἀδύνατα παιδιά μας, γιὰ την ζωή μας, την λευτεριά μας... Καὶ ὅταν ὁ δίκαιος Θεός μας βοηθάει ποῖος ἐχθρός ἠμπορεῖ νὰ μας κάνει καλά...;».

(Θεόδωρος Κολοκοτρώνης).....

«Μάχου ὑπέρ πίστεως καὶ Πατρίδος...Εἶναι καιρός νὰ ἀποτινάξωμεν τον ἀφόρητον ζυγόν, νὰ ἐλευθερώσωμεν την Πατρίδα, νὰ κρημνίσωμεν ἀπὸ τα νέφη την ἡμισέληνον, διὰ νὰ ὑψώσωμεν το σημεῖον, δι' οὐ πάντοτε νικῶμεν, λέγω τον Σταυρόν...».

(Ἀλέξανδρος Ὑψηλάντης)

«...Ἕλληνες ποτέ μὴν ξεχνᾶτε το χρέος σε Θεό καὶ σε Πατρίδα! Σ' αὐτὰ τα δύο σας ἐξορκίζω ἡ νὰ νικήσουμε ἡ νὰ πεθάνουμε κάτω ἀπὸ την Σημαία του Χριστοῦ»

(Γρηγόριος – Δικαίος Παπαφλέσσας)

«Ὅταν σηκώσαμε την σημαίαν ἐναντίον της τυραγνίας ξέραμεν ὅτι εἶναι πολλοί αὐτείνοι καὶ μαχητικοί κι' ἔχουν καὶ κανόνια κι' ὅλα τα μέσα. Ἐμεῖς σε οὔλα

εἴμαστε ἀδύνατοι. Ὅμως ὁ Θεός φυλάγει καὶ τους ἀδύνατους, κι' ἄν πεθάνωμεν πεθαίνομεν διὰ την Πατρίδα μας, διὰ την Θρησκείαν μας καὶ πολεμοῦμεν ὅσο μποροῦμε ἐναντίον της τυραγνίας κι' ὁ Θεός βοηθός...».

(Στρατηγός Μακρυγιάννης)

«...Ὡς Χριστιανός ὀρθόδοξος καὶ υἱός της ἡμετέρας Καθολικῆς καὶ Ἀποστολικής Ἐκκλησίας, ὁρκίζομαι ...νὰ διαμείνω πιστός εἰς την Θρησκείαν μου καὶ

εἰς την Πατρίδα μου. Ὁρκίζομαι νὰ χύσω καὶ αὐτὴν την ὑστέρα ρανίδα του αἵματος μου ὑπέρ της Θρησκείας και της Πατρίδος μου. Νά χύσω το αἷμα μου, ἶνα νικήσω

τους ἐχθρούς της Θρησκείας μου ἡ νὰ ἀποθάνω ὥς Μάρτυς διὰ τον Ἰησοῦν Χριστόν...».

(Ο ὅρκος τῶν Ἱερολοχιτῶν)

«Νέοι, πρέπει να φυλάξετε την πίστη σας καὶ νὰ την στερεώσετε, διότι, ὅταν ἐπιάσαμε τα ἅρματα, εἴπαμε πρῶτα ὑπέρ ΠΙΣΤΕΩΣ καὶ ἔπειτα ὑπέρ ΠΑΤΡΙΔΟΣ...»

«Ὡς μία βροχή ἔπεσεν εἰς ὅλους μας ἡ ἐπιθυμία της ἐλευθερίας μας, καὶ ὅλοι, καὶ ὁ κλῆρος μας καὶ οἱ προεστοί μας καὶ οἱ καπεταναῖοι καὶ οἱ πεπαιδευμένοι

καὶ οἱ ἔμποροι, μικροί καὶ μεγάλοι, ὅλοι ἐσυμφωνήσαμε εἰς αὐτὸ το σκοπό καὶ ἐκάμαμε την Ἐπανάσταση...».

(Θ. Κολοκοτρώνης)

«...Η τυραγνία τῶν Τούρκων – την δοκιμάσαμε τόσα χρόνια – δὲν ὑποφέρονταν πλέον. Καὶ δι' αὐτήνη την τυραγνία, ὁπού δὲν ὀρίζαμεν οὔτε βιόν οὔτε τιμή

οὔτε ζωή (ξέραμεν κι' ότ' ἤμασταν ὀλίγοι καὶ χωρίς τα' ἀναγκαία του πολέμου) ἀπεφασίσαμεν νὰ σηκώσομεν ἅρματα ἐναντίον της τυραγνίας. Εἴτε θάνατος εἴτε

λευτεριά».

(Ἰω. Μακρυγιάννης )

«Ὁ Ἔφορος της Ἑλλάδος Θεός ἐνέπνευσεν εἰς τας καρδίας τὼν ἐχθρῶν μας ἄκραν δειλίαν καὶ φόβον. Ἐλπίζω δὲ ἐντὸς ὀλίγου, με την βοήθειαν του Τιμίου

Σταυροῦ καὶ των θεοπειθῶν της πατρίδος εὐχῶν, νὰ σας χαροποιήσω...».

(Ἀνδρέας Μιαούλης)

«Μία δύναμις με ἅρπαξε ἀπὸ την λιτανεία πρὶν φύγουμε ἀπὸ τα Ψαρά γιὰ την Χίο. Μία δύναμις θεϊκή με γιγάντωσε...Αὐτὴ ἡ θεία δύναμις μου ἔδωσε θάρρος

διὰ νὰ φθάσω με το πυρπολικό μου στὴν Τουρκική Ναυαρχίδα...Οἱ Τοῦρκοι ἦταν τόσοι ὥστε ἐὰν ἔπτυον ἐπάνω μας θὰ μας ἔπνιγαν ἀναμφιβόλως...Εἰς το ὄνομα του

Κυρίου φώναξα ἐκείνη τὴ στιγμή. Ἔκανα τον Σταυρό μου καὶ πήδηξα στὴ βάρκα. Οἱ φλόγες του πυρπολικού μεταδόθηκαν στὴν Ναυαρχίδα ποῦ τινάχθηκε στὸν ἀέρα

καὶ παρέσυρε στὸν θάνατο χιλιάδες Τούρκους...».

(Κωνσταντῖνος Κανάρης)

«Ἔκατσα ποῦ ἐσκαπέτισαν με τα μπαϊράκια τους ἀπεκατέβηκα κάτω. Ἦταν μιά ἐκκλησία εἰς τον δρόμον, ἡ Παναγία στὸ Χρυσοβίτσι, καὶ το καθησιό μου ἦτο

ὅπου ἔκλαιγα την Ἑλλὰς... Σίμωσα, ἔδεσα το ἄλογό μου σ' ἕνα δένδρο, μπῆκα μέσα καὶ γονάτισα. Παναγία μου εἶπα ἀπὸ τα βάθη της καρδιᾶς μου καὶ τα μάτια μου δάκρυσαν. Παναγία μου βοήθησε καὶ τούτη τὴ φορά τους Ἕλληνες νὰ ψυχωθοῦν. Ἔκανα το Σταυρό μου, σπάσθηκα την εἰκόνα της, βγῆκα ἀπὸ το ἐκκλησάκι, πήδηξα

στὸ ἄλογο μου καὶ ἔφυγα. Σε λίγο μπροστά μου ξεπετάγονταν ὀχτὼ ἀρματωμένοι, ὁ ἐξάδελφος μου ὁ Ἀντώνης Κολοκοτρώνης καὶ ἑπτὰ ἀνήψια του.

– Κανείς δὲν εἶναι στὴν Πιάνα, μου εἶπε ὁ Ἀντώνης. Οὔτε στὴν Ἀλωνίσταινα. Εἶναι φευγᾶτοι. – Ἄς μὴ εἶναι κανείς ἀποκρίθηκα. Ο τόπος σε λίγο θὰ γιομίση παλληκάρια... Ο Θεός ὑπέγραψε την λευτεριά της Ἑλλάδος καὶ δὲν θὰ πάρη πίσω την ὑπογραφή του».

(Θεόδωρος Κολοκοτρώνης)

«Χωρίς ἀρετὴ καὶ πόνο εἰς την πατρίδα καὶ πίστη εἰς την θρησκεία τους ἔθνη δὲν ὑπάρχουν».

«...Κι' ἄν εἴμαστε ὀλίγοι...παρηγοριώμαστε μ' ἕναν τρόπον, ὅτι ἡ τύχη μας ἔχει τους Ἕλληνες πάντοτε ὀλίγους. Ὅτι ἀρχὴ καὶ τέλος, παλαιόθεν καὶ ὥς τώρα, ὅλα τα θερία πολεμοῦν νὰ μας φᾶνε καὶ δὲν μποροῦνε, τρῶνε ἀπὸ μας καὶ μένει καὶ μαγιά. Καὶ ὀλίγοι ἀποφασίζουν νὰ πεθάνουν, κι΄ όταν κάνουν αὐτείνη την ἀπόφασιν, λίγες φορές χάνουν καὶ πολλές κερδαίνουν...».

«...Τούτην την πατρίδα την ἔχομεν ὅλοι μαζί, καὶ σοφοί κι' ἀμαθεῖς καὶ πλούσιοι καὶ φτωχοί καὶ πολιτικοί καὶ στρατιωτικοί καὶ οἱ πλέον μικρότεροι ἄνθρωποι, ὅσοι ἀγωνιστήκαμεν, ἀναλόγως ὁ καθείς, ἔχομεν νὰ ζήσωμεν ἐδῶ. Το λοιπόν δουλέψαμε ὅλοι μαζί, νὰ την φυλᾶμε κι' ὅλοι μαζί καὶ νὰ μὴ λέγη οὔτε ὁ δυνατός «ἐγὼ», οὔτε ὁ ἀδύνατος. Ξέρετε πότε νὰ λέγει ο καθείς «ἐγὼ»; Ὅταν ἀγωνιστή μόνος του καὶ φκειάση, ἡ χαλάση, νὰ λέγη ἐγὼ, ὅταν ὅμως ἀγωνίζονται πολλοί νὰ φκειάνουν, τότε νὰ λένε «ἐμεῖς». Εἴμαστε εἰς το «ἐμεῖς» κι' ὄχι εἰς το «ἐγὼ». Καὶ εἰς το ἐξῆς νὰ μάθωμεν γνώση, ἄν θέλωμεν νὰ φκειάσωμεν χωριόν,

νὰ ζήσωμεν ὅλοι μαζί....».

(Ιω. Μακρυγιάννης)

«Το Ἑλληνικόν Ἔθνος, ἀφ' οὐ ὑπέκυψεν εἰς τον βάρβαρον καὶ σκληρότατον ζυγόν της Ὀθωμανικῆς τυραννίας, ὑστερήθη ὄχι μόνον την ἐλευθερίαν του, ἀλλὰ καὶ πᾶν εἶδος μαθήσεως...καὶ ἦτον ἐνδεχόμενον νὰ ἐκλείψη διόλου ἀπὸ το Ἔθνος ἡ Ἑλληνική γλῶσσα, ἐάν δὲν την διέσωζεν ἡ Ἐκκλησία πρὸς ἤν ὀφείλεται καὶ κατά τοῦτο εὐγνωμοσύνη».

(Ο Παλαιῶν Πατρῶν Γερμανός)

«Μόνον του Εὐαγγελίου ἡ διδαχή ἐμπορεῖ νὰ σώση την αὐτονομίαν του Γένους, ὅταν μάλιστα κηρύττεται ἀπὸ ποιμένας φίλους της ἀληθείας καὶ της δικαιοσύνης»

(Αδ. Κοραής)

«...Τοῦτο παρακαλῶ νὰ τους παραγγείλετε νὰ πράττωσιν εἰς το ἐξῆς, παριστάνοντες εἰς αὐτούς, ὅτι πολεμοῦν ὄχι μόνον ὑπέρ πατρίδος, ἀλλὰ καὶ ὑπέρ πίστεως».

korais

(Αδ. Κοραής πρὸς Γ. Κουντουριώτην, 1824)

«...Μόνη ἡ δικαιοσύνη φέρει την ἐλευθερίαν, την δύναμιν καὶ την ἀσφάλειαν. Ὅπλα χωρίς δικαιοσύνην, γίνονται ὅπλα ληστῶν, ζώντων εἰς καθημερινόν κίνδυνον

νὰ στερηθῶσι την δύναμιν ἀπὸ ἄλλους ληστάς, ἡ καὶ νὰ κολασθῶσιν ὡς λησταί ἀπὸ νόμιμον ἐξουσίαν. Ἡ ἀνδρεία χωρίς την δικαιοσύνην εἶναι εὐτελὲς προτέρημα,

ἡ δικαιοσύνη, ἄν ἐφυλάσσετο ἀπὸ ὅλους, οὐδέ χρείαν ὅλως εἶχε της ἀνδρείας. Καὶ αὐτή του Θεοῦ ἡ παντοδυναμία ήθελ' εἶσθε χωρίς ὄφελος διά τους ἀνθρώπους,

ἄν δὲν -ἦτον ἑνωμένη με την ἄπειρον δικαιοσύνην του...».

(Αδ, Κοραής πρὸς Ὀδυσσέα Ἀνδρούτσον, 1824)

«...Ἄχ, διά τους οἰκτιρμούς του Θεοῦ, ὁ ὁποῖος εἶναι ὅλος ἀγάπη, διά το ὄνομα της Πατρίδος, ἡ ὁποία εἶναι ὅλη ἀρετὴ, ἄς καθαρίσωμεν την ψυχήν μας,

καὶ εἰς αὐτὴν την ὥραν του κινδύνου, ἀπὸ τον ρύπον της διχονοίας, ἄς θάψωμεν εἰς τον τάφον της λησμονησίας τα ἀγρίᾳ καί ἀνόητα πάθη μας, ἄς πλύνωμεν τας

μεμολυσμένας καρδίας εἰς το ἱερόν λουτρόν της ἀγάπης, ὁ πατριωτισμός ἄς λαμπρύνη, εἰς το ἐξῆς τον θολωμένον νοῦν μας, ἡ εἰλικρίνεια ἄς βασιλεύση εἰς την

καρδίαν μας, ἡ ἀγάπη καί ἡ σύμπνοια ἄς προπορεύωνται, ὡς νεφέλη πυρός, ὅλων τῶν βουλῶν μας καί ὅλων των ἔργων μας».

(Σπ. Τρικούπης)

«Κι' ὅσο ἀγαπῶ την πατρίδα μου δὲν ἀγαπῶ ἄλλο τίποτας. Ναρθή ἕνας νὰ μου εἰπῆ ὅτι θὰ πάγη ὁμπρός ἡ πατρίδα, στρέγομαι νὰ μου βγάλη καὶ τα δυό μου

μάτια. Ὅτι ἄν εἶμαι στραβός, καὶ ἡ πατρίδα μου εἶναι καλά, με θρέφει, ἄν ἡ πατρίδα μου ἀχαμνά, δέκα μάτια νάχω, στραβός θανά εἶμαι. Ὅτι σ΄αὐτείνη θὰ ζήσω,

δὲν ἔχω σκοπό νὰ πάγω ἀλλοῦ».

(Ιω. Μακρυγιάννης)

«Εἶναι καιρός...νὰ κρημνίσωμεν ἀπὸ τα νέφη την Ἡμισέληνον διά νὰ ὑψώσωμεν το σημεῖον, δι' οὐ πάντοτε νικῶμεν, λέγω τον Σταυρόν καὶ οὕτω νὰ ἐκδικήσωμεν

την πατρίδα καὶ την ὀρθόδοξον ἡμῶν πίστιναπό την ἀσεβῆ τῶν ἀσεβῶν καταφρόνησιν»;

(Αλ. Υψηλάντης)

«...Ἡ ἡμέρα ἐκείνη, την ὁποίαν ἐπιθυμοῦσαν οἱ πατέρες μας νὰ την ἰδοῦν, ἔφθασε καὶ ὁ Νυμφίος ἔρχεται...Ἔφθασεν ὁ καιρός διά νὰ λάμψη πάλιν ὁ Σταυρός

καὶ νὰ λάβη πάλιν ἡ Ἑλλὰς, ἡ δυστυχής Πατρίς μας, την ἐλευθερίαν της...».

«Ὅτι καὶ ἄν ἐκάμαμεν, εἴτε ἐγὼ, εἴτε οἱ συνάδελφοί μου, εἴτε ὡς ἑταῖροι, εἴτε ὡς ἀγωνισταί, ἦτο ἔμπνευσις καὶ ἔργον της Θείας Προνοίας, καὶ οὐδὲν

ἠθέλομεν πράξει ἄνευ της ἐμπνεύσεως ταύτης».

(Άνθιμος Γαζής)

«ΙΔΟΥ ὁ Θεός μεθ' ἡμῶν, ὅς ἐπάταξεν ἔθνη πολλά καὶ ἐπέκτεινε βασιλεῖς κραταιούς. Ο Παντοκράτωρ Θεός δὲν μας ἀφήνει εἰς την διάκρισιν του ἐχθροῦ.

Ἀλλὰ εἶναι σύμμαχός μας, καθώς πολλάκις το εἴδομεν καὶ ἄμποτε εἰς το ἐξῆς διά της δυνάμεως του τιμίου καὶ ζωοποιοῦ Σταυροῦ καὶ διά της ἐνεργείας καὶ γενναιότητός

σας νὰ ἀφανισθῆ ὁ ἐχθρὸς ἐξ ὁλοκλήρου...».

(Π. Μαυρομιχάλης πρὸς τον Θ. Κολοκοτρώνη)

«ΧΩΡΙΣ ἀρετὴ καὶ θρησκεία δὲν σχηματίζεται κοινωνία, οὔτε βασίλειον».

(Στρατηγός Μακρυγιάννης)

«Ο Θεός εἶναι μετά της Ἑλλάδος καὶ ὑπὲρ της Ἑλλάδος καὶ αὐτὴ σωθήσεται. Ἐπὶ ταύτης της πεποιθήσεως ἀντλῶ πάσας μου τας δυνάμεις καὶ πάντας τους πόρους».

(Ι. Καποδίστριας)

«Ἡ Ἱστορία καὶ το μέλλον της Ἑλλάδος στηρίζονται πάνω σε τρεῖς λέξεις: Θρησκεία, Ἐλευθερία, Πατρίς».

(Παλαιῶν Πατρῶν Γερμανός)

«Ἐγώ, ἡ φαμίλια μου, τα' ἅρματα μου, ὅτι ἔχω εἶναι γιὰ την Ἑλλάδα».

(Θεόδωρος Κολοκοτρώνης)