14ο αἰῶνα καὶ το τρίτο τον 19ο αἰῶνα. Ἡ πανώλη Κανόνα γιὰ τὴ μετάληψη στοὺς ἀσθενοῦντας;

                           14ο αἰῶνα καὶ το τρίτο τον 19ο αἰῶνα. Ἡ πανώλη

                               Κανόνα γιὰ τὴ μετάληψη στοὺς ἀσθενοῦντας;

«Ὅθεν καὶ Ἱερείς καὶ Ἀρχιερεῖς πρέπει ἕν καιρῷ πανώλης νὰ μεταχειρίζονται τρόπον εἰς το νὰ μεταλαμβάνουν τοῦς ἀσθενοῦντας, ὅς τὶς νὰ μὴ παραβαίνει τον παρόντα Κανόνα τοῦτον, ὄχι βάλλοντες μέσα εἰς σταφίδα τον ἅγιον Ἄρτον, ἀλλὰ εἷς τι ἀγγεῖον ἱερόν, καὶ ἐκεῖθεν νὰ τον λαμβάνουν, ἡ οἱ μόρται, ἡ οἱ ἀσθενεῖς, διά λαβίδος. Τὸ δὲ ἀγγεῖον σὺν τὴ λαβίδι νὰ βάνεται εἰς ξύδι, καὶ τὸ ὀξύδι νὰ ρίπτεται εἰς το χωνευτήριον, ἡ μὲ ὅποιον ἄλλον τρόπον δυνηθῶσι ἀσφαλέστερον καὶ κανονικόν».

Τάδε ἔφη ὁ Νικόδημος Ἁγιορείτης στὸ «Πηδάλιον», τὴ συλλογή  τῶν ἑρμηνευτικῶν κανόνων της Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας ποῦ γράφτηκε τον 18ο αἰῶνα. Ἡ πανώλη ἦταν μία ἀπὸ τις ἐπιδημίες ποῦ ταλαιπωροῦσε τὴν ἀνθρωπότητα ἀπὸ την ἀρχαιότητα. Τὸ πρῶτο μεγάλο κῦμα πανώλης καταγράφεται περίπου το 540 μ.Χ. καὶ κράτησε δύο αἰῶνες. Το δεύτερο μεγάλο κῦμα, ὁ Μαῦρος Θάνατος, ἐμφανίστηκε τον 14ο αἰῶνα καὶ το τρίτο τον 19ο αἰῶνα. Ἡ πανώλη ἦταν μία ἐποχική ἐπιδημία ποὺ πραγματικά βασάνιζε ὅσους την κολλοῦσαν καὶ εἰδικά ἡ βουβωνική πανώλη ἦταν ἐπίπονη γιὰ τὸν ἀσθενῆ, ὁ ὁποῖος συνήθως κατέληγε ἔπειτα ἀπὸ καιρό.

Ὅπως ὅλες οἱ ἄγνωστες ἀσθένειες καὶ ἐπιδημίες τῶν περασμένων αἰώνων ἔτσι καὶ ἡ πανώλη συνδέθηκε ἀπὸ τὴν ἀρχὴ μὲ τὴ θρησκεία. Γιὰ νὰ μὴν τὰ πολυλογοῦμε ἡ ἀσθένεια συνδέθηκε ὡς ἐξῆς: Κάποιοι θεώρησαν ὅτι η πανούκλα ἦταν θεόσταλτη γιὰ νὰ πληρώσουν γιὰ τις ἁμαρτίες τους καὶ στράφηκαν πιὸ ἔντονα στὴ θρησκεία, ἐνῶ ἄλλοι ἀμφισβήτησαν τα θεία καὶ ξαναρωτήθηκαν ἐὰν ὑπάρχει Θεός καὶ πώς γίνεται καὶ παίρνει σωρηδόν μικρούς καὶ μεγάλους.

Τὶ ἔγραψε λοιπόν ὁ Ἅγιος Νικόδημος –ἀρκετούς αἰῶνες μετά την ἐμφάνιση της πανώλης, ἀλλὰ ἄς μὴν το θίξουμε αὐτὸ– ὡς κανόνα γιὰ τὴ μετάληψη στοὺς ἀσθενοῦντας;     Ὁ Ἄρτος νὰ μπαίνει σε διαφορετικό ποτήρι καὶ ἀπὸ ἐκεῖ νὰ τον λαμβάνουν οἱ μόρτες ἡ οἱ ἀσθενεῖς «διά λαβίδος». Το ἀγγεῖο, το ποτήρι, καὶ ἡ λαβίδα νὰ καθαρίζονται με ξίδι, με το ντετόλ της ἐποχῆς γιὰ νὰ καταλαβαινόμαστε, καὶ νὰ προχωράει ἡ μετάληψη σε ἄλλον ἀσθενῆ. Οἱ μόρτες, γειά νὰ μὴν παρεξηγηθεῖ ὁ κανόνας του Ἁγίου Νικοδήμου, ἦταν ὅσοι μάζευαν τα πτώματα των «πανουκλιασμένων» ἔναντι ἁδράς ἀμοιβή, οἱ ὁποῖοι μάλιστα εἶχαν ἀνοσία στήν πανώλη (ἡ ὄχι ἀλλὰ το καταλάβαιναν ἀργά).

Προσοχή  ἐδῶ δέν συγκρίνουμε τις δύο ἀσθένειες, πανώλη καί κορωνοϊό. Ἄλλο το ἕνα καί ἄλλο το ἄλλο Αὐτὸ ποῦ κάνουμε εἶναι νά συγκρίνουμε μία στάση.     Στὴν ἐποχῆ του Ἁγίου Νικοδήμου καί σε καιρούς ἐπιδημίας οἱ ἱερεῖς ἔπαιρναν προφυλάξεις γιὰ νά προστατεύσουν καί τον ἑαυτό τους καί το ποίμνιο καί το ὑπόλοιπο ποίμνιο ποῦ συναγελάζεται με το ποίμνιο ποῦ μεταλαμβάνει. Σε μία ἐποχῆ ποῦ ἥ ἐπιστήμη καί ἥ ἰατρική ἀπεῖχαν ἔτη φωτός ἀπό το ἐπίπεδο ποῦ βρίσκονται σήμερα. Καί ὅμως, ὁρισμένοι τότε ἔκαναν τὴ διαφορά καί ἔλεγαν τα πράγματα με το ὄνομα τους.

Με ἀλλὰ λόγια, το Πηδάλιον λέει στοὺς ἱερείς νά κάνουν τὴ μετάληψη ἀλλὰ νά την κάνουν ἀλλιῶς Εἶναι τόσο δύσκολο;