Ὁ Χρεμωνίδειος πόλεμος (268 π.Χ. 267 π.Χ. 261 π.Χ.) ὁ ὁποῖος ἔφερε ἀντιμέτωπους τόὺς Ἀθηναίους καὶ τὸὺς Σπαρτιάτας μὲ τὸν βασιλέα τῆς Μακεδονίας.

 

Ὁ Χρεμωνίδειος πόλεμος (268 π.Χ. ἢ 267 π.Χ. – 261 π.Χ.) ὁ ὁποῖος ἔφερε ἀντιμέτωπους τοὺς Ἀθηναίους καὶ τους Σπαρτιάτας μὲ τὸν βασιλέα τῆς Μακεδονίας.

«Ὅταν ὁ φόβος… σκέπασε τὴν Ἑλλάδα…»

«…οἱ Ἀθηναῖοι ἔλυσαν τὰ σκοινιά.

«Γιὰ νὰ πολεμήσουν…
ὄχι γιὰ νὰ νικήσουν — ἀλλὰ γιὰ νὰ μείνουν ἐλεύθεροι.»
(Παύση 2’’)

«Ὁ Χρεμωνίδειος Πόλεμος —
ἡ τελευταία ἀνάσα… τοῦ Ἑλληνικοῦ Πνεύματος!»

         «Ἡ Ἑλλάς πολεμεῖ…
           ὅταν οἱ ἄλλοι σιωποῦν.»

                                   «Ὁ Ὕστατος Πλοῦς τῆς Ἐλευθερίας.»

«Ἐν ἔτεσιν 268 π.Χ., ὅτε ἡ Ἑλλὰς ἐσείετο ὑπὸ τὴν βαρείαν σκιὰν τῶν Μακεδόνων, οἱ Ἀθηναῖοι ἀπετόλμησαν τὸ ἀδύνατον. Ἀνέστησαν τὴν πόλιν καὶ ἤγειραν πολεμικὸν μένος κατά τῆς ἡγεμονίας τοῦ Ἀντιγόνου. Οὕτω ἤρξατο ὁ Χρεμωνίδειος Πόλεμος…»

«Ἡ Ἑλλὰς, διηρημένη, ἐμάχετο ὑπὲρ ἐλευθερίας.
Ἀθῆναι, Σπάρτη, Πτολεμαῖοι· ἕκαστος μὲ τοὺς ἰδίους φόβους καὶ ἐλπίδας.
Ἀλλὰ ἐν τῇ καρδίᾳ τῆς Ἀττικῆς ἔμφανις ἐγένετο ἀνὴρ ὀνόματι Χρεμωνίδης, ὁ καλέσας τὸν δῆμον εἰς ἀγῶνα.»
«Ἀλλ’ ὁ πολέμιος ἦν δεινός.
Ὁ Ἀντίγονος Γονατᾶς, σοφὸς βασιλεύς, καρτερικός, ἔμπειρος.
Οὐκ ἦν ἀνὴρ νέος εἰς πόλεμον· ἦν λὺκος περικεκυκλωμένος ὑπὸ πόλεων ἀνταρτῶν.
Καὶ ἡ Ἀθήνα ἦν τὸ τρόπαιον ποὺ οὐκ ἤθελε νὰ χάσῃ.»

Ἀθηναῖοι ὁπλῖται ὁρκίζονται στὰ ὅπλα.

«Ἐνιαυτὸς 267 π.Χ. · τὰ τύμπανα ἠχοῦσι.
Ἀθήνα καὶ Σπάρτη, σπανίως σύμμαχοι, νῦν ἑνωμέναι ὑπὲρ τιμῆς.
Οἱ Πτολεμαῖοι τῆς Αἰγύπτου παρέσχον χρήματα·
ὁ δὲ δῆμος παρείσχε τὴν ψυχήν.»

Ὁ Χρεμωνίδειος πόλεμος (268 π.Χ. ἢ 267 π.Χ. 261 π.Χ.) ἔφερε ἀντιμέτωπους τοὺς Ἀθηναίους καὶ τοὺς Σπαρτιᾶτες μὲ τὸν βασιλιᾶ τῆς Μακεδονίας Ἀντίγονο Γονατά.Τους δυὸ συμμάχους ἐνίσχυε ὁ Πτολεμαῖος Φιλάδελφος. 

Παρακμὴ τῶν κυρίαρχων πόλεων τῆς Ἀθήνας καὶ τῆς Σπάρτης 

Ἡ Σπάρτη καὶ ἡ Ἀθήνα ἐπιθυμοῦσαν τὴν ἀποκατάσταση τὴν ἀνεξαρτησίας τους καὶ τὴν ἀπαλλαγή τους ἀπὸ τὴ μακεδονικὴ κυριαρχία. 

Ὁ σημαντικότερος ὑποστηρικτὴς τοῦ πολέμου ἐναντίον τοῦ Ἀντίγονου Γονατὰ στὴ Σπάρτη ἦταν ὁ βασιλιᾶς Ἀρεὺς Α΄,ο ὁποῖος εἶχε ἀποκτήσει μεγάλο κῦρος ὕστερα ἀπὸ τὴ νίκη του κατὰ τοῦ Πύρρου καὶ συμπεριφέρονταν σὰν ἀπολυταρχικὸς μονάρχης 

. Ὁ ἄλλος βασιλιᾶς Ἀρχίδαμος ὕστερα ἀπὸ τὴν ἧττα τοῦ ἀπὸ τὸν Δημήτριο Πολιορκητὴ (294 π.Χ.) ἦταν πολιτικὰ ἀπομονωμένος.Ο ἀντιμακεδονικὸς συνασπισμὸς στὴν Ἀθήνα εἶχε ἀρχηγὸ τὸν στωικὸ Χρεμωνίδη καὶ τὸν ἀδελφό 

τοῦ Γλαύκωνα. 

Οἱ Ἀθηναῖοι ἤθελαν νὰ ἀπαλλαγοῦν ἀπὸ τὴ φρουρὰ τοῦ Ἀντίγονου Γονατὰ ποὺ βρίσκονταν στὸν Πειραιᾶ 

καὶ νὰ ἀνακτήσουν τὴν πλήρη ἀνεξαρτησία τους. Οἱ ὀπαδοί του Ἀντίγονου Γονατὰ στὴν Ἀθήνα δέν 

μπόρεσαν νὰ διατηρήσουν τὴν ἐξουσία καὶ ἡ πόλη προσχώρησε τὸ 268-267 π.Χ. στὸν ἀντιμακεδονικό 

συνασπισμὸ ποὺ ὀργάνωσε ὁ Λακεδαιμόνιος βασιλιᾶς. 

Ὁ Ἀντιγονίδης βασιλιᾶς εἶχε ὑπὸ τὴν ἄμεση κυριαρχία του την Εὔβοια, τὰ Μέγαρα καὶ τὴν Αἴγινα. Φρουρές 

ὑπῆρχαν στὴν Κόρινθο, τὴ Χαλκίδα καὶ ὅπως προαναφέραμε, στὸν Πειραιᾶ. Ἡ Κόρινθος ἦταν ἡ ἕδρα της 

διοίκησης ὅλων αὐτῶν τῶν περιοχῶν. Τὴ θέση τοῦ διοικητῆ κατεῖχε ὁ ἑτεροθαλὴς ἀδελφός του Ἀντίγονου 

Γονατὰ Κρατερός. 

Ἀθηναῖος ῥήτωρ στὴν Πνύκα· πλήθος ὀργισμένο.

«Τὸ ψήφισμα τοῦ Χρεμωνίδου οὐκ ἦν ἀπλῆ πολιτικὴ πράξις·
ἦν κραυγὴ ἀπὸγνωσμένης πόλεως.
Ναὶ· ἡ Ἀθῆνα, ἡ πάλαι λαμπρά, ἐστέναζε ὑπὸ τὴν Μακεδονικὴν φρουρὰν.
Καὶ οἱ πολῖται ἤκουσαν. Ἀνέκραξαν. Συνετάχθησαν.»

Στὴν Ἀθήνα ὁ Χρεμωνίδης καὶ ὁ Γλαύκων κήρυξαν τὸν πόλεμο στὸν Ἀντίγονο Γονατὰ τὸ ἔτος ποὺ ἦταν 

ἐπώνυμος ἄρχοντας ὁ Πειθίδημος (268/267 π.Χ.) μὲ ψήφισμα ὅπου γίνονταν ἀναφορὰ στούς 

Μηδικοὺς πολέμους. Στὴν ἀντιμακεδονικὴ συμμαχία συμμετεῖχαν μερικὲς πόλεις τῆς Ἀρκαδίας, οἱ Ἀχαιοί, 

οἱ Ἠλεῖοι ἀφοῦ προηγουμένως ἔδιωξαν τον Ἀριστότιμο, ἡ κρητικὴ πόλη Γόρτυς καὶ μερικὲς ἄλλες 

μικρότερες πόλεις τῆς Κρήτης ποὺ εἶχαν καλὲς σχέσεις μὲ τὸν βασιλιᾶ τῆς Σπάρτης. 

Τα πρώτα έτη του πολέμου

Ἡ Πολιορκία τῆς Πόλεως

Μακεδονικὸς στόλος κλείνει τὸν Πειραιᾶ· ἐμπόδιο τῶν σιτηρών.

«Ἡ πόλις ἐκλείσθη.
Ἡ πείνα κατέβη ὡς ἔμπυρος λύκος· ἡ ἀγωνία ἐγένετο σύντροφος τῶν πολιτῶν.
Ἐντός τῶν τειχῶν, ὁ Χρεμωνίδης ὧρκίζεν ὅτι οὐκ ἀφήσει τὴν πόλιν ἐμπεσεῖν.

Ἀλλ’ ἡ ἀλυσίς ἔσφιγγεν…»

Ὁ πόλεμος ἄρχισε μὲ τὴν εἰσβολή του Ἀντίγονου Γονατὰ στὴν Ἀττικὴ(268 ἢ 267 π.Χ.). Ἐνῷ ὁ Ἀντιγονίδης 

βασιλιᾶς ἔφτανε ἀνενόχλητος ὡς τὰ περίχωρα τῆς Ἀθήνας καὶ ἄρχιζε νὰ πολιορκεῖ τὴν πόλη, ὁ στόλος του 

κατέπλευσε στὸ λιμάνι τοῦ Πειραιᾶ ποὺ ἐλέγχονταν ἀπὸ τὴ μακεδονικὴ φρουρὰ ἡ ὁποία δὲν εἶχε 

ἐξουδετερωθεῖ. 

 

Ἡ Ν αυμαχία

Ἀθηναϊκὲς τριήρεις συγκρούονται μὲ Μακεδονικόν στόλον.
Αφήγηση:
«Ἐπὶ τῆς θαλάσσης ὁ πόλεμος ἐξέσπασε ὡς καταιγίς.
Κράυγαι, σύριγμα βελών, συντριβὴ ξύλων.
Ἀντίγονος ἐφύλαττε τὰ ὁρμίσματα ὡς λέων τὰ σκύλα του.
Ἡ Ἀθηναϊκὴ ἐλπὶς ἐθραύσθη ὑπὸ τῆς Μακεδονικῆς ἰσχύος.»

Λίγο ἀργότερα κατέπλευσε στὸ Σούνιο ὁ πτολεμαϊκὸς στόλος ὑπὸ τὸν Πάτροκλο. Ὁ Πάτροκλος ὀχυρώθηκε σὲ μία νησῖδα δυτικὰ τοῦ Σουνίου (ἡ ὁποία ὀνομάστηκε Πατρόκλου Χάραξ) καὶ ἀπὸ ἐκεῖ ἔλεγχε τὸν Σαρωνικὸ κόλπο. Ὁρμητήρια ἐπίσης ἐγκατέστησε στὴν τοποθεσία Κορησσία τῆς Κέας, σὲ πολλὰ σημεῖα τῶν ἀκτῶν τῆς Ἀττικῆς, στὴν Κρήτη καὶ στὴ Θήρα. Ὡστόσο δὲν μπόρεσε νὰ προσφέρει οὐσιαστικὴ βοήθεια. 

Ἡ Ἔξοδος πρὸς τὴ Θάλασσαν (ΜΕΓΑΛΗ ΣΚΗΝΗ)

νύκτωρ, οἱ Ἀθηναῖοι βγαίνουν ἀπὸ τὰ τείχη· πλοῖα ἔτοιμα στὸ λιμάνι· δάδες.

Αφήγηση:
«Καὶ τότε ἦλθεν ἡ νύξ.
Ἡ νύξ ἐκείνη, ἡ φοβερά, ἡ ἡρωική.
Οἱ Ἀθηναῖοι, ἀποδεκατισμένοι, ἐκινήθησαν σιωπηλοὶ πρὸς τὸν Πειραιᾶ.
Τὰ πλοῖα ἐσείοντο ὑπὸ νυκτερινοῦ ἀνέμου·
οἱ γυναῖκες ἔκλαιον· οἱ ὁπλῖται ἔσφιγγον τὰ ξίφη.
Ἦν ἡ ὕστατη ἐλπίς:
ἐξορμᾶν εἰς τὴν θάλασσαν, καὶ διασπᾶν τὸν θεὸν τῆς πείνης.»

Στὴν Ἀθήνα ἡ Ἐκκλησία τοῦ Δήμου ἐξέλεξε ὡς στρατηγοὺς καὶ ἀντιπροσώπους στὸ πολεμικό 

συμβούλιο τῶν συμμάχων τους Κάλιππο καὶ Γλαύκωνα. Ὁ στρατός του Ἀντίγονου κατέκλυσε την 

ὕπαιθρο τῆς Ἀττικῆς. Οἱ Ἀθηναῖοι κατέφευγαν καταδιωκόμενοι σὲ παράκτια φρούρια. 

Ὁ Πάτροκλος δὲν μπόρεσε νὰ προσφέρει οὐσιαστικὴ βοήθεια στοὺς Ἀθηναίους καθὼς δὲν μποροῦσε 

νὰ ἀποβιβάσει πεζικὸ στὶς ἀκτὲς τῆς Ἀττικῆς (τὸ σύνολο τῶν δυνάμεων τοῦ ἀποτελοῦνταν ἀπὸ τούς 

ναῦτες τοῦ στόλου του ποὺ δὲν εἶχαν μεγάλη μαχητικὴ ἀξία ὡς πεζοί), ἐνῷ ὁ στόλος του 

Ἀντίγονου Γονατὰ παρέμενε ἀγκυροβολημένος ἀποφεύγοντας νὰ ναυμαχήσει. 

Ἔτσι ὁ Πάτροκλος περιορίζονταν νὰ παρενοχλεῖ τοὺς ἀντιπάλους του ὥστε ἡ πολιορκία τῆς πόλης νὰ μήν 

γίνει ἀσφυκτική. 

Ὁ Ἀρεύς, παρακινούμενος ἀπὸ τὸν Πάτροκλο, ἔκανε μιὰ ἐκστρατεία γιὰ νὰ βοηθήσει τοὺς Ἀθηναίους 

(267 π.Χ.) ἀπέτυχε ὅμως νὰ καταλάβει τὸν Ἰσθμὸ ποὺ κατέχονταν ἀπὸ δυνάμεις του Ἀντίγονου Γονατά. 

Ὁ στρατός του Ἀντίγονου κατέστρεφε τὴν ὕπαιθρο τῆς Ἀττικῆς καὶ ἐπιτίθονταν στὰ ὀχυρὰ τῶν ἀντιπάλων  του. 

Μιὰ τέτοια ἐπίθεση ἀπέκρουσε ὁ Ἐπιχάρης στρατηγός του Ραμνούντα μὲ τὴ βοήθεια τοῦ στόλου του 

Πατρόκλου. 

Ὁ Ἐπιχάρης εἶχε ἐπιφορτιστεῖ μὲ τὴν προστασία τῶν ἀγροτῶν ποὺ καλλιεργοῦσαν τὴ γῆ καὶ τὴν ἀσφαλ 

μεταφορὰ τῆς σοδειᾶς τοῦ σιταριοῦ στὴν πόλη. 

Οἱ ἐπιχειρήσεις τοῦ πολέμου κατὰ τὰ δύο πρῶτα χρόνια ἐξελίσονταν μὲ αὐτὸν τὸν τρόπο. 

Οἱ Ἀθήναιοι ποὺ κατεῖχαν τὸ φρούριο τῆς Ἐλευσίνας κατάφεραν πάντως τὸ 266 π.Χ. νὰ πραγματοποιήσουν 

ἀνενόχλητοι τὴν πομπὴ τῆς γιορτῆς τῶν μεγάλων Παναθηναίων. 

Ἐλέφαντες στὰ Μέγαρα 

Τὸ 266 π. Χ. στὴ διάρκεια τοῦ Χρεμωνιδείου Πολέμου (267-261 π. Χ.) ὁ Ἀντίγονος Γονατάς, βασιλιᾶ 

τῆς Μακεδονίας, ἐπιτέθηκε στὰ Μέγαρα, μία ἀπὸ τὶς πόλεις ποὺ ἦταν στὸ ἀντίπαλο στρατόπεδο. 

Οἱ Μεγαρεῖς ἑτοιμάστηκαν νὰ συγκρουστοῦν στὸ ἀνοιχτὸ πεδίο μὲ τοὺς στρατιῶτες τοῦ Ἀντιγόνου. 

Αὐτὸ ποὺ κυρίως τοὺς φόβιζε ἦταν οἱ πολλοὶ πολεμικοὶ ἐλέφαντες. 

Ὅμως, οἱ Μεγαρεῖς σκέφθηκαν καὶ ἐφάρμοσαν μιὰ πρωτόγνωρη τακτικὴ γιὰ νὰ τοὺς ἐξουδετερώσουν: 

Σύμφωνα μὲ τὸν Πολύαινο, (Στρατηγήματα, 4.6.3), οἱ Μεγαρεῖς:"άλειψαν γουρούνια μὲ πίσσα, τους 

ἔβαλαν φωτιὰ καὶ τοὺς ἀμόλησαν ἀνάμεσα στοὺς ἐλέφαντες. Τὰ γουρούνια γρύλισαν καὶ οὔρλιαξαν 

κάτω ἀπὸ τὸ μαρτύριο τῆς φωτιᾶς καὶ ξεπήδησαν ὅσο πιὸ δυνατὰ μποροῦσαν ἀνάμεσα στοὺς ἐλέφαντες". 

Οἱ ἐλέφαντες κατελήφθησαν ἀπὸ «σύγχυση καὶ τρόμο» καὶ ἀφοῦ «ἔσπασαν τὶς τάξεις τους καὶ ἔφυγαν 

τρέχοντας πρὸς διαφορετικὲς κατευθύνσεις». Ἐξ αἰτίας τοῦ τρόμου ποὺ τοὺς προκάλεσαν τὰ τσιρίγματα 

ἀπὸ τὰ φλεγόμενα γουρούνια οἱ ἐλέφαντες ἄρχισαν νὰ ποδοπατοῦν καὶ νὰ σκοτώνουν πολλοὺς στρατιῶτες 

τῆς πλευρᾶς τους. 

Ὁ θανατος του Ἀρέως 

Ὁ Πάτροκλος συνέχιζε νὰ ζητᾶ ἀπὸ τὸν Σπαρτιάτη βασιλιᾶ νὰ χτυπήσει μετωπικὰ τοὺς ἀντιπάλους 

τοῦ προσεγγίζοντας τὴν Ἀττικὴ ἀπὸ τὴν Ἐλευσῖνα. 

Οἱ προσπάθειες ὅμως ποὺ ἔκανε ὁ Ἀρεὺς γιὰ νὰ καταλάβει τὸν Ἰσθμὸ τὸ 266 π.Χ. καὶ τὸ 265/264 π.Χ. 

ἀπέτυχαν. 

Ἔτσι ἀφοῦ εἶχε πλέον ἐξαντλήσει ὅλα του τὰ ἐφόδια ἐπέστρεψε ἄπρακτος στὴ Σπάρτη, ἐνῷ ὁ στόλος 

τοῦ Πατρόκλου ἔφυγε γιὰ τὴ Μικρὰ Ἀσία ἀφήνοντας τοὺς Ἀθηναίους μόνους ἐναντίον του Ἀντίγονου. 

Ὁ πόλεμος φάνηκε νὰ παίρνει διαφορετικὴ τροπὴ ὅταν στασίασαν οἱ Γαλάτες μισθοφόροι του Ἀντίγονου 

ποῦ βρίσκονταν στὰ Μέγαρα. 

Ὁ βασιλιᾶς ὅμως ἐπενέβη ἔγκαιρα καὶ κατέπνιξε τὴ στάση. 

Ὁ Ἀρεὺς ἐπιδιώκοντας νὰ ἐπωφεληθεῖ κινήθηκε ξανὰ ἐναντίον τῶν ἀντιπάλων του. 

Σὲ μάχη ὅμως ποὺ δόθηκε στὴν Κόρινθο ὁ στρατός του ἡττήθηκε καὶ ὁ ἴδιος σκοτώθηκε(264 π.Χ.). 

Διάλυση τοῦ ἀντιμακεδονικοῦ συνασπισμοῦ· Πτολεμαϊκὴ παρέμβασηὉ θάνατος τοῦ Ἀρέως ἔφερε τὴ διάλυση τοῦ ἀντιμακεδονικοῦ συνασπισμοῦ. 

Οἱ Ἀχαιοὶ διέλυσαν τὴ συμμαχία τους μὲ τὴ Σπάρτη καὶ οἱ Μαντινεὶς προσχώρησαν στὸ Ἀρκαδικὸ Κοινό. 

Ὁ Ἀντίγονος ἐνίσχυσε τὶς θέσεις του στὸν Ἰσθμὸ τοποθετῶντας φρουρὰ στὸ ὅρος Ὄνειον (Ὄνεια Ὄρη) πού 

ξεκινοῦσε νότια τῆς Κορίνθου καὶ ἐκτείνονταν ὡς τὸν ὅρμο των Κεγχρεῶν(Κεχριών). 

Οἱ μακεδονικὲς δυνάμεις ἀπὸ τὰ ὁρμητήρια τοὺς στὴν περιοχὴ τοῦ Ἰσθμοῦ πραγματοποιοῦσαν ἐπιδρομές 

ἀπὸ ξηρὰ καὶ θάλασσα στὴν Ἀττική. 

 Ὁ Πάτροκλος δὲν κατάφερε νὰ κάνει τίποτα ἀξιόλογο πέρα ἀπὸ τὴν κατάληψη τῶν Μεθάνων στὰ ὁποῖα 

ἔδωσε τὸ ὄνομα τῆς βασίλισσας Ἀρσινόης Β'. 

Ὁ Ἀντίγονος βρίσκονταν στὴν Ἀττικὴ ὅταν ὁ βασιλιᾶς τῶν Μολοσσῶν Ἀλέξανδρος εἰσέβαλε ὕστερα 

ἀπὸ συνεννόηση μὲ τὸν Πτολεμαῖο Φιλάδελφο στὴν Ἄνω Μακεδονία καὶ κατέλαβε τὴ χώρα, ὕστερα 

ἀπὸ τὴν προσχώρηση σὲ αὐτὸν τῶν κατοίκων τῆς περιοχῆς. Ταυτόχρονα ὁ Ἀλέξανδρος συμμάχησε μὲ τούς 

Αἰτωλοὺς καὶ τοὺς Εὐβοεῖς. 

Ἔτσι ἡ χερσαία ὁδὸς ἐπικοινωνίας του Ἀντίγονου μὲ τὶς βάσεις του στὸν βορρᾶ πρακτικὰ ἀποκόπηκε. 

Ἀπέμενε μόνο ἡ θαλάσσια ὁδὸς ὅμως ὁ στόλος τοῦ Πατρόκλου ἐνισχύθηκε μὲ νέα πλοῖα ἀπὸ τὸν Πτολεμαῖο. 

Ἡ Κατάρρευσις 

Ἀθήνα ἀπομονωμένη· πολῖται κουρασμένοι. 

Αφήγηση:
«Μῆνες ἐπέρασαν.
Ἡ πόλις ἔπεσεν εἰς ἔσχατα· οὐ σῖτος, οὐ ξύλον, οὐ ἐλπίς.
Καὶ ἐν 261 π.Χ., ἡ Ἀθήνα ἠναγκάσθη νὰ γονυκλισθῇ.»

Ὁ Ἀντίγονος ἀποφάσισε τελικὰ νὰ πολεμήσει στὴν ξηρά.
Γύρισε στὴ Μακεδονία καὶ νίκησε τὸν Ἀλέξανδρο σὲ ἀποφασιστικὴ μάχη στὴν περιοχή της Ἐλιμιώτιδος.
Κατόπιν ὁ μακεδονικὸς στρατὸς ὑπὸ τὴν τυπικὴ ἡγεσία του γιοῦ τοῦ Ἀντίγονου Δημητρίου εἰσέβαλε
στὴν Ἤπειρο (264/263 π.Χ.). Ὁ Ἀλέξανδρος κατέφυγε στὴν Ἀκαρνανία.
\Κατάφερε τελικὰ νὰ ἀνακτήσει τὸ θρόνο του λίγο ἀργότερα (259 π.Χ.).
Συντριβὴ Σπαρτιατῶν καὶ Ἀθηναίων

 Ἡ Σιωπηλὴ Ἥττα

Εἰκόνα: Ἀντίγονος εἰσέρχεται στὴν πόλη· οἱ Ἀθηναῖοι παραδίδουν τὰ ὅπλα.

Αφήγηση:
«Οὐχὶ σφαγὰς, οὐχὶ πυρά·
μόνον σιωπή.
Ἡ Ἀθήνα, ἡ πάλαι ἡγεμόνισσα τῆς Ἑλλάδος,
νῦν ἐστέκετο ὡς χήρα ἄδοξος.
Ὅμως τὸ πνεῦμά της—ἐλεύθερον.
Ἀκόμη καὶ ἐν ἡττῇ.»

Ὁ νέος βασιλιᾶς τῆς Σπάρτης Ἀκρότατος γιός του Ἀρέως ἐπιτέθηκε ἐναντίον της Μαντίνειας. 

Ὁ Ἀριστόδαμος ὅμως ὁδήγησε τὰ στρατεύματα τοῦ Ἀρκαδικοῦ Κοινοῦ ἐναντίον του. 

Στὴ μάχη ποὺ δόθηκε ὁ Ἀκρότατος ἡττήθηκε καὶ σκοτώθηκε (263 π.Χ.). 

Ὁ Ἀντίγονος Γονατὰς ἐπιτέθηκε ξανὰ στὴν Ἀττικὴ καὶ τὸ 263 π.Χ. ἄρχισε τὴ συστηματικὴ πολιορκία 

τῆς πόλης. Οἱ Ἀθηναῖοι ποὺ δὲν περίμεναν ἀπὸ πουθενὰ ἐνισχύσεις ζήτησαν ἀνακωχή. 

Στὶς διαπραγματεύσεις ποὺ ἔγιναν οἱ προτάσεις του Ἀντίγονου ἀρχικὰ ἀπορρίφθηκαν. 

Ὅταν ὅμως οἱ πολιορκημένοι, ποὺ ὑπέφεραν ἀπὸ σιτοδεία, κατάλαβαν ὅτι ὁ Ἀντίγονος θὰ ἄρχιζε ξανὰ τίς 

ἐχθροπραξίες παραδόθηκαν (τέλος 262 π.Χ.). 

Σύμφωνα με μια διαφορετική αφήγηση η εισβολή του Αλέξανδρου στην Άνω Μακεδονία έγινε το 262 π.Χ.

 Ὁ Ἀντίγονος ποὺ τότε βρίσκονταν στὴν Ἀττικὴ ἔκανε εἰρήνη μὲ τοὺς Ἀθηναίους καὶ ἐπέστρεψε στή 

Μακεδονία (φθινόπωρο τοῦ 262 π.Χ.). Ὁ Ἀντίγονος ἐπέστρεψε στὴν Ἀττικὴ τὸ 261 π.Χ. ἀφοῦ εἶχε 

ἀντιμετωπίσει μὲ ἐπιτυχία τὸν Ἀλέξανδρο. 

Ἐκεῖ οἱ ἐχθροπραξίες εἶχαν ἐπαναληφθεῖ καὶ ἡ εἰρήνη εἶχε ἀποδειχτεῖ μιὰ ἁπλῆ ἀνακωχή. 

Ἡ πόλη παραδόθηκε τελικὰ τὴν ἄνοιξη τοῦ ἴδιου ἔτους. 

Κατὰ τὴν διάρκεια τῆς πολιορκίας πυρπολήθηκε τὸ ἱερὸ ἄλσος καὶ ὁ ναὸς τοῦ Ποσειδῶνος Ἰππίου κοντά 

στὴν Ἀκαδημία τῶν Ἀθηνῶν ποὺ ἦταν ἐγκατεστημένο τὸ ἀρχηγεῖο τοῦ ἀθηναϊκοῦ ἱππικοῦ. 

Στὴν πόλη τῆς Ἀθήνας ἐγκαταστάθηκε μακεδονικὴ φρουρὰ (στὸν λόφο τοῦ Μουσείου). Τὸ ἴδιο ἔγινε στή 

Σαλαμῖνα, στὴν Ἐλευσῖνα καὶ τὸ Σούνιο καὶ στὰ φρούρια τῆς Ἀττικῆς,Ραμνούντα,Πάνακτο καὶ Φυλή, 

ἐνῷ γκρεμίστηκε ἕνα τμῆμα τῶν Μακρῶν Τειχῶν. 

Τὸ δημοκρατικὸ πολίτευμα δὲν καταλύθηκε τὴν ἐξουσία ὅμως ἀνέλαβαν οἱ ὀπαδοί του Ἀντίγονου 

(ὅπως ὁ ὁμώνυμος ἐγγονός του Δημήτριου τοῦ Φαληρέως). 

Ὁ ἱστοριογράφος Φιλόχαρος ἐκτελέστηκε σύμφωνα μὲ διαταγή του Ἀντίγονου ἐπειδὴ ἀλληλογραφοῦσε 

μὲ τὸν Πτολεμαῖο. 

Ὁ Χρεμωνίδης καὶ ὁ Γλαύκων κατέφυγαν στὴν Αἴγυπτο ὅπου κατέλαβαν ὑψηλά 

ἀξιώματα στὴ διοίκηση τῆς χώρας. 

Ὕστερα ἀπὸ λίγα χρόνια ὁ Ἀθηναῖος πολιτικὸς Μικίων τοὺς κατέταξε




στὴν ἴδια κατηγορία μὲ τὸν Ἀλκιβιάδη καὶ τὸν Λεωσθένη.

 
Το τέλος του πολέμου

Ὁ στόλος του Πτολεμαίου ἡττήθηκε στὴν Κῶ τὸ 261 π.Χ. ἢ 257 π.Χ.(άλλες πηγὲς χρονολογοῦν τη 

ναυμαχία αὐτὴ καὶ τὸ 255 π.Χ). Ἡ ἧττα αὐτὴ ποὺ περιόρισε τὴν ἐπιρροή του Πτολεμαίου στὸ Αἰγαῖο καί 

ἔφερε τὴ λήξη τοῦ πολέμου. 

Εἰκόνα: Ὁ Παρθενών στὸ φῶς τῆς αὐγῆς.



Αφήγηση:
«Ὁ Χρεμωνίδειος Πόλεμος ἐχάραξεν Ἕλληνας καὶ ἱστορίαν.
Ἐδείκνυεν ὅτι λαὸς ἄνευ ἐλευθερίας ἤδη νεκρός ἐστιν.
Καὶ ἡ Ἀθήνα, ἔστω καὶ πληγείσα, ἐφύλαξε τὸν σπινθῆρα.
Τὸ φῶς ποὺ ἡγεῖται ἔθνεσιν ἀπὸ τὰ βάθη τῶν αἰώνων.»

9:00 – 10:00 — Τίτλοι / Κλείσιμο

Εἰκόνα: Ἀρχαϊκὰ σύμβολα, ἐρείπια, θάλασσα.

Αφήγηση:
«Μνήμην ποιούμεθα τῶν ἡρώων
καὶ τῆς πόλεως ἥτις ἐτόλμησε.
Ἡ ἱστορία ἐπαναλέγει:
Οἱ ἄνθρωποι πίπτουσιν·
τὰ ἰδεώδη οὔποτε.»

(Τύμπανα — fade out.)

Βιβλιογραφία:

• Green, Peter (1993). Alexander to Actium: the historical evolution of the Hellenistic age. Berkeley: University of California Press. ISBN 0-520-08349-0.
• Ιστορία του Ελληνικού έθνους Τόμος Δ' Μέγας Αλέξανδρος –Ελληνιστικοί Χρόνοι Εκδοτική Αθηνών 1979
• Στρατιωτική Ιστορία ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΜΑΡΚΟΥ. ΧΡΕΜΩΝΙΔΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ. Η τελευταία σθεναρή προσπάθεια ανεξαρτητοποίησης της Αθήνας (268 π.Χ.) Εκδότης Σ. ΠΑΝΕΛΗΣ. Τεύχος 128. 2007
• LIVIUS Articles on Ancient History Antigonus II Gonatas Αρχειοθετήθηκε 2011-06-05 στο Wayback Machine.
• Nicholas Geoffrey Lemprière Hammond, Frank William Walbank A History of Macedonia: 336-167 B.C. Oxford University Press, 1988
• Xenophontis opera, ed. G.H. Schaefer. TOMVS IV LIPSIAE 1811
• Perseus Digital Library Pausanias, Description of Greece
• Anemi Digital Library of Modern Greek Studies Ιουστίνος Επιτομή των Φιλιππικών του Πομπηίου Τρόγου νῦν πρῶτον ἐκ τοῦ λατινικοῦ εἰς τὴν αἰολοδωρικὴν ἑλληνικὴ διάλεκτον μεταγλωττισθεῖσα, καὶ ἐκδοθεῖσα παρὰ τοῦ ἀποπειρογράφου τῆς Ρουμουνίας, καὶ προσφωνηθεῖσα. Εν Λειψία: Παρά τω Τάουχνιτζ, 1817.

Πηγή εικόνας : Από François Topino-Lebrun , Κοινό Κτήμα 

Πληροφορίες αντλήθηκαν από τις παρακάτω πηγές:

Πηγή 1 / Πηγή2