Δεκέμβρης 1944, ἡ μάχη της Ἀθήνας

Τον Ὀκτώβρη του 1944 οἱ Γερμανοί ἐκδιώχθηκαν ἀπὸ την Ἑλλάδα. Ὅλη ἡ χώρα ἀνέπνεε πλέον ἐλεύθερα μετά ἀπὸ χρόνια κατοχῆς. Καὶ ἐνῶ ἄλλες χῶρες την ἰδία στιγμή ξεκινοῦσαν με αἰσιοδοξία σχέδια ἀνοικοδόμησης της κοινωνίας καὶ της οἰκονομίας τους, στὴν Ἑλλάδα τα πράγματα ἀρχίζουν καὶ παίρνουν ξεκάθαρα μορφή πολιτικῆς κυριαρχίας καὶ ταυτόχρονα ἐξουδετέρωσης των ἀντιπάλων τους. Η μὲν ἄκρα ἀριστερά ἐπιθυμεῖ την κατάκτηση της πολιτικῆς ἐξουσίας, ἡ κυβερνητική πλευρά ἐπιθυμεῖ την συγκρότηση κυβέρνησης καὶ στρατοῦ ἐθνικῆς ἑνότητας. Η οὐσία εἶναι καὶ στὶς δύο περιπτώσεις το κίνητρο της ἐξουσίας. Δὲν πρέπει νὰ ξεχνᾶμε ὅτι ἀπὸ την πρώτη στιγμή ἡ Μεγάλη Βρετανία συμμετεῖχε ἐνεργά στὴν ἀναπτύξη του ἀντιστασιακοῦ κινήματος στὴν Ἑλλάδα. Πάντα ἀπὸ την δική της ὀπτικὴ καὶ βεβαίως γιὰ τα δικά της συμφέροντα. Οἱ συμφωνίες γιὰ την ἵδρυση του Κοινοῦ Γενικοῦ Ἀρχηγείου Ἀνταρτῶν, του Λιβάνου, της Καζέρτας ἔθεταν πάντα την Ἑλλάδα στὴ σφαῖρα ἐπιρροῆς τῶν Ἄγγλων. Μεταξύ των μεγάλων ἀντιφασιστικῶν δυνάμεων του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, της σοβιετικῆς Ρωσίας καὶ της Μεγάλης Βρετανίας, ξεκαθαρίστηκε τον Ὀκτώβριο του 1944 ὅτι ἡ Ἑλλάδα θὰ βρίσκονταν καὶ ἐπίσημα στὴ ζώνη ἐπιρροῆς της Ἀγγλίας του Τσόρτσιλ. Ὅλα αὐτὰ σήμερα εὔκολα ὁδηγοῦν στο συμπέρασμα ὅτι οἱ κατά περιόδους κομμουνιστικές ἐξεγέρσεις δὲν εἶχαν ποτέ καμία πιθανότητα ἐπιτυχίας, ἀπὸ την στιγμή ποῦ ὁ Στάλιν εἶχε κάνει τις συμφωνίες του με τον Τσόρτσιλ. Ἑπομένως το αἱματοκύλισμα του ἐμφυλίου πολέμου δὲν ἔγινε γιὰ μία καλύτερη καὶ ἀληθινά δημοκρατική Ἑλλάδα, ἀλλὰ ἐπειδὴ αὐτὸ βόλευε τις δύο αὐτοκρατορίες. Η οὐσία γιὰ τα Δεκεμβριανά του 1944, δὲν ἦταν οἱ αἱματηρές συμπλοκές τις πρῶτες μέρες του Δεκέμβρη, ἀλλὰ τα γεωπολιτικά καὶ στρατηγικά συμφέροντα των αὐτοκρατοριῶν τῶν Στάλιν καὶ Τσόρτσιλ.
Ἄς πάρουμε ὅμως τα πράγματα ἀπὸ την ἀρχὴ. Το Νοέμβρη του '44, ξεκινοῦν πολλές ἐπαφές μεταξύ Σκόμπυ, κυβέρνησης Παπανδρέου καὶ ἀντιστασιακῶν ὀργανώσεων με θέμα τον ἀφοπλισμό τῶν τελευταίων καὶ τὴ δημιουργία ἑνιαίου ἐθνικοῦ στρατοῦ. Στὶς 9 Νοεμβρίου φτάνει στὴν Ἀθήνα ἡ Ὀρεινή Ταξιαρχία. Τα ἀθηναϊκό πλῆθος ἀποδέχτηκε με θέρμη καὶ ἀνακούφιση την ἐλεύση της, σε ἀντίθεσή με τους ὑπουργούς του ΕΑΜ. Ο Γουντχάουζ ἔγραψε: " Η ἐκστατική ὑποδοχή ποῦ ἐπιφυλάχτηκε στὴν ταξιαρχία ὅταν παρέλασε στὴν πόλη την ἑπόμενη μέρα ἔδειξε ὅτι ὁ κόσμος τὴ θεωροῦσε ὡς ἀσφάλεια ἀπέναντι στὸν ΕΛΑΣ. Οἱ Ἀθηναῖοι, φοβισμένοι κάθε βράδυ ἀπὸ τα ἀπειλητικά συνθήματα ποὺ ἐκφωνοῦσε ὁ ἐφεδρικός ΕΛΑΣ ἀπὸ τα "χωνιά" του, με το δίκιο τους κρατοῦσαν καχύποπτη στάση ἀπέναντι σε μιά ὀργάνωση ποὺ σταθερά ἐπὶ δύο χρόνια δήλωνε ὅτι ὅποιος δὲν την ὑποστήριζε ἦταν προδότης...

" (1). Την ἴδια στιγμή, ὁ Θόδωρος Μακρίδης (Καπετάν Ἕκτορας) στέλνει ἕνα τηλεγράφημα πρὸς το Πολιτικό Γραφεῖο του ΚΚΕ, με ἀφορμὴ μιά διαφωνία του με τον Ἄρη Βελουχιώτη: " Το ἐσωτερικόν ἑλληνικόν πρόβλημα θὰ λυθῆ ἀναγκαστικῶς πρό του πέρατος του πολέμου. Η λύσις θὰ εἶναι βιαία καὶ οὐχί κοινοβουλευτική. Η ἑλληνική ἀντίδρασις θὰ ἐπιχειρήση πραξικόπημα κατά Δεκέμβριον 1944 ἡ Ἰανουάριου 1945. Εἶναι λίαν ἐνδεχομένη βρετανική ἔνοπλος ἐπέμβασις...

" (2). Βλέπουμε λοιπόν, ὅτι ἀπὸ τις ἀρχὲς του Νοέμβρη το κλίμα ἦταν τεταμένο. Μετά ἀπὸ συνεννοήσεις με την κυβέρνηση ὁ Σκόμπυ ἀνακοίνωσε ὅτι ἡ ἀποστράτευση τῶν ἀνταρτῶν θὰ ἔπρεπε νὰ ὁλοκληρωθεῖ μέχρι τις 10 Δεκεμβρίου. Στή συνάντησή του ὡστόσο με τον Ζέρβα καὶ τον Σαράφη, στὶς 22 Νοεμβρίου στὴν Ἀθήνα, συνειδητοποίησε ὅτι ὁ δεύτερος ἀρνοῦνταν νὰ διατάξει την ἀποστράτευση τῶν ἐλασιτῶν, παρόλο ποῦ ὁ ἴδιος ἄνθρωπος εἶχε ὑπογράψει την συμφωνία στὴ Καζέρτα. Στὸ ἴδιό διάστημα ὁ Πρωθυπουργός ἔκανε παραχωρήσεις πρὸς την ἐαμική πλευρά, σὰν δεῖγμα καλῆς θέλησης ὥστε νὰ ἀποφευχθοῦν οἱ ἅποιες συγκρούσεις

Στὰ τέλη του μηνός, οἱ συζητήσεις στράφηκαν στὴν δημιουργία ἐθνικοῦ στρατοῦ κοινῆς ἀποδοχῆς. Τελικά, ἔγινε ἀποδεκτή ἡ πρόταση της ΠΕΕΑ, ποῦ προέβλεπε τὴ δημιουργία δύο ταξιαρχιῶν ἴσης δύναμης. Η μία ταξιαρχία θὰ ἀποτελοῦνταν ἀπὸ την Ὀρεινή Ταξιαρχία, τον Ἱερὸ Λόχο καὶ μία μονάδα του ΕΔΕΣ καὶ ἡ δεύτερη ταξιαρχία ἀπὸ ἰσοδύναμη - πρὸς τις ἄλλες- δύναμη του ΕΛΑΣ. Ὁ Παπανδρέου ἔκανε ἀποδεκτὴ την πρόταση της ἀριστεράς καὶ ἀνακοίνωσε ὅτι οἱ ὑπουργοί της κυβέρνησης θὰ ὑπέγραφαν την πρόταση την ἴδια μέρα (28η Νοεμβρίου). Καὶ ἐνῷ ὅλα ἦταν ἕτοιμα ὥστε νὰ ἀποφύγει ἡ χώρα τον ἐμφύλιο σπαραγμό, την ἑπομένη φτάνει στὸ γραφεῖο του Πρωθυπουργοῦ ἀντιπροσωπεία μελῶν του ΕΑΜ ποῦ ζητᾶ την ὁριστική ἀποστράτευση ὅλων τῶν στρατιωτικῶν δυνάμεων, τόσο τῶν ἀνταρτῶν ὅσο καὶ της Ὀρεινῆς Ταξιαρχίας καὶ του Ἱεροῦ Λόχου. Τα ἴδια πρόσωπα, μία μέρα μετά, ἀναίρεσαν αὐτὰ ποῦ εἶχαν προτείνει. Γιὰ την ἀνεξήγητη συμπεριφορά του Ζεύγου, ὁ Γεώργιος Παπανδρέου ἔγραψε: " Ὁ Ζεύγος ἐτέλει ὑπὸ το κράτος μεγάλης νευρικότητος. Μου δήλωσεν ὅτι το Κομμουνιστικόν Κόμμα δὲν ἀποδέχεται πλέον την συμφωνίαν την ὁποίαν αὐτὸς ὁ ἴδιος εἶχε ἐγχειρίσει την προηγουμένην, καὶ ὅτι θέτει νέους ὄρους πρὸς ἀποδοχήν, μεταξύ τῶν ὁποίων την ταυτόχρονον διάλυσιν της Ὀρεινῆς Ταξιαρχίας καὶ του Ἱεροῦ Λόχου, την ἄμεσον καθιέρωσιν συνοπτικῆς διαδικασίας διά τους δοσιλόγους, την ὑποχρεωτικήν ἔκδοσιν τῶν δικαστικῶν ἀποφάσεων πρό της 10ης Δεκεμβρίου κ.λπ. Κατάπληκτος του ἐδήλωσα ὅτι πρόκειται περί πλήρους ὑπαναχωρήσεως καὶ ὅτι ἡ Κυβέρνησις δὲν δύναται νὰ ἀποδεχθῇ τους νέους ὄρους ἀλλὰ ἐμμένει εἰς την γενομένην συμφωνίαν. Ὁ Ζεύγος τότε εἰς κατάστασιν ἐξάψεως ἔσπευσε νὰ φύγη, χωρίς κἂν νὰ με ἀποχαιρετήση. Ἀπεκόμισα την ἐντύπωσιν, καθώς ἀνεκοίνωσα ἔπειτα εἰς το Ὑπουργικόν Συμβούλιον, ὅτι ὁ Ζεύγος εἶχεν ἀποσταλῆ με την ἐντολὴν νὰ ἐπιφέρη ὁπωσδήποτε την ρῆξιν"


(4). Η πλήρης ὑπαναχώρηση εἶχε τις ρίζες της στὴν ὑπόσχεση του Τίτο γιὰ ἐνίσχυση. Ὁ Ἰωάννης Ἱατρίδης ἔγραψε πάνω σ' αὐτὸ: " ... , το βράδυ της 27ης Νοεμβρίου εἶχε ληφθῆ ἕνα μήνυμα ἀπὸ τον Στρατάρχη Τίτο, ποῦ ἔδινε θάρρος στοὺς Ἕλληνες κομμουνιστές νὰ καταλάβουν την πρωτεύουσα με την βία. Λέγεται πῶς οἱ Γιουγκοσλάβοι πρόσφεραν την "ἠθικὴ" τους ὑποστήριξη σε μιά τέτοια θαρραλέα ἐνέργεια, καὶ ὁ ἴδιος ὁ Στάλιν μπορεῖ νὰ την εἶχε ἐπιδοκιμάσει, χωρίς ὅμως καὶ νὰ ἐγκρίνη ἀνοικτή σοβιετική βοήθεια"


(5). Ο Γουντχάουζ ἔχει παρόμοια ἄποψη: " Το τί συνέβη καὶ ἄλλαξε γνώμη το ΚΚΕ παραμένει ἀσαφὲς. Τα ἀπομνημονεύματα του Τζήμα καὶ του Ὀρέστη ὑπονοοῦν ὅτι ὁ Τίτο είχε κάποια σχέση. Ὁ Τζήμας βρισκόταν στὸ Βελιγράδι με τον Τίτο καὶ ἐκεῖ τους συνάντησε ὁ Πέτρος Ρούσσος σε εἰδική ἀποστολή ἀπὸ το ΚΚΕ. Παρουσία του Τζήμα, ὁ Ρούσσος ρώτησε ἄν το ΚΚΕ μποροῦσε νὰ βασίζεται στὴν ὑποστήριξη της Γιουγκοσλαβίας σε περίπτωση σύγκρουσης με τους Βρετανούς. Ὁ Τίτο ἀπάντησε θετικά. Παρά τους ἐνδοιασμούς του Τζήμα, πού βασίζονταν σε γνώση ἀπὸ πρῶτο χέρι τῶν περιορισμένων μέσων τῶν παρτιζάνων, ἡ ἐνθαρρυντική ἀπάντηση του Τίτο μεταβιβάσθηκε στὴν Ἀθήνα στις 27 Νοεμβρίου"
(6).
Την 1η Δεκεμβρίου, ὁ Ριζοσπάστης κυκλοφορεῖ με κύριο τίτλο " Η "ἀδιαλλαξία" του ΚΚΕ" , κατηγορῶντας την κυβερνητική πλευρά γιὰ τα γεγονότα των προηγούμενων ἡμερῶν. Την ἴδιά στιγμή δυνάμεις του ΕΛΑΣ συγκεντρώνονταν γύρω ἀπὸ την Ἀθήνα. Ὁ Κρίς Γουντχάουζ αναφέρει: " Το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, ποῦ διατηροῦσε κιόλας την ἔδρα ἑνὸς σώματος στρατοῦ στὴν Ἀθήνα, ὑπὸ τον στρατηγό Μάντακα, μετακίνησε ἐνισχύσεις πρὸς την πρωτεύουσα. Ἦταν πιὸ βαριά ὁπλισμένοι τώρα ἀπὸ ό,τι ἦταν στὴν Κατοχή, ἐπειδή οἱ Γερμανοί εἶχαν ἀφήσει πίσω τους πολλές ἀποθῆκες με πολεμοφόδια σε μικρή ἀπόσταση, γνωρίζοντας, ἔστω καὶ χωρίς ρητή συμφωνία, σε τί θὰ χρησίμευαν. Ὅλμοι καὶ πυροβόλα εἶχαν ἐπισημανθεῖ σε ἐπίκαιρα σημεῖα της Ἀθήνας"                        (7). Στὶς 2 Δεκεμβρίου παραιτοῦνται οἱ ὑπουργοί του ΕΑΜ. Οἱ διαταγές πρὸς τις μονάδες του ΕΛΑΣ, ἦταν νὰ πλησιάσουν την πόλη χωρίς ὡστόσο νὰ ἀντιταχθοῦν στοὺς Βρετανούς γιὰ κανένα λόγο                                                                               (8). Την ἴδια μέρα ὁ Σιάντος στέλνει διαταγή, με σφραγῖδα της Κεντρικῆς Ἑπιτροπής του ΕΛΑΣ, πρὸς το Γενικό Στρατηγεῖο: " Ὑπουργοί μας παρητήθησον στόπ. Κατ' ἐξακριβωμένας πληροφορίας Ζέρβας ἀνεχώρησε ἐσπευσμένως εἰς Ἤπειρον, ἶνα ἐνεργήσει γενικήν ἐπιστράτευσιν καὶ ἐπιτεθεῖ καθ' ἡμῶν στὀπ. Προετοιμάσατε καὶ κινητοποιήσατε ὀγδόην, πρώτην, ἐννάτην καὶ δεκάτην Μεραρχίας, ἄνευ οὐδεμιᾶς χρονοτριβῆς πρὸς ἐπίθεσιν ἐναντίον Ζέρβα προτοῦ προλάβει νὰ ἐπιστρατευθεῖ στόπ. Ἀφαιρέσατε πρωτοβουλίαν ἀπὸ Ζέρβα στόπ. Ἅμα πέρατι προετοιμασίας ἐπιτεθεῖτε στόπ. Διατάξατε ἄμεσον διάλυσιν Ἐθνοφυλακῆς καθ' ἅπασαν Ἑλλάδα με πολιτικά καὶ ἐν ἀνάγκη βίαια μέσα στόπ "


(9). Το ΕΑΜ ἐπίσημα ἀνακοίνωσε ὅτι την 4η Δεκεμβρίου θὰ προκαλέσει γενική ἀπεργία σὰν ἐνδείξη διαμαρτυρίας. Στίς 3 Δεκεμβρίου, το ἐπίσημο ἔντυπο του κόμματος, ὁ Ριζοσπάστης κυκλοφορεῖ με ἄρθρο του Ζεύγου, με τίτλο "Καὶ τώρα τον λόγο ἔχουν οἱ μπαρουτοκαπνισμένοι μαχητές του ΕΛΑΣ", στὸ ὁπος του ΕΛΑΣ, ποῦ τους ζητοῦν νὰ παραδώσουν τα τιμημένα καὶ κερδισμένα σε μάχες ὅπλα τους. Οἱ περήφανοι πολῖτες της Ἀθήνας, ποῦ ἀντιμετώπισαν νικηφόρα τις ὀρδὲς τῶν Γερμανῶν καὶ τῶν προδοτῶν. Ὅλοι οἱ δημοκράτες, ὅλοι ὅσοι πονᾶν την Ἑλλάδα καὶ το λαό της, θὰ βρεθοῦν ἑνωμένοι στὶς γραμμές τουῖο ἔγραφε μεταξύ ἄλλων: " ... Τώρα το λόγο τον ἔχει ὁ ἑλληνικός λαός. Οἱ μπαρουτοκαπνισμένοι μαχητέ


γιὰ νὰ ὑπερασπίσουν την λευτεριά του, τὴ ζωή του, τα δημοκρατικά του δικαιώματα, την ἐθνική ἀνεξαρτησία. Ὁ ἑλληνικός λαός θὰ σαρώσει την κυβέρνηση του ἐμφυλίου πολέμου καὶ θὰ δημιουργήσει μία κυβέρνηση πραγματικῆς ἐθνικῆς ἐνότητας"


(10). Το ἄρθρο αὐτὸ του Ζεύγου, πρὸ οἰκονομεῖ την ἔνοπλη σύγκρουση τῶν Δεκεμβριανῶν καὶ ἀποδεικνύει ξεκάθαρα ποῖος ἀπεδίωξε τὴ σύγκρουση. Το συλλαλητήριο της 3ης Δεκεμβρίου ἀποτέλεσε την ἀρχὴ τῶν αἱματηρῶν συγκρούσεων. Η κυβέρνηση φρόντισε νὰ τοποθετήσει ἰσχυρές ἀστυνομικές δυνάμεις σε ὅλο το ἱστορικό κέντρο των Ἀθηνῶν, με ἀφετηρία την πλατεῖα Συντάγματος. Οἱ ἐαμίτες διαδηλωτές σε κάθε ἐμφάνιση ἀστυνομικῶν ἀντιδροῦσε με ὕβρεις καὶ συνθήματα


(11). Κατά τον Γουντχάουζ: " Ἐκείνῳ το πρωί της Κυριακῆς, 3 Δεκεμβρίου, ἡ ἐπανάσταση εἶχε ξεσπάσει. Ὅταν τα πλήθη τῶν διαδηλωτῶν βρέθηκαν ἀντιμέτωπα με την ἀστυνομία, στὴν Πλατεῖα Συντάγματος, πολλοί ἀστυνομικοί πυροβόλησαν κατευθείαν πάνω τους, πρᾶγμα ποῦ, χωρίς ἀμφιβολία, ἦταν ὁ σκοπός γιὰ τον ὁποῖο τα εἶχε συγκεντρώσει ἐκεῖ το ΚΚΕ. Σύμφωνα με μερικές ἀφηγήσεις, το πλῆθος ἀνταπέδωσε τα πυρά. Σύμφωνα με ἄλλες, πυροβόλησε πρῶτο καί εἶχε ρίξει χειροβομβίδες στὰ παράθυρα πολιτικῶν ἀντιπάλων, πρίν φθάσει στὴν Πλατεῖα Συντάγματος. [...] Ὁ Παπανδρέου, σε ραδιοφωνική ὁμιλία ἐκείνη τὴ νύχτα, ἀπέρριψε την εὐθύνη στοὺς κομμουνιστές"


(12). Θεωρεῖται βέβαιο το γεγονός ὅτι ἡ ἀστυνομία ἔβαλε κατά του πλήθους. Ὅπως θεωρεῖται γενικά βέβαιο, το γεγονός των προκλήσεων του πλήθους ἔναντι των Ἀστυνομικών. Ἀργότερα, ὁ τότε διευθυντής της Ἀστυνομίας Ἀθηνῶν, Ἔβερτ ὁμολόγησε ὅτι ὁ ἴδιος ἔδωσε την ἐντολή γιά βίαιη διάλυση της διαδήλωσης ἀλλὰ ἀπὸ την στιγμή πού ἕνας ἀστυνομικός δολοφονήθηκε ἀπὸ το πλῆθος

(13). Οἱ κυβερνητικές ἐκθέσεις ἔγραφαν: " Οἱ ἀστυνομικοί, παρά την κακομεταχείρισή τους ἀπὸ μέρος τῶν διαδηλωτῶν, πειθαρχῶντας στὶς διαταγές ποῦ εἶχαν, ἔδειχναν μεγάλη ὑπομονή. Πρῶτοι ἐπυροβόλησαν ἔνοπλοι διαδηλωτές, ποῦ εἶχαν ἐπίσης καὶ χειροβομβίδες. Σκοτώθηκε ἕνας ἀρχιφύλαξ της ἀστυνομίας καὶ τραυματίσθηκαν τρεῖς ἀστυνομικοί. Οἱ περισσότεροι ἀπὸ τους δέκα νεκρούς διαδηλωτές, ὅπως ἀποδείχθηκε ἀπὸ την νεκροψία του ἰατροδικαστοῦ, σκοτώθηκαν ἀπὸ χειροβομβίδες, τις ὁποῖες ἡ ἀστυνομία δὲν ἐχρησιμοποίησε..."


(14). Ἀπὸ την μέρα αὐτὴ οἱ συγκρούσεις ἐλασιτών - ἀστυνομικῶν ἦταν καθημερινό φαινόμενο στὸ ματωμένο Δεκέμβρη. Αὐτὲς οἱ συγκρούσεις θεωρήθηκαν ἀπὸ πολλούς, ὁ λόγος της ἔνοπλης σύγκρουσης. Ο Γρηγόρης Φαρᾶκος ἔγραψε: " Το ἔναυσμα πυρός γιὰ τις 33 μέρες τῶν μαχῶν ποῦ θά ἀκολουθοῦσαν δόθηκε την Κυριακή 3 του μηνός, στὸ μεγάλο συλλαλητήριο, σωστή λαοθάλασσα, ποῦ πλημμύρισε τους δρόμους της Ἀθήνας, ὅταν ἡ Ἀστυνομία πυροβόλησε κατά του ἀόπλου λαοῦ στὴν πλατεῖα Συντάγματος"


(15). Αὐτὴ ἦταν βεβαίως ἡ ἀφορμὴ ποῦ ζητοῦσε το ΚΚΕ. Ο Γιάννης ἰωαννίδης στὶς "Αναμνήσεις" του ἔγραψε: " Μέχρι τότε ἐμένα με την ἐντύπωση ὅτι ὅλο αὐτὸ το πρᾶγμα ἔγινε με το χτύπημα πού μας δῶσαν αὐτοὶ στὶς 3 του Δεκέμβρη. Ὅταν ἔμαθα ὅτι η Κ.Ε. του ΕΛΑΣ ἔγινε ἀπὸ την 1η του Δεκέμβρη, αὐτὸ σημαίνει ὅτι καὶ μεῖς προμελετημένα πηγαίναμε νὰ δώσουμε ἀφορμὴ γιὰ νὰ ἀρχίσει ο πόλεμος" καὶ συνεχίζει: " Το πρόβλημα εἶναι ὅτι ἐμεῖς πήραμε ἀπόφαση στὶς 17 του Νοέμβρη, στὶς 16 ἡ 18, δὲν ξέρω πότε ἦταν. Ἐκεῖ στὸ νοσοκομεῖο ὁποῦ βρισκόμουν ἐγώ, ἦρθαν ὅλα τα μέλη του Πολίτικού γραφείου καὶ ἐκεῖ πήραμε ἀποφάσει ὅτι ἐμεῖς θὰ χτυπηθοῦμε με τους Ἐγγλέζους. Τα ἀλλά εἶναι... Ὑπάρχει αὐτὴ ἡ ἀπόφαση. Ἐκεῖ ἦταν ὁ Παρτσαλίδης, ὁ Ροῦσσος, ὁ Φάνης... [...] Εἴπαμε στὴν ἀνάγκη, ἐάν δὲν κατορθώσουμε νὰ βροῦμε ἄλλες πολιτικές λύσεις, στο ζήτημα, θὰ συγκρουσθοῦμε"

(16). Ἑπομένως, διὰ χειρός ἰωαννίδη τεκμηριώνεται ὅτι το ΚΚΕ εἶχε προαποφασίσει τον αἱματηρό Δεκέμβρη, ἔχοντας καὶ την ἐνίσχυση ἄλλων Βαλκάνιων συντρόφων.
Ἀπὸ την 6η Δεκεμβρίου 1944 μέχρι την 7η Ἰανουαρίου 1945 οἱ αἱματηρές συγκρούσεις ἦταν αὐξανόμενες. Ὁ ἘΛΑΣ ἤλεγχε με διαφορά το μεγαλύτερο μέρος της Ἀθήνας. Σ' ὅλη αὐτὴ την περίοδο δὲν στράφηκε κατά των Βρετανῶν. Στράφηκε ὅμως με πάθος κατά τῶν κυβερνητικῶν δυνάμεων. Ὁ Εὐάγγελος Ἀβέρωφ - Τοσίτσας ἔγραψε: " ... ὁ ἘΛΑΣ... Εἶχε παντοῦ την πρωτοβουλία, ἔκαμνε ὁδοφράγματα ἐδῶ, ἀπετίθετο ἐκεῖ, ἀνατίναζε σπίτια γιὰ νὰ κλείσει σταυροδρόμια, κατελάμβανε δι' ἐπιθέσεων μεγάλα κτίρια, ἀφοῦ τα κύκλωνε, καὶ διέθετε ἐναντίον αὐτῶν μία συντριπτική δύναμη πυρός. Οἱ ἄνδρες του ΕΛΑΣ πολεμοῦσαν με ἕνα πεῖσμα ποῦ λίγοι ἀπὸ αὐτούς ἔδειξαν ἐναντίον τῶν Γερμανῶν"

(17). Η αὐτοθυσία τῶν ἀνδρών τῶν Σωμάτων Ἀσφαλείας σε συνδυασμό με την ἀναποφασιστικότητα της ἡγεσίας του ΕΛΑΣ ὁδήγησαν στὴν ἧττα του ΕΛΑΣ. Ὡστόσο, ἕνας ἀκόμα λόγος ἦταν ἡ ἀντικατάσταση του Σκόμπυ, τα λάθη του ὁποίου εἶχαν φέρει τον ΕΛΑΣ κοντά στὴν τελική ἐπικράτηση. Γράφει ὁ Γουντχάουζ: " Στὶς 11 Δεκεμβρίου ὅμως ο στρατάρχης Ἀλεξάντερ καὶ ο Χάρολντ Μακμίλλαν ἔφτασαν στὴν Ἀθήνα ἀπὸ την Ἰταλία καὶ διαμόρφωσαν την ἀντίληψη ὅτι ἡ κατάσταση εἶναι πολύ σοβαρή. Ὁ Ἀλεξάντερ πῆρε γρήγορα δύο ἀποφάσεις: νὰ στείλει ἐπιπλέον ἐνισχύσεις στὴν Ἀθήνα καὶ νὰ ἀντικαταστήσει τον Σκόμπι καὶ πολλούς ἀπὸ το ἐπιτελεῖο του. Ἕνας μῦθος ἔχει δημιουργηθεῖ στὴν Ἑλλάδα ὅτι ὁ Σκόμπυ ἔσωσε την Ἀθήνα το Δεκέμβριο του 1944, ἀλλὰ ἡ ἀλήθεια εἶναι ό,τι σχεδόν την ἔχασε. Η πόλη σώθηκε ἀπὸ τον στρατηγό Τζῶν Χώκσγουερθ διορισμένο ἀπὸ τον Ἀλεξάντερ. Μπορεῖ νὰ κρίνει κανείς σε πόσο μεγάλο βαθμό εἶχε χάσει ὁ Σκόμπυ τον ἔλεγχο της κατάστασης καὶ σε ποιά κατάσταση ἀπαισιοδοξίας εἶχε περιπέσει (ποῦ κυρίως ὀφειλόταν στὴν ἔλλειψη προμηθειῶν), ἀπὸ το γεγονός ὅτι σχεδίαζε νὰ ἀποσύρει τα στρατεύματά του στὸ λιμάνι του Φαλήρου, ἐπιλογή ποῦ θὰ σήμαινε την ὁλοκληρωτική παράδοση της Ἀθήνας"


(18). Στὸ παρόν ἄρθρο δέν θὰ ἀναλυθοῦν ἀκρότητες του ΕΛΑΣ καὶ της ΟΠΛΑ κατά ἀθωῶν πολιτῶν, οὔτε οἱ μάχες ποῦ ὁδήγησαν στὴν τελική ἧττα του ΚΚΕ. Στόχος εἶναι νὰ ἀναφερθοῦν τα πραγματικά αἴτια καὶ κίνητρα ποῦ ὁδήγησαν στὸν Δεκέμβρη. Τελειώνοντας, θὰ ἦταν παράλειψη νὰ μὴν ἀναφερθοῦμε στὴ στάση τῶν Σοβιετικῶν ἀπέναντι στὰ Δεκεμβριανά. Ὁ Τάκης Λαζαρίδης ἔγραψε: " Καὶ εἶναι γεγονός ἀναμφισβήτητο πῶς σε ὅλη τὴ διάρκεια του Δεκέμβρη οἱ Σοβιετικοί δὲν ἔβγαλαν τσιμουδιά. Οὔτε μιά ἁπλὴ διαμαρτυρία, οὔτε ἕνα σχόλιο. Οἱ σοβιετικές ἐφημερίδες δὲν ἔγραψαν λέξη γιὰ το Δεκέμβρη. Γιὰ τους Σοβιετικούς ΔΕΝ ΥΠΗΡΞΕ Δεκέμβρης"


(19). Παρόμοια ἄποψη τεκμηριώνει καὶ ὁ Ἰωάννης Ἰατρίδης: " Ὁ Τσώρτσιλ ἔγραφε ἀργότερα πῶς ὁ Στάλιν " ἐτήρησε με αὐστηράν καὶ πιστήν προσήλωσιν την συμφωνία μας του Ὀκτωβρίου, ἐνῶ καθ' ὅλην την διάρκειαν τῶν μακρῶν ἐκείνων ἑβδομάδων ἀγῶνος κατά τῶν κομμουνιστῶν εἰς τας ὀδοὺς τῶν Ἀθηνῶν οὔτε μία λέξις ἐπιπλήξεως δὲν ἠκούσθη ἀπὸ την "Πράβδα" ἡ την "Ιζβέστια" ..
5.