Ὁ Ἡνίοχος τῶν Δελφῶν

Ὁ Ἡνίοχος τῶν Δελφῶν

Ἕνα ἀπὸ τα εὑρήματα - ἀριστουργήματα ποὺ βρέθηκαν στὰ ἐρείπια τῶν Δελφῶν εἶναι ὁ περίφημος Ἡνίοχος, ξεχωριστό στολίδι τῶν ἔργων τέχνης ποὺ ἐκτίθεται στὸ Μουσεῖο τῶν Δελφῶν. Ὁ Ἡνίοχος πέρα ἀπὸ την περίοπτη θέση ποὺ κατέχει στὸ Μουσεῖο τῶν Δελφῶν, συγκαταλέγεται ἀνάμεσα στὰ ἀριστουργήματα τῆς Ἀρχαίας ἑλληνικῆς καὶ παγκόσμιας τέχνης.
Ὁποία θέση π.χ. ἔχει ὁ Ἔρμής του Πραξιτέλους, ἤ ἡ Ἀφροδίτη της Μήλου, ἀνάλογη θέση ἔχη καὶ ὁ Ἡνίοχος τῶν Δελφῶν.
Ἄς δοῦμε ὅμως τι ἀκριβῶς ἦταν ὁ Ἡνίοχος. Ὁ Ἡνίοχος, καθώς ἡ ἴδια λέξη δηλώνει (Ἡνίοχος=αὐτὸς πού ἔχει, αὐτὸς πού κρατάει τα ἡνία, τα χαλινάρια) ἦταν μία μορφή μεγαλύτερης σύνθεσης, ποὺ παρίστανε ἕνα τέθριππο ἅρμα. Ἡ σύνθεση, με μεγάλη πιθανότητα, εἶχε ὡς ἐξῆς: τέσσερα ἄλογα σύρουν το ἅρμα ποὺ ἐπάνω του ἦταν δύο ἀναβάτες, ὁ Ἡνίοχος καὶ ὅ ἀναθέτης τοῦ ἀφιερώματος. Δύο παιδιά δεξιά καὶ ἀριστερά, κρατοῦν τὰ ἡνία των ἐξωτερικῶν ἀλόγων καὶ ὁδηγοῦν το ἅρμα, γιατί ἡ ἀρματοδρομία ἔχει τελειώσει καὶ το ἅρμα ἔχει νικήσει. Ὁ Ἡνίοχος φορά στὸ κεφάλι την ταινία του νικητή. Ὁ Ἡνίοχος, νικητής πιὰ, περνάει σιγά μπροστά ἀπὸ το πλῆθος ποὺ ἀλαλάζει. Ἀπ’ ὅλο αὐτὸ το ὑπέροχο σύμπλεγμα βρέθηκε μόνο ὁ Ἡνίοχος. Ὁ Ἡνίοχος στητός καὶ σχεδόν ἀκίνητος, φοράει το χιτῶνα ποὺ τυπικά φορᾶγαν οἱ ἡνίοχοι. Εἶναι ψηλός 1,80μ. καὶ ὁ χιτῶνας του ζώνεται στὴ μέση ἐλαφρὰ, ἀνασυρμένος πρὸς τα πάνω, ὥστε νὰ σχηματισθοῦν πλούσιες κούφιες πτυχές πάνω ἀπὸ τὴ ζώνη.
Το κάτω μέρος του χιτῶνα πέφτει σε ἁδρὲς καὶ βαθιές κάθετες πτυχές. Στὸ λαιμό το φόρεμα σχηματίζει ἕνα θαυμάσιο ντεκολτέ. Ὁ χιτῶνας συγκρατεῖται ἀπὸ τον ἁνάβολο - ταινίες ποὺ περνοῦν σὰν τιράντες πάνω ἀπὸ τους ὤμους καὶ κάτω ἀπὸ τις μασχάλες καὶ σταυρώνεται στὴ ράχη. Ὁ ἀνάλαβος ἐμπόδιζέ το φόρεμα νὰ φουσκώσει - σὰν πανί βάρκας - ἀπ’ τον ἀέρα της ἀρματοδρομίας. Ὅλο το κάτω μέρος του κορμιοῦ ἔχει μία μνημειακή διαμόρφωση · το κορμί δὲν διαγράφεται κάτω ἀπὸ το χιτῶνα. Κάτω ὅμως ἀπὸ το μακρύ χιτῶνα προβάλλουν δύο γυμνά πόδια, ποὺ ἀπὸ πλευράς τέχνης δὲν ἔχουν το ταίρι τους. Εὐδιάκριτη εἶναι ἡ φλέβα του χεριοῦ ποὺ κρατάει τα ἡνία, δεῖγμα δύναμης καὶ σιγουριᾶς γιὰ τὴ νίκη. Στὸ κεφάλι του φοράει την ταινία. Εἶναι ἡ ταινία της νίκης. Κάτω ἀπὸ την ταινία, γύρω ἀπὸ τα αὐτιά, μία τούφα μακρῶν, λεπτῶν ἱούλων γλιστράει με ἄφταστη χάρη πρὸς το σβέρκο καὶ τα μάγουλα. Ὁ λαιμός δυνατός. Ἡ μύτη κοντή καὶ στενή, τα μάτια ἀμυγδαλωτά, μάτια στοχαστικά, πλαισιωμένα από έντονα βλέφαρα,- ἀνάμεσα στὶς βλεφαρῖδες, ποὺ εἶναι ἀπὸ ἔνθετα ἑλάσματα, ὁ βολβός ἀπὸ σμάλτο καὶ δύο κύκλοι ἀπὸ ὄνυχα διαφορετικοῦ χρώματος γιὰ την ἴριδα.
Ἡ ὅλη του στάση σεμνή. δὲν ὑπάρχει στὴν ὄψη του το ἀρχαϊκό μειδίαμα ποὺ χαρακτηρίζει τους κούρους της ὕστερης ἀρχαϊκῆς τέχνης. Ὁ ἀγῶνας ἔχει τελειώσει καὶ ὁ Ἡνίοχος ἤρεμος ἀπολαμβάνει τις ἐπευφημίες του πλήθους καὶ χαίρεται τὴ νίκη του. Ὅπως τονίσαμε στὴν ἀρχὴ, το ἔργο ἀποτελεῖ μνημεῖο - ἀριστούργημα της παγκόσμιας τέχνης. Δυστυχῶς δὲν ξέρουμε ποῖος εἶναι ο δημιουργός -τεχνίτης του, οὔτε γνωστός εἶναι ὁ τόπος καὶ ο χρόνος του ἔργου. Μᾶλλον ἀνάγεται στοὺς κλασσικούς χρόνους, τότε πού ἡ τέχνη ἔφτασε στὸ μέγιστο βαθμό τελειότητας...