Ἡ λέξις «πατριώτης» (Ἀδαμάντινος Κοραής)
Ἄλλο χείριστον: Το «πατριώτης» ἐδίδετο ἀκόμη καὶ εἰς τα ἄλογα ζῶα, καὶ εἰς αὐτὰ τα ἄψυχα. Ὁ Κῦρος, εἰς τον Ξενοφῶντα, ὀνομάζει «ἵππους πατριώτας» τους ἐντοπίους της Περσίας ἵππους· εἰς τον Σοφοκλέα («Οἰδίπους τύραννος», 1091) το ὄρος ὁ Κιθαιρών λέγεται «πατριώτης Οἰδίπου», ἤγουν, συντοπίτης ἡ συμπατριώτης του Οἰδίποδος.
Εἰς πολλάς πολλῶν ἐπιστολάς, βλέπω ὑπογραφομένους τους ἐπιστέλλοντας, «Ὁ πατριώτης δεῖνα». Το λαμβάνουν, ὡς φαίνεται, συνώνυμον του «φιλόπατρις». Ἀλλὰ τοιαύτη σημασία ἐδόθη ἀπὸ τους Γάλλους, ὄχι ἀπὸ τους Ἕλληνας, εἰς την λέξιν «πατριώτης» (patriote). Τοῦτο βέβαια δὲν μας ἐμποδίζει νὰ πολιτογραφήσωμεν την ξένην σημασίαν· ὁ,τι μας ἐμποδίζει, εἶναι το ὑπερήφανον καὶ κομπώδες της ὑπογραφή.
ὁ Γάλλος, ἐπαινῶν τινά φιλόπατριν, τον ὀνομάζει δικαίως «πατριώτην» (patriote)· ἀλλὰ δὲν τολμᾶ νὰ ὑπογράφεται αὐτὸς «πατριώτης», ὡς οὐδ' ἤθελε τολμήσειν νὰ ὑπογραφή «φιλόπατρις», ἡ «φιλοδίκαιος», ἄν ἡ ἄδολός ἀγάπῃ της πατρίδος ἤν' ἀχώριστος ἀπὸ την ἀγάπην της δικαιοσύνης. Συγχωρεῖται ὅμως καὶ εἰς αὐτὸν καὶ εἰς κάθε ἄλλον νὰ ὑπογραφή «πολίτης», ἄν ἤναι ἀληθῶς μέλος της πολιτείας.
Ἄλλο χειρότερον: Ὅστις ἀπὸ μας ὑπογράφεται «πατριώτης», ὄχι μόνον διαστρέφει την ὁποίαν ἔδιδαν οἱ Ἕλληνες εἰς την λέξιν σημασίαν, ἀλλὰ μεταβαίνει ἀπὸ τους Ἕλληνας εἰς τους δούλους καὶ βαρβάρους. «Πολίτην», ὠνόμαζαν οἱ Ἀθηναῖοι τον Ἀθηναῖον συμπολίτην αὐτῶν, καὶ «πατριώτην» τον γεννημένον εἰς τας Ἀθήνας, βάρβαρον ἡ δοῦλον. «Πατριῶται οἱ δοῦλοι Ἑλλήνων, πολῖται δὲ, οἱ ἐλεύθεροι», λέγει ὁ Φώτιος. Πατριῶται, ὠνομάζοντο ἀκόμη καὶ μεταξύ των οἱ τοιοῦτοι βάρβαροι ἡ δοῦλοι. «Πατριώτης, ὁ βάρβαρος λέγεται τῷ βαρβάρῳ, καὶ οὐ πολίτης», κατά τον αὐτὸν Φώτιον.
ὁ Γάλλος, ἐπαινῶν τινά φιλόπατριν, τον ὀνομάζει δικαίως «πατριώτην» (patriote)· ἀλλὰ δὲν τολμᾶ νὰ ὑπογράφεται αὐτὸς «πατριώτης», ὡς οὐδ' ἤθελε τολμήσειν νὰ ὑπογραφή «φιλόπατρις», ἡ «φιλοδίκαιος», ἄν ἡ ἄδολός ἀγάπῃ της πατρίδος ἤν' ἀχώριστος ἀπὸ την ἀγάπην της δικαιοσύνης. Συγχωρεῖται ὅμως καὶ εἰς αὐτὸν καὶ εἰς κάθε ἄλλον νὰ ὑπογραφή «πολίτης», ἄν ἤναι ἀληθῶς μέλος της πολιτείας.
Ἄλλο χειρότερον: Ὅστις ἀπὸ μας ὑπογράφεται «πατριώτης», ὄχι μόνον διαστρέφει την ὁποίαν ἔδιδαν οἱ Ἕλληνες εἰς την λέξιν σημασίαν, ἀλλὰ μεταβαίνει ἀπὸ τους Ἕλληνας εἰς τους δούλους καὶ βαρβάρους. «Πολίτην», ὠνόμαζαν οἱ Ἀθηναῖοι τον Ἀθηναῖον συμπολίτην αὐτῶν, καὶ «πατριώτην» τον γεννημένον εἰς τας Ἀθήνας, βάρβαρον ἡ δοῦλον. «Πατριῶται οἱ δοῦλοι Ἑλλήνων, πολῖται δὲ, οἱ ἐλεύθεροι», λέγει ὁ Φώτιος. Πατριῶται, ὠνομάζοντο ἀκόμη καὶ μεταξύ των οἱ τοιοῦτοι βάρβαροι ἡ δοῦλοι. «Πατριώτης, ὁ βάρβαρος λέγεται τῷ βαρβάρῳ, καὶ οὐ πολίτης», κατά τον αὐτὸν Φώτιον.
Ἄλλο χείριστον: Το «πατριώτης» ἐδίδετο ἀκόμη καὶ εἰς τα ἄλογα ζῶα, καὶ εἰς αὐτὰ τα ἄψυχα. Ὁ Κῦρος, εἰς τον Ξενοφῶντα, ὀνομάζει «ἵππους πατριώτας» τους ἐντοπίους της Περσίας ἵππους· εἰς τον Σοφοκλέα («Οἰδίπους τύραννος», 1091) το ὄρος ὁ Κιθαιρών λέγεται «πατριώτης Οἰδίπου», ἤγουν, συντοπίτης ἡ συμπατριώτης του Οἰδίποδος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου