Μετά την ἧττα τῶν Ἑλλήνων στὴν Ἀλαμάνα (23 Ἀπριλίου 1821), ἄνοιξε διάπλατα ὁ δρόμος γιὰ τους Τούρκους πασᾶδες Ὀμέρ Βρυώνη καὶ Κιοσέ Μεχμέτ πρὸς την Ἀνατολική Στερεά καὶ την Πελοπόννησο. Ο μαρτυρικός θάνατος του Ἀθανάσιου Διάκου εἶχε ἀφήσει χωρίς ἱκανὸ ἀρχηγὸ τους ἐξεγερμένους ραγιᾶδες.
Ὁ φόβος κυρίευσε τα ἤδη ἐπαναστατημένα κέντρα (Λειβαδιά, Σάλωνα καὶ Ἀττική), ὅπου εἶχε χυθεῖ αἷμα ντόπιων Τούρκων. Ὅλοι ἀνέμεναν νὰ ξεσπάσει ἡ χωρίς οἶκτο ὀργὴ των δύο πασάδων.
Ἡ Ἐπανάσταση κινδύνευε σοβαρά ἕνα μῆνα μετά την ἐκδήλωσή της καὶ σώθηκε χάρη στὶς στρατιωτικές ἱκανότητες του Ὀδυσσέα Ἀνδρούτσου καὶ τους κακούς ὑπολογισμούς του ¨Ομέρ Βρυώνη.
Ὁ ἑλληνικῆς καταγωγῆς ἀλβανὸς πασᾶς, ἀντί νὰ προελάσει πρὸς τις καταπτοημένες περιοχές της Ἀνατολίτικής Στερεάς καὶ νὰ διεκπεραιωθεῖ το ταχύτερο δυνατό στὴν Πελοπόννησο, ἔκρινε ὅτι ἔπρεπε νὰ ἐνισχύσει τις δυνάμεις του, προτοῦ περάσει τον Ἰσθμό.
Θεώρησε ὅτι με το νὰ προσεταιριστεῖ του Ἕλληνές ὁπλαρχηγούς, τους ὁποίους γνώριζε ἀπὸ την Αὐλὴ του Ἀλή Πασᾶ, θὰ προκαλοῦσε την παράλυση των Πελοποννησίων ἀνταρτῶν. Με αὐτὴ τὴ λογική εἶχε προτείνει καὶ στὸν Ἀθανάσιο Διάκο νὰ ἐνταχθεῖ στὶς δυνάμεις του, ἀλλὰ αὐτὸς εἶχε ἀρνηθεῖ.
Ὁ Ὁμέρ Βρυώνης δὲν εἶχε ἀντιληφθεῖ την ἔκταση καὶ την ἔννοια του ἑλληνικοῦ ξεσηκωμοῦ. Πίστευε ὅτι ἐπρόκειτο γιὰ μία ἁπλῆ ἀνταρσία, ποῦ θὰ ἦταν εὔκολο νὰ κατασταλεῖ καὶ ὄχι γιὰ τον ξεσηκωμό ἑνὸς ὁλοκλήρου ἔθνους, ποῦ διεκδικοῦσε την ἐλευθερία καὶ την αὐτοδιάθεσή του.
Την ἐποχὴ ἐκείνη βρισκόταν στὴν Ἀνατολική Στερεά ὁ τρομερός καὶ φοβερός Ὀδυσσέας Ἀνδροῦτσος, παλιός ἀρματολός της περιοχῆς, ὁ ὁποῖος εἶχε πέσει σε δυσμένεια του σουλτάνου, ὡς ἄνθρωπος του Ἀλή Πασᾶ. Ἀπὸ το 1818 ἦταν μέλος της Φιλικῆς Ἑταιρείας καὶ ἔνθερμος ὑποστηρικτής του Ἀγῶνα.
Ὁ Ὁμέρ Βρυώνης βρῆκε μιᾶς πρώτης τάξεως εὐκαιρία νὰ τον προσεταιρισθεῖ, ἐπειδή γνώριζε πολύ καλά τις στρατιωτικές του ἱκανότητες. Του ἔγραψε μία ἐπιστολή ὡς παλιός φίλος καὶ του ζήτησε τὴ σύμπραξή του κατά τῶν ἑλλήνων ἀνταρτῶν, με πλῆθος ὑποσχέσεων καὶ δόλωμα την ὀπλαρχηγία ὁλοκλήρου της Ἀνατολικῆς Στερεάς.
Του πρότεινε, μάλιστα, νὰ συναντηθοῦν στὴ Γραβιᾶ καὶ συγκεκριμένα σε ἕνα μικρό πλινθόκτιστο χάνι. Ὁ Ἀνδροῦτσος ἀπεδέχθη την πρόσκληση κι ἔσπευσε στὴν περιοχή με ἄλλο σκοπό κατά νοῦ.
Ἀμέσως συγκάλεσε πολεμικό συμβούλιο στὸ Χάνι της Γραβιᾶς, με τὴ συμμετοχή τῶν ὁπλαρχηγῶν Δυοβουνιώτη καὶ Πανουργιά. Κατέληξαν στὸ συμπέρασμα ὅτι ὁ Ὁμέρ Βρυώνης θὰ κατήρχετο στὴν Πελοπόννησο, ὄχι διὰ του Ἰσθμοῦ, ἀλλὰ διὰ του Γαλαξειδίου.
Διαφώνησαν, ὅμως, ὥς πρὸς το σχέδιο ἀντιμετώπισής του. Ὁ Ἀνδροῦτσος πρότεινε νὰ δώσουν τὴ μάχη στὸ Χάνι, ἐνῶ οἱ Δυοβουνιώτης καὶ Πανουργιάς το ἔκριναν ἀκατάλληλο, ἐπειδή ἦταν πλινθόκτιστο καὶ εὑρίσκετο σε ἀνοικτό πεδίο.
Ἐν τῷ μεταξύ, Ὁ Ὁμέρ Βρυώνης με 9.000 ἄνδρες πλησίαζε στὴ Γραβιά καὶ εἶχε πληροφορηθεῖ την παρουσία του Ἀνδροῦτσου στὸ χάνι με μικρή δύναμη. Δὲν ἀνησύχησε, ὅμως, πιστεύοντας ὅτι ὁ Ἀνδροῦτσος θὰ ἔκανε ἀποδεκτὴ την πρότασή του.
Σε μία δεύτερη σύσκεψη τῶν ἑλλήνων ὁπλαρχηγῶν, ποὺ δὲν εἶχαν στὴ διάθεσή τους πάνω ἀπὸ 1200 ἄνδρες, λύθηκε ἡ διαφωνία τους. Ἀποφάσισαν ὁ μὲν Δυοβουνιώτης με τον Πανουργιά νὰ πιάσουν τις γύρω περιοχές, ὁ δὲ Ἀνδροῦτσος νὰ χτυπήσει τον ἐχθρὸ ἀπὸ το χάνι σε μία ὁπωσδήποτε παράτολμη ἐνέργεια.
Μαζί του βρέθηκαν 117 ἄνδρες, ποῦ μετέτρεψαν το πλινθόκτιστο κτίριο σε ὀχυρὸ με πρόχειρα ἔργα.
Το πρωί της 8ης Μαΐου 1821, ὁ Ὁμέρ Βρυώνης με τον στρατό του πλησίασε σε ἀπόσταση βολῆς ἀπὸ το χάνι καὶ ἀμέσως δέχτηκε καταιγισμό πυρῶν. Κατάλαβε ὅτι ὁ παλιός του φίλος δὲν πῆγε ἐκεῖ με φιλικούς σκοπούς, ἀλλὰ γιὰ νὰ τον πολεμήσει.
Πρῶτα διέταξε νὰ γίνει ἐπιθέση κατά τῶν ἀνδρών του Δυοβουνιώτη καὶ του Πανουργιά, τους ὁποίους διασκόρπισε στά γύρω βουνά, ὅπως καὶ στὴ Μάχη της Ἀλαμάνας. Στὴ συνέχεια, ἐπικεντρώθηκε στὸ Χάνι καὶ τον Ἀνδροῦτσο.
Ἔκανε μία ἀπόπειρα νὰ τον μεταπείσει, στέλνοντας ἕνα δερβίση ὡς ἀγγελιαφόρο. Η ἀποστολή του ἱερωμένου εἶχε τον λόγο της. Ὁ Ὁμέρ Βρυώνης γνώριζε ὅτι ὁ Ἀνδροῦτσος ἦταν Μουσουλμᾶνος Μπεκταξής. Ο δερβίσης προχώρησε ἔφιππος πρὸς το Χάνι, ἀλλὰ ξαφνικά δέχθηκε μία σφαῖρα στό μέτωπο κι ἔπεσε ἄπνους.
Οἱ Ὀθωμανοί ἐπιτέθηκαν κατά κύματα στὸ Χάνι. Ὁ Ἀνδροῦτσος καὶ οἱ ἄνδρες του κρατοῦσαν γερά. Ὁ Ὁμέρ Βρυώνης ἐξεμάνη με την ἀνικανότητα τῶν ἀξιωματικῶν του καὶ διέταξε καὶ νέα ἐπιθέση κατά το μεσημέρι. Καὶ αὐτὴ ἀπέτυχε.
Τις πρῶτες ὧρες του δειλινοῦ διέταξε κατάπαυση του πυρός, συνειδητοποιῶντας ὅτι εἶχε διαπράξει ἕνα ἀκόμη λάθος. Ἀπὸ ὑπερβολική ἐμπιστοσύνη στὶς δυνάμεις του καὶ ὑποτιμῶντας την ἀνδρεία τῶν Ἑλλήνων εἶχε ἐκστρατεύσει χωρίς πυροβολικό.
Ἀποφάσισε νὰ ἀποσύρει προσωρινά τις δυνάμεις του καὶ νὰ διατάξει νὰ του φέρουν κανόνια ἀπὸ τὴ Λαμία. Ἦταν ἀποφασισμένος το πρωί της ἑπόμενης ἡμέρας νὰ ἰσοπεδώσει το Χάνι, με τους αὐθάδεις ὑπερασπιστές του.
Την κίνηση αὐτὴ του Ὁμέρ Βρυώνη μάντεψε ὁ Ἀνδροῦτσος καὶ γύρω στὶς δύο τα ξημερώματα της 9ης Μαΐου ἐπεχείρησε με τους 110 ἄνδρες του ἡρωική ἔξοδο. Οἱ ἕξι εἶχαν σκοτωθεῖ κατά τὴ διάρκεια της ὀλοήμερης μάχης. Αἰφνιδίασαν τις τουρκικές φρουρές πού εἶχαν περικυκλώσει το Χάνι καὶ χάθηκαν μέσα στὰ σπαρτά.
Η Μάχη στὸ Χάνι της Γραβιᾶς στοίχισε στὸν Ὁμέρ Βρυώνη πάνω ἀπὸ 300 νεκρούς καὶ 200 τραυματίες Κυρίως, ὅμως, προκάλεσε κλονισμό στὸ ἠθικὸ τοῦ στρατοῦ του καὶ τον δικό του δισταγμό γιὰ το ἄν ἔπρεπε νὰ συνεχίσει την ἐκστρατεία του.
Γιὰ λίγο καιρό, τουλάχιστον, ἕνας σοβαρός κίνδυνος γιὰ την Πελοπόννησο ἐξέλιπε. Ὁ Ὀδυσσέας Ἀνδροῦτσος ἀναγνωρίσθηκε ἀπ' ὅλους ὥς ἀναμφισβήτητος ἡγέτης της Ἀνατολίτικής Στερεάς.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου