Σάββατο 2 Δεκεμβρίου 2017

Τα Ἐλευσίνια, ὁ Αἰσχύλος, τα ἱπτάμενα ἀντικείμενα καὶ ἄλλες ἀναφορές.

Γιὰ νὰ δοῦμε τί μας λέει ὁ μῦθος του Τριπτόλεμου με την θεά Δήμητρα. Πρόκειται γιὰ ἕναν μῦθο τῶν Ἐλευσινίων Μυστηρίων, σύμφωνα με τον ὁποῖο ἡ θεά Δήμητρα μετά ἀπὸ μία περιπλάνηση με το ἱπτάμενο πύρινο ἅρμα της, ποῦ ἐσύρετο ἀπὸ φτερωτούς δράκοντες, προσγειώθηκε στὴν "ἀγέλαστο πέτρα" στὴν Ἐλευσίνα.

Ὕστερα παρέδωσε το ἴδιο αὐτὸ φτερωτό ἅρμα σε ἕναν ἀπὸ τους τέσσερις βασιλεῖς της Ἐλευσίνας, τον Τριπτόλεμο, ὁ ὁποῖος ἔφυγε πετῶντας, καὶ ἀπουσίασε γιὰ πολλά χρόνια με σκοπό νὰ διδάξει καὶ σε ἄλλους λαούς την τέχνη της σποράς, του σίτου καί του θερίσματος τῶν χωραφιῶν.

Εἶναι σκανδαλιστικά παρόμοια ἡ τοπωνυμία της περιοχῆς ("Ἔλευσίς") με την λέξη "ἔλευσις", ποῦ θὰ μποροῦσε κάλλιστα νὰ ὑποδηλώνει την ἔλευση της θεάς Δήμητρας με το ἱπτάμενο ἅρμα της. Ἐπιπλέον το ἐκπολιτιστικό ἔργῳ το ὁποῖο ἀνέλαβε νὰ φέρει σε πέρας ὁ Τριπτόλεμος με τα μέσα ποῦ του παρεῖχε ἡ θεά, καταγράφεται καὶ σε μυθολογίες ἄλλων λαῶν.


Μεταφέρουμε χαρακτηριστικά ἀπὸ το βιβλίο του Γουίλ Ντιράν (Wil Durant) "Η ἱστορία καὶ ὁ πολιτισμός της Κίνας" την μαρτυρία της Κινεζικῆς παράδοσης: "...Πρίν ἔρθουν οἱ οὐράνιοι Βασιλεῖς, οἱ ἄνθρωποι στὴν Κίνα ζοῦσαν σὰν τα ζῶα. Σκεπάζονταν με δέρματα ζώων, τρέφονταν με ὠμὸ κρέας καὶ δὲν ἤξεραν τον πατέρα τους... ...Ὅταν ἦρθε ὁ Φοῦ Χι, με την βοήθεια μιᾶς πολύ μορφωμένης βασίλισσας, ἔμαθε στὸν λαό τον γάμο, την μουσική, τα γράμματα, καὶ την ζωγραφική. Τους ἔμαθε ἐπίσης νὰ ψαρεύουν με δίκτυα καὶ νὰ καλλιεργοῦν τον μεταξοσκώληκα... Μετά τον θάνατο του Φοῦ Χι, το ἔργο του το συνέχισε ὁ Σένγκ Μοῦγκ. Αὐτὸς βρῆκε το ἀλέτρι, τὴ γεωργία, το ἐμπόριο, την Ἰατρική ἐπιστήμη, καὶ το πῶς νὰ θεραπεύονται οἱ ἄνθρωποι με τα βότανα..."

Παραστάσεις του ἅρματος με τους φτερωτούς δράκοντες ἔχουμε σε ἕνα πλῆθος ἀπὸ ἀρχαία ἀγγειά. Ἕνα τέτοιο ἅρμα συναντᾶμε καὶ στὴν τραγωδία του Εὐριπίδη "Μήδεια", πάνω στὸ ὁποῖο ἀποχωρεῖ στὸ τέλος του ἔργου ἡ τραγική παιδοκτόνος. Αὐτοῦ του εἴδους οἱ σκηνοθετικές παρεμβάσεις προξενοῦν την περιέργεια, ἀφοῦ ἡ θεατρική τους ἀπόδοση ἦταν ἰδιαίτερα δύσκολη γιὰ την ἐποχῇ καὶ σίγουρα θὰ προξενοῦσε πολλά προβλήματα.

Ἡ ἐμμονὴ τῶν δημιουργῶν καὶ ἰδιαίτερα του Αἰσχύλου στὴν χρήση (στὸ θέατρο) φτερωτῶν ἁρμάτων, ἱπταμένων ἀνθρώπων καὶ ζώων, ἀλλὰ καὶ περιέργων ἐνδυμάτων με χαρακτηριστικούς τους περίφημους κοθόρνους (μεγάλες μπότες ποῦ θυμίζουν ἔντονα αὐτὲς τῶν σημερινῶν ἀστροναυτῶν), ὑποδηλώνει την ἐπιθυμία τῶν τραγωδῶν νὰ γίνει πιστή καταγραφή των μύθων ἡ τουλάχιστον την προσπάθεια νὰ περάσουν ἐμμέσως στὸ κοινό κάποιες κρυφές ἀλήθειες (χωρίς ἡ μία περίπτωση να αναιρεί την άλλη).

Στὴν τραγωδία του Αἰσχύλου "Προμηθέας Δεσμώτης" βλέπουμε τον Ὠκεανό καὶ τις κόρες του νὰ ἔρχονται στον Προμηθέα οδηγώντας "με την θέληση, χωρίς χαλινούς" ένα "τετράσκελο πουλί".


Στά ἀποσπάσματα ποῦ σώθηκαν ἀπὸ την τραγωδία "Σφίγγα" τον βλέπουμε νὰ μιλάει γιὰ ἕνα "πουλί πού 'χει νυχάτο χέρι, το πολεμικό, με το κοντάρι", ἐνῶ στὸν "Ἀγαμέμνονα" εἶναι χαρακτηριστική ἡ ἐντολὴ: "τα σκυλιά, τα τολμηρά, ὅπου πετᾶνε στὸν ἀγέρα ἄφησε".

Η πιθανή ἐμμονὴ του Αἰσχύλου νὰ ἀποκαλύψει με συμβολισμούς στοὺς θεατές κάποια μυστικά, ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΞΗΓΗΣΕΙ ΚΑΙ ΤΙΣ ΔΙΩΞΕΙΣ ΤΟΥ ΑΠΟ ΤΟ ΙΕΡΑΤΕΙΟ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΟΤΙ ΑΝΕΒΑΖΕΙ ΕΠΙ ΣΚΗΝΗΣ ΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΩΝ ΕΛΕΥΣΙΝΙΩΝ ΜΥΣΤΗΡΙΩΝ, ΚΑΙ ΙΣΩΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΕΞΙΧΝΙΑΣΤΗ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΤΟΥ.

Εἶναι πολλές οι ἀναφορές τῶν μύθων γιὰ τα ἡλιακά ἅρματα με τα ὁποία ταξίδευαν διάφοροι ἥρωες, με χαρακτηριστικότερο τον μῦθο του ταξιδιοῦ του Φαέθωνος.

Ἀκόμη οἱ ἀναφορές σε γαστρονομικά θέματα, διαφόρων μυημένων στὰ μυστήρια φιλοσόφων, ξεπερνοῦν τα ὅρια τῶν γνώσεων, ποὺ κατά την συμβατική ἱστορία θὰ ἔπρεπε νὰ ἔχουν. Χαρακτηριστική εἶναι ἡ ἀναφορά του Σωκράτη στὸν "Φαίδωνα" του Πλάτωνα, ὁπού μιλάει γιὰ την σφαιροειδῆ μορφή της Γῆς, την περιγράφει πώς φαίνεται ἀπὸ ψηλά, καὶ λέει ὅτι αὐτὸ ποὺ ἐμεῖς βλέπουμε γιὰ οὐρανὸ δὲν εἶναι ὁ πραγματικός, ἀλλὰ ὅταν βγοῦμε ἕξω ἀπὸ αὐτὸν (ἕξω ἀπὸ την ἀτμόσφαιρα) βλέπουμε την πραγματική του εἰκόνα.

Δεν υπάρχουν σχόλια: