Ὁ Χρεμωνίδειος πόλεμος (268 π.Χ. 267 π.Χ. 261 π.Χ.) ὁ ὁποῖος ἔφερε ἀντιμέτωπους τόὺς Ἀθηναίους καὶ τὸὺς Σπαρτιάτας μὲ τὸν βασιλέα τῆς Μακεδονίας.

 

Ὁ Χρεμωνίδειος πόλεμος (268 π.Χ. ἢ 267 π.Χ. – 261 π.Χ.) ὁ ὁποῖος ἔφερε ἀντιμέτωπους τοὺς Ἀθηναίους καὶ τους Σπαρτιάτας μὲ τὸν βασιλέα τῆς Μακεδονίας.

«Ὅταν ὁ φόβος… σκέπασε τὴν Ἑλλάδα…»

«…οἱ Ἀθηναῖοι ἔλυσαν τὰ σκοινιά.

«Γιὰ νὰ πολεμήσουν…
ὄχι γιὰ νὰ νικήσουν — ἀλλὰ γιὰ νὰ μείνουν ἐλεύθεροι.»
(Παύση 2’’)

«Ὁ Χρεμωνίδειος Πόλεμος —
ἡ τελευταία ἀνάσα… τοῦ Ἑλληνικοῦ Πνεύματος!»

         «Ἡ Ἑλλάς πολεμεῖ…
           ὅταν οἱ ἄλλοι σιωποῦν.»

                                   «Ὁ Ὕστατος Πλοῦς τῆς Ἐλευθερίας.»

«Ἐν ἔτεσιν 268 π.Χ., ὅτε ἡ Ἑλλὰς ἐσείετο ὑπὸ τὴν βαρείαν σκιὰν τῶν Μακεδόνων, οἱ Ἀθηναῖοι ἀπετόλμησαν τὸ ἀδύνατον. Ἀνέστησαν τὴν πόλιν καὶ ἤγειραν πολεμικὸν μένος κατά τῆς ἡγεμονίας τοῦ Ἀντιγόνου. Οὕτω ἤρξατο ὁ Χρεμωνίδειος Πόλεμος…»

«Ἡ Ἑλλὰς, διηρημένη, ἐμάχετο ὑπὲρ ἐλευθερίας.
Ἀθῆναι, Σπάρτη, Πτολεμαῖοι· ἕκαστος μὲ τοὺς ἰδίους φόβους καὶ ἐλπίδας.
Ἀλλὰ ἐν τῇ καρδίᾳ τῆς Ἀττικῆς ἔμφανις ἐγένετο ἀνὴρ ὀνόματι Χρεμωνίδης, ὁ καλέσας τὸν δῆμον εἰς ἀγῶνα.»
«Ἀλλ’ ὁ πολέμιος ἦν δεινός.
Ὁ Ἀντίγονος Γονατᾶς, σοφὸς βασιλεύς, καρτερικός, ἔμπειρος.
Οὐκ ἦν ἀνὴρ νέος εἰς πόλεμον· ἦν λὺκος περικεκυκλωμένος ὑπὸ πόλεων ἀνταρτῶν.
Καὶ ἡ Ἀθήνα ἦν τὸ τρόπαιον ποὺ οὐκ ἤθελε νὰ χάσῃ.»

Ἀθηναῖοι ὁπλῖται ὁρκίζονται στὰ ὅπλα.

«Ἐνιαυτὸς 267 π.Χ. · τὰ τύμπανα ἠχοῦσι.
Ἀθήνα καὶ Σπάρτη, σπανίως σύμμαχοι, νῦν ἑνωμέναι ὑπὲρ τιμῆς.
Οἱ Πτολεμαῖοι τῆς Αἰγύπτου παρέσχον χρήματα·
ὁ δὲ δῆμος παρείσχε τὴν ψυχήν.»

Ὁ Χρεμωνίδειος πόλεμος (268 π.Χ. ἢ 267 π.Χ. 261 π.Χ.) ἔφερε ἀντιμέτωπους τοὺς Ἀθηναίους καὶ τοὺς Σπαρτιᾶτες μὲ τὸν βασιλιᾶ τῆς Μακεδονίας Ἀντίγονο Γονατά.Τους δυὸ συμμάχους ἐνίσχυε ὁ Πτολεμαῖος Φιλάδελφος. 

Παρακμὴ τῶν κυρίαρχων πόλεων τῆς Ἀθήνας καὶ τῆς Σπάρτης 

Ἡ Σπάρτη καὶ ἡ Ἀθήνα ἐπιθυμοῦσαν τὴν ἀποκατάσταση τὴν ἀνεξαρτησίας τους καὶ τὴν ἀπαλλαγή τους ἀπὸ τὴ μακεδονικὴ κυριαρχία. 

Ὁ σημαντικότερος ὑποστηρικτὴς τοῦ πολέμου ἐναντίον τοῦ Ἀντίγονου Γονατὰ στὴ Σπάρτη ἦταν ὁ βασιλιᾶς Ἀρεὺς Α΄,ο ὁποῖος εἶχε ἀποκτήσει μεγάλο κῦρος ὕστερα ἀπὸ τὴ νίκη του κατὰ τοῦ Πύρρου καὶ συμπεριφέρονταν σὰν ἀπολυταρχικὸς μονάρχης 

. Ὁ ἄλλος βασιλιᾶς Ἀρχίδαμος ὕστερα ἀπὸ τὴν ἧττα τοῦ ἀπὸ τὸν Δημήτριο Πολιορκητὴ (294 π.Χ.) ἦταν πολιτικὰ ἀπομονωμένος.Ο ἀντιμακεδονικὸς συνασπισμὸς στὴν Ἀθήνα εἶχε ἀρχηγὸ τὸν στωικὸ Χρεμωνίδη καὶ τὸν ἀδελφό 

τοῦ Γλαύκωνα. 

Οἱ Ἀθηναῖοι ἤθελαν νὰ ἀπαλλαγοῦν ἀπὸ τὴ φρουρὰ τοῦ Ἀντίγονου Γονατὰ ποὺ βρίσκονταν στὸν Πειραιᾶ 

καὶ νὰ ἀνακτήσουν τὴν πλήρη ἀνεξαρτησία τους. Οἱ ὀπαδοί του Ἀντίγονου Γονατὰ στὴν Ἀθήνα δέν 

μπόρεσαν νὰ διατηρήσουν τὴν ἐξουσία καὶ ἡ πόλη προσχώρησε τὸ 268-267 π.Χ. στὸν ἀντιμακεδονικό 

συνασπισμὸ ποὺ ὀργάνωσε ὁ Λακεδαιμόνιος βασιλιᾶς. 

Ὁ Ἀντιγονίδης βασιλιᾶς εἶχε ὑπὸ τὴν ἄμεση κυριαρχία του την Εὔβοια, τὰ Μέγαρα καὶ τὴν Αἴγινα. Φρουρές 

ὑπῆρχαν στὴν Κόρινθο, τὴ Χαλκίδα καὶ ὅπως προαναφέραμε, στὸν Πειραιᾶ. Ἡ Κόρινθος ἦταν ἡ ἕδρα της 

διοίκησης ὅλων αὐτῶν τῶν περιοχῶν. Τὴ θέση τοῦ διοικητῆ κατεῖχε ὁ ἑτεροθαλὴς ἀδελφός του Ἀντίγονου 

Γονατὰ Κρατερός. 

Ἀθηναῖος ῥήτωρ στὴν Πνύκα· πλήθος ὀργισμένο.

«Τὸ ψήφισμα τοῦ Χρεμωνίδου οὐκ ἦν ἀπλῆ πολιτικὴ πράξις·
ἦν κραυγὴ ἀπὸγνωσμένης πόλεως.
Ναὶ· ἡ Ἀθῆνα, ἡ πάλαι λαμπρά, ἐστέναζε ὑπὸ τὴν Μακεδονικὴν φρουρὰν.
Καὶ οἱ πολῖται ἤκουσαν. Ἀνέκραξαν. Συνετάχθησαν.»

Στὴν Ἀθήνα ὁ Χρεμωνίδης καὶ ὁ Γλαύκων κήρυξαν τὸν πόλεμο στὸν Ἀντίγονο Γονατὰ τὸ ἔτος ποὺ ἦταν 

ἐπώνυμος ἄρχοντας ὁ Πειθίδημος (268/267 π.Χ.) μὲ ψήφισμα ὅπου γίνονταν ἀναφορὰ στούς 

Μηδικοὺς πολέμους. Στὴν ἀντιμακεδονικὴ συμμαχία συμμετεῖχαν μερικὲς πόλεις τῆς Ἀρκαδίας, οἱ Ἀχαιοί, 

οἱ Ἠλεῖοι ἀφοῦ προηγουμένως ἔδιωξαν τον Ἀριστότιμο, ἡ κρητικὴ πόλη Γόρτυς καὶ μερικὲς ἄλλες 

μικρότερες πόλεις τῆς Κρήτης ποὺ εἶχαν καλὲς σχέσεις μὲ τὸν βασιλιᾶ τῆς Σπάρτης. 

Τα πρώτα έτη του πολέμου

Ἡ Πολιορκία τῆς Πόλεως

Μακεδονικὸς στόλος κλείνει τὸν Πειραιᾶ· ἐμπόδιο τῶν σιτηρών.

«Ἡ πόλις ἐκλείσθη.
Ἡ πείνα κατέβη ὡς ἔμπυρος λύκος· ἡ ἀγωνία ἐγένετο σύντροφος τῶν πολιτῶν.
Ἐντός τῶν τειχῶν, ὁ Χρεμωνίδης ὧρκίζεν ὅτι οὐκ ἀφήσει τὴν πόλιν ἐμπεσεῖν.

Ἀλλ’ ἡ ἀλυσίς ἔσφιγγεν…»

Ὁ πόλεμος ἄρχισε μὲ τὴν εἰσβολή του Ἀντίγονου Γονατὰ στὴν Ἀττικὴ(268 ἢ 267 π.Χ.). Ἐνῷ ὁ Ἀντιγονίδης 

βασιλιᾶς ἔφτανε ἀνενόχλητος ὡς τὰ περίχωρα τῆς Ἀθήνας καὶ ἄρχιζε νὰ πολιορκεῖ τὴν πόλη, ὁ στόλος του 

κατέπλευσε στὸ λιμάνι τοῦ Πειραιᾶ ποὺ ἐλέγχονταν ἀπὸ τὴ μακεδονικὴ φρουρὰ ἡ ὁποία δὲν εἶχε 

ἐξουδετερωθεῖ. 

 

Ἡ Ν αυμαχία

Ἀθηναϊκὲς τριήρεις συγκρούονται μὲ Μακεδονικόν στόλον.
Αφήγηση:
«Ἐπὶ τῆς θαλάσσης ὁ πόλεμος ἐξέσπασε ὡς καταιγίς.
Κράυγαι, σύριγμα βελών, συντριβὴ ξύλων.
Ἀντίγονος ἐφύλαττε τὰ ὁρμίσματα ὡς λέων τὰ σκύλα του.
Ἡ Ἀθηναϊκὴ ἐλπὶς ἐθραύσθη ὑπὸ τῆς Μακεδονικῆς ἰσχύος.»

Λίγο ἀργότερα κατέπλευσε στὸ Σούνιο ὁ πτολεμαϊκὸς στόλος ὑπὸ τὸν Πάτροκλο. Ὁ Πάτροκλος ὀχυρώθηκε σὲ μία νησῖδα δυτικὰ τοῦ Σουνίου (ἡ ὁποία ὀνομάστηκε Πατρόκλου Χάραξ) καὶ ἀπὸ ἐκεῖ ἔλεγχε τὸν Σαρωνικὸ κόλπο. Ὁρμητήρια ἐπίσης ἐγκατέστησε στὴν τοποθεσία Κορησσία τῆς Κέας, σὲ πολλὰ σημεῖα τῶν ἀκτῶν τῆς Ἀττικῆς, στὴν Κρήτη καὶ στὴ Θήρα. Ὡστόσο δὲν μπόρεσε νὰ προσφέρει οὐσιαστικὴ βοήθεια. 

Ἡ Ἔξοδος πρὸς τὴ Θάλασσαν (ΜΕΓΑΛΗ ΣΚΗΝΗ)

νύκτωρ, οἱ Ἀθηναῖοι βγαίνουν ἀπὸ τὰ τείχη· πλοῖα ἔτοιμα στὸ λιμάνι· δάδες.

Αφήγηση:
«Καὶ τότε ἦλθεν ἡ νύξ.
Ἡ νύξ ἐκείνη, ἡ φοβερά, ἡ ἡρωική.
Οἱ Ἀθηναῖοι, ἀποδεκατισμένοι, ἐκινήθησαν σιωπηλοὶ πρὸς τὸν Πειραιᾶ.
Τὰ πλοῖα ἐσείοντο ὑπὸ νυκτερινοῦ ἀνέμου·
οἱ γυναῖκες ἔκλαιον· οἱ ὁπλῖται ἔσφιγγον τὰ ξίφη.
Ἦν ἡ ὕστατη ἐλπίς:
ἐξορμᾶν εἰς τὴν θάλασσαν, καὶ διασπᾶν τὸν θεὸν τῆς πείνης.»

Στὴν Ἀθήνα ἡ Ἐκκλησία τοῦ Δήμου ἐξέλεξε ὡς στρατηγοὺς καὶ ἀντιπροσώπους στὸ πολεμικό 

συμβούλιο τῶν συμμάχων τους Κάλιππο καὶ Γλαύκωνα. Ὁ στρατός του Ἀντίγονου κατέκλυσε την 

ὕπαιθρο τῆς Ἀττικῆς. Οἱ Ἀθηναῖοι κατέφευγαν καταδιωκόμενοι σὲ παράκτια φρούρια. 

Ὁ Πάτροκλος δὲν μπόρεσε νὰ προσφέρει οὐσιαστικὴ βοήθεια στοὺς Ἀθηναίους καθὼς δὲν μποροῦσε 

νὰ ἀποβιβάσει πεζικὸ στὶς ἀκτὲς τῆς Ἀττικῆς (τὸ σύνολο τῶν δυνάμεων τοῦ ἀποτελοῦνταν ἀπὸ τούς 

ναῦτες τοῦ στόλου του ποὺ δὲν εἶχαν μεγάλη μαχητικὴ ἀξία ὡς πεζοί), ἐνῷ ὁ στόλος του 

Ἀντίγονου Γονατὰ παρέμενε ἀγκυροβολημένος ἀποφεύγοντας νὰ ναυμαχήσει. 

Ἔτσι ὁ Πάτροκλος περιορίζονταν νὰ παρενοχλεῖ τοὺς ἀντιπάλους του ὥστε ἡ πολιορκία τῆς πόλης νὰ μήν 

γίνει ἀσφυκτική. 

Ὁ Ἀρεύς, παρακινούμενος ἀπὸ τὸν Πάτροκλο, ἔκανε μιὰ ἐκστρατεία γιὰ νὰ βοηθήσει τοὺς Ἀθηναίους 

(267 π.Χ.) ἀπέτυχε ὅμως νὰ καταλάβει τὸν Ἰσθμὸ ποὺ κατέχονταν ἀπὸ δυνάμεις του Ἀντίγονου Γονατά. 

Ὁ στρατός του Ἀντίγονου κατέστρεφε τὴν ὕπαιθρο τῆς Ἀττικῆς καὶ ἐπιτίθονταν στὰ ὀχυρὰ τῶν ἀντιπάλων  του. 

Μιὰ τέτοια ἐπίθεση ἀπέκρουσε ὁ Ἐπιχάρης στρατηγός του Ραμνούντα μὲ τὴ βοήθεια τοῦ στόλου του 

Πατρόκλου. 

Ὁ Ἐπιχάρης εἶχε ἐπιφορτιστεῖ μὲ τὴν προστασία τῶν ἀγροτῶν ποὺ καλλιεργοῦσαν τὴ γῆ καὶ τὴν ἀσφαλ 

μεταφορὰ τῆς σοδειᾶς τοῦ σιταριοῦ στὴν πόλη. 

Οἱ ἐπιχειρήσεις τοῦ πολέμου κατὰ τὰ δύο πρῶτα χρόνια ἐξελίσονταν μὲ αὐτὸν τὸν τρόπο. 

Οἱ Ἀθήναιοι ποὺ κατεῖχαν τὸ φρούριο τῆς Ἐλευσίνας κατάφεραν πάντως τὸ 266 π.Χ. νὰ πραγματοποιήσουν 

ἀνενόχλητοι τὴν πομπὴ τῆς γιορτῆς τῶν μεγάλων Παναθηναίων. 

Ἐλέφαντες στὰ Μέγαρα 

Τὸ 266 π. Χ. στὴ διάρκεια τοῦ Χρεμωνιδείου Πολέμου (267-261 π. Χ.) ὁ Ἀντίγονος Γονατάς, βασιλιᾶ 

τῆς Μακεδονίας, ἐπιτέθηκε στὰ Μέγαρα, μία ἀπὸ τὶς πόλεις ποὺ ἦταν στὸ ἀντίπαλο στρατόπεδο. 

Οἱ Μεγαρεῖς ἑτοιμάστηκαν νὰ συγκρουστοῦν στὸ ἀνοιχτὸ πεδίο μὲ τοὺς στρατιῶτες τοῦ Ἀντιγόνου. 

Αὐτὸ ποὺ κυρίως τοὺς φόβιζε ἦταν οἱ πολλοὶ πολεμικοὶ ἐλέφαντες. 

Ὅμως, οἱ Μεγαρεῖς σκέφθηκαν καὶ ἐφάρμοσαν μιὰ πρωτόγνωρη τακτικὴ γιὰ νὰ τοὺς ἐξουδετερώσουν: 

Σύμφωνα μὲ τὸν Πολύαινο, (Στρατηγήματα, 4.6.3), οἱ Μεγαρεῖς:"άλειψαν γουρούνια μὲ πίσσα, τους 

ἔβαλαν φωτιὰ καὶ τοὺς ἀμόλησαν ἀνάμεσα στοὺς ἐλέφαντες. Τὰ γουρούνια γρύλισαν καὶ οὔρλιαξαν 

κάτω ἀπὸ τὸ μαρτύριο τῆς φωτιᾶς καὶ ξεπήδησαν ὅσο πιὸ δυνατὰ μποροῦσαν ἀνάμεσα στοὺς ἐλέφαντες". 

Οἱ ἐλέφαντες κατελήφθησαν ἀπὸ «σύγχυση καὶ τρόμο» καὶ ἀφοῦ «ἔσπασαν τὶς τάξεις τους καὶ ἔφυγαν 

τρέχοντας πρὸς διαφορετικὲς κατευθύνσεις». Ἐξ αἰτίας τοῦ τρόμου ποὺ τοὺς προκάλεσαν τὰ τσιρίγματα 

ἀπὸ τὰ φλεγόμενα γουρούνια οἱ ἐλέφαντες ἄρχισαν νὰ ποδοπατοῦν καὶ νὰ σκοτώνουν πολλοὺς στρατιῶτες 

τῆς πλευρᾶς τους. 

Ὁ θανατος του Ἀρέως 

Ὁ Πάτροκλος συνέχιζε νὰ ζητᾶ ἀπὸ τὸν Σπαρτιάτη βασιλιᾶ νὰ χτυπήσει μετωπικὰ τοὺς ἀντιπάλους 

τοῦ προσεγγίζοντας τὴν Ἀττικὴ ἀπὸ τὴν Ἐλευσῖνα. 

Οἱ προσπάθειες ὅμως ποὺ ἔκανε ὁ Ἀρεὺς γιὰ νὰ καταλάβει τὸν Ἰσθμὸ τὸ 266 π.Χ. καὶ τὸ 265/264 π.Χ. 

ἀπέτυχαν. 

Ἔτσι ἀφοῦ εἶχε πλέον ἐξαντλήσει ὅλα του τὰ ἐφόδια ἐπέστρεψε ἄπρακτος στὴ Σπάρτη, ἐνῷ ὁ στόλος 

τοῦ Πατρόκλου ἔφυγε γιὰ τὴ Μικρὰ Ἀσία ἀφήνοντας τοὺς Ἀθηναίους μόνους ἐναντίον του Ἀντίγονου. 

Ὁ πόλεμος φάνηκε νὰ παίρνει διαφορετικὴ τροπὴ ὅταν στασίασαν οἱ Γαλάτες μισθοφόροι του Ἀντίγονου 

ποῦ βρίσκονταν στὰ Μέγαρα. 

Ὁ βασιλιᾶς ὅμως ἐπενέβη ἔγκαιρα καὶ κατέπνιξε τὴ στάση. 

Ὁ Ἀρεὺς ἐπιδιώκοντας νὰ ἐπωφεληθεῖ κινήθηκε ξανὰ ἐναντίον τῶν ἀντιπάλων του. 

Σὲ μάχη ὅμως ποὺ δόθηκε στὴν Κόρινθο ὁ στρατός του ἡττήθηκε καὶ ὁ ἴδιος σκοτώθηκε(264 π.Χ.). 

Διάλυση τοῦ ἀντιμακεδονικοῦ συνασπισμοῦ· Πτολεμαϊκὴ παρέμβασηὉ θάνατος τοῦ Ἀρέως ἔφερε τὴ διάλυση τοῦ ἀντιμακεδονικοῦ συνασπισμοῦ. 

Οἱ Ἀχαιοὶ διέλυσαν τὴ συμμαχία τους μὲ τὴ Σπάρτη καὶ οἱ Μαντινεὶς προσχώρησαν στὸ Ἀρκαδικὸ Κοινό. 

Ὁ Ἀντίγονος ἐνίσχυσε τὶς θέσεις του στὸν Ἰσθμὸ τοποθετῶντας φρουρὰ στὸ ὅρος Ὄνειον (Ὄνεια Ὄρη) πού 

ξεκινοῦσε νότια τῆς Κορίνθου καὶ ἐκτείνονταν ὡς τὸν ὅρμο των Κεγχρεῶν(Κεχριών). 

Οἱ μακεδονικὲς δυνάμεις ἀπὸ τὰ ὁρμητήρια τοὺς στὴν περιοχὴ τοῦ Ἰσθμοῦ πραγματοποιοῦσαν ἐπιδρομές 

ἀπὸ ξηρὰ καὶ θάλασσα στὴν Ἀττική. 

 Ὁ Πάτροκλος δὲν κατάφερε νὰ κάνει τίποτα ἀξιόλογο πέρα ἀπὸ τὴν κατάληψη τῶν Μεθάνων στὰ ὁποῖα 

ἔδωσε τὸ ὄνομα τῆς βασίλισσας Ἀρσινόης Β'. 

Ὁ Ἀντίγονος βρίσκονταν στὴν Ἀττικὴ ὅταν ὁ βασιλιᾶς τῶν Μολοσσῶν Ἀλέξανδρος εἰσέβαλε ὕστερα 

ἀπὸ συνεννόηση μὲ τὸν Πτολεμαῖο Φιλάδελφο στὴν Ἄνω Μακεδονία καὶ κατέλαβε τὴ χώρα, ὕστερα 

ἀπὸ τὴν προσχώρηση σὲ αὐτὸν τῶν κατοίκων τῆς περιοχῆς. Ταυτόχρονα ὁ Ἀλέξανδρος συμμάχησε μὲ τούς 

Αἰτωλοὺς καὶ τοὺς Εὐβοεῖς. 

Ἔτσι ἡ χερσαία ὁδὸς ἐπικοινωνίας του Ἀντίγονου μὲ τὶς βάσεις του στὸν βορρᾶ πρακτικὰ ἀποκόπηκε. 

Ἀπέμενε μόνο ἡ θαλάσσια ὁδὸς ὅμως ὁ στόλος τοῦ Πατρόκλου ἐνισχύθηκε μὲ νέα πλοῖα ἀπὸ τὸν Πτολεμαῖο. 

Ἡ Κατάρρευσις 

Ἀθήνα ἀπομονωμένη· πολῖται κουρασμένοι. 

Αφήγηση:
«Μῆνες ἐπέρασαν.
Ἡ πόλις ἔπεσεν εἰς ἔσχατα· οὐ σῖτος, οὐ ξύλον, οὐ ἐλπίς.
Καὶ ἐν 261 π.Χ., ἡ Ἀθήνα ἠναγκάσθη νὰ γονυκλισθῇ.»

Ὁ Ἀντίγονος ἀποφάσισε τελικὰ νὰ πολεμήσει στὴν ξηρά.
Γύρισε στὴ Μακεδονία καὶ νίκησε τὸν Ἀλέξανδρο σὲ ἀποφασιστικὴ μάχη στὴν περιοχή της Ἐλιμιώτιδος.
Κατόπιν ὁ μακεδονικὸς στρατὸς ὑπὸ τὴν τυπικὴ ἡγεσία του γιοῦ τοῦ Ἀντίγονου Δημητρίου εἰσέβαλε
στὴν Ἤπειρο (264/263 π.Χ.). Ὁ Ἀλέξανδρος κατέφυγε στὴν Ἀκαρνανία.
\Κατάφερε τελικὰ νὰ ἀνακτήσει τὸ θρόνο του λίγο ἀργότερα (259 π.Χ.).
Συντριβὴ Σπαρτιατῶν καὶ Ἀθηναίων

 Ἡ Σιωπηλὴ Ἥττα

Εἰκόνα: Ἀντίγονος εἰσέρχεται στὴν πόλη· οἱ Ἀθηναῖοι παραδίδουν τὰ ὅπλα.

Αφήγηση:
«Οὐχὶ σφαγὰς, οὐχὶ πυρά·
μόνον σιωπή.
Ἡ Ἀθήνα, ἡ πάλαι ἡγεμόνισσα τῆς Ἑλλάδος,
νῦν ἐστέκετο ὡς χήρα ἄδοξος.
Ὅμως τὸ πνεῦμά της—ἐλεύθερον.
Ἀκόμη καὶ ἐν ἡττῇ.»

Ὁ νέος βασιλιᾶς τῆς Σπάρτης Ἀκρότατος γιός του Ἀρέως ἐπιτέθηκε ἐναντίον της Μαντίνειας. 

Ὁ Ἀριστόδαμος ὅμως ὁδήγησε τὰ στρατεύματα τοῦ Ἀρκαδικοῦ Κοινοῦ ἐναντίον του. 

Στὴ μάχη ποὺ δόθηκε ὁ Ἀκρότατος ἡττήθηκε καὶ σκοτώθηκε (263 π.Χ.). 

Ὁ Ἀντίγονος Γονατὰς ἐπιτέθηκε ξανὰ στὴν Ἀττικὴ καὶ τὸ 263 π.Χ. ἄρχισε τὴ συστηματικὴ πολιορκία 

τῆς πόλης. Οἱ Ἀθηναῖοι ποὺ δὲν περίμεναν ἀπὸ πουθενὰ ἐνισχύσεις ζήτησαν ἀνακωχή. 

Στὶς διαπραγματεύσεις ποὺ ἔγιναν οἱ προτάσεις του Ἀντίγονου ἀρχικὰ ἀπορρίφθηκαν. 

Ὅταν ὅμως οἱ πολιορκημένοι, ποὺ ὑπέφεραν ἀπὸ σιτοδεία, κατάλαβαν ὅτι ὁ Ἀντίγονος θὰ ἄρχιζε ξανὰ τίς 

ἐχθροπραξίες παραδόθηκαν (τέλος 262 π.Χ.). 

Σύμφωνα με μια διαφορετική αφήγηση η εισβολή του Αλέξανδρου στην Άνω Μακεδονία έγινε το 262 π.Χ.

 Ὁ Ἀντίγονος ποὺ τότε βρίσκονταν στὴν Ἀττικὴ ἔκανε εἰρήνη μὲ τοὺς Ἀθηναίους καὶ ἐπέστρεψε στή 

Μακεδονία (φθινόπωρο τοῦ 262 π.Χ.). Ὁ Ἀντίγονος ἐπέστρεψε στὴν Ἀττικὴ τὸ 261 π.Χ. ἀφοῦ εἶχε 

ἀντιμετωπίσει μὲ ἐπιτυχία τὸν Ἀλέξανδρο. 

Ἐκεῖ οἱ ἐχθροπραξίες εἶχαν ἐπαναληφθεῖ καὶ ἡ εἰρήνη εἶχε ἀποδειχτεῖ μιὰ ἁπλῆ ἀνακωχή. 

Ἡ πόλη παραδόθηκε τελικὰ τὴν ἄνοιξη τοῦ ἴδιου ἔτους. 

Κατὰ τὴν διάρκεια τῆς πολιορκίας πυρπολήθηκε τὸ ἱερὸ ἄλσος καὶ ὁ ναὸς τοῦ Ποσειδῶνος Ἰππίου κοντά 

στὴν Ἀκαδημία τῶν Ἀθηνῶν ποὺ ἦταν ἐγκατεστημένο τὸ ἀρχηγεῖο τοῦ ἀθηναϊκοῦ ἱππικοῦ. 

Στὴν πόλη τῆς Ἀθήνας ἐγκαταστάθηκε μακεδονικὴ φρουρὰ (στὸν λόφο τοῦ Μουσείου). Τὸ ἴδιο ἔγινε στή 

Σαλαμῖνα, στὴν Ἐλευσῖνα καὶ τὸ Σούνιο καὶ στὰ φρούρια τῆς Ἀττικῆς,Ραμνούντα,Πάνακτο καὶ Φυλή, 

ἐνῷ γκρεμίστηκε ἕνα τμῆμα τῶν Μακρῶν Τειχῶν. 

Τὸ δημοκρατικὸ πολίτευμα δὲν καταλύθηκε τὴν ἐξουσία ὅμως ἀνέλαβαν οἱ ὀπαδοί του Ἀντίγονου 

(ὅπως ὁ ὁμώνυμος ἐγγονός του Δημήτριου τοῦ Φαληρέως). 

Ὁ ἱστοριογράφος Φιλόχαρος ἐκτελέστηκε σύμφωνα μὲ διαταγή του Ἀντίγονου ἐπειδὴ ἀλληλογραφοῦσε 

μὲ τὸν Πτολεμαῖο. 

Ὁ Χρεμωνίδης καὶ ὁ Γλαύκων κατέφυγαν στὴν Αἴγυπτο ὅπου κατέλαβαν ὑψηλά 

ἀξιώματα στὴ διοίκηση τῆς χώρας. 

Ὕστερα ἀπὸ λίγα χρόνια ὁ Ἀθηναῖος πολιτικὸς Μικίων τοὺς κατέταξε




στὴν ἴδια κατηγορία μὲ τὸν Ἀλκιβιάδη καὶ τὸν Λεωσθένη.

 
Το τέλος του πολέμου

Ὁ στόλος του Πτολεμαίου ἡττήθηκε στὴν Κῶ τὸ 261 π.Χ. ἢ 257 π.Χ.(άλλες πηγὲς χρονολογοῦν τη 

ναυμαχία αὐτὴ καὶ τὸ 255 π.Χ). Ἡ ἧττα αὐτὴ ποὺ περιόρισε τὴν ἐπιρροή του Πτολεμαίου στὸ Αἰγαῖο καί 

ἔφερε τὴ λήξη τοῦ πολέμου. 

Εἰκόνα: Ὁ Παρθενών στὸ φῶς τῆς αὐγῆς.



Αφήγηση:
«Ὁ Χρεμωνίδειος Πόλεμος ἐχάραξεν Ἕλληνας καὶ ἱστορίαν.
Ἐδείκνυεν ὅτι λαὸς ἄνευ ἐλευθερίας ἤδη νεκρός ἐστιν.
Καὶ ἡ Ἀθήνα, ἔστω καὶ πληγείσα, ἐφύλαξε τὸν σπινθῆρα.
Τὸ φῶς ποὺ ἡγεῖται ἔθνεσιν ἀπὸ τὰ βάθη τῶν αἰώνων.»

9:00 – 10:00 — Τίτλοι / Κλείσιμο

Εἰκόνα: Ἀρχαϊκὰ σύμβολα, ἐρείπια, θάλασσα.

Αφήγηση:
«Μνήμην ποιούμεθα τῶν ἡρώων
καὶ τῆς πόλεως ἥτις ἐτόλμησε.
Ἡ ἱστορία ἐπαναλέγει:
Οἱ ἄνθρωποι πίπτουσιν·
τὰ ἰδεώδη οὔποτε.»

(Τύμπανα — fade out.)

Βιβλιογραφία:

• Green, Peter (1993). Alexander to Actium: the historical evolution of the Hellenistic age. Berkeley: University of California Press. ISBN 0-520-08349-0.
• Ιστορία του Ελληνικού έθνους Τόμος Δ' Μέγας Αλέξανδρος –Ελληνιστικοί Χρόνοι Εκδοτική Αθηνών 1979
• Στρατιωτική Ιστορία ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΜΑΡΚΟΥ. ΧΡΕΜΩΝΙΔΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ. Η τελευταία σθεναρή προσπάθεια ανεξαρτητοποίησης της Αθήνας (268 π.Χ.) Εκδότης Σ. ΠΑΝΕΛΗΣ. Τεύχος 128. 2007
• LIVIUS Articles on Ancient History Antigonus II Gonatas Αρχειοθετήθηκε 2011-06-05 στο Wayback Machine.
• Nicholas Geoffrey Lemprière Hammond, Frank William Walbank A History of Macedonia: 336-167 B.C. Oxford University Press, 1988
• Xenophontis opera, ed. G.H. Schaefer. TOMVS IV LIPSIAE 1811
• Perseus Digital Library Pausanias, Description of Greece
• Anemi Digital Library of Modern Greek Studies Ιουστίνος Επιτομή των Φιλιππικών του Πομπηίου Τρόγου νῦν πρῶτον ἐκ τοῦ λατινικοῦ εἰς τὴν αἰολοδωρικὴν ἑλληνικὴ διάλεκτον μεταγλωττισθεῖσα, καὶ ἐκδοθεῖσα παρὰ τοῦ ἀποπειρογράφου τῆς Ρουμουνίας, καὶ προσφωνηθεῖσα. Εν Λειψία: Παρά τω Τάουχνιτζ, 1817.

Πηγή εικόνας : Από François Topino-Lebrun , Κοινό Κτήμα 

Πληροφορίες αντλήθηκαν από τις παρακάτω πηγές:

Πηγή 1 / Πηγή2

«Πελοπίδας ὁ Θηβαῖος – Ὁ Στρατηγὸς ποὺ Τόλμησε νὰ Σπάσει τὴ Σπάρτη»

 

Λίγοι γνωρίζουν ὅτι ἡ ἀρχαία Ἑλλάδα δὲν ἀνῆκε μόνο στὴν Ἀθήνα καὶ στὴ Σπάρτη.

 Στὴ σκιὰ τῶν δύο ὑπερδυνάμεων, ἕνας ἄνθρωπος ἀπὸ τὴ Θήβα ἄλλαξε γιὰ πάντα τὴν πορεία τῆς ἱστορίας: ὁ Πελοπίδας


Ἀθήνα καὶ Σπάρτη... δύο ὀνόματα ποὺ σφράγισαν τὴν Ἱστορία. Ὅμως, ἀνάμεσά τους, ὑπῆρχε μιὰ πόλη ποὺ γιὰ λίγο ἔλαμψε πιὸ δυνατὰ ἀπ’ ὅλες: ἡ Θήβα. Καὶ στὴν καρδιὰ αὐτῆς τῆς δόξας, βρισκόταν ἕνας ἄνδρας... ὁ Πελοπίδας. Ἕνας στρατηγός, ἕνας ἥρωας, ἕνας θρῦλος.»


Ἡ ἱστορία του εἶναι ἱστορία θάρρους, θυσίας καὶ στρατηγικῆς ἰδιοφυΐας. Καὶ τώρα, ἦρθε ἡ ὥρα νὰ τὴν ξαναζήσεις. 

👉 Δὲς τὸ νέο μας βίντεο στὸ YouTube: «Πελοπίδας ὁ Θηβαῖος – Ὁ Στρατηγὸς ποὺ Ἔσπασε τὴ Σπάρτη» 

 👉 Μεῖνε συντονισμένος στὸ blog μας γιὰ ἀκόμη περισσότερους σκοτεινοὺς καὶ ἡρωικοὺς θρύλους τῆς ἀρχαιότητας. 

Ὁ Πελοπίδας δὲν ἦταν ἁπλᾶ ἕνας στρατηγός. Ἦταν ὁ ἡγέτης ποὺ ἕνωσε τοὺς Θηβαίους, ἔσπασε τὴν πανίσχυρη φάλαγγα τῶν Σπαρτιατῶν στὴ Λεύκτρα (371 π.Χ.), καὶ ἀνέδειξε τὴ Θήβα σὲ ἡγεμονικὴ δύναμη. Δίπλα στὸν φίλο του Ἐπαμεινώνδα, ἔγραψαν ἕνα ἀπὸ τὰ πιὸ δραματικὰ κεφάλαια τῆς ἑλληνικῆς ἱστορίας. 

Ὁ Πελοπίδας (410 π.Χ. 364 π.Χ) ἦταν Θηβαῖος στρατηγός, πολιτικὸς καὶ διοικητὴς τοῦ Ἱεροῦ Λόχου. Μαζὶ μὲ τὸν συμπολίτη καὶ φίλο του Ἐπαμεινώνδα κατέστησαν τὴ Θήβα ὡς μιὰ ἰσχυρὴ δύναμη, συμβάλλοντας τὰ μέγιστα στὴν ἐπιβολὴ τῆς Θηβαϊκῆς ἡγεμονίας στὸν ἑλλαδικὸ χῶρο.

Πατέρας του ἦταν ὁ Ἱπποκλής, ἕνας Θηβαῖος εὐγενής. Ἂν καὶ μεγάλωσε μέσα σὲ πλούτη, ὁ Πελοπίδας ἀνέπτυξε ἀκέραιο χαρακτῆρα, ἀκολουθῶντας λιτὸ καὶ ἁπλὸ βίο. Γυμναζόταν συχνά, καὶ ἀπὸ τὶς ἀγαπημένες του ἀσχολίες ἦταν ἡ πάλη καὶ τὸ κυνήγι, ὅπως ἀναφέρει ὁ Πλούταρχος. 

Διέθετε ὅλο του τὸ χρόνο του γιὰ τὶς ἀνάγκες τῆς πόλης του, γεγονὸς ποὺ οὐσιαστικὰ δὲν τοῦ ἄφηνε περιθώρια νὰ διαχειριστεῖ ἐπικερδῶς τὴν περιουσία του, μὲ ἀποτέλεσμα αὐτὴ νὰ συρρικνωθεῖ, ἂν καὶ οὐδόλως φαίνεται νὰ τὸν ἐνδιέφερε κάτι τέτοιο. Ἐπιπλέον βοηθοῦσε ἀφειδῶς τοὺς φτωχούς. 

Χαρακτηριστικά, καταγράφεται ἕνα περιστατικὸ ὅπου οἱ φίλοι του τὸν νουθετοῦσαν ὅτι παραμελεῖ τὰ χρήματα, τὰ ὁποῖα εἶναι κάτι ἀναγκαῖο. Τότε αὐτός τους ἔδειξε τὸν Νικόδημο, ἕναν κουτσὸ καὶ τυφλό, καὶ εἶπε: "Αὐτοὺς εἶναι ἀναγκαῖο νὰ μὴν παραμελοῦμε". 

Ἡ φιλία μὲ τὸν Ἐπαμεινώνδα. 

«Ἐκεῖ ἐμφανίζεται ὁ Πελοπίδας. Γενναῖος πολεμιστής, μὰ καὶ ἄνθρωπος τοῦ καθήκοντος. Δίπλα του, ὁ φίλος καὶ σύμμαχός του, ὁ Ἐπαμεινώνδας. Μαζὶ ὁραματίστηκαν μιὰ Θήβα ἐλεύθερη καὶ ἰσχυρή.» 

🎙 «Το 379 π.Χ.,μὲ τόλμη καὶ κίνδυνο θανάτου, οἱ δύο ἄνδρες ἀπελευθέρωσαν τὴ Θήβα ἀπὸ τοὺς τυράννους καὶ ἔδιωξαν τοὺς Σπαρτιᾶτες.» 

Ἀπὸ νωρὶς συνδέθηκε μέσῳ στενῆς φιλίας μὲ τὸν Ἐπαμεινώνδα. Συμπλήρωναν ὁ ἕνας τὸν ἄλλον ὡς προσωπικότητες καὶ τοὺς ἕνωνε μιὰ κοινὴ φιλοδοξία, ἡ καταξίωση τῆς πόλης τους στὸ πολιτικὸ στερέωμα τῆς ἀρχαίας Ἑλλάδας. 

Ἡ φιλία τους ἔγινε πιὸ δυνατὴ κατὰ τὴ διάρκεια μιᾶς ἐκστρατείας τῶν Σπαρτιατῶν στὴν Ἀρκαδία, τὸ 385 π.Χ. Ἡ Θήβα, σύμμαχος τῆς Σπάρτης τότε, εἶχε συνδράμει τοὺς Λακεδαιμόνιους μὲ ἕνα στρατιωτικὸ σῶμα, στὸ ὁποῖο ἐντάσσονταν ὁ Πελοπίδας καὶ ὁ Ἐπαμεινώνδας. Στὴ Μαντίνεια διεξήχθη μάχη, στὴν ὁποία ὁ Πελοπίδας δεχόμενος ἑπτὰ τραύματα ἔπεσε στὸ ἔδαφος. 

Ὁ Ἐπαμεινώνδας, παρ' ὅλο ποὺ τὸν θεώρησε νεκρό, ἔσπευσε νὰ τὸν ὑπερασπιστεῖ, μόνος ἐναντίον πλήθους ἐχθρῶν. Σύντομα καὶ ὁ ἴδιος πληγώθηκε ἀπὸ λόγχη στὸ στῆθος καὶ ἀπὸ ξίφος στὸν βραχίονα. Ὡστόσο ἡ ἀνέλπιστη παρέμβαση τοῦ Σπαρτιάτη βασιλιᾶ Ἀγησιπόλιδος, ὁ ὁποῖος ἀφίχθη στὸ σημεῖο, τοὺς ἔσωσε ἀπὸ βέβαιο θάνατο. 

Ἡ Θήβα πρὶν τὸν Πελοπίδα. 

«Στὶς ἀρχὲς τοῦ 4ου αἰῶνα π.Χ., ἡ Θήβα δὲν ἦταν ἐλεύθερη. Οἱ Σπαρτιᾶτες εἶχαν ἐπιβάλει φρουρὰ μέσα στὴν ἴδια τήν πόλη, κρατῶντας τοὺς Θηβαίους σκλαβωμένους. Ὁ λαὸς ἔβραζε ἀπὸ ἀγανάκτηση. Χρειαζόταν ἕναν ἡγέτη γιὰ νὰ ξεσηκωθε ί.»

Ἡ ἄνοδος τοῦ Πελοπίδα 

Το 382 π.Χ. τρεῖς Θηβαῖοι ὀλιγαρχικοί, ὁ Ἀρχίας, ὁ Λεοντίδας καὶ ὁ Φίλιππος προσκάλεσαν τὸν Σπαρτιάτη στρατηγὸ Φοιβίδα νὰ τοὺς βοηθήσει νὰ καταλάβουν τὴν ἐξουσία. Ὁ Φοιβίδας πράγματι πείσθηκε καὶ κατέλαβε αἰφνιδιαστικά την Καδμεία, ἀκρόπολη τῆς Θήβας, τὴν ἡμέρα τῆς ἑορτῆς των Θεσμοφορίων. 

Στὴν πόλη ἐγκαθιδρύθηκε ὀλιγαρχία, ἐνῷ ἡ δημοκρατικὴ μερίδα, στὴν ὁποία ἀνῆκε ὁ Πελοπίδας, ὑπέστη διώξεις. Ὁ Ἰσμηνίας, ἕνας ἐκ τῶν ἡγετῶν της, μεταφέρθηκε αἰχμάλωτος στὴ Σπάρτη. Ὁ Πελοπίδας καὶ ἄλλα μέλη της κατέφυγαν στὴν Ἀθήνα. Στὴν Καδμεία παρέμεινε σπαρτιατικὴ φρουρά .

Στὶς ἀρχὲς τῆς ἄνοιξης τοῦ 379 π.Χ. ὁ Πελοπίδας καὶ ἄλλοι δημοκρατικοὶ ὀργάνωσαν συνωμοσία γιὰ τὴν ἀνατροπὴ τῶν ὀλιγαρχικῶν. Εἰσερχόμενοι ἐν μέσῳ χιονοθύελλας στὴ Θήβα μεταμφιεσμένοι σὲ γεωργοὺς καὶ κυνηγοὺς καὶ ἀρχικὰ κρύφτηκαν σὲ φιλικὰ σπίτια. Μιὰ νύχτα τὸ σχέδιο τοὺς ἐτέθη σὲ ἐφαρμογή. 

Ἡ ὁμάδα του Πελοπίδα ἀνέλαβε τὸ δύσκολο ἔργο νὰ δολοφονήσει τον Λεοντιάδα, ὁ ὁποῖος περιγράφεται ὡς νηφάλιος καὶ ἀνδρεῖος. Φτάνοντας στὴν οἰκεία του, χτύπησαν γιὰ ἀρκετὴ ὥρα τὴν πόρτα καὶ ὅταν ἕνας ὑπηρέτης τους ἄνοιξε, εἰσέβαλλαν. 

Ὁ Λεοντιάδας ξύπνησε ἀπὸ τὸν θόρυβο καὶ ἀντιλαμβανόμενος τὰ τεκτενόμενα σηκώθηκε, ὁπλίστηκε καὶ ἐπιτέθηκε στὸν πρῶτο ποὺ συνάντησε, τὸν Κιφησόδωρο, σκοτώνοντας τον. Ἀμέσως μετὰ συνεπλάκη μὲ τὸν ἑπόμενο, ποὺ ἔτυχε νὰ εἶναι ὁ Πελοπίδας. Μετὰ ἀπὸ σκληρὴ μονομαχία, λόγῳ τῆς στενότητας τοῦ χώρου καὶ τοῦ νεκροῦ ποὺ ἀποτελοῦσε ἐμπόδιο, ὁ Πελοπίδας φόνευσε τὸν Λεοντιάδα. Τῆς ἰδίας μοίρας ἔτυχαν καὶ οἱ ἄλλοι ὀλιγαρχικοί. 

Τὴν ἑπομένη ἡμέρα ἐπικυρώθηκε καὶ τυπικὰ ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία τοῦ Δήμου ἡ ἀποκατάσταση τοῦ δημοκρατικοῦ πολιτεύματος. Ὁ Πελοπίδας ἀκολούθως ἔλαβε τὸ ἀξίωμα τοῦ Βοιωτάρχη καὶ πολιόρκησε τὴν σπαρτιατικὴ φρουρὰ στὴν Καδμεία. Καθότι σύντομα ἔφθασαν νέα πὼς ὁ σπαρτιατικὸς στρατὸς βρισκόταν στὰ Μέγαρα, στοὺς πολιορκημένους ἐπετράπη ἡ ἀποχώρηση, ἔπειτα ἀπὸ συμφωνία. Ἔκτοτε ἡ ἐκτίμηση τῶν συμπολιτῶν του πρὸς τὸ πρόσωπο τοῦ ἦταν ἔκδηλη, καθὼς δὲν πέρασε ἔτος ὡς τὸν θάνατο του, ποὺ νὰ μὴν τὸν ἐκλέξουν εἴτε Βοιωτάρχη εἴτε διοικητὴ τοῦ Ἱεροῦ Λόχου. 

Ἡ τροπὴ τῶν ἐξελίξεων κατέστησε τὴ σύγκρουση μὲ τὴ Σπάρτη ἀναπόφευκτη. Παρ' ὅτι οἱ Σπαρτιᾶτες θεωροῦνταν οἱ καλύτεροι πολεμιστὲς τῆς Ἑλλάδας ἐκείνη τὴν ἐποχή, τὸ ἑπόμενο διάστημα οἱ Θηβαῖοι σημείωσαν κάποιες σποραδικὲς ἐπιτυχίες στὴ Βοιωτία ἐναντίον τους. Σὺν τοῖς ἄλλοις ὁ Πελοπίδας μὲ τέχνασμα πέτυχε νὰ στρέψει τοὺς Ἀθηναίους κατὰ τῶν Σπαρτιατῶν. 

Μετὰ τὴ μάχη της Τεγύρας τὸ 375 π.Χ., στὴν ὁποία ὁ Πελοπίδας ἐπί κεφαλῆς τοῦ Ἱεροῦ Λόχου ἐπέδειξε ἀπαράμιλλο θάρρος καὶ γενναιότητα νικῶντας ὑπέρτερες δυνάμεις, οἱ Σπαρτιᾶτες, ἀποφασισμένοι νὰ ἀπαντήσουν δυναμικά, καὶ μὲ ἀφορμὴ τὶς ἡγεμονικὲς ἀξιώσεις τῶν Θηβαίων ἐπὶ τῶν ὑπολοίπων Βοιωτῶν εἰσέβαλλαν στὴ Βοιωτία μὲ τὸν βασιλιᾶ Κλεόμβροτο. 

Οἱ Θηβαῖοι προετοιμάστηκαν γιὰ τὴν κρίσιμη μάχη ποὺ θὰ ἐπακολουθοῦσε. Ὅταν ὁ Πελοπίδας ἔφευγε, ἡ σύζυγος τοῦ γνωρίζοντας τὸν ὁρμητικό του χαρακτῆρα στὴ μάχη τὸν παρακάλεσε δακρυσμένη νὰ προσέξει τὴ ζωή του. Ἐκεῖνος τῆς ἀπάντησε " γι' αὐτό, γυναῖκα, πρέπει νὰ παρακινεῖς τοὺς στρατιῶτες, τοὺς ἄρχοντες ὅμως (νὰ τοὺς παρακινεῖς) νὰ σώζουν τοὺς ἄλλους". 

Προσερχόμενος στὸ στρατόπεδο τῶν Βοιωτῶν ὑποστήριξε τὴ γνώμη του Ἐπαμεινώνδα γιὰ διαξαγωγὴ μάχης, τὴ στιγμὴ ποὺ οἱ ὑπόλοιποι εἶχαν διχαστεῖ καὶ κυριευθεῖ ἀπὸ ἡττοπάθεια. Ἡ συνηγορία του ὑπὲρ τῆς μάχης τους ἐνέπνευσε ἐμπιστοσύνη καὶ ἐλπίδα. Στὴ μάχη των Λεύκτρων τὸ 371 π.Χ. ποὺ ἀκολούθησε, οἱ Θηβαῖοι ἐπικράτησαν. 

Ὁ Πελοπίδας εἶχε μέγιστη συνεισφορὰ πολεμῶντας μὲ ὁρμὴ καὶ ἀνδρεῖα, διασπῶντας ὡς ἀρχηγὸς τοῦ Ἱεροῦ Λόχου τὶς γραμμὲς τῶν Σπαρτιατῶν ὁπλιτῶν καὶ προκαλῶντας τους μεγάλες ἀπώλειες. Ἡ νίκη στὰ Λεύκτρα ἔθραυσε συντριπτικὰ τὴν δύναμη τῆς Σπάρτης καὶ ἀνέδειξε τὴ Θήβα ὡς τὴν ἰσχυρότερη πόλη-κράτος στὴν Ἑλλάδα, σηματοδοτῶντας τὴν ἀρχὴ τῆς περιόδου τῆς Θηβαϊκῆς ἡγεμονίας. 

 Ἡ ἀναγέννηση τῆς Θηβαϊκῆς Δύναμης  

🎙 «Μετὰ τὴν ἀπελευθέρωση, ἡ Θήβα δὲν ἔμεινε ἀδύναμη. Ὁ Πελοπίδας καὶ ὁ Ἐπαμεινώνδας ἀναδιοργάνωσαν τὸν στρατό. Δημιούργησαν τὸν περίφημο Ἱερὸ Λόχο, μιὰ ἐλὶτ μονάδα 300 ἀνδρῶν, δεμένων μὲ ὅρκο πίστης μέχρι θανάτου .»

🎙 «Αὐτὴ ἡ δύναμη ἔμελλε νὰ γράψει ἱστορία .»

Ἡ δράση του κατὰ τὴν περίοδο τῆς Θηβαϊκῆς ἡγεμονίας 

Κατὰ τὸ 370 π.Χ. μαζὶ μὲ τὸν Ἐπαμεινώνδα εἰσέβαλλαν στὴν Πελοπόννησο μὲ ἰσχυρὸ στρατό, γιὰ νὰ ὑποστηρίξουν τὸ νεοσύστατο Κοινὸ τῶν Ἀρκάδων, οἱ ὁποῖοι μετὰ τὰ Λεύκτρα ἀποφάσισαν νὰ ἀνεξαρτητοποιηθοῦν, ἐνῷ καὶ ἄλλα μέλη τῆς Πελοποννησιακῆς Συμμαχίας, ἡγέτιδα τῆς ὁποίας ἦταν ἀνέκαθεν ἡ Σπάρτη, ὁδηγήθηκαν σὲ ἀποστασία, ὅπως ἡ Ἠλεία καὶ τὸ Ἄργος. 

Ἐπίσης, τὸν ἑπόμενο χρόνο συνέβαλλαν καὶ στὴν ἐπανασύσταση τοῦ κράτους των Μεσσηνίων, ποὺ οἱ Σπαρτιᾶτες εἶχαν καταλύσει ἀπὸ τὸν καιρὸ τῶν Μεσσηνιακῶν Πολέμων. Ἀκολούθως ὁ Πελοπίδας καὶ ὁ Ἐπαμεινώνδας κατηγορήθηκαν ἀπὸ ἀντιπάλους τους, ἐπειδὴ κατὰ τὴν ἐκστρατεία αὐτὴ διατήρησαν τὸ ἀξίωμα τοῦ Βοιωτάρχη γιὰ τέσσερις ἐπιπλέον μῆνες μετὰ τὴ λήξη τῆς θητείας τους. Γι' αὐτὸ τὸ λόγο δικάστηκαν ἀλλὰ τελικῶς ἀφέθησαν ἐλεύθεροι. 

Τὸ 369 π.Χ. ἀντιπρόσωποι θεσσαλικῶν πόλεων ἔφθασαν στὴ Θήβα, ζητῶντας βοήθεια ἐναντίον τοῦ τυράννου των Φερῶν Ἀλεξάνδρου. Ὁ Πελοπίδας ἐξεστράτευσε μὲ δύναμη στὴ Θεσσαλία, ἀπωθῶντας τὸν Ἀλέξανδρο καὶ σώζοντας προσωρινά τους Θεσσαλοὺς ἀπὸ τὴν ἐπιθετικότητα καὶ τὴ σκληρότητα του. Ἀφοῦ διευθέτησε πρὸς ὥρας τὰ θέματα τῆς Θεσσαλίας, ἔλαβε πρόσκληση νὰ μεσολαβήσει στὴ διαμάχη γιὰ τὸν θρόνο τῆς Μακεδονίας, ποὺ εἶχε ξεσπάσει μεταξὺ τοῦ Ἀλεξάνδρου Β' καὶ τοῦ σφετεριστῆ Πτολεμαίου. 

Ἀξιοσημείωτο εἶναι πὼς ἀφοῦ ἐπέλυσε τὴ διαμάχη, γιὰ νὰ διασφαλίσει τὴν τήρηση τῶν συμφωνηθέντων πῆρε στὴ Θήβα τριάντα νέους, γόνους εὐγενῶν, ὡς ὁμήρους. Μεταξὺ αὐτῶν ἦταν καὶ ὁ μελλοντικὸς βασιλιᾶς Φίλιππος Β', πατέρας τοῦ Μεγάλου Ἀλεξάνδρου. 

Σύντομα ἔφθασαν νέα πὼς ὁ Ἀλέξανδρος τῶν Φερῶν ἐπανέλαβε τὶς ἐπιθέσεις του κατὰ θεσσαλικῶν πόλεων. Ὁ Πελοπίδας ἔσπευσε καὶ πάλι στὴ Θεσσαλία, χωρὶς στρατὸ αὐτὴ τὴ φορά, μὲ σκοπὸ νὰ ὀργανώσει τοὺς ἰδίους τους Θεσσαλοὺς κατὰ τοῦ τυράννου. 

Παράλληλα ὅμως πληροφορήθηκε πὼς ὁ Πτολεμαῖος δολοφόνησε τὸν Ἀλέξανδρο Β' καὶ ἅρπαξε τὸ θρόνο τῆς Μακεδονίας. Ὁ Πελοπίδας τότε συγκέντρωσε ἕνα στρατὸ μισθοφόρων καὶ κινήθηκε κατὰ τοῦ Πτολεμαίου, ἐκεῖνος ὅμως τοὺς ἐξαγόρασε ὁδηγῶντας τους σὲ λιποταξία. 

Ὡστόσο φοβούμενος τὴ δύναμη τῆς Θήβας καὶ τὴ φήμη του Πελοπίδα, ὁ Πτολεμαῖος προέτεινε νὰ παραμείνει ὡς ἀντιβασιλέας, διαφυλάσσοντας τὸν θρόνο γιὰ τοὺς ἀδελφοὺς τοῦ δολοφονηθέντος βασιλιᾶ, καὶ φυσικὰ σύμμαχος τῶν Θηβαίων. Ἐπίσης, παρέδωσε τὸν υἱὸ τοῦ Φιλόξενο ὡς ὅμηρο στὸν Πελοπίδα, μαζὶ μὲ ἄλλους πενῆντα παῖδες φίλων του ὡς ἐγγύηση. 

Ἐπιστρέφοντας ὁ Πελοπίδας στὴ Θεσσαλία πληροφορήθηκε πὼς οἱ οἰκογένειες τῶν λιποτακτῶν μισθοφόρων τοῦ βρίσκονταν στὴ Φάρσαλο. Κατερχόμενος ἐκεῖ μὲ ὁρισμένους ἄοπλους Θεσσαλοὺς συναντήθηκε μὲ τὸν Ἀλέξανδρο τῶν Φερῶν καὶ τοὺς στρατιῶτες του. Ἐκεῖνος, ἐκμεταλευόμενος τὴν περίσταση, κατέλαβε τὴν Φάρσαλο καὶ συνέλαβε τὸν Πελοπίδα, ὁδηγῶντας τον στὶς Φερὲς ὅπου τὸν φυλάκισε. 

Οἱ Θηβαῖοι ὀργάνωσαν ἐκστρατεία γιὰ νὰ τὸν ἀπελευθερώσουν, ὅμως ἀπέβη ἄκαρπη ἀφοῦ οἱ ἀρχηγοί της ἀπεδείχθησαν κατώτεροι τῶν περιστάσεων. Ἔτσι ὀργανώθηκε δεύτερη ἐκστρατεία, μὲ ἐπί κεφαλῆς τον Ἐπαμεινώνδα αὐτὴ τὴ φορά. Τὸ ὄνομα καὶ ἡ φήμη του ξεσήκωσε τὴν Θεσσαλία καὶ πάλι κατὰ τοῦ Ἀλεξάνδρου των Φερῶν, ὁ ὁποῖος τελικὰ ἀναγκάσθηκε νὰ ἔλθει σὲ συμφωνία μαζί του, ἀπελευθερώνοντας τὸν Πελοπίδα. 

Τὸ 365 π.Χ. ἐπισκέφθηκε ὡς ἀντιπρόσωπος τῆς Θήβας τὸν Πέρση βασιλιᾶ Ἀρταξέρξη Β' ὅπου ἐξασφάλισε χρηματοδότηση τῆς πόλης του. Μὲ τὰ χρήματα αὐτὰ οἱ Θηβαῖοι ἔφτιαξαν ἰσχυρὸ στόλο μὲ τὸν ὁποῖο ἀπέσπασαν περιοχὲς ποὺ ἄνηκαν στὴν δεύτερη Ἀθηναϊκὴ συμμαχία. 

Ἡ μάχη της Λεύκτρας 

🎙 «371 π.Χ. –Στὸ πεδίο της Λεύκτρας, ἡ Θήβα στέκεται ἀπέναντι στὴ Σπάρτη. Γιὰ πρώτη φορά, οἱ πανίσχυροι Σπαρτιᾶτες τρέμουν. Ὁ Ἐπαμεινώνδας ἐφαρμόζει μιὰ νέα στρατηγική: ἀντὶ γιὰ ἰσομερῆ παράταξη, συγκεντρώνει τὶς δυνάμεις του σὲ μιὰ γωνία συντριβῆς .»

🎙 «Στὴν πρώτη γραμμή, ὁ Πελοπίδας μὲ τὸν Ἱερὸ Λόχο. Ἡ μάχη εἶναι λυσσαλέα. Μὰ στὸ τέλος... οἱ Σπαρτιᾶτες νικιοῦνται. Γιὰ πρώτη φορὰ στὴν ἱστορία, ἡ Σπάρτη χάνει σὲ μάχη σῶμα μὲ σῶμα. »

🎙 «Ἡ Θήβα θριαμβεύει. Ὁ κόσμος ἀλλάζει .»

 Ο θάνατος του Πελοπίδα 

🎙 «Ἀλλὰ ἡ μοῖρα δὲν ἄφησε τὸν Πελοπίδα νὰ χαρεῖ τὴ δόξα του γιὰ πολύ. Σὲ ἐκστρατεία στὴ Θεσσαλία, τὸ 364 π.Χ., ἔπεσε νεκρὸς στὴ μάχη. Οἱ Θηβαῖοι θρήνησαν τὸν ἥρωά τους. Ἔχασαν τὸν πολεμιστὴ ποὺ τοὺς εἶχε ὁδηγήσει στὴ νίκη .»

Ὁ θάνατος του 

Μὲ τὴν ἐπάνοδο τοῦ στὴ Θήβα, ἔφθασαν καὶ πάλι πρέσβεις ἀπὸ τὴν Θεσσαλία ζητῶντας ξανὰ τὴ βοήθεια του, καθὼς ὁ τύραννος τῶν Φερῶν Ἀλέξανδρος κατέστρεφε καὶ ὑποδούλωνε τὶς πόλεις τους. Ἔτσι τὸ 364 π.Χ. ὁ Πελοπίδας ἑτοιμάστηκε νὰ ἐκστρατεύσει ξανὰ ἐναντίον του. Κατὰ τὴν ἀναχώρηση τοῦ σημειώθηκε ἔκλειψη ἡλίου. Καταφθάνοντας στὴ Θεσσαλία, συγκέντρωσε τὶς δυνάμεις των Θεσσαλῶν στὰ Φάρσαλα καὶ ἀμέσως κινήθηκε κατὰ τοῦ Ἀλεξάνδρου. 

Οἱ δύο ἀντίπαλοι συγκρούστηκαν στὶς Κυνὸς Κεφαλὲς τῆς Θεσσαλίας. Ὁ Πελοπίδας, ὁ ὁποῖος ἔτρεφε μεγάλη ὀργὴ καὶ μῖσος γιὰ τὸν ἄνθρωπο ποὺ τὸν εἶχε φυλακίσει, προσπάθησε κατὰ τὴ διάρκεια τῆς μάχης νὰ τὸν συναντήσει καὶ νὰ τὸν σκοτώσει. Ὁ Ἀλέξανδρος ἀναζήτησε προστασία μεταξὺ τῶν σωματοφυλάκων του. 

Ὁ Πελοπίδας τοὺς ἐπιτέθηκε, σκοτώνοντας καὶ τραυματίζοντας μερικούς, δέχθηκε καὶ ὁ ἴδιος ὅμως ἀρκετὰ πλήγματα ἀπὸ τὰ δόρατα τους. Παρ' ὅτι ὁ στρατός του τελικὰ ἐπικράτησε, ὁ ἴδιος πέθανε. Ὁ θάνατος τοῦ λύπησε βαθιὰ τοὺς Θηβαίους ἀλλὰ καὶ τοὺς Θεσσαλούς, οἱ ὁποῖοι ζήτησαν ἐκεῖνοι νὰ τὸν θαψουν, αἴτημα ποὺ ἔγινε δεκτό. Τοῦ ἀπεδώθησαν μεγάλες νεκρικὲς τιμές, ἐνῷ ἐπίσης ἐστήθη καὶ μεγάλος ἀνδριάντας στοὺς Δελφοὺς πρὸς τιμήν του. 

 Η Κληρονομιά 

🎙 «Ἡ Θήβα ἔζησε γιὰ λίγο τὴν ἡγεμονία τῆς Ἑλλάδας. Μὰ χωρίς τον Πελοπίδα, καὶ λίγο ἀργότερα χωρίς τον Ἐπαμεινώνδα, ἡ δόξα της ἔσβησε. Κι ὅμως, ἡ ἱστορία κράτησε ζωντανὴ τὴ μνήμη ἐκείνων ποὺ τόλμησαν νὰ ἀναμετρηθοῦν μὲ τοὺς Σπαρτιᾶτες... καὶ νὰ νικήσουν .»

🎙 «Ὁ Πελοπίδας δὲν ἦταν ἁπλῶς στρατηγός. Ἦταν ἡ φωνὴ μιᾶς πόλης ποὺ ἀρνήθηκε νὰ ὑποταχθεῖ. Ἕνας ἥρωας ποὺ ἄλλαξε τὴν ἱστορία. Ἂν θὲς νὰ μάθεις περισσότερα γιὰ τοὺς θρύλους τῆς ἀρχαίας Ἑλλάδας... κάνε ἐγγραφή, πάτα τὸ καμπανάκι, καὶ μπὲς μαζί μας στὰ σκοτεινὰ μονοπάτια τοῦ παρελθόντος. »

👉 Μεῖνε συντονισμένος στὸ blog μας γιὰ ἀκόμη περισσότερους σκοτεινοὺς καὶ ἡρωικοὺς θρύλους της ἀρχαιότητα 

Βιβλιογραφία: Βίοι Παράλληλοι Ἠθικά 

Οἱ Μύριοι – Ἡ Ἐπιστροφὴ ἀπὸ τὴν Κόλαση τῆς Ἀνατολῆς .

🎵Δέκα χιλιάδες…

Δέκα χιλιάδες ψυχές…
χαμένες στὰ βάθη τῆς Ἀνατολῆς .

🎵 Πῆγαν νὰ πολεμήσουν γιὰ τὸν Κῦρο …

μὰ βρέθηκαν νὰ πολεμοῦν γιὰ τὴν ἴδια τους τὴ ζωή .

Στὰ πεδία των Κούναξα, 

ἡ νίκη ἔγινε ἧττα... 

κι ἡ ἐλπίδα, στάχτη. 

🎵Ὁ στρατηγός τους, νεκρός. 

     Οἱ σύμμαχοι, προδότες. 

   Μόνοι... 

    περικυκλωμένοι ἀπὸ τὴν ἀπέραντη Περσικὴ αὐτοκρατορία. 

🎵 Κι όμως…  δεν λύγισαν.

Ένας άνδρας υψώθηκε μέσα στο χάος…

Ο Ξενοφών.

🎵Μὲ λόγια καὶ θάρρος, 

ὁδήγησε τοὺς Μυρίους σὲ μιὰ πορεία θανάτου... καὶ δόξας. 

Ἀπὸ βουνὰ σκεπασμένα μὲ χιόνι, 

μέσα ἀπὸ ἐρήμους καὶ φωτιά, 

διέσχισαν μιὰ αὐτοκρατορία γιὰ νὰ γυρίσουν σπίτι. 

🎵Κι ὅταν εἶδαν μπροστά τους τὸν Εὔξεινο Πόντο... 

           ἡ κραυγὴ ἀντήχησε στοὺς αἰῶνες: 

ΘΑΛΑΤΤΑ! ΘΑΛΑΤΤΑ!

🎵Ἦταν ἡ κραυγὴ τῶν ζωντανῶν …

🎵Οἱ Μύριοι – Ἡ Ἐπιστροφὴ ἀπὸ τὴν Κόλαση τῆς Ἀνατολῆς .

 Στὸ κανάλι ΕΛΛΑΔΑ ΕΛ — 

                               ἐκεῖ ὅπου ἡ Ἱστορία...   ἀνασαίνει ξανά. 

 

🎵Οἱ Μύριοι – Ἡ Ἐπιστροφὴ ἀπὸ τὴν Κόλαση τῆς Ἀνατολῆς .

🔥Οἱ Μύριοι ἦταν σῶμα μισθοφόρων ὑπὸ τὶς διαταγὲς τοῦ Κύρου. Στὸ σῶμα αὐτὸ ὑπηρέτησε ὁ Ξενοφῶν, ὁ ὁποῖος καὶ κατέγραψε τὴν πορεία τῶν συμπολεμιστῶν του στὴ μάχη στὰ Κούναξα καὶ τὴν ἐπιστροφή τους στὴν Ἑλλάδα. 

Ἡ μάχη στὰ Κούναξα ἦταν πολεμικὴ σύγκρουση μεταξὺ τοῦ βασιλιᾶ Ἀρταξέρξη Β' καὶ τοῦ ἀδερφοῦ τοῦ Κύρου γιὰ τὴν κυριαρχία στὴν περσικὴ αὐτοκρατορία. Ἔλαβε χώρα στὰ τέλη τοῦ καλοκαιριοῦ τοῦ 401 π.Χ. κοντὰ στὴν ὁμώνυμη πόλη τῆς Μεσοποταμίας, περίπου 70 χλμ. βορείως τῆς Βαβυλώνας. 

Oἱ λόγοι τῆς μάχης καὶ ἡ κατάσταση ποὺ ἐπικρατοῦσε

Τὸ 404 π.Χ. πέθανε ὁ Ἀχαιμενίδης βασιλιᾶς, Δαρεῖος Β' καὶ τὸν διαδέχθηκε ὁ γιὸς τοῦ, Ἀρταξέρξης Β' πρὸς ἀπογοήτευση τοῦ δεύτερου γιοῦ του, Κύρου τοῦ Νεότερου γεγονὸς ποὺ ὁδήγησε σὲ ἄγριο ἀνταγωνισμὸ καὶ σὲ μία ἀναμέτρηση στὰ Κούναξα, κοντὰ στὴ Βαβυλῶνα, τὸ 401 π.Χ..




Ὁ Ἀρταξέρξης, γνωστὸς καὶ ὡς Ἀρσάκης, ἦταν ὁ πρῶτος ἐκ τῶν δυὸ παιδιῶν του Δαρείου καὶ τῆς Παρυσάτιδος. Ἡ Παρυσάτιδα εὐνοοῦσε τὸν ἀδερφό του Κῦρο, λόγῳ τοῦ ὅτι γεννήθηκε ἀφοῦ ὁ Δαρεῖος εἶχε γίνει βασιλιᾶς, ἐνῷ ὁ Ἀρταξέρξης εἶχε γεννηθεῖ ὅταν ὁ Δαρεῖος ἦταν ἀκόμη πρίγκηπας. Κατὰ τὴ διάρκεια τῆς στέψης του Ἀρταξέρξη, ὁ Κῦρος συνελήφθη γιὰ ἀπόπειρα δολοφονίας κατὰ τοῦ ἀδερφοῦ του καὶ καταδικάστηκε σὲ θάνατο.

Μετὰ τὴ μεσολάβηση τῆς μητέρας του ἀφέθηκε ἐλεύθερος καὶ ἐπέστρεψε στὶς Σάρδεις, μὲ σκοπὸ νὰ καταστρώσει νέα συνωμοσία κατὰ τοῦ Ἀρταξέρξη. Κατὰ τὴ διάρκεια τοῦ Πελοποννησιακοῦ Πολέμου ὁ Κῦρος βοήθησε τοὺς Σπαρτιᾶτες νὰ νικήσουν τοὺς Ἀθηναίους καὶ αὐτοὶ ἀνταποδίδοντας τὴ χάρη ἀπέστειλαν μία μεγάλη δύναμη 10.400 μισθοφόρων.




Ὁ Κῦρος θέλοντας νὰ κρατήσει μυστικὲς τὶς προθέσεις του, συνέχισε νὰ πληρώνει τοὺς φόρους του καὶ δικαιολόγησε τὴν συγκέντρωση τῶν ἑλληνικῶν δυνάμεων λέγοντας ὅτι εἶχε διαμάχη μὲ τὸν σατράπη τῆς Ἰωνίας, Τισσαφέρνη. Οἱ Ἕλληνες στρατιῶτες, ὑπὸ τὶς διαταγὲς τοῦ Σπαρτιάτη στρατηγοῦ Κλέαρχου συγκεντρώθηκαν χωρὶς νὰ γνωρίζουν τὸ λόγο τῆς ἐκστρατείας καὶ ἀκόμη καὶ ὅταν τὸν ἔμαθαν, ὁ Κῦρος κατάφερε νὰ τοὺς πείσει μὲ τὴν ὑπόσχεση περισσοτέρων χρημάτων.

Ὁ Ἀρταξέρξης εἶχε ἐνημερωθεῖ γιὰ τὰ πλάνα τοῦ Κύρου ἀπὸ τὸν Τισσαφέρνη. Καταστρώνοντας τὰ σχέδια τοῦ εἶχε ὡς βοήθεια τὸν Ἕλληνα ἐμπειρογνώμονα Φαλίνο, ὁ ὁποῖος - σύμφωνα μὲ τὸν Ξενοφῶντα - ἐργαζόταν γιὰ τὸν Τισσαφέρνη καὶ θεωρεῖτο γνώστης τῶν τακτικῶν τοῦ πεζικοῦ.

  Οἱ ἀντιμαχόμενες δυνάμεις

Οἱ δύο δυνάμεις διέφεραν κατὰ πολὺ καὶ εἶχαν διαφορετικὰ πλεονεκτήματα ὁ ἕνας συγκρινόμενος τοῦ ἄλλου. Ὁ Κῦρος εἶχε ὡς πλεονέκτημα τὴν ποιότητα τοῦ στρατεύματος του, καθὼς διέθετε 10.400 βαριὰ ὁπλισμένους Ἕλληνες ὁπλῖτες, ἀποδεδειγμένα ἀνώτερους ἀπὸ τοὺς Πέρσες ὁμόλογους τους. Ἐπίσης, διέθετε 2.500 μισθοφόρους πελταστές, 1.000 Παφλαγόνες ἱππεῖς, 100.000 Ἀσιατικὰ στρατεύματα καὶ 600 ἐπίλεκτους ἱππεῖς ὡς σωματοφυλακή.




Ἄντ' αὐτοῦ, ὁ Ἀρταξέρξης εἶχε ἀριθμητικὸ πλεονέκτημα καθὼς διέθετε 400.000 πεζικάριους καὶ 150 μὲ 200 δρεπανηφόρα ἅρματα, καθὼς καὶ 6.000 ἱππεῖς ὡς σωματοφυλακή. Ἐπίσης, ὁ Ἀρταξέρξης εἶχε τὸ πλεονέκτημα ὅτι περίμενε τὸν Κῦρο καὶ προετοίμασε τὸν στρατό του ὅσο τὸ δυνατὸν καλύτερα, ἐνῷ ὁ Κῦρος ἐξασθένισε τὸ στρατό του μέσῳ μιᾶς μεγάλης πορείας.
Ἡ παράταξη τῶν δύο στρατευμάτων

Ὁ Κῦρος περίμενε ὅτι ἡ ἀρχικὴ συνάντηση θὰ πραγματοποιοῦνταν στὴν τάφρο ποὺ εἶχε διανοίξει ὁ Ἀρταξέρξης ἀλλὰ ἐξεπλάγη ὅταν πλησιάζοντας πρὸς τὸ ὄρυγμα συνειδητοποίησε ὅτι δὲν ὑπῆρχε κανείς. Ἡ παράταξη τοῦ Κύρου, συνέχισε τὴν προέλαση τῆς μὲ τοὺς Ἕλληνες μισθοφόρους, ὑπὸ τὴν καθοδήγηση τοῦ Κλέαρχου, στὴν δεξιὰ πλευρὰ μὲ τὸν ποταμὸ Εὐφράτη νὰ προστατεύει τὰ δεξιά τους.




Στὸ ἀριστερὸ ἄκρο τῆς ἑλληνικῆς πτέρυγας τοποθετήθηκαν 2.500 πελταστὲς μὲ 1.000 Παφλαγόνες ἐλαφροὺς ἱππεῖς ἀπὸ πίσω τους. Στὸ κέντρο τοῦ στρατεύματος του, βρισκόταν ὁ Κῦρος μὲ τοὺς 600 βαριὰ ὁπλισμένους φρουρούς του. Στὸ ἀριστερὸ ἄκρο τῆς παράταξης βρισκόταν οἱ 100.000 Ἀσιᾶτες στρατιῶτες μὲ 20 δραπανηφόρα ἅρματα ὑπὸ τὴν καθοδήγηση τοῦ Πέρση διοικητῆ Ἀριαίου.



Ὁ στρατὸς τοῦ Κύρου προχωροῦσε σὲ σχηματισμὸ πορείας, ὅταν γύρω στὸ μεσημέρι οἱ ἀνιχνευτές του ἀνέφεραν τὴν προσέγγιση τοῦ βασιλικοῦ στρατοῦ. Ὁ στρατός του Ἀρταξέρξη βρισκόταν σὲ βαθὺ σχηματισμὸ μὲ τὸν Ἀρταξέρξη στὸ κέντρο. Κοντὰ στὸν Εὐφράτη εἶχε τοποθετηθεῖ τὸ ἱππικό του Τισσαφέρνη. Στὰ δεξιὰ τοῦ ἱππικοῦ τάχθηκε τὸ βαρὺ περσικὸ πεζικὸ καὶ στὰ ἀριστερά του τὸ αἰγυπτιακὸ βαρὺ πεζικό, ἐνῷ πίσω τους βρισκόταν ἱππικὸ καὶ τοξότες σὲ μεγάλο βάθος.




Ὁ Ξενοφῶν ἀναφέρει ὅτι ὁ Κῦρος διέταξε τὸν Κλέαρχο νὰ παραταχθεῖ στὸ κέντρο, ἀπέναντι ἀπὸ τὸν Ἀρταξέρξη ἀλλὰ ὁ Σπαρτιάτης στρατηγὸς ἀρνήθηκε φοβούμενος περικύκλωση ἀπὸ τὸν πολυάριθμο στρατὸ τοῦ Πέρση βασιλιᾶ. Ἐπίσης, ἀναφέρει ὅτι ἡ μάχη ξεκίνησε νωρὶς τὸ ἀπόγευμα ὁπότε οἱ δύο δυνάμεις εἶχαν πολὺ χρόνο γιὰ νὰ ἀνασυνταχθοῦν.

  Νίκη Ελλήνων αλλά τελική ήττα του Κύρου

 

Μετὰ τὴ μάχη στά Κούναξα,
ὅπου ὁ Κῦρος σκοτώθηκε, οἱ Μύριοι βρέθηκαν βαθιὰ μέσα στὴν Περσικὴ αὐτοκρατορία, ἀποκομμένοι καὶ κυνηγημένοι. Τότε ἀνέλαβε πρωταγωνιστικὸ ρόλο ο Ξενοφῶν,ὁ ὁποῖος ἡγήθηκε στὴν ἐπικὴ επιστροφή τους προς την Ελλάδα, πορεία γνωστὴ ὡς ἡ Κάθοδος των Μυρίων. Τὴν κατέγραψε ὁ ἴδιος στὸ ἔργο τοῦ «Κύρου Ἀνάβασις».

Οἱ δύο δυνάμεις βρίσκονταν σὲ ἀπόσταση περίπου μισοῦ χιλιομέτρου, ὅταν ὁ Κῦρος ἔδωσε τὸ σύνθημα γιὰ ἐπίθεση. Ἡ ἑλληνικὴ πλευρὰ τοῦ στρατεύματος τοῦ προχωροῦσε τραγουδῶντας τὸν πολεμικὸ παιᾶνα ποὺ ἔδινε συντονισμὸ στὸ βάδισμα καὶ ταυτόχρονα ἀποσκοποῦσε στὸν ἐκφοβισμὸ τοῦ ἀντιπάλου. Ἀπὸ τὴν πλευρά του Ἀρταξέρξη, πρῶτα ἐπιτέθηκαν τὰ δραπανηφόρα ἅρματα. Σύμφωνα μὲ τὸν Ξενοφῶντα, μερικὰ ἀπὸ τὰ ἐν λόγῳ ἅρματα διαπέρασαν κατὰ λάθος τὸ δικό τους στράτευμα ἐνῷ ἄλλα πέρασαν τὶς γραμμὲς τοῦ Κύρου, ἀκυβέρνητα, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ μὴν καταφέρουν νὰ διασπάσουν τὴν ἑλληνικὴ φάλαγγα.




Μέτα τὰ δραπανηφόρα ἅρματα, ἦταν παραταγμένο τὸ περσικὸ καὶ αἰγυπτιακὸ ἱππικὸ τὸ ὁποῖο ὑποχώρησε ἄτακτα, μὲ τοὺς Ἕλληνες νὰ τοὺς ἀκολουθοῦν γιὰ μία περίπου ὥρα, κρατῶντας τὸν σχηματισμό τους. Τὴν ἴδια στιγμή, ἡ ἀριστερὴ πλευρὰ τοῦ Κύρου ὑπερφαλαγγίστηκε ἀπὸ τὴ δεξιά του Ἀρταξέρξη.




Ὁ Τισσαφέρνης, βλέποντας τὸ κενὸ στὴν δεξιὰ πλευρὰ τοῦ Κύρου, ἀφοῦ οἱ Σπαρτιᾶτες εἶχαν προχωρήσει σχεδὸν 6 χιλιόμετρα ἔχοντας ἀπομακρυνθεῖ ἀπὸ τὴν ὑπόλοιπη γραμμή, κατευθύνθηκε πρὸς τὸ ἑλληνικὸ στρατόπεδο διασκορπίζοντας τοὺς Παφλαγόνες ἱππεῖς καὶ χωρὶς νὰ προσπαθήσει νὰ ἐπιτεθεῖ στοὺς Ἕλληνες ὁπλῖτες ἄδραξε τὴν εὐκαιρία, νὰ ἐπιτεθεῖ ἀπὸ πλάγια, στὸν Κῦρο.

Ὁ Κῦρος βλέποντας ὅτι δὲν εἶχε ἐπιλογὲς μετὰ τὴν ἀπομάκρυνση τῶν Σπαρτιατῶν, ἐπιτίθεται μὲ τὴ φρουρά του κατὰ τοῦ ἀδελφοῦ του. Ἡ φρουρά του Ἀρταξέρξη διαλύεται σχεδὸν ἀμέσως ἀφοῦ ὁ διοικητὴς τῶν 6.000 φρουρῶν του Ἀρταξέρξη, Ἀρταγέρσης σκοτώνεται ἀπὸ τὴ σφοδρὴ ἐπίθεση τοῦ Κύρου. Ἀμέσως μετὰ ἐπιτίθεται κατὰ τοῦ ἴδιου του Ἀρταξέρξη χωρὶς νὰ ἔχει ἀνασυντάξει τὸ ἱππικό του. Ὁ Πλούταρχος ἀναφέρει ὅτι ὁ Ἀρταξέρξης ἐπιτέθηκε μὲ τὸ ἀκόντιο του, ἀλλὰ πέτυχε τὸν φίλο τοῦ Κύρου, Σαλτιφέρνη. Ὁ Κῦρος κατάφερε νὰ πληγώσει τον Ἀρταξέρξη, ἀλλὰ στὴ σφοδρὴ μάχη μὲ τοὺς βασιλικοὺς σωματοφύλακες σκοτώθηκε.
Τὸ ἀποτέλεσμα τῆς μάχης

Ἡ νίκη τοῦ ἑλληνικοῦ στρατεύματος ὄχι μόνο δὲν ὠφέλησε τὸν Κῦρο, ἀλλὰ ἄφησε ἐκτεθειμένη τὴ δεξιὰ πλευρά του ἔτσι ὥστε νὰ ἔχει τὴ δυνατότητα νὰ διεισδύσει τὸ ἱππικό του Ἀρταξέρξη. Ἡ ἀδύναμη ἀριστερὴ πλευρά του Ἀρταξέρξη ὀπισθοχώρησε καὶ προφανῶς δὲν ὑπῆρξε σωστὸς συντονισμὸς ἀπὸ τὸν Κῦρο ἢ τὸν Κλέαρχο γιὰ τὸ τί πρέπει νὰ κάνουν οἱ Ἕλληνες μετὰ ἀπὸ τὸ ἐν λόγῳ συμβάν.




Ὁ ἀριθμὸς τῶν νεκρῶν, ἦταν πολὺ μικρὸς γιὰ τὰ μεγέθη τῶν στρατευμάτων ποὺ συγκρούσθηκαν. Ὁ Πλούταρχος ἀναφέρει δύο πιθανὰ νούμερα: 9.000 σύμφωνα μὲ τὸν Κτησία ἢ 25.000 σύμφωνα μὲ τὸν Δείνωνα.




Μετὰ τὴν μάχη, ὁ Ἀρταξέρξης ἀπέδωσε στὸν Τισσαφέρνη τὴν ὑψηλότερη βασιλικὴ εὔνοια, δίνοντάς του τὴν κόρη του γιὰ σύζυγο. Ἐπίσης, ὁ Τισσαφέρνης ἀνέλαβε τὴ διοίκηση τῶν ἐπαρχιῶν τοῦ Κύρου.




Τέλος, νὰ ἀναφέρουμε ὅτι οἱ πολιτιστικὲς διαφορὲς Ἑλλήνων καὶ Περσῶν ὁδήγησαν στὴ σύγκρουση τῶν δύο πλευρῶν καὶ στὴν μαχητικὴ ἀποχώρηση τοῦ στρατεύματος τοῦ Κλέαρχου ποὺ ἔγινε γνωστὴ ὡς ἡ Κάθοδος τῶν Μυρίων. Ἡ ἡρωικὴ αὐτὴ πορεία ἦταν ποὺ κατέδειξε τὶς ἀδυναμίες τῆς Περσικῆς Αὐτοκρατορίας στὸν Φίλιππο καὶ τὸν Μέγα Ἀλέξανδρο.

Σύμφωνα μὲ τὸν Ξενοφῶντα ἡ σύνθεση τοῦ σώματος ἀποτελεῖτο ἀπό

4.000 ὁπλῖτες ὑπὸ τὶς διαταγές του Ξενία ἀπὸ τὴν Ἀρκαδία (ἀπὸ τὴν Παρρασία)
1.500 ὁπλῖτες καὶ 500 γυμνῆτες (ἐλαφρὺ πεζικὸ) ὑπὸ τὶς διαταγές του Πρόξενου ἀπὸ τὴ Βοιωτία (ἀπὸ τὴ Θήβα)

1.000 ὁπλῖτες ὑπὸ τὶς διαταγές του Σοφαίνετου τοῦ Στυμφάλιου (ἀπὸ τὴ Στύμφηλο)
500 ὁπλῖτες ὑπὸ τὶς διαταγὲς τοῦ Σωκράτη ἀπὸ τὴν Ἀχαΐα
300 ὁπλῖτες καὶ 300 πελταστὲς μὲ ἀρχηγό τον Πασίωνα ἀπὸ τὰ Μέγαρα
1.000 ὁπλῖτες, 800 Θρᾶκες πελταστὲς καὶ 200 Κρῆτες τοξότες μὲ ἀρχηγό τον Κλέαρχο ἀπὸ τὴ Σπάρτη, σὺν πάνω ἀπὸ 2.000 ἄνδρες ἀπὸ τὸ σῶμα του Ξενία καὶ τοῦ Πρόξενου ὅταν αὐτοὶ λιποτάκτησαν

1.000 ὁπλῖτες ὑπό τον Σοφαίνετο τὸν Ἀρκάδα
300 ὁπλῖτες μὲ ἀρχηγό τον Σώσι ἀπὸ τὶς Συρακοῦσες
700 ὁπλῖτες ὑπό τον Χειρίσοφο ἀπὸ τὴ Σπάρτη
1.000 ὁπλῖτες καὶ 500 πελταστὲς ὑπό τον Μένωνα ἀπὸ τὴ Θεσσαλία (ἀπὸ τὴ Φάρσαλο)
καὶ τέλος 400 Ἕλληνες μισθοφόροι, λιποτάκτες τοῦ στρατοῦ του Ἀρταξέρξη

 

Οἱ Μύριοι συνοδεύονταν ἀπὸ 35 τριήρεις ὑπὸ τὶς διαταγὲς τοῦ Πυθαγόρα τοῦ Λακεδαιμόνιου καὶ 25 ἄλλες τριήρεις μὲ ἀρχηγὸ τὸν Αἰγύπτιο ναύαρχο Ταμώ. Συνοδεύονταν δὲ ἀρχικῶς ἀπὸ ἄλλους 100.000 Πέρσες μὲ ἀρχηγό τον Ἀριαῖο, ἐνῷ σύγχρονοι ἱστορικοὶ ὑπολογίζουν ὅτι ἡ δύναμη αὐτῶν τῶν Περσῶν δὲν ξεπερνοῦσε τὶς 20.000.




Καθόλη τὴ διάρκεια καὶ μέχρι καὶ λίγο μετὰ τὴ μάχη στὰ Κούναξα, ἀρχηγὸς τῶν Μυρίων ἦταν ὁ Σπαρτιάτης στρατηγὸς Κλέαρχος. Τότε ὁ Τισσαφέρνης αἰχμαλώτισε καὶ θανάτωσε τοὺς Κλέαρχο, Πρόξενο, Μένωνα, Ἁγία τον Ἀρκά, καὶ Σωκράτη. Τὴ διοίκηση ἀνέλαβαν κατόπιν οἱ: Ξενοφῶν ὁ Ἀθηναῖος, Τιμασίων ὁ Δαρδάνιος, Ξανθικλὴς ὁ Ἀχαιός, Κλεάνωρ ὁ Ὀρχομένιος, καὶ Φιλήσιος ὁ Ἀχαιός, μὲ γενικὸ στρατηγό τους τον Χειρίσοφο.

Στὴν ἀρχὴ τῆς ἐκστρατείας τὸ 401 π.Χ. ὁ Ξενοφῶν ἀναφέρει ὅτι τὸ σῶμα τῶν Μυρίων εἶχε δύναμη γύρω στοὺς 10.400 πολεμιστές, ἐνῷ τὸ 399 π.Χ. εἶχε μειωθεῖ στοὺς 6.000.

⚔️ Οἱ Μύριοι δὲν γύρισαν πίσω γιὰ δόξα... γύρισαν γιὰ Ἐλευθερία.

Ἂν ἤσουν κι ἐσὺ ἐκεῖ, θὰ ἄντεχες τὴν Κάθοδο;

🔔 Call to

Οἱ Μύριοι – Ἡ Ἐπιστροφὴ ἀπὸ τὴν Κόλαση τῆς Ἀνατολῆς.

Ἔρχεται στὸ "Ἑλλάδα ΕΛ" — ἐκεῖ ὅπου ἡ Ἱστορία ἀνασαίνει ξανά .»

Action  
Μιὰ ἀληθινὴ ἱστορία ἀνδρείας καὶ ἐπιβίωσης... Χαραγμένη στὴν Κύρου Ἀνάβαση.

👉 Κάνε ΕΓΓΡΑΦΗ γιὰ νὰ μὴ χάσεις τὰ ἑπόμενα ἱστορικὰ ἐπεισόδια

📜 Ἐπικὲς ἱστορίες, ξεχασμένες μάχες, μυστικὰ τῶν ἀρχαίων Ἑλλήνων.

📅 Νέο ἐπεισόδιο κάθε ἑβδομάδα.
📽️ Πάτα το 🔔 γιὰ εἰδοποιήσεις !

✍️ Γράψε στὰ σχόλια:
«ΘΑΛΑΤΤΑ» 🌊 — καὶ δὲς πόσοι Ἕλληνες ἀκόμη θυμούντα