Ἡ ὁμιλία τοῦ Θεόδωρου Κολοκοτρώνη στὴν Πνύκα

Ὁ λόγος ποὺ ἔβγαλε ὁ Κολοκοτρώνης ἀνεβασμένος στὰ βράχια τῆς Πνύκας, ὅπως στὰ παλιὰ τὰ χρόνια τόσοι τρανοὶ ρήτορες στοὺς Ἀθηναίους, στέκεται ἡ πνευματικὴ διαθήκη τοῦ ἥρωα στὸ Ἔθνος. 

Ὁ λόγος τοῦ ἀγράμματου, μὰ σοφοῦ στρατηγοῦ πρὸς τὰ νιᾶτα τῆς Ἀθήνας τοῦ 1838. Τὸν παρακάτω λόγο τὸν ἀπεύθυνε πρὸς τοὺς νέους του Ἀ΄ Γυμνασίου τῆς Ἀθήνας:

Θεόδωρος Κολοκοτρώνης

7 Ὀκτωβρίου 1838

Παιδιά μου!

Εἰς τὸν τόπο τοῦτο, ὁπού,ὁποῦ ἐγὼ πατῶ σήμερα, ἐπατοῦσαν καὶ ἐδημηγορούσαν τὸν παλαιὸ καιρὸ ἄνδρες σοφοί, καὶ ἄνδρες μὲ τοὺς ὁποίους δὲν εἶμαι ἄξιος νὰ συγκριθῶ καὶ οὔτε νὰ φθάσω τὰ ἴχνη των. Ἐγὼ ἐπιθυμοῦσα νὰ σᾶς ἰδῶ, παιδιά μου, εἰς τὴν μεγάλη δόξα τῶν προπατόρων μας, καὶ ἔρχομαι νὰ σᾶς εἰπῶ, ὅσα εἰς τὸν καιρὸ τοῦ ἀγῶνος καὶ πρὸ αὐτοῦ καὶ ὕστερα ἀπ' αὐτὸν ὁ ἴδιος ἐπαρατήρησα, καὶ ἀπ' αὐτὰ νὰ κάμωμε συμπερασμοὺς καὶ δια τὴν μέλλουσαν εὐτυχίαν σας, μολονότι ὁ Θεὸς μόνος ἠξεύρει τὰ μέλλοντα. Καὶ δια τους παλαιοὺς Ἕλληνας, ὁποίας γνώσεις εἶχαν καὶ ποία δόξα καὶ τιμὴν ἔχαιραν κοντὰ εἰς τὰ ἄλλα ἔθνη τοῦ καιροῦ των, ὁποίους ἥρωας, στρατηγούς, πολιτικοὺς εἶχαν, δια ταῦτα σᾶς λέγουν καθ' ἡμέραν οἱ διδάσκαλοί σας καὶ οἱ πεπαιδευμένοι μας.

 Ἐγὼ δὲν εἶμαι ἀρκετός. Σᾶς λέγω μόνον πὼς ἦταν σοφοί, καὶ ἀπὸ ἐδῶ ἐπῆραν καὶ ἐδανείσθησαν τὰ ἄλλα ἔθνη τὴν σοφίαν των. Εἰς τὸν τόπον, τὸν ὁποῖον κατοικοῦμε, ἐκατοικοῦσαν οἱ παλαιοὶ Ἕλληνες, ἀπὸ τοὺς ὁποίους καὶ ἡμεῖς καταγόμεθα καὶ ἐλάβαμε τὸ ὄνομα τοῦτο. Αὐτοὶ διέφεραν ἀπὸ ἡμᾶς εἰς τὴν θρησκείαν.

Οἱ παλαιοὶ Ἕλληνες, οἱ πρόγονοί μας, ἔπεσαν εἰς τὴν διχόνοια καὶ ἐτρώγονταν μεταξύ τους, καὶ ἔτσι ἔλαβαν καιρὸ πρῶτα οἱ Ρωμαῖοι, ἔπειτα ἄλλοι βάρβαροι καί τους ὑπόταξαν. 

Ὕστερα ἦλθαν οἱ Μουσουλμᾶνοι καὶ ἔκαμαν ὅ,τι ἠμποροῦσαν, δια νὰ ἀλλάξῃ ὁ λαὸς τὴν πίστιν του. Ἔκοψαν γλῶσσες εἰς πολλοὺς ἀνθρώπους, ἀλλ' ἐστάθῃ ἀδύνατο νὰ τὸ κατορθώσουν. 

Τὸν ἕνα ἔκοπταν, ὁ ἄλλος τὸ σταυρό του ἔκαμε. Σὰν εἶδε τοῦτο ὁ σουλτᾶνος, διόρισε ἕνα βιτσερέ [ἀντιβασιλέα], ἕναν πατριάρχη, καί του ἔδωσε τὴν ἐξουσία τῆς ἐκκλησίας. 

Αὐτὸς καὶ ὁ λοιπὸς κλῆρος ἔκαμαν ὅ,τι τοὺς ἔλεγε ὁ σουλτᾶνος. 

Ὕστερον ἔγιναν οἱ κοτζαμπάσηδες [προεστοί] εἰς ὅλα τὰ μέρη. Ἡ τρίτη τάξη, οἱ ἔμποροι καὶ οἱ προκομμένοι, τὸ καλύτερο μέρος τῶν πολιτῶν, μὴν ὑποφέρνοντες τὸν ζυγὸ ἔφευγαν, καὶ οἱ γραμματισμένοι ἐπῆραν καὶ ἔφευγαν ἀπὸ τὴν Ἑλλάδα, τὴν πατρίδα των, καὶ ἔτσι ὁ λαός, ὅστις στερημένος ἀπὸ τὰ μέσα τῆς προκοπῆς, ἐκατήντησεν εἰς ἀθλίαν κατάσταση, καὶ αὐτὴ αὔξαινε κάθε ἥμερα χειρότερα· διότι, ἂν εὑρίσκετο μεταξὺ τοῦ λαοῦ κανεὶς μὲ ὀλίγην μάθηση, τὸν ἐλάμβανε ὁ κλῆρος, ὅστις ἔχαιρε προνόμια, ἢ ἐσύρετο ἀπὸ τὸν ἔμπορο τῆς Εὐρώπης ὡς βοηθός του ἢ ἐγίνετο γραμματικὸς τοῦ προεστοῦ. Καὶ μερικοὶ μὴν ὑποφέροντες τὴν τυραννίαν τοῦ Τούρκου καὶ βλέποντας τὲς δόξες καὶ τὲς ἡδονὲς ὁπού,ὁποῦ ἀνελάμβαναν αὐτοί, ἄφηναν τὴν πίστη τους καὶ ἐγίνοντο Μουσουλμᾶνοι. 

Καὶ τοιουτοτρόπως κάθε ἥμερα ὁ λαὸς ἐλίγνευε καὶ ἐπτώχαινε.

Εἰς αὐτὴν τὴν δυστυχισμένη κατάσταση μερικοὶ ἀπὸ τοὺς φυγάδες γραμματισμένους ἐμετάφραζαν καὶ ἔστελναν εἰς τὴν Ἑλλάδα βιβλία, καὶ εἰς αὐτοὺς πρέπει νὰ χρωστοῦμε εὐγνωμοσύνη, διότι εὐθὺς ὁπού,ὁποῦ κανένας ἄνθρωπος ἀπό το λαὸ ἐμάνθανε τὰ κοινὰ γράμματα, ἐδιάβαζεν αὐτὰ τὰ βιβλία καὶ ἔβλεπε ποίους εἴχαμε προγόνους, τί ἔκαμεν ὁ Θεμιστοκλῆς, ὁ Ἀριστείδης καὶ ἄλλοι πολλοὶ παλαιοί μας, καὶ ἐβλέπαμε καὶ εἰς ποίαν κατάσταση εὑρισκόμεθα τότε. 

Ὅθεν μᾶς ἦλθεν εἰς τὸ νοῦ νὰ τοὺς μιμηθοῦμε καὶ νὰ γίνουμε εὐτυχέστεροι. Καὶ ἔτσι ἔγινε καὶ ἐπροόδευσεν ἡ Ἑταιρεία.

Ὅταν ἀποφασίσαμε νὰ κάμωμε τὴν Ἐπανάσταση, δὲν ἐσυλλογισθήκαμε οὔτε πόσοι εἴμεθα οὔτε πὼς δὲν ἔχομε ἅρματα οὔτε ὅτι οἱ Τοῦρκοι ἐβαστοῦσαν τὰ κάστρα καὶ τὰς πόλεις οὔτε κανένας φρόνιμος μᾶς εἶπε «ποῦ πᾶτε ἐδῶ νὰ πολεμήσετε μὲ σιταροκάραβα βατσέλα», ἀλλὰ ὡς μία βροχὴ ἔπεσε εἰς ὅλους μας ἡ ἐπιθυμία τῆς ἐλευθερίας μας, καὶ , καὶ ὁ κλῆρος μας καὶ οἱ προεστοὶ καὶ οἱ καπεταναῖοι καὶ οἱ πεπαιδευμένοι καὶ οἱ ἔμποροι, μικροὶ καὶ μεγάλοι, ὅλοι ἐσυμφωνήσαμε εἰς αὐτὸ τὸ σκοπὸ καὶ ἐκάμαμε τὴν Ἐπανάσταση.

Εἰς τὸν πρῶτο χρόνο τῆς Ἐπαναστάσεως εἴχαμε μεγάλη ὁμόνοια καὶ ὅλοι ἐτρέχαμε σύμφωνοι. Ὁ ἕνας ἐπῆγεν εἰς τὸν πόλεμο, ὁ ἀδελφός του ἔφερνε ξύλα, ἡ γυναῖκα του ἐζύμωνε, τὸ παιδί του ἐκουβαλοῦσε ψωμὶ καὶ μπαρουτόβολα εἰς τὸ στρατόπεδον καὶ ἐὰν αὐτὴ ἡ ὁμόνοια ἐβαστοῦσε ἀκόμη δύο χρόνους, ἠθέλαμε κυριεύσει καὶ τὴν Θεσσαλία καὶ τὴν Μακεδονία, καὶ ἴσως ἐφθάναμε καὶ ἕως τὴν Κωνσταντινούπολη.

 Τόσον τρομάξαμε τοὺς Τούρκους, ὁπού,ὁποῦ ἄκουγαν Ἕλληνα καὶ ἔφευγαν χίλια μίλια μακρά. Ἑκατὸν Ἕλληνες ἔβαζαν πέντε χιλιάδες ἐμπρός, καὶ ἕνα καράβι μιὰν ἄρμάδα. Ἄλλὰ δὲν ἐβάσταξε!.

Ἦλθαν μερικοὶ καὶ ἠθέλησαν νὰ γένουν μπαρμπέρηδες εἰς τοῦ κασίδη τὸ κεφάλι. Μᾶς πονοῦσε τὸ μπαρμπέρισμά τους. Μὰ τί νὰ κάμομε; Εἴχαμε καὶ αὐτουνῶν τὴν ἀνάγκη. Ἀπὸ τότε ἤρχισεν ἡ διχόνοια καὶ ἐχάθῃ ἡ πρώτη προθυμία καὶ ὁμόνοια. 

Καὶ ὅταν ἔλεγες τὸν Κώστα νὰ δώσει χρήματα διὰ τὰς ἀνάγκας τοῦ ἔθνους ἢ νὰ ὑπάγει εἰς τὸν πόλεμο, τοῦτος ἐπρόβαλλε τὸν Γιάννη.

Καὶ μ' αὐτὸν τὸν τρόπο κανεὶς δὲν ἤθελε οὔτε νὰ συνδράμει οὔτε νὰ πολεμήσει. Καὶ τοῦτο ἐγίνετο, ἐπειδὴ δὲν εἴχαμε ἕνα ἀρχηγὸ καὶ μίαν κεφαλή. 

Ἄλλὰ ἕνας ἔμπαινε πρόεδρος ἕξι μῆνες, ἐσηκώνετο ὁ ἄλλος καὶ τὸν ἔριχνε καὶ ἐκάθετο αὐτὸς ἄλλους τόσους, καὶ ἔτσι ὁ ἕνας ἤθελε τοῦτο καὶ ὁ ἄλλος τὸ ἄλλο. Ἰσως ὅλοι ἠθέλαμε τὸ καλό, πλὴν καθένας κατὰ τὴν γνώμη του. 

Ὅταν προστάζουνε πολλοί, ποτὲ τὸ σπίτι δὲν χτίζεται οὔτε τελειώνει. 

Ὁ ἕνας λέγει ὅτι ἡ πόρτα πρέπει νὰ βλέπει εἰς τὸ ἀνατολικὸ μέρος, ὁ ἄλλος εἰς τὸ ἀντικρινὸ καὶ ὁ ἄλλος εἰς τὸν Βορέα, σὰν νὰ ῆτον τὸ σπίτι εἰς τὸν ἀραμπᾶ καὶ νὰ γυρίζει, καθὼς λέγει ὁ καθένας. Μὲ τοῦτο τὸν τρόπο δὲν κτίζεται ποτὲ τὸ σπίτι, ἀλλὰ πρέπει νὰ εἶναι ἕνας ἀρχιτέκτων, ὁπού,ὁποῦ νὰ προστάζει πὼς θὰ γενεί.

 Παρομοίως καὶ ἡμεῖς ἐχρειαζόμεθα ἕναν ἀρχηγὸ καὶ ἕναν ἀρχιτέκτονα, ὅστις νὰ προστάζει καὶ οἱ ἄλλοι νὰ ὑπακούουν καὶ νὰ ἀκολουθοῦν. Ἀλλ' ἐπειδὴ εἴμεθα εἰς τέτοια κατάσταση, ἐξ αἰτίας τῆς διχόνοιας, μᾶς ἔπεσε ἡ Τουρκιὰ ἐπάνω μας καὶ κοντέψαμε νὰ χαθοῦμε, καὶ εἰς τοὺς στερνοὺς ἑπτὰ χρόνους δὲν κατορθώσαμε μεγάλα πράγματα.

Εἰς αὐτὴ τὴν κατάσταση ἔρχεται ὁ βασιλεύς, τὰ πράγματα ἡσυχάζουν καὶ τὸ ἐμπόριο καὶ ἢ γεωργία καὶ οἱ τέχνες ἀρχίζουν νὰ προοδεύουν καὶ μάλιστα ἢ παιδεία. Αὐτὴ ἡ μάθησις θὰ μᾶς αὐξήσει καὶ θὰ μᾶς εὐτυχήσει. Ἀλλὰ διὰ νὰ αὐξήσομεν, χρειάζεται καὶ ἡ στερέωσις τῆς πολιτείας μας, ἡ όποία γίνεται μὲ τὴν καλλιέργεια καὶ μὲ τὴν ὑποστήριξη τοῦ Θρόνου. 

Ὁ βασιλεύς μας εἶναι νέος καὶ συμμορφώνεται μὲ τὸν τόπο μας, δὲν εἶναι προσωρινός, ἀλλ' ἡ βασιλεία του εἶναι διαδοχικὴ καὶ θὰ περάσει εἰς τὰ παιδιὰ τῶν παιδιῶν του, καὶ μὲ αὐτὸν κι ἐσεῖς καὶ τὰ παιδιά σας θὰ ζήσετε. Πρέπει νὰ φυλάξετε τὴν πίστη σας καὶ νὰ τὴν στερεώσετε, διότι, ὅταν ἐπιάσαμε τὰ ἅρματα εἴπαμε πρῶτα ὑπὲρ πίστεως καὶ ἔπειτα ὑπὲρ πατρίδος. 

Ὅλα τὰ ἔθνη τοῦ κόσμου ἔχουν καὶ φυλάττουν μιὰ Θρησκεία. Καὶ αὐτοί, οἱ Ἑβραῖοι, οἱ όποῖοι κατατρέχοντο καὶ μισοῦντο καὶ ἀπὸ ὅλα τὰ ἔθνη, μένουν σταθεροὶ εἰς τὴν πίστη τους.

Νὰ  μὴν   ἔχεται   πολυτέλεια,  νὰ  μὴν   πηγαίνεται   εἰς  τοῦς  καφενέδες   καὶ  εἴς  τὰ  μπιλιάρδα .

Νὰ   δοθῆτε   εἰς   τᾶς   σπουδάς  σας ,  καὶ   καλλίτερα  νὰ  κοπιάσετε   ὁλίγον   δύο  καὶ  τρεῖς  χρόνους  καὶ  νὰ  ζήσετε    ἐλεύθεροι   εἵς   τὸ  ἐπίλοπο   τῆς   ζωῆς  σας ,  παρὰ  νὰ  περάσετε   τεσσάρους    πέντε   χρόνους   τὴ  νεότητά σας ,  καὶ  νὰ  μείνετε   ἀγράμματοι .  Νὰ   σκλαβωθῆτε    εἰς   τὰ  γράμματα  σᾶς    Νὰ   ἀακούετε     τᾶς     συμβουλὰς    τῶν   διδασκάλων   καὶ   γεροντοτέρων

καὶ  κατὰ   τὴν   παροιμία,  μύρια  ἡξευρε   καὶ    χίλια  μάθαινε .   ἡ   προκοπὴ σᾶς    καὶ   ἡ   μάθηση   σᾶς  νὰ   μὴν    γίνει    σκερπάρνι   μόνο  γιὰ  τὸ  ἀτομό  σας ,    ἀλλὰ   νὰ   κοιτάζει   τὸ  κάλο   τῆς   Κοινότητας ,  καὶ  μέσα   εἰς  τὸ  κάλο   αὐτὸ   εὐρίσκεται   καὶ  τὸ   δικόσας .

Ἐγώ, παιδιά μου, κατὰ κακὴ μοῦ τύχη, ἐξ αἰτίας τῶν περιστάσεων, ἔμεινα ἀγράμματος καὶ δια τοῦτο σᾶς ζητῶ συγχώρηση, διότι δὲν ὁμιλῶ καθὼς οἱ δάσκαλοι σᾶς. 

Σᾶς εἶπα ὅσα ὁ ἴδιος εἶδα, ἤκουσα καὶ ἐγνώρισα, δια νὰ ὠφεληθῆτε ἀπὸ τὰ ἀπερασμένα καὶ ἀπὸ τὰ κακὰ ἀποτελέσματα τῆς διχονοίας, τὴν ὁποίαν νὰ ἀποστρέφεσθε, καὶ νὰ ἔχετε ὁμόνοια. Ἐμᾶς μὴ μᾶς τηρᾶτε πλέον. 

Τὸ ἔργο μας καὶ ὁ καιρός μας ἐπέρασε. Καὶ αἱ ἡμέραι τῆς γενεᾶς, ἡ ὁποία σᾶς ἄνοιξε το δρόμο, θέλουν μετ' ὀλίγον περάσει. Τὴν ἡμέρα τῆς ζωῆς μας θέλει διαδεχθῇ ἡ νύκτα τοῦ θανάτου μας, καθὼς τὴν ἡμέραν τῶν Ἁγίων Ἀσωμάτων θέλει διαδεχθῇ ἡ νύκτα καὶ ἡ αὐριανὴ ἥμερα. 

Εἰς ἐσᾶς μένει νὰ ἰσάσετε καὶ νὰ στολίσετε τὸν τόπο, ὁπού,ὁποῦ ἡμεῖς ἐλευθερώσαμε· καί, δια νὰ γίνῃ τοῦτο, πρέπει νὰ ἔχετε ὡς θεμέλια τῆς πολιτείας τὴν ὁμόνοια, τὴν θρησκεία, τὴν καλλιέργεια τοῦ Θρόνου καὶ τὴν φρόνιμον ἐλευθερία.

Τελειώνω το λόγο μου.

Ζήτω ὁ Βασιλεύς μας Ὄθων! Ζήτω οἱ σοφοὶ διδάσκαλοι! Ζήτω ἡ Ἑλληνικὴ Νεολαία!

                                                   

ΤΑ ΟΣΤΑ ΤΟΥ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ

Το 1930, κατόπιν αιτήματος των Αρκάδων, ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος μεταφέρει τα οστά του Κολοκοτρώνη, που μέχρι τότε βρίσκονταν στην Αθήνα στο Α' Νεκροταφείο, στην Τρίπολη.
Τοποθετήθηκαν τότε τα κόκαλα του ήρωα σε ένα άρμα και η ιερή πομπή ξεκίνησε από την Αθήνα για την Τριπολιτσά, συνοδεία του πρωθυπουργού και άλλων επισήμων.
Από όπου περνούσε η πομπή, πλήθος κόσμου γονατιστοί υποδέχονταν τον ήρωα, που πατούσε σε όλη τη διαδρομή πάνω σε άνθη και δαφνόφυλλα. Δεν υπήρχαν μάτια που δεν έκλαψαν, δεν υπήρχε ψυχή που να μη ράγισε…
Έφτασαν λοιπόν στην Τρίπολη που σείονταν από τις επευφημίες του λαού και τις τιμητικές ομοβροντίες των κανονιών. Στο ναό του Αγίου Βασιλείου έγινε τρισάγιο για την ανάπαυση της ψυχής του αγωνιστή και όλη την ημέρα μέχρι το πρωί της επομένης συνέρρεε ο Λαός στην εκκλησία για να προσκυνήσει το ιερό κειμήλιο του Έθνους που το φρουρούσε όρθιο άγημα ενόπλων Ευζώνων. Την επομένη τα οστά τοποθετήθηκαν σε κρύπτη κάτω από το μαρμάρινο μνημείο των πεσόντων του 1821, που βρίσκεται στην πλατεία Άρεως της Τρίπολης.
Τον Απρίλιο του 1941 η Πατρίδα σκλαβώνεται από τις δυνάμεις του άξονα και η Τρίπολη βρίσκεται κάτω από ιταλική κατοχή. Διοικητής της ιταλικής φρουράς ήταν κάποιος Φεστούτσι, ο οποίος απαγόρευσε ρητά τον εορτασμό της 25ης Μαρτίου.
Την διαταγή, όμως, των δυνάμεων κατοχής έγραψε στα παλιά του τα παπούτσια ένας έμπορος της πόλης, που ήταν και δήμαρχός της, ο ηρωικός Ιωάννης Τσουτσάνης, ο οποίος τίμησε την 25η Μαρτίου του 1942, όσο πιο λαμπρά μπορούσε, με πανηγυρικούς λόγους, τραγούδια και με κατάθεση στεφάνων στο μνημείο των ηρώων.
Το έμαθε ο Ιταλός διοικητής και για να εκδικηθεί τον δήμαρχο που παράκουσε την εντολή, του στέλνει το βράδυ της ίδιας ημέρας στρατιώτες να βεβηλώσουν το μνημείο. Σπάνε λοιπόν οι Ιταλοί στρατιώτες την κρύπτη και πετούν τα οστά του ήρωα στην πλατεία…
Το συμβάν έτυχε να δει ένας υπάλληλος της δημαρχίας που αργά το βράδυ αψηφώντας την απαγόρευση κυκλοφορίας ειδοποιεί τον δήμαρχο για το ανοσιούργημα.
Αμέσως ο δήμαρχος ντύνεται και ξεκινά για την πλατεία. Δεν λογάριασε ούτε τη ζωή του ούτε ότι θα άφηνε ορφανά τα τέσσερα παιδιά του. Από κοντά και το ανήλικο παιδί του, ο δεκατριάχρονος Γιώργος που μάταια προσπαθούσε ο πατέρας του με φωνές και απειλές να τον πείσει να μη τον ακολουθήσει.
Μέσα σε τρομερή καταιγίδα και παίρνοντας όλες τις προφυλάξεις για να μη γίνουν αντιληπτοί, φτάνουν στην πλατεία και καθώς το σκοτάδι ήταν πηχτό ψάχνουν τυφλά με τα χέρια μέσα στις λάσπες κοντά στο μνημείο για να βρουν τα κόκαλα του ήρωα. Βρήκαν τέσσερα – πέντε από αυτά. Τα έβαλαν σε ένα τσουβάλι από ζάχαρη που είχαν μαζί τους, τα έφεραν στο σπίτι, τα έπλυναν, τα αρωμάτισαν και το ξημέρωμα της επομένης μέρας πήγαν και πάλι στο μνημείο, για να μαζέψουν ό,τι είχε απομείνει από τον ήρωα. Απεκατέστησαν την κρύπτη και τοποθέτησαν πάλι τα οστά του Κολοκοτρώνη στη θέση τους.
Έξαλλος τότε ο Φεστουτσι βρίσκει τον δήμαρχο στην πλατεία και παρουσία του κόσμου τον χαστουκίζει, για να τον ταπεινώσει για την αυθάδειά του. Φορτισμένος ο γενναίος δήμαρχος από ό,τι συνέβη γυρνά στον Ιταλό διοικητή και του απαντά, όπως ξέρει το γένος του: «Μάζεψε τα χέρια σου, Ιταλέ, γιατί ο πόλεμος δεν κρίθηκε ακόμη. Μάζεψε τα μη χρειαστεί να 'ρθεις σε εμένα για να σωθείς…». Θα τον κρέμαγε τον δήμαρχο ο Ιταλός, αν δεν τον έσωζε η απίστευτη περιφρόνησή του για τον θάνατο...
Έκτοτε το 1971 στην πλατεία του Άρεως στην Τρίπολη στήθηκε ανδριάντας του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη. Και από το 1993 τα οστά βρίσκονται στην βάση του μνημείου αυτού, σε ειδική κρύπτη, για να θυμίζουν στο γένος μας ότι δεν υπάρχει μεγαλύτερη αξία από την ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ...
______
Ο Γιώργος Τσουτσάνης, το παιδί του δημάρχου, έγινε ένας πολύ επιτυχημένος επιχειρηματίας και ζει σήμερα στο Λουτράκι.

Φωτογραφία από την υποδοχή των οστών στον σιδηροδρομικό σταθμό της Τρίπολης στις 10 Οκτώβρη 1930.

10 Οκτώβρη 1930, 5 μ.μ.: Η πομπή με τη λάρνακα έχει φτάσει στον σιδηροδρομικό σταθμό της Τρίπολης

Φρουρά ευζώνων φυλάει τα οστά μέσα στον Ι. Ν. Αγίου Βασιλείου Τριπόλεως στις 11 Οκτωβρίου 1930

Πέμπτη 9 Οκτωβρίου 1930: Η πομπή με τα οστά του Θ. Κολοκοτρώνη στην οδό Σταδίου. Η σπάνια αυτή φωτογραφία δημοσιεύθηκε στο περιοδικό L' Illustration της Αλεξάνδρειας στο τεύχος της 25ης Οκτωβρίου 1930. (Αρχείο Ν. Γρηγοράκη)

Φωτογραφία από την πομπή. Διακρίνεται ο Ελευθέριος Βενιζέλος

Από την υποδοχή των επισήμων στον Ι. Ν. Αγίου Βασιλείου Τριπόλεως για τη μεταφορά των οστών του Κολοκοτρώνη στο Ηρώο.

Ο πρωθυπουργός συμμετέχει στην τελετή.

Κατάθεση στεφάνων από τον νομάρχη Αρκαδίας

Από αριστερά: Γ. Δεμάγγος, Γ. Βλάμης, Σ. Μαντζιώρος, Κ. Μπουζαρέλας, Χ. Καραλής

Εορτασμός της εκατονταετηρίδας και τοποθέτηση των οστών του Κολοκοτρώνη στο Ηρώο της Πλατείας Άρεως στην Τρίπολη

Πυροβόλα για απόδοση τιμητικών πυροβολισμών για τη μεταφορά των οστών του Κολοκοτρώνη και τον εορτασμό της εκατονταετηρίδας.

Από το τραπέζι που ακολούθησε την εκδήλωση

Το Ηρώον που τοποθετήθηκαν τα οστά.

Θεόδωρος Κολοκοτρώνης - Ο Γέρος του Μοριά (1770-1843)

                      





                                        


                                                

                    

Στρατηγός Θεόδωρος Κολοκοτρώνης

Σταμάτησα και είδα ένα εκκλησάκι , κατέβηκα από το άλογο μου, το έδεσα σε ένα δέντρο και πήγα και γονάτισα και είπα : 'Παναγιά μου... και τα μάτια μου γιομίσανε δάκρυα....Παναγιά μου, βοήθα και πάλι τούς Έλληνες να ψυχωθούνε...Βοήθα τους να βρούνε το δρόμο για τη Λευτεριά...''

Στρατηγός Θεόδωρος Κολοκοτρώνης

Σὰν σήμερα πέθανε ὁ Θεόδωρος Κολοκοτρώνης

Σαν σήμερα πέθανε ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης
Θεόδωρος Κολοκοτρώνης
1770 – 1843
Απεβίωσε: 4 Φεβρουαρίου 1843, Αθήνα
Κηδεύτηκε: Πρώτο Νεκροταφείο Αθηνών, Αθήνα
Σύζυγος: Αικατερίνη Καρούσου
Παιδιά: Ιωάννης (Γενναίος) Κολοκοτρώνης, Πάνος Κολοκοτρώνης, Κωνσταντίνος Θ. Κολοκοτρώνης, Ελένη Κολοκοτρώνη
Γονείς: Ζαμπία Κωτσάκη, Κωνσταντής Κολοκοτρώνης
Ηγετική μορφή της Ελληνικής Επανάστασης, που έδρασε στην Πελοπόννησο και εξ αυτού του λόγου είναι γνωστός και ως «Γέρος του Μωριά».
Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης γεννήθηκε «εις τα 1770, Απριλίου 3, την Δευτέρα της Λαμπρής... εις ένα βουνό, εις ένα δέντρο αποκάτω, εις την παλαιάν Μεσσηνίαν, ονομαζόμενον Ραμαβούνι», όπως αναφέρει στα Απομνημονεύματά του. Ήταν γιος του κλεφτοκαπετάνιου Κωνσταντή Κολοκοτρώνη (1747-1780) από το Λιμποβίσι Αρκαδίας και της Γεωργίτσας Κωτσάκη, κόρης προεστού από την Αλωνίσταινα Αρκαδίας. Η οικογένεια των Κολοκοτρωναίων από το 16ο αιώνα, που εμφανίζεται στο προσκήνιο της ιστορίας, βρίσκεται σε αδιάκοπο πόλεμο με τους Τούρκους. Μονάχα από το 1762 έως το 1806, 70 Κολοκοτρωναίοι εξοντώθηκαν από τους κατακτητές.
Το 1780, ήταν 10 ετών, όταν ο πατέρας του σκοτώθηκε από τους Τούρκους, ένα γεγονός που σημάδεψε τη ζωή του. Στα 17 του έγινε οπλαρχηγός του Λεονταρίου και στα 20 του νυμφεύτηκε την κόρη του τοπικού προεστού Αικατερίνη Καρούσου. Το 1806, κατά τη διάρκεια του μεγάλου διωγμού των κλεφτών από τους κατακτητές, κατόρθωσε να διασωθεί και να καταφύγει στη Ζάκυνθο, όπου κατατάχθηκε στον αγγλικό στρατό κι έφθασε μέχρι το βαθμό του ταγματάρχη. Το 1818 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία και στις αρχές του 1821 αποβιβάστηκε στη Μάνη για να λάβει μέρος στον επικείμενο Αγώνα.
Στις 23 Μαρτίου του 1823 συμμετείχε στο υπό τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη στρατιωτικό σώμα που κατέλαβε την Καλαμάτα, σηματοδοτώντας την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης. Αμέσως μετά έβαλε σκοπό να καταλάβει την Τριπολιτσά, το διοικητικό κέντρο των Οθωμανών στον Μωριά, γιατί αλλιώτικα δεν θα μπορούσε να επικρατήσει η επανάσταση, όπως πίστευε. Η νίκη των Ελλήνων στο Βαλτέτσι (13 Μαΐου 1821) και η άλωση της Τριπολιτσάς (23 Σεπτεμβρίου 1821), που οφείλονται αποκλειστικά και μόνο στον Κολοκοτρώνη, τον επέβαλαν ως αρχηγό του επαναστατικού στρατού της Πελοποννήσου.
Στη μάχη των Δερβενακίων (26 - 28 Ιουλίου 1822), όπου καταστράφηκε ο στρατός του Δράμαλη, αναδείχθηκε η στρατηγική του ιδιοφυΐα και η κυβέρνηση Κουντουριώτη τον διόρισε αρχιστράτηγο των επαναστατικών δυνάμεων. Η ίδια, όμως, κυβέρνηση θα τον φυλακίσει στην Ύδρα, κατά τη διάρκεια των εμφύλιων συρράξεων των ετών 1823 και 1824, όπου είχε πρωταγωνιστικό ρόλο. Θα τον απελευθερώσει τον Μάιο του 1825, όταν ο Ιμπραήμ απειλούσε να καταστείλει την επανάσταση και θα του αναθέσει εκ νέου την αρχιστρατηγία του Αγώνα. Μετρ του κλεφτοπολέμου και της «καμμένης γης», θα κατορθώνει να κρατήσει ζωντανή την επανάσταση μέχρι τη Ναυμαχία του Ναβαρίνου (7 Οκτωβρίου 1827).
Μετά την απελευθέρωση συντάχθηκε με τον Ιωάννη Καποδίστρια κι έγινε ένα από τα επιφανή στελέχη του Ρωσικού Κόμματος. Κατά τη διάρκεια της Αντιβασιλείας διώχθηκε ως αντιβασιλικός και καταδικάσθηκε σε θάνατο τον Μάιο του 1834. Μετά την ενηλικίωσή του, ο Όθωνας του χάρισε την ποινή, τον διόρισε σύμβουλο της Επικρατείας και τον ονόμασε αντιστράτηγο.
Τα τελευταία χρόνια της ζωής του, ο Κολοκοτρώνης τα πέρασε στην Αθήνα με την ερωμένη του Μαργαρίτα Βελισσάρη (η σύζυγός του είχε πεθάνει το 1820), στο ιδιόκτητο σπίτι του, στη γωνία των σημερινών οδών Κολοκοτρώνη και Λέκκα. Την ίδια περίοδο υπαγόρευσε στον Γεώργιο Τερτσέτη τα απομνημονεύματά του, που κυκλοφόρησαν το 1851 με τον τίτλο «Διήγησις συμβάντων της ελληνικής φυλής από τα 1770 έως τα 1836» και τα οποία αποτελούν πολύτιμη πηγή για την Ελληνική Επανάσταση.
Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης πέθανε από εγκεφαλικό επεισόδιο στις 4 Φεβρουαρίου του 1843, λίγο μετά την επιστροφή στο σπίτι του από δεξίωση στα Ανάκτορα. Από τον γάμο του με την Αικατερίνη Καρούσου απέκτησε τέσσερα παιδιά: τον Πάνο (1798-1824), τον Γενναίο (1806- 1868), τον Κολλίνο (1810-1848) και την Ελένη, ενώ από τη σχέση του με τη Μαργαρίτα Βελισσάρη τον Παναγιωτάκη (1836-1893), τον οποίο αναγνώρισε με τη διαθήκη του.

Αὐτὴ ἦταν ἡ συγκλονιστική ἀπολογία του Κολοκοτρώνη!

Αὐτὴ ἦταν ἡ συγκλονιστική ἀπολογία του Κολοκοτρώνη!Ἡ ἀπολογία του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη ὅπως καταγράφεται ἀπὸ το ΓΕΣ καὶ ἀπὸ το βιβλίο του ταξιάρχου Γεωργίου Καραμπατσόλη «Η δίκη των στρατηγῶν Θεόδωρου Κολοκοτρώνη καὶ Δημητρίου Πλαπούτα».Ὁ Θόδωρος Κολοκοτρώνης, πρωταγωνιστής στὴν Ἐπανάσταση του 1821, στρατηγός, πολιτικός, πληρεξούσιος καὶ σύμβουλος της Ἐπικράτειας, ἔμεινε γνωστός καὶ ὥς Γέρος του Μοριά.Το 1833, ὅμως, οι διαφωνίες του με την Ἀντιβασιλεία τον ὁδήγησαν, μαζί με ἄλλους ἀγωνιστές, στὶς φυλακές του Ιτς-Καλέ στὸ Ναύπλιο με την κατηγορία της ἐσχάτης προδοσίας.Ἡ ἀπολογία τουΠρόεδρος: Ὁρκίζομαι νὰ εἴπω την ἀλήθεια καὶ μόνη την ἀλήθεια εἰς ὁ,τι ἐρωτηθῶ.Ὁρκίζομαι. (Κάθονται ὅλοι στὶς θέσεις τους).Πώς ὀνομάζεσαι;Θεόδωρος Κολοκοτρώνης.Ἀπὸ πού κατάγεσαι;Ἀπὸ το Λιμποβίσι της Καρύταινας.Πόσων ἐτῶν εἶσαι;Ἑξῆντα τέσσερων.Τι ἐπάγγελμα κάνεις;Στρατιωτικός. Στρατιώτης ἤμουνα. Κράταγα ἐπὶ 49 χρόνια στὸ χέρι το ντουφέκι καὶ πολεμοῦσα νύχτα μέρα γιὰ την πατρίδα. Πείνασα, δίψασα, δὲν κοιμήθηκα μία ζωή. Εἶδα τους συγγενεῖς μου νὰ πεθαίνουν, τ΄ ἀδέρφια μου νὰ τυραννιοῦνται καὶ τα παιδιά μου να ξεψυχάνε μπροστά μου. Μα δε δείλιασα. Πίστευα πως ο Θεός είχε βάλει την υπογραφή του για τη λευτεριά μας και πως δεν θα την έπαιρνε πίσω.Τι ἀπολογεῖσαι γιὰ την κατηγορία ποῦ σου ἀποδίδεται;Τον ἀπερασμένο Ἰούλη διάηκα στὴν Τριπολιτσά γιὰ νὰ στεφανώσω εν' ἀντρόγενο. Ἀπῶ κεῖ τράβηξα, μαζί με τὴ νύφη μου, γιὰ το μοναστήρι της Ἅγια- Μονῆς. Την παραμονή της Παναγιᾶς ἦρθε κι ὁ Ρώμας στὴν Καρύταινα ὅπου καθίσαμε κάνα δύο μέρες. Ἔπειτα ὁ Ρώμας ἔφυγε κι ἐγὼ γύρισα στὴν Τριπολιτσά στὶς 18 τ' Αὐγούστου.Εἶχες προηγουμένως ἄλλες συναντήσεις με το Ρώμα;Δὲν εἶχα πρίν καμία συνάντηση μαζί του. Τον ἀντάμωσα γιὰ πρώτη φορά στὴν Τριπολιτσά. Μακριές ὁμιλίες δὲν εἴχαμε. Τρώγαμε ὅμως μαζί.Καὶ τι λέγατε;Τα συνηθισμένα ὅπου λένε οἱ ἄνθρωποι ὅταν τρῶνε ἀντάμα ψωμί.Δὲν εἶχες την περιέργεια νὰ ρωτήσεις τον Ρώμα γιὰ τα ὅσα διέδιδε περί Ἀντιβασιλείας;Καμία περιέργεια δὲν ἔβαλα στὸ νοῦ μου.Τον ἄλλον καιρό τι ἔκανες στὴν Τριπολιτσά;Πάγαινα στὸ παζάρι. Σύναζα τους χωριάτες καὶ τους μίλαγα ἐπειδής ἤτανε ἐρεθισμένοι ἀπὸ κείνους τους διαβόλους τα νόμιστρα. Τους ἔλεγα: «Βρὲ τσομπάνηδες, τι πλερώνατε τον καιρό της τουρκιᾶς καὶ τι πλερώνετε τώρα; Δὲν πλερώνετε τώρα λιγότερα ἀπ' τον καιρό της τουρκιᾶς;». Καὶ τους τ' δειχθῆναι με παραδείγματα.Τον πρίγκιπα Μπρέντ τον γνωρίζεις;Ναί, τον γνωρίζω. Ἦρθε μάλιστα στὴν Τριπολιτσά γιὰ νὰ δῆ το Ρώμα. Σὰ μπατζανάκης του ποῦ εἶναι.Τι παράγγειλες μ' αὐτὸν στὸ γιὸ σου το Γενναῖο στ΄ Ανάπλι;Τίποτα. Οὔτε εἶχα καί τίποτα να του παραγγείλω.Ποιοί ἄλλοι ἦταν τότε στὴν Τριπολιτσά;Ὁ Νικηταράς καὶ Πλαπούτας ποῦ εἴχανε ἔρθει ἀπ' τα χωριά τους.Τι ἄκουσες περί μιᾶς ἀναφοράς ἐναντίον της Αντιβασιλείας καὶ των Βαυαρών;Δὲν ἄκουσα τίποτα οὔτε καί μου μίλησε ποτέ κανείς γιὰ καμία τέτοια ἀνά-φορά.Δὲν ἄκουσες τίποτα;Ὄχι.Γνωρίζεις τους ληστές Κοντοβουνήσιο, Μπαλκανά καὶ Καπογιάννη;Τον Κοντοβουνήσιο τον γνωρίζω ἀπ' τον ἐμφύλιο πόλεμο. ὁ Μπαλκανάς ἤτανε γουρνοβοσκός. Τον κατάτρεχα. Δύο φορές μου 'φύγε ἀπ' τα σίδερα. Τον Καπογιάννη δὲν τον γνωρίζω.Τον γραμματικό του Κοντοβουνίσιου, Χρῆστο Νικολάου, τον ξέρεις;Ναὶ. Είν' ἕνα ξόανο παρέλασαι.Τον Ἀλωνιστιώτη τον γνωρίζεις;Τον γνωρίζω, εἶναι μάλιστα και συγγενής μου.Ἤξερες πῶς θὰ πήγαινε στη Λιβαδειά;Όχι, δεν το ήξερα. Απ' τον κόσμο το ἄκουσα πὼς πῆγε.Δὲν τον εἶχες δεῖ προηγουμένως;Ὄχι.(Δείχνοντάς το). Εἶναι ἀληθινό αὐτὸ το γράμμα του Ὑπουργοῦ τῶν Ἐξωτερικῶν της Ρωσίας πρὸς ἐσένα;Ναὶ, εἶναι.Πώς πῆρε ἀφορμὴ νὰ σου γράψει ὁ Ρῶσος ὑπουργός;Ἦταν ἀπάντηση σ' ἕνα δικό μου γράμμα. Πήρ' ἀφορμὴ γιὰ νὰ του γράψω ἀπὸ τοῦτο δῶ το περιστατικό: Ἅμα ἦρθε ὁ Βασιλιάς μας, ὁ πρεσβευτής της Ρωσίας Ρούκμαν ἄφησε ἕνα γράμμα του στὸ περιβόλι μου συστήνοντάς με στοὺς Ρώσους καπετάνιους του Αἰγαίου. Γι' αὐτό ἔκαμα κι ἐγώ ἕνα ἴδιο γράμμα συστήνοντας αὐτὸν καὶ το ναύαρχό τους Ρίκορντ σε δικούς μας. Δὲ μου πέρασε ἡ ἰδέα πῶς αὐτὸ βλάφτει εἴτε είν' εμποδισμένο. Τόκαμα ἀπὸ λεπτότητα.Τι ἄλλο ἔγραφες σ' αὐτὸ το γράμμα;Τίποτις ἄλλο ἀπ' τη σύσταση. Ὅσο γιὰ το γράμμα ποῦ ἔλαβα ἔλεγε ν' ἀγαποῦμε το βασιλιά μας καὶ τη θρησκεία μας. Ἄλλο δὲ θυμοῦμαι. Σ' αὐτὸ φαίνεται τι μου γράφει ὁ Ρῶσος ὑπουργός, φανερώνοντας ἔτσι με πιὸ πνεῦμα τούγραψα κι ἐγὼΠότε ἔφυγες γιὰ τελευταία φορά ἀπὸ δω;Δὲ θυμᾶμαι καλά. Θαρρῶ στὶς ἀρχὲς του Ἰούλη. Ἤτανε ἡ πρώτη φορά ποῦ 'φυγα ἀπὸ ὅταν ἦρθε ὁ βασιλιάς.Καὶ γιατί ἔφυγες;Ἡ αἰτία ὅπου μ' ἔκανε ν' ἀφήσω την ἐδῶ ἥσυχη ζωή μου εἶναι, πρῶτο γιατί ἐγὼ εἶμαι βουνίσιος καὶ με πειράζει ἡ ζέστη, δεύτερο γιὰ νὰ στεφανώσω ἕνα ἀντρόγενο καὶ τρίτο γιατί μούγραψε ὁ γιὸς μου ο Γενναῖος μὴν ἀρρωστήσω καὶ γι' αὐτὸ καθόμουνα στὴν Τριπολιτσά γιὰ τον καθαρό ἀέρα.Καὶ σ' ὅσους ἀρχόντουσαν νὰ σε ἰδοῦν τι τους ἔλεγες;Τους συμβούλευα, καθώς ἔκανα καὶ στὴν Ἅγια-Μονή, ὅπου ἔβαλα λόγο γι' αὐτὸ.Ἔχεις ἄλλο τίποτα νὰ πεῖς γιὰ ὅσα σε κατηγοροῦν;Τούτῳ δῶ μονάχα. Μετά το φόνο του Κυβερνήτη ἡ Πατρίδα ἤτανε χωρισμένη στὰ δύο. Ἐγώ ἅμα ἔμαθα το διορισμό του Βασιλιά, ἔκαμα τὴ σημαία του καὶ σύναξα κι ὅλους τους φίλους μου καὶ κάμαμε μίαν ἀναφορά στὴ Βαυαρία φανερώνοντας την ἀφοσίωσή μας. Ὅταν ήρθ' ο Βασιλιάς σκόρπισα τους ἀνθρώπους μου κι ἡσύχασα.Τότε, γιατί ἀντενέργησες στὸ βασιλιά σου καὶ στὴν Ἀντιβασιλεῖα.Ἐγώ ν' ἀντενεργήσω; Μὰ δὲ ξέρετε λοιπόν κι ἐσεῖς οἱ ἴδιοι κι ὅλοι οἱ Ἕλληνες πόσο πάσκισα στὸν καιρό του σηκωμού ν' ἀποχτήσει το ἔθνος κεφαλή καὶ νὰ μου λείψουν οἱ φροντίδες; Ἅμα ὁ Θεός μου 'δῶσε Βασιλέα, ἐγώ εἶπα σ' ὅλους τους φίλους μου: «Τώρα είμ' εὐτυχισμένος. Θὰ κρεμάσω την κάπα μου στὸν κρεμανταλά καὶ θὰ πλαγιάσω στὴν καλύβα μου ν' ἀποθάνω ἥσυχος κι εὐχαριστημένος».Αὐτὰ εἶπε ὁ Γέρος καὶ κάθισε στὸν πάγκο του, ἐνῶ στὴν αἴθουσα ἁπλώθηκε βαθιά σιωπή καὶ ἀγωνία.Στὶς 25 Μαΐου 1834, μαζί με τον Πλαπούτα, καταδικάστηκε σε θάνατο.

ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ

ΣΆΝ ΣΉΜΕΡΑ Ἤ Ἅλωση της Τριπολιτσάς καὶ ὁ Κολοκοτρώνης

ΣΆΝ ΣΉΜΕΡΑ Ἤ Ἅλωση της Τριπολιτσάς καὶ ὁ Κολοκοτρώνης
Ἤ Ἅλωση της Τριπολιτσάς: Ἀπὸ τις κορυφαῖες στιγμές της Ἐπανάστασης του '21, κατά την ὁποῖα ἀναδείχθηκε ὁ στρατηγικός νοῦς του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη.
Ἀπὸ τις πρῶτες μέρες του ἐθνικοῦ ξεσηκωμοῦ, ὁ Κολοκοτρώνης εἶχε συλλάβει την ἰδέα της πολιορκίας καὶ της ἅλωσης της Τριπολιτσάς (σημερινῆς Τρίπολης), ἐπειδή κατεῖχε στρατηγική θέση καὶ ἦταν το διοικητικό κέντρο της Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας στὸν Μωριᾶ
Την Τριπολιτσά εἶχε την ἕδρα του ὁ Μόρα-Βαλεσί, ὁ στρατιωτικός διοικητής της Πελοποννήσου, με ὅλο το χαρέμι καὶ τα πλούτη του, ἐκεῖ ζοῦσε ὁ μισός τουρκικός πληθυσμός της Πελοποννήσου καὶ την ὑπερασπιζόταν σημαντικός ἀριθμὸς ἐνόπλων σωμάτων. Με λίγα λόγια ἦταν μία ἐπικίνδυνη ἐχθρικὴ ἑστία, ἡ ὁποῖα ἐάν δὲν ἐξουδετερωνόταν θὰ ἦταν μία διαρκής ἀπειλή γιὰ τις ἐπαναστατημένες ἐπαρχίες της Πελοποννήσου.
Ἡ στρατηγική σύλληψη του Κολοκοτρώνη δὲν ἔγινε ἀμέσως ἀποδεκτὴ, ἐπειδή προϋπέθετε ὀργανωμένο στρατό, ποὺ δὲν ὑπῆρχε
Ὁ Κολοκοτρώνης με ἐπιμονή καὶ πειστικότητα ἀντέστρεψε το ἀρνητικό γιὰ την ἄποψη του κλίμα μεταξύ τών ὁπλαρχηγῶν κι ἔτσι στὰ μέσα Ἀπριλίου ἀποφασίστηκε ὁ ἀποκλεισμός της Τριπολιτσάς σε πρώτη φάση, ὥστε νὰ διακοπεῖ κάθε δυνατότητα ἐπικοινωνίας καὶ ἐφοδιασμοῦ της πόλης. Ἀρχιστράτηγος της ἐπιχείρησης ὁρίσθηκε ὁ Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης, ἀλλὰ ἰθύνων νοῦς της ἦταν ὁ Κολοκοτρώνης, το σχέδιο του ὁποίου τηρήθηκε κατά γράμμα.
Μέχρι τις ἀρχές Μαΐου του 1821 ἡ ἐπαναστάτες εἶχαν περιζώσει την Τριπολιτσά σ' ἕνα κύκλο ποὺ περιλάμβανε τις περιοχές Πάπαρι, Βλαχοκερασιά, Διάσελο, Ἀλωνίσταινα καὶ Βέρβενα. Τότε ἔφθασε ἡ πληροφορία ὅτι ὁ Μουσταφάμπεης με 3.500 ἄνδρες προερχόμενος ἀπὸ τα Γιάννινα εἶχε διασπάσει την πολιορκία ἀπὸ τα ἀνατολικά καὶ εἶχε εἰσέλθει στὴν πόλη.
Ἦ ἐπιχείρηση κινδύνευε, καθώς τις ἑπόμενες μέρες τέθηκε σε καταδίωξη του Κολοκοτρώνη καὶ των ἄλλων ὁπλαρχηγῶν ποὺ πολιορκοῦσαν την Τριπολιτσά. Οἱ δύο σημαντικές ἧττες πού ὑπέστη στό Βαλτέτσι (12 Μαΐου) καὶ στὰ Δολιανά (18 Μαΐου), ὄχι μόνο ἀναπτέρωσαν το ἠθικό στό ἑλληνικό στρατόπεδο, ἀλλὰ συνέβαλαν καταλυτικά στὴν Ἅλωση της Τριπολιτσάς.
Ἥ δύναμη των πολιορκητῶν συνεχῶς ἐνισχυόταν καὶ τις παραμονές της Ἅλωσης εἶχε φθάσει τους 10.000 ἄνδρες Ὁ κλοιός γύρω ἀπὸ την Τριπολιτσά έσφιγγε διαρκώς καὶ ἡ πόλη ὑπέφερε Οἱ ἐναποθήκευες των τροφίμων εἶχαν σχεδόν ἀδειάσει, τα χρήματα εἶχαν ἐξαντληθεῖ καὶ οἱ ἀρρώστιες θέριζαν. Στήν πόλη ὑπῆρχαν 35.000 ψυχές, Τοῦρκοι, Χριστιανοί, Ἀλβανοί καὶ Ἑβραῖοι.
Τότε ὁ Κολοκοτρώνης συνέλαβε την ἰδέα νὰ κατασκευαστεῖ περιφερειακή τάφρος γύρω ἀπὸ την πόλη γιὰ νὰ δυσκολέψει περισσότερο τὴ ζωή των πολιορκημένων. Ἤ τάφρος κατασκευάστηκε ταχύτατα ἀπὸ τους χωρικούς καὶ ἡ ὅλη τοποθεσία ὀνομάστηκε Γράνα. Γύρω καὶ πίσω ἀπὸ αὐτή τοποθετήθηκαν τα τέσσερα ἑλληνικά σώματα, με ἐπὶ κεφαλῆς τους Κολοκοτρώνη, Μαυρομιχάλη, Γιατράκο καὶ Αναγνωσταρά. Οἱ ἐπαναστάτες εἶχαν στὴ διάθεσή τους ἕνα παμπάλαιο κανόνι καὶ οἱ πολιορκούμενοι 30.
Ἀπόντος του Μόρα-Βαλεσί, Χουρσίτ Πασᾶ, ὁ Μουσταφάμπεης, πού εἶχε το γενικό πρόσταγμα στὴν πόλη, ἀντιλήφθηκε γρήγορα την κίνηση του Κολοκοτρώνη καὶ στὶς 18 Αὐγούστου ἐνήργησε ἐπιθέση με ἱππικό γιὰ νὰ διασπάσει τον κλοιό των Ἑλλήνων Ἀπέτυχε καὶ οἱ δυνάμεις του ἀπέστρεψαν στὴν πόλη ἔχοντας ὑποστεῖ μεγάλες ἀπώλειες
Μπέηδες καὶ ἀγάδες ἀρχίσαν τότε νὰ συσκέπτονται γιὰ τους ὄρους της παράδοσης, καθώς δὲν ὑπῆρχε ἐλπίδα σωτηρίας.
Ὅμως τους πρόλαβε ἕνας ἁπλός στρατιώτης, ὁ Μανώλης Δούνιας ἀπῶ τον Πραστό Κυνουρίας. Στὶς 23 Σεπτεμβρίου 1821, ἡμέρα Παρασκευή, μαζί με δύο συντρόφους του ἀναρριχήθηκε στὰ τείχη της πόλης ποὺ ἔφθαναν τα πεντέμισι μέτρα ὕψος καὶ εἰσῆλθε στὴν Τριπολιτσά, ἐκμεταλλευόμενος τὴ γνωριμία του με τον φύλακα του προμαχῶνα
Ἀφοῦ τον ἐξουδετέρωσε, ἄνοιξε την Πύλη του Μυστρᾶ καὶ οἱ ἕλληνες ἐπαναστάτες εἰσόρμησαν στὴν πόλη. Οἱ κάτοικοί της ἀντιστάθηκαν, χωρίς ἐπιτυχία, ἐπὶ δίωρο.
Ἐπακολούθησε ἄγρια σφαγή του πληθυσμοῦ καὶ πρωτοφανές πλιάτσικο. Μάταια οἱ ὁπλαρχηγοί προσπαθοῦσαν νὰ συγκρατήσουν τους μαινόμενους ἐπαναστάτες «Το ασκέρι, ὁποῦ ήτονον μέσα, το Ἑλληνικόν, ἔκοβε καὶ ἐσκότωνε, ἀπὸ Παρασκευή ἑως Κυριακή, γυναῖκες, παιδιά καὶ ἄνδρες, τριάντα δύο χιλιάδες, μία ὥρα ὁλόγυρα της Τριπολιτσάς. Ἕνας υδραίος ἔσφαξε ἐνενῆντα Ἕλληνες σκοτώθηκαν ἑκατόν» γράφει στὰ Ἀπομνημονεύματά του ὁ Κολοκοτρώνης.
Ἤ ἐκδικητική μανία τῶν ἐπαναστατῶν ἐκδηλώθηκε ὄχι μόνο σε βάρος των Τούρκων, ἀλλά καὶ των Ἑβραίων ποὺ εἶχαν δείξει ἐχθρικὴ στάση ἀπέναντι στὴν Ἐπανάσταση, καὶ των Ἑλλήνων ποὺ εἶχαν χαρακτηριστεῖ τουρκολάτρες, ὅπως ὁ πρόκριτος Σωτήρης Κουγιάς.
Ἀντίθετα, οἱ Ἀλβανοί της Τριπολιτσάς ἀποχώρησαν συντεταγμένα με τὴ συνοδεία ἑλλήνων μαχητῶν, καθώς εἶχαν ἔλθει σε συμφωνία με τον ἴδιο τον Κολοκοτρώνη.
Ἤ Ἅλωση της Τριπολιτσάς ἀποτέλεσε σταθμό γιὰ την ἑδραίωση καὶ την ἐξελίξη της Ἐπανάστασης Ὁλόκληρη ἡ Πελοπόννησος βρισκόταν στὰ χέρια των Ἑλλήνων, ἐκτὸς των φρουρίων, Πατρῶν, Μεθώνης, Κορώνης καὶ Ναυπλίου, τα ὁποῖα πολιορκοῦνταν στενά.

Η πονηριά του Κολοκοτρώνη κατά την κατάληψη της Πρωτεύουσας της Ζακύνθου

Η πονηριά του Κολοκοτρώνη κατά την κατάληψη της Πρωτεύουσας της Ζακύνθου

Τό Μάρτιο του 1811, τα στρατεύματα τα βρετανικά στρατεύματα της Ζακύνθου εἰσβάλουν στὴ Λευκάδα, γιὰ να καταλάβουν το κάστρο νησιοῦ, ποῦ εἶχε καταληφθεῖ ἀπὸ τους Γάλλους. Η συνολική ἰσχῦς τῶν στρατιωτῶν ὑπολογιζόταν γύρω στὶς 3.000 (Βρετανοί, Κορσικανοί, Ἕλληνες, Καλαβρέζοι , Σικελοί).

Ἀνάμεσα τους ἦταν ὁ Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, λοχαγός στὸ πρῶτο ἑλληνικό Σύνταγμα ἐλαφρὺ πεζικό του Δούκα της Ὑόρκης, ἐπὶ κεφαλῆς σε 500 Ἕλληνες. Ἐκεῖνοι ἔφτασαν στὸ πρῶτο γαλλικό ὀχυρό, ποῦ ὑπερασπιζόταν κυρίως ἀπὸ ἄνδρες ἀπὸ το Σούλι. Ὁ Κολοκοτρώνης, προσπαθῶντας νὰ μὴν χυθεῖ ἀδελφικὸ αἷμα, φώναξε στοὺς συμπατριῶτες του νὰ ἐγκαταλείψουν το γαλλικό ὀχυρὸ , ἀλλὰ ἀρνήθηκαν. Ἔγινε ἄγρια ἐπίθεση καὶ, μετά ἀπὸ μία σύντομη μάχη, το φρούριο καταλήφθηκε. Δεκάδες Ἕλληνες ἀπὸ το Σούλι, βρίσκονται νεκροί.
Ὁ δρόμος πρὸς τήν πρωτεύουσα ἦταν ἀνοιχτός. Ἡ γαλλική δύναμη ἀποσύρθηκε στὸ κύριο κάστρο, ἀποφασισμένοι νὰ "πουλήσει" κάθε τετραγωνικό μέτρο γῆς με πολύ αἷμα. Ἐνῶ οἱ πρῶτοι Βρετανοί στρατιῶτες ξεπρόβαλαν ἀπὸ τα στενά δρομάκια της πόλης, ἔπεφτε βροχή ἀπὸ σφαῖρες καὶ ὀβίδες. Ἑξαετίας αὐτοῦ του γεγονότος πολλοί ἀναγκάστηκαν νὰ «πέφτουν στὴ θάλασσα γιὰ νὰ ξεφύγουν.
Μετά την κατάληψη καὶ της δεύτερης γραμμῆς ἀπὸ τους Ἕλληνες, ἡ γαλλική δύναμη ἀναδιπλώθηκε στὰ ὀχυρὰ της Γύρας, ἕτοιμη νὰ ἀγωνιστεῖ με την ὀργὴ τῶν ἀπελπισία. Κατά την ἀγαπητὴ συνήθεια των στρατευμάτων της αὐτοκρατορίας στὴν πρώτη γραμμή τοποθετήθηκαν οἱ ἄποικοι (Ἕλληνες, Κορσικανοί καὶ Σικελοί) καὶ στὸ τέλος οἱ Βρετανοί. Καθώς πλησίαζαν οἱ Ἕλληνες, δέχτηκαν τα θανατηφόρα πυρά του γαλλικοῦ στρατοῦ. Ὁ Κολοκοτρώνης, φοβούμενος μιά μεγαλύτερη ζημιά διέταξε τους συμπατριῶτες του νὰ πέσουν κάτω. Ἔτσι τα πυρά του Γαλλικοῦ στρατοῦ ἔπληξαν τους Βρετανούς οἱ ὁποῖοι βρέθηκαν στὴν πρώτη γραμμή της μάχης χωρίς την ἀνθρώπινη ἀσπίδα τὴν ἑλλήνων πολιτῶν.
Πρώτου οἱ Γάλλοι στρατιῶτες ξανά γεμίσουν τα ὅπλα τους, οἱ ἄνδρες του Κολοκοτρώνη χρησιμοποιῶντας σιδερένια καρφιά, εἶχαν ἤδη ἀνέβει στὶς ἐπάλξεις. Πρῶτος ἀνέβηκε ὁ Κολοκοτρώνης καὶ ὕψωσε τὴ βρετανική σημαία, αἱματοβαμμένη αὐτή τὴ φορά ἀπὸ το αἷμα τῶν Ἄγγλων στρατιωτῶν. Δέκα χρόνια ἀργότερα, παίρνει καὶ ὑψώνει τὴ σημαία της ἐπανάστασης στὴν Πελοπόννησο.
Ἐπειδὴ οἱ βρετανικές ἀπώλειες ἐξαιτίας του , Κολοκοτρώνη ἦταν μεγάλες πέρασε στρατοδικεῖο. Ἀλλὰ ὅπως τόνισε με ἐξυπνάδα ὑποτίθεται ὅτι αὐτὴ ἦταν ἀνέκαθεν ἡ τακτική των Ἑλλήνων . Κατά τη διάρκεια της ἐπιδρομῆς, νὰ πέσουν ξαφνικά κάτω νὰ ἀποφύγουν τα ἐχθρικὰ πυρά καὶ ἀμέσως μετά νὰ ἐπιτεθοῦν. Οἱ στρατιωτικοί δικαστές ἔβγαλαν την ἀπόφαση τους ἀθωώθηκε, ἀλλὰ καὶ την ἐξήραν!!

26 ΙΟΥΛΙΟΥ 1822 Η ιδιοφυία του Κολοκοτρώνη στα Δερβενάκια

26 ΙΟΥΛΙΟΥ 1822 Η ιδιοφυία του Κολοκοτρώνη στα Δερβενάκια

Η Μάχη στα Δερβενάκια: Μία από τις σημαντικότερες μάχες του αγώνα της Ανεξαρτησίας, στην οποία διαφάνηκε η στρατηγική ιδιοφυΐα του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη.

Στις αρχές Ιουλίου του 1822, ένας νέος κίνδυνος ανεφάνη για την Επανάσταση, με την κάθοδο στην Πελοπόννησο ισχυρής τουρκικής δύναμης υπό τον ικανότατο Μαχμούτ Πασά, γνωστότερο ως Δράμαλη. Ο Σουλτάνος, σε πλεονεκτική θέση μετά την εξολόθρευση του Αλή Πασά, είχε στρέψει την προσοχή του στους επαναστατημένους Έλληνες. Χωρίς να συναντήσει την παραμικρή αντίσταση στην Ανατολική Στερεά Ελλάδα, ο Δράμαλης με 25.000 άνδρες προέλασε ταχύτατα και στις 6 Ιουλίου στρατοπέδευσε στην Κόρινθο. Βασικός του στόχος ήταν η ανακατάληψη της Τριπολιτσάς και η κατάπνιξη της Επανάστασης στον Μοριά με τη βοήθεια του στόλου, που θα κατέπλεε στον Αργολικό Κόλπο.

Παρακούοντας τους τοπικούς τούρκους ηγέτες, οι οποίοι τον συμβούλευσαν να κάνει ορμητήριό του την Κόρινθο κι έχοντας μεγάλη εμπιστοσύνη στις δυνάμεις του, ο Δράμαλης διέταξε τον στρατό του να προελάσει προς το Ναύπλιο για να λύσει την πολιορκία του. Αφού κατέλαβε τον Ακροκόρινθο, έφθασε ανενόχλητος στο Άργος και στρατοπέδευσε έξω από την πόλη στις 12 Ιουλίου. Οι επαναστάτες πιάστηκαν στον ύπνο και δεν μπόρεσαν να υπερασπίσουν τα μεταξύ Κορίνθου και Άργους στενά, από τα οποία διήλθε η τουρκική στρατιά.

Μόλις μαθεύτηκε ότι ο Δράμαλης με τον στρατό του πλησιάζει στο Άργος, επικράτησε μεγάλη σύγχυση στους Έλληνες, ιδιαίτερα μάλιστα όταν πληροφορήθηκαν τη λύση της πολιορκίας του Ναυπλίου. Κυβέρνηση και βουλευτές αναχώρησαν πανικόβλητοι από το Άργος για τους Μύλους και από εκεί στα πλοία.

Τη δύσκολη αυτή στιγμή όρθωσε το ανάστημά του ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης. Μέσα σε ελάχιστο χρόνο κήρυξε πανστρατιά, ενώ με δραστήρια μέτρα και συντονισμένες ενέργειες κατόρθωσε να περιορίσει τον στρατό του Δράμαλη στην Αργολίδα και να ματαιώσει την πορεία του προς την Τριπολιτσά. Τα μέτρα του Κολοκοτρώνη εστιάστηκαν στην κατάληψη στρατηγικών θέσεων στην Αργολίδα (κυριότερη απ' όλες ήταν η Λάρισα, η αρχαία Ακρόπολη του Άργους) και στην τακτική της «καμμένης γης» που εφάρμοσε, δημιουργώντας οξύ επισιτιστικό πρόβλημα στους εισβολείς.

Ο Δράμαλης δεν μπορούσε να προχωρήσει προς την Τριπολιτσά χωρίς να έχει εξασφαλισμένα τα νώτα του. Έχασε πολύτιμο χρόνο με την πολυήμερη πολιορκία του φρουρίου του Άργους και οι άνδρες του εγκλωβίστηκαν εκεί, έχοντας εξαντλήσει τα αποθέματα τροφών τους και χωρίς να έχουν δυνατότητα ανεφοδιασμού. Συνειδητοποιώντας τη δύσκολη κατάσταση, ο Δράμαλης αποφάσισε να επιστρέψει στην Κόρινθο, ελπίζοντας σε βοήθεια από τον Χουρσίτ Πασά της Λάρισας, τον Γιουσούφ Πασά της Πάτρας ή από τον στόλο.

Το σχέδιο υποχώρησης του Δράμαλη έγινε αντιληπτό από τον Κολοκοτρώνη και παρά τις διαφωνίες των προκρίτων, έσπευσε να καταλάβει τις στενές διαβάσεις που οδηγούσαν από το Άργος στην Κόρινθο, με 2.500 άνδρες. Δεν θα άφηνε για δεύτερη φορά τις στενωπούς αφύλακτες, όπως είχε γίνει κατά την προέλαση του Δράμαλη.

Στις 26 Ιουλίου 1822 στα στενά των Δερβενακίων, κοντά στη Νεμέα, οι Τούρκοι υπέστησαν δεινή ήττα, χάνοντας πάνω από 3.000 άνδρες. Στη μάχη εκτός του Κολοκοτρώνη διακρίθηκαν ο Δημήτριος Υψηλάντης, ο Παπαφλέσσας και ιδιαιτέρως ο Νικήτας Σταματελόπουλος γνωστότερος ως Νικηταράς, που έλαβε το προσωνύμιο Τουρκοφάγος Ο Δράμαλης και οι εναπομείναντες άνδρες του προσπάθησαν να διαφύγουν την επομένη από την κλεισούρα του Αγιονορίου. Όμως, ο Νικηταράς, ο Υψηλάντης και ο Παπαφλέσσας ήταν κι εκεί για να προκαλέσουν νέες βαριές απώλειες στον Δράμαλη στις 28 Ιουλίου.

Ο υπερήφανος στρατηλάτης, που είχε αρκετές συμπάθειες μεταξύ των ελλήνων οπλαρχηγών για το ήπιο του χαρακτήρος του και τις ικανότητές του, ήταν ένα ανθρώπινο ράκος, αναλογιζόμενος τις συνέπειες από την οργή του Σουλτάνου. Με τα υπολείμματα του στρατού του έφθασε στην Κόρινθο, όπου στα τέλη Οκτωβρίου πέθανε από την απογοήτευσή του. Ο θριαμβευτής Κολοκοτρώνης ανακηρύχθηκε από την Κυβέρνηση Αρχιστράτηγος της Πελοποννήσου, κατ' απαίτηση των οπλαρχηγών. Η Επανάσταση όχι μόνο είχε διασωθεί, αλλά είχε αποκτήσει ισχυρά θεμέλια, χάρη στο σχέδιο και την τακτική του Γέρου του Μοριά.

Στις 3 Απριλίου του 1770 γεννήθηκε ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης

Στις 3 Απριλίου του 1770 γεννήθηκε ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, μια από τις μεγαλύτερες μορφές του 1821, γνωστός και ως ο Γέρος του Μοριά. Διακρίθηκε για την στρατηγική του σκέψη, το θάρρος του, την αγαθή του καρδιά και τον έντιμο χαρακτήρα του. Πίστευε στον Θεό κι έλεγε: “Έλληνες, ο Θεός υπέγραψε για την ελευθερία της πατρίδος και δεν την παίρνει πίσω την υπογραφή του" και στον λόγο στην Πνύκα ότι πολέμησαν "πρώτα Υπέρ Πίστεως και έπειτα Υπέρ Πατρίδος".

Κατά τα Ορλωφικά, η γυναίκα του Κωνσταντή Κολοκοτρώνη, είχε βρει καταφύγιο στα βουνά. Εκεί, στις 3 Απριλίου του 1770 γέννησε τον Θεόδωρο "εις ένα βουνό, εις ένα δέντρο αποκάτω, εις την πάλαιαν Μεσσηνίαν, ονομαζόμενον Ραμαβούνι".

ο 1785 ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης έγινε αρματωλός και το 1790

Το 1785 ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης έγινε αρματωλός και το 1790 παντρεύτηκε την Αικατερίνη Καρούσου, κόρη του προεστού του Λεονταρίου. Έγινε Κλέφτης στην Πελοπόννησο, ξεχώρισε για την ανδρεία του κι έγινε πρωτοπαλίκαρο του Ζαχαριά Μπαρμπιτσιώτη. Το 1792 βοήθησε, μαζί με τον Ζαχαριά, τον Ανδρούτσο (πατέρα του Οδυσσέα) στην υποχώρησή του προς τα βόρεια του Μοριά.
Οι Κλέφτες είχαν δυναμώσει πολύ και οι Τούρκοι έβαλαν στόχο να τους εξοντώσουν. Για να το καταφέρουν έδωσαν πολλά χρήματα στους Κοτζαμπάσηδες και τους έπεισαν να τους βοηθήσουν. Το 1802, ο βοεβόδας της Πάτρας έστειλε φιρμάνι στους Κοτζαμπάσηδες να σκοτώσουν τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη και τον Νικόλαο Πετιμεζά. Ο Ζαΐμης είχε σχεδόν στα χέρια του τον Πετιμεζά και ο Δεληγιάννης έβαλε δυο προεστούς να ορκιστούν ότι θα σκοτώσουν τον Κολοκοτρώνη και προσπαθούσε επί μήνες να πετύχει τον σκοπό του.


Τον Σεπτέμβριο του 1803 ο Δεληγιάννης καταγγέλλει τον Κολοκοτρώνη ως Αρματωλό και συνεννοείται με τους Λαλαίους. Τον Μάρτη του 1804, 400 Τούρκοι αποκλείουν τους Κολοκοτρωναίους σε ένα χωριό και προσπαθούν να τους σκοτώσουν, γίνεται μάχη για δυο μέρες και το βράδυ έκαναν έξοδο και διέφυγαν. Οι Κολοκοτρωναίοι είχαν φτάσει κυνηγημένοι στην Τσακωνία και ζήτησαν από τους κοτζαμπάσηδες λίγα τρόφιμα, για να πάρουν την απάντηση: "για τα τομάρια σας έχουμε μοναχά βόλια!". Τότε οι Κολοκοτρωναίοι επιτέθηκαν και κατέκαψαν τα σπίτια των κοτζαμπάσηδων και όσων τους χτυπούσαν με τουφέκια. Οι προεστοί που επέζησαν ζήτησαν βοήθεια από τον διοικητή της Τριπολιτσάς κι αυτός έφτιαξε ένα ισχυρό εκστρατευτικό σώμα. Ο Γέρος του Μοριά το 1805 κατέφυγε στη Ζάκυνθο για να επιστρέψει στην Πελοπόννησο το 1806. Στη Ζάκυνθο ο Κολοκοτρώνης μαζί με πολλούς Σουλιώτες, Ρουμελιώτες και Πελοποννήσιους στέλνουν αναφορά στον Αλέξανδρο, Αυτοκράτορα της Ρωσίας και του ζητούν να βοηθήσει να ελευθερωθεί η Ελλάδα.