Ὕβρις Ἄτη Νέμεσις Τίσις… ἡ ἔγκλημα καὶ τιμωρία!

 Ὕβρισ Ἄτη Νέμεσις Τίσις… ἡ ἔγκλημα καὶ

τιμωρία!

<«Κατέβην χθὲς εἰς

Πειραιᾶ μετά Γλαύκωνος τοῦ Ἀρίστωνος

προσευξόμενος τε τὴ θεῶ καὶ ἅμα τὴν

ἑορτήν βουλόμενος θεάσασθαι τίνα τρόπον

ποιήσουσιν….» Με αὐτὰ τα λόγια του

Σωκράτη ἀρχίζει ὁ δημοφιλέστερος

διάλογος πολιτικῆς ἐπιστήμης ὅλων

των ἐποχῶν: ἡ «Πολιτεία» του Πλάτωνος

Ἀθηναίου. Ὁ Πλάτων συνέγραψε την

«Πολιτεία» στὰ 375π.Χ παρουσιάζοντας

μέσα ἀπὸ τὴ συζήτηση μιᾶς συντροφιᾶς

φίλων τις περιεκτικές προτάσεις του

γιὰ μία ἰδανική πολιτεία–

Σχετικά με το τι

εἶναι ἡ Δικαιοσύνη συζητοῦν στὸ Α’

τεῦχος (βιβλίο) της «Πολιτείας» ὁ ἠθικὸς

καὶ ἀκριβοδίκαιος Σωκράτης, ὁ Γλαύκων,

ὁ Ἀδεῖμαντος, ὁ Πολέμαρχος, ὁ Κέφαλος

καὶ ὁ Σοφιστής Θρασύμαχος. Ἡ ἀναζήτηση

της δικαιοσύνης εἶναι κατά τον Σωκράτη

«πρᾶγμα πολλῶν χρυσίων τιμιώτερον».

Ὁ ρεαλιστικός λόγος του Θρασύμαχου μας

κερδίζει ἀμέσως με την ἀλήθεια του: Ἡ

Ὕβρις καὶ ἡ Ἄτη, δηλαδή ἡ ἀλαζονεία

καὶ ἡ τύφλωση της ἑκάστοτε ἐξουσίας

ὑπάρχει πάντα σε ὅλα τα πολιτεύματα

–τυραννία, ὀλιγαρχία, δημοκρατία. Το

δίκαιο ταυτίζεται κάθε φορά με τα

συμφέροντα της παράταξης ποὺ ἄρχει! Ὁ

Θρασύμαχος, ὀπαδὸς του φυσικοῦ δικαίου,

ὅπως ὅλοι οἱ Σοφιστές, λέει τα πράγματα

ὅπως εἶναι καὶ ὄχι ὅπως θὰ ἔπρεπε

νὰ εἶναι. Αὐτὸ το τελευταῖο το πρεσβεύει

ὁ Σωκράτης…

Σύμφωνα με την

Realpolitik πού ἐκπροσωπεῖ ὁ Θρασύμαχος,

δίκαιο εἶναι το συμφέρον του ἰσχυρότερου

–το του κρείττονος συμφέρον! Ὑπὸ το

πρίσμα αὐτὸ ἡ δικαιοσύνη δὲν ὠφελεῖ

ὅλους ἐξίσου καὶ κατά πῶς τους ἀξίζει

ἀλλὰ εὐνοεῖ τους φίλους καὶ βλάπτει

τους ἐχθρούς –εἶναι δηλαδή μεροληπτική

σε ὅλα τα καθεστῶτα. Σε αὐτὴν την

πραγματιστική καὶ amoral διαπίστωση

ἐπεμβαίνει ο Σωκράτης γιὰ να σώσει την

κατάσταση ποὺ ἔχει ξεφύγει ἀπὸ κάθε

ἔλεγχο… Ὁ Θρασύμαχος ἔχει νευριάσει

με την ἀφέλεια τῶν συνομιλητῶν του

καὶ στρέφεται σὰν θεριό νὰ τους

ταρακουνήσει…!

Τὰ ἐπιχειρήματα

του Θρασύμαχου μοιάζουν ἀκλόνητά: «Φημί

ἐγὼ εἶναι το δίκαιον οὐκ ἄλλο τι ἡ

το του κρείττονος συμφέρον». Καὶ

ἐξηγεῖται: Κάθε Ἀρχή - Ἐξουσία τίθεται

νόμους (θεσπίζει νόμους) πρὸς το δικό

της συμφέρον σε ὅλα τα κράτη εἴτε

τυραννοῦνται εἴτε δημοκρατοῦνται

εἴτε αριστοκρατοῦνται. Καὶ θεσπίζοντας

τους νόμους οἱ ἐξουσιαστές διακηρύττουν

[ψευδῶς] ὅτι δίκαιο γιὰ τους ἀρχόμενους

εἶναι το δικό τους (σφίσι) συμφέρον.

&nbsp;Ὅποιος ἐκ-βαίνει ἀπὸ αὐτό τὸν

τιμωροῦν τάχα με την ἡδέα ὅτι εἶναι

παράνομος καὶ ὅτι διαπράττει ἀδίκημα.

Σε ὅλα τα πολιτικά

συστήματα ἕνας εἶναι ὁ νόμος: «Τὸ τῆς

Καθεστηκυίας Ἀρχῆς Συμφέρον». Αὐτὴ

ἔχει την ἰσχὺ (ἀλλὰ ὄχι συνήθως την

ἀξία) καὶ αὐτὴ κρίνει τι εἶναι δίκαιο

σύμφωνα με τα δικά της κριτήρια, ἔτσι

ὥστε νὰ ὠφελεῖται πάντα καὶ περισσότερο.

Ἐνίοτε οἱ ἄρχοντες,

ὅταν εἶναι ὁλωσδιόλου ἄσχετοι με την

πολιτική, της ὁποίας θεμελιώδης ἀρχὴ

εἶναι ἡ ἐξυπηρέτηση του λαϊκοῦ, του

κοινοῦ καὶ ἀνώτερου ΟΦΕΛΟΥΣ ΟΛΩΝ των

πολιτῶν ἰσότιμα καὶ κατ’ ἀξίαν,

νομοθετοῦν καὶ εἰς βάρος τους. Ἴσως

το μόνο πρᾶγμα πού μπορεῖ νὰ τους

ταρακουνήσει ἀπὸ την Ὕβριν καὶ την

Ἄτι ποὺ διαπράττουν εἶναι ἡ ὑποταγή

τῶν πολιτῶν στοὺς δικούς τους ἄδικους

νόμους ποὺ βλάπτουν ὅλους! Ὁ Θρασύμαχος

ἐπισημαίνει γιὰ τον δίκαιο πολιτικό:

«ἐκ του δημοσίου μηδέν ὠφελεῖσθαι διὰ

το δίκαιον εἶναι, πρὸς δὲ τούτοις

ἀπεχθέσθαι τοῖς τε οἰκείοις καὶ τοῖς

γνωρίμοις, ὅταν μηδέν ἐθέλη αὐτοῖς

ὑπηρετεῖν παρά το δίκαιον». Δηλαδή ὁ

δίκαιος καὶ φιλότιμος δὲν κλέβει ἀπὸ

το δημόσιο οὔτε κάνει ρουσφέτι σε

συγγενῆ καὶ φίλο, κάτι βέβαια ποὺ τον

κάνει μισητό στὰ μάτια τους!!! Ὁ ἄδικος

πάλι «πάντα τούτων τα ἐναντία ὑπάρχει»!

Ἐπιπλέον, ὁ

δυνάμενος μεγάλα πλεονεκτεῖν -ὁ πιὸ

ἄπληστος πολιτικός- κάνει ἀπέραντα

ἄθλιους αὐτούς ποὺ πέφτουν στὴν

ἐκμετάλλευσή του. Αὐτὸ εἶναι μία μορφή

τυραννίας ποὺ ἰσχύει σε κάθε πολίτευμα,

στὸ ὁποῖο κυριαρχοῦν οἱ ἄπληστοι

καὶ οἱ διαστροφές τους. Κύριος στόχος

τους (γιατί σκοπό δέν ἔχουν) εἶναι νὰ

ὑφαρπάξουν ἀπὸ ὅλῃ την κοινωνία τα

ἱερὰ καὶ τα ὁσία, τα ἰδιωτικά καὶ τα

δημόσια ἀγαθὰ με κάθε τρόπο (λάθρα καὶ

βία) ἀμέσως καὶ ὅλα μαζί(!) «οὐ κατά

σμικρόν ἀλλὰ συλλήβδην».

Τότε, μάλιστα, ὁ

«καπάτσος» πολιτικός θεωρεῖται, ἀπὸ

ὅσους του μοιάζουν, εὐδαίμων καὶ τον

μακαρίζουν γιατί πολλοί θὰ ἤθελαν νὰ

εἶναι στὴ θέση του ἀλλὰ δὲν μποροῦν.

Το συμπέρασμα εἶναι ὅτι οἱ ἄνθρωποι

θεσπίζουν νόμους γιὰ νὰ προστατευθοῦν

ἀπὸ την ἀδικία καὶ ὄχι γιατί στὴν

πραγματικότητα εἶναι δίκαιοι. «Οὗ γὰρ

το ποιεῖν τα ἄδικα ἀλλὰ το πάσχειν

φοβούμενοι…»

Καὶ ἐρχόμαστε

στὸ «διὰ ταῦτα». «Οὔτε χρημάτων ἕνεκα

θέλουσι ἄρχειν οἱ ἀγαθοί οὔτε τιμῆς»!

Ὁ Σωκράτης καταλήγει ὅτι οἱ ἐπιεικεῖς

πολιτικοί, οἱ σοφοί, δίκαιοι, ἐνάρετοι

καὶ εὐσεβεῖς δὲν θέλουν νὰ ἀπασχοληθοῦν

με την πολιτική με σκοπό νὰ ἀποκομίσουν

χρηματικό κέρδος ἡ κάποια φήμη. Το

ἀντίθετο μάλιστα. (Γιατί θεωρεῖται

ὄνειδος γιὰ ἄνθρωπο με ἀξιοπρέπεια

νὰ εἶναι φιλάργυρος καὶ ματαιόδοξος).

Ὁ μόνος λόγος ποὺ ἀπασχολοῦνται με

την πολιτική εἶναι γιὰ νὰ ἀπαλλαγοῦν

ἀπὸ τους ἄχρηστους καὶ τους πονηρούς.

Διαφορετικά θὰ εἶναι καταδικασμένοι

νὰ ὑφίστανται τὴ ζημία νὰ ἄρχονται

ἀπὸ τους κατωτέρους τους.

Νέμεσις εἶναι ἡ

ὀργή θεῶν καὶ ἀνθρώπων, ἡ ἀπόφαση νὰ

γυρίσει ὁ Τροχός καὶ οἱ εὐδαίμονες

νὰ γίνουν δεισιδαίμονες. Τίσις εἶναι

ἡ τιμωρία, ὁ κολασμός καὶ ἡ πτώση του

ἄδικου καὶ ἀναίσθητου πολίτικού.

Πολλές φορές ἡ τιμωρία εἷναι μεγαλύτερη

ἀπὸ τα δεινά ποὺ προκλήθηκαν στοὺς

ἀδικηθέντες. Πέφτει στὰ κεφάλια τῶν

ἀπογόνων τῶν πρώην ἰσχυρῶν ὡς Δαμόκλεια

σπάθη καὶ δὲν ἀφίνει κανέναν στὴν

ἡσυχία του. Ὁ τύραννος Ἀριδαῖος της

Παμφυλίας καὶ ἄλλοι σὰν κι αὐτὸν

βρίσκουν την τύχη πού τους ἁρμόζει. Το

στόμιον του κόσμου δὲν τους δέχεται

ἀλλά βογγᾶ (εμυκάτο) καὶ δὲν τους

ἀφήνει ἐλεύθερους. Μέσα στὰ ἔγκατά

της γῆς εἶναι η ψυχή τους (στὰ Τάρταρα)

καὶ το φθέγμα (ἡ καταλαλιά) του κόσμου

τους τραβᾶ ὅλο καὶ πιὸ κάτω. Ἐκεῖ

βρίσκονται καὶ οἱ φρουροί πού τους

δένουν χειροπόδαρα καὶ πάνω στοὺς

ἀγκαθεροῦς ἀσπαλάθους τους σέρνουν

καὶ τους γδέρνουν. Ἔτσι, ἐπ’ ἀσπαλάθων…