Η μεγάλη μεσαιωνική αὐτοκρατορία τῶν Ἑλλήνων εὐτύχησε, τουλάχιστον στὴν ἔσχατη στιγμή της, νὰ ἔχει ὡς ἡγέτη ἕναν ἄνθρωπο ποῦ ἄν μὴ τι ἄλλο ἄφησε παρακαταθήκη στοὺς αἰῶνες ἕνα ἄφθαστο ὑπόδειγμα θάρρους καὶ ἀνδρείας.
Ἕναν ἄξιο ἐπίγονο του Λεωνίδα, τῶν Μαραθωνομάχων, του Ἀλέξανδρου. Ἄλλωστε δέν ὑπῆρχε κάτι ἄλλο πέραν του θάρρους καὶ της αὐταπάρνησής του νὰ ἀφήσει.
Ἦταν ἡγέτης μίας ἰστορικής αὐτοκρατορίας ποῦ ὅμως εἶχε πλέον περιοριστεῖ στὴν Κωνσταντινούπολη, μία στενή λωρίδα γῆς στὴ Θράκη καὶ τον Μωριᾶ.
Τα ὑπόλοιπα ἐδάφη της ὑπερήφανης, κάποτε, αὐτοκρατορίας ἦταν πλέον λεία των Τούρκων, ποὺ διαφέντευαν ἀπὸ τα βάθη της Μικράς Ἀσίας ἑως τις ἐσχατιές τῶν Βαλκανίων.
Σε αὐτήν τὴ συγκυρία λίγα μποροῦσε νὰ κάνει ὁ Κωνσταντίνος Παλαιολόγος ή Δραγάτσης (ἀπὸ το ἐπίθετο της μητέρας του, Ἑλενας Δραγάτση) ο ΙΑ΄, πού γεννήθηκε στὴν Κωνσταντινούπολη τις 9 Φεβρουαρίου του 1404, ὡς το ὄγδοο ἀπὸ τα δέκα παιδιά του αὐτοκράτορα Ἐμμανουήλ Β'.
Δύο φορές παντρεύτηκε ὁ Κωνσταντίνος. Πρώτη σύζυγός του ἦταν ἤ Μανταλένα Τόκο, ἡ ὁποία πέθανε το 1429, ἐνῶ την ἴδια τύχη εἶχε καὶ ἡ δεύτερη σύζυγός του, ἐπίσης Ἰταλίδα (Γενουάτισα), Κατερίνα Γκατιλούσιο.
ὁ Κωνσταντῖνος ἔγινε αὐτοκράτορας σε μεγάλη ἡλικία 45 ἐτῶν, το 1449. Πρίν ντυθεῖ την αὐτοκρατορική πορφύρα εἶχε χρηματίσει δεσπότης του Μωριᾶ.
Ἐκεῖ ἐπέδειξε ἀξιοσημείωτα ἡγετικά προσόντα, ἀφοῦ ἀμέσως μετά την ἀναλήψη της ἐξουσίας του Μωριᾶ, φρόντισε νὰ ἀνακαταλάβει ἐδάφη πού εἶχαν χαθεῖ στήν Πελοπόννησο καὶ στὴ συνέχεια πραγματοποίησε μία δυναμική ἐκστρατεία στὸ (λατινοκρατούμενο) Δουκάτο τῶν Ἀθηνῶν καί κατέκτησε με κεραυνοβόλες κινήσεις την Ἀθηνα καὶ τὴ Θήβα.
Ὡστόσο, οἱ καιροί δέν ἐπέτρεπαν σε ἕναν δυναμικό Ἕλληνα νὰ "κάνει τὴ διαφορά", καὶ σύντομα παρενέβη ἡ μεγάλη δύναμη πλέον των Βαλκανίων, οἱ Ὀθωμανοί, ποῦ ἐξεδίωξαν τους Βυζαντινούς ἀπὸ τα ἐδάφη του Δουκάτου.
Οἱ Ὀθωμανοί δέν θὰ ἐπέτρεπαν σε κανέναν νὰ ἀφυπνίσει τους Ἕλληνες.
Το 1449 ὁ αὐτοκράτορας καὶ ἀδελφὸς του Ἰωάννης Παλαιολόγος πέθανε καὶ ὁ Κωνσταντῖνος ἔριζε γιὰ τὴ διαδοχή με τον ἀδελφὸ του Δημήτριο.
Το ρόλο του ἐπιδιαιτητή ἀνέλαβε ὁ Μουράντ, ποὺ ἀποφάνθηκε ὑπὲρ του Κωνσταντίνου.
Τόση ἦταν πλέον ἡ ἀδυναμία τών Βυζαντινῶν, ποὺ ἦταν οὐσιαστικά ὑποτελεῖς του σουλτάνου καὶ ζητοῦσαν τὴ διαιτησία του γιὰ ζητήματα διαδοχῆς.
Ὁ Κωνσταντῖνος κατάλαβε γρήγορα ὅτι οἱ φιλικές διαθέσεις τῶν Ὀθωμανῶν ἐξαντλούντων καὶ ὅτι σύντομα θὰ ἔπρεπε νὰ ὑπερασπιστεῖ το τελευταῖο προπύργιο του Ἑλληνισμοῦ ἐνάντια στὶς διαθέσεις τῶν Ὀθωμανῶν.
Καθώς δὲν ὑπῆρχαν δυνάμεις ἱκανὲς νὰ ἀντιπαλέψουν τον πανίσχυρο ὀθωμανικό ἐπεκτατισμό στὰ Βαλκάνια, ὁ αὐτοκράτορας ἀκολούθησε το δρόμο των προκατόχων του καὶ μετέβη στῆ Δύση, ὅπου του τέθηκε το ἴδιό δίλημμα με αὐτὸ πού εἶχε τεθεῖ καὶ σε ἐκείνους:
Ὁ Κωνσταντῖνος κατάλαβε γρήγορα ὅτι οἱ φιλικές διαθέσεις τῶν Ὀθωμανῶν ἐξαντλούντων καὶ ὅτι σύντομα θὰ ἔπρεπε νὰ ὑπερασπιστεῖ το τελευταῖο προπύργιο του Ἑλληνισμοῦ ἐνάντια στὶς διαθέσεις τῶν Ὀθωμανῶν.
Καθώς δὲν ὑπῆρχαν δυνάμεις ἱκανὲς νὰ ἀντιπαλέψουν τον πανίσχυρο ὀθωμανικό ἐπεκτατισμό στὰ Βαλκάνια, ὁ αὐτοκράτορας ἀκολούθησε το δρόμο των προκατόχων του καὶ μετέβη στῆ Δύση, ὅπου του τέθηκε το ἴδιό δίλημμα με αὐτὸ πού εἶχε τεθεῖ καὶ σε ἐκείνους:
Ὁ Κωνσταντῖνος, του ὁποίου πρώτιστο μέλημα ἦταν νὰ σώσει την αὐτοκρατορία, συμφώνησε.
Ἀλλὰ ἦταν πλέον ἀργὰ καὶ ὁ λαός της Κωνσταντινούπολης, ὑπὸ την ὑποκίνηση καὶ λόγιων ὅπως ὁ Γ. Γεννάδιος, δὲν ἤθελε την Ἐνῶσι με τους Λατίνους.
Ἄλλωστε, ὅση καλή διάθεση κι ἄν ὑπῆρχε, ὅση κι ἄν ἦταν ἡ ἀπόγνωση, οἱ πληγές ποὺ εἶχε ἀνοίξει το 1204 ἦταν ἀκόμη ἀνοιχτές.
Κι ἀκόμη κι ἄν ὅλα εἶχαν πάει κατ’ εὐχὴν γιὰ τον Κωνσταντῖνο, ἡ Ἐσπερία λίγη διάθεση εἶχε γιὰ νὰ βοηθήσει τους ἀποκαμωμένους Ἕλληνες.
Ὁ Κωνσταντῖνος, ἀφοῦ ἀρνήθηκε την πρόταση του Μωάμεθ νὰ του παραδώσει την Κωνσταντινούπολη, ἀντιμετώπισε τὴ μεγάλη πρόκληση
Ὁ Κωνσταντῖνος, ἀφοῦ ἀρνήθηκε την πρόταση του Μωάμεθ νὰ του παραδώσει την Κωνσταντινούπολη, ἀντιμετώπισε τὴ μεγάλη πρόκληση
ἀλλὰ ὁ θρῦλος τον θέλει νὰ περιμένει την ὥρα ποὺ θὰ σηκωθεῖ γιὰ νὰ ὁδηγήσει τους Ἕλληνες ξανά στὴ δόξα
: "Ἦρθε ἄγγελος Κυρίου καὶ τον ἅρπαξε καὶ τον πῆγε σε μία σπηλιά βαθιά στὴ γῆ κάτω, κοντά στὴν Χρυσόπορτα.
Ἐκεῖ μένει μαρμαρωμένος ὁ βασιλιάς καὶ καρτερεῖ την ὥρα νὰ ’ρθει πάλι ὁ ἄγγελος νὰ τον σηκώσει...
Ὅταν εἶναι θέλημα Θεοῦ, θὰ κατέβει ὁ ἄγγελος στὴ σπηλιά καὶ θὰ τον ξεμαρμαρώσει καὶ θὰ του δώσει στὸ χέρι πάλι το σπαθί πού εἶχε στὴ μάχη.
Καὶ θὰ σηκωθεῖ πάλε ὁ Βασιλιάς καὶ θὰ μπεῖ στὴν Πόλη ἀπὸ τὴ Χρυσόπορτα καὶ κυνηγῶντας με τα φουσάτα του τους Τούρκους, θὰ τους διώξει ὡς την Κόκκινη Μηλιά καὶ θὰ γίνει μεγάλος σκοτωμός, ποὺ θὰ κολυμπήσει το μουσκάρι στὸ αἷμα."
Η, ὅπως λέει ὁ Γεώργιος Βιζυηνός στὸ ποίημά του "ὁ Τελευταῖος Παλαιολόγος"…
(…) "Τότε θε νάρθει ὁ ἄγγελος κι ἀγγελικαί δυνάμεις, νὰ μβούνε νὰ ξυπνήσουμε, νὰ ποῦν στὸ Βασιλέα
πῶς ἦλθεν πιὰ ἡ ὥρα!
Κι ὁ Βασιλεύς θὰ σηκωθεῖ τὴ σπάθα του νὰ δράξει καὶ, στρατηγός σας, θε νὰ μβει στὸ πρῶτο του Βασίλειο,
τον Τοῦρκο χτυπήσει.
Καὶ χτύπα χτύπα θὰ τον πα μακρά νὰ τον πετάξει
πίσω στὴν Κόκκινη Μηλιά καὶ πίσ' ἀπὸ τον ἥλιο, ποὺ πιὰ νὰ μὴ γυρίσει!"
Η, ὅπως λέει ὁ Γεώργιος Βιζυηνός στὸ ποίημά του "ὁ Τελευταῖος Παλαιολόγος"…
(…) "Τότε θε νάρθει ὁ ἄγγελος κι ἀγγελικαί δυνάμεις, νὰ μβούνε νὰ ξυπνήσουμε, νὰ ποῦν στὸ Βασιλέα
πῶς ἦλθεν πιὰ ἡ ὥρα!
Κι ὁ Βασιλεύς θὰ σηκωθεῖ τὴ σπάθα του νὰ δράξει καὶ, στρατηγός σας, θε νὰ μβει στὸ πρῶτο του Βασίλειο,
τον Τοῦρκο χτυπήσει.
Καὶ χτύπα χτύπα θὰ τον πα μακρά νὰ τον πετάξει
πίσω στὴν Κόκκινη Μηλιά καὶ πίσ' ἀπὸ τον ἥλιο, ποὺ πιὰ νὰ μὴ γυρίσει!"
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου