Ἡ Ἄρτεμη εἶναι μία ἀπὸ τις παλαιότερες, πιὸ περίπλοκες ἀλλὰ καὶ πιὸ ἐνδιαφέρουσες μορφές του ἑλληνικοῦ πανθέου. Κόρη του Δία καὶ της Λιτῶς, δίδυμη ἀδερφὴ του Ἀπόλλωνα, βασίλισσα των βουνῶν καὶ των δασῶν, θεά του κυνηγιοῦ, προστάτιδα των μικρῶν παιδιῶν καὶ ζώων.
Η γέννηση της ἰδιόρρυθμης θεάς τοποθετεῖται στὸ νησί Ὀρτυγία. Σε αὐτὸ το ἄγονο πετρονήσι καὶ μετά ἀπὸ φοβερές ταλαιπωρίες καὶ περιπλανήσεις εἶχε καταφύγει ἡ ἔγκυός Λητώ προκειμένου νὰ κρυφτεῖ καὶ νὰ προφυλαχθεῖ ἀπὸ την καταδιωκτική μανία της νόμιμης συζύγου του Δία, της Ἤρας. Ἐκεῖ καὶ με τὴ βοήθεια ὅλων των γυναικείων θεοτήτων (ἐκτὸς της Ἤρας) ἦρθε στὸ φῶς ἡ Ἄρτεμη καὶ λίγο ἀργότερα ὁ ἀδερφὸς της ὁ Ἀπόλλωνας.
Ἀπὸ τις πρῶτες κιόλας ὧρες της γέννησής της ἡ Ἄρτεμη παίρνει πρωτοβουλίες. Ἄν καὶ νεογέννητο βρέφος, βοηθᾶ την ἐξουθενωμένη μητέρα της νὰ ξεγεννήσει καὶ το δεύτερο της παιδί καὶ ταυτίζεται με τον τρόπο αὐτὸν με την Εἰλείθυια, τὴ θεά του τοκετοῦ. Πανέμορφη καὶ πανέξυπνη ἡ Ἄρτεμη, εἶχε ἀπὸ πολύ νωρίς κερδίσει την ἐκτίμηση τῶν ἄλλων θεῶν. Ἤδη ἀπὸ τα τρία της χρόνια εἶχε συγκεκριμένες ἀπαιτήσεις, ποῦ ἀφοροῦσαν την ἐνδυμασία της, τον ἐξοπλισμό της καὶ την ἀκολουθία της στὴν πιὸ ἀγαπημένη της ἐνασχόληση, το κυνήγι. Ἦταν παιδί ποῦ ἤξερε τι ἤθελε καὶ πραγματικά σταθερό καὶ ἄκαμπτο στὶς ἀποφάσεις του.
Ὁ Δίας τὴ θαύμαζε γιὰ την ἐπιμονή της καὶ, λόγω της εὐστροφίας της, της ἔτρεφε πολύ μεγάλη ἀγάπη καὶ ἱκανοποιοῦσε ὅλες της τις ἐπιθυμίες. Ἕνα ἀπὸ τα πρῶτα πράγματα ποῦ ζήτησε ἡ Ἄρτεμη σὰν δῶρο ἀπὸ τον πατέρα της ἦταν ἡ αἰώνια ἁγνότητα καὶ παρθενία. Πιστή καὶ σταθερή σε ὁ,τι ζητοῦσε καὶ τὴ δέσμευε, ἡ παρθενική θεά δὲ σπίλωσε ποτέ οὔτε το ἦθος της, οὔτε καὶ το χαρακτῆρα της. Σοβαρή καὶ περήφανη, διατήρησε την ἁγνότητά της περιφρονῶντας ἐρωτικές πολιορκίες κι ἐπιθέσεις. Ἀφοσιωμένη στὸ κυνήγι καὶ τὴ φύση, ἀδιαφόρησε γιὰ τις χαρές του γάμου καὶ τις ἀπολαύσεις του ἔρωτα. Με ἐπιβολή καὶ αὐστηρότητα ἀπαίτησε την ἀθωότητα καὶ την παρθενικότητα ὄχι μόνο του ἐαυτού της, ἀλλὰ καὶ των Νυμφών ποῦ την περιστοίχιζαν κι ἐπίσης αὐτὸν ποῦ με τις ὑπηρεσίες τους την τιμοῦσαν.
Ἡ Ἄρτεμη ἦταν μία θεά ἀμείλικτη ποῦ ποτέ σχεδόν δὲ συγχωροῦσε. Ὁποιαδήποτε παρατυπία σε βάρος της, ὁποιαδήποτε παρέκκλιση ἀπὸ τα πιστεύω της καὶ τις ἀρχὲς της ἄξιζε την τιμωρία της. Ἡ ἀδυσώπητη ὀργὴ της ἦταν ἕτοιμη νὰ ξεσπάσει ἀνά πᾶσα στιγμή ἀπέναντι στὸν παραβάτη τῶν αὐστηρῶν της κανόνων. Τα θανατηφόρα της βέλη στόχευαν διαρκῶς θνητούς, θεούς καὶ ἥρωες ποῦ παρέβλεπαν την ὕπαρξη της ἡ ἀμελοῦσαν τις ἀρχὲς καὶ τὴ λατρεία της.
Κάποτε ὁ Ἀκταῖωνας, ὁ γιὸς της Αὐτονόης καὶ του Ἀρισταίου, ἔτυχε νὰ δεῖ την Ἄρτεμη γυμνή, την ὥρα ποῦ ἔκανε το λουτρό της. Ἡ θεά ἀπὸ φόβο μήπως διαδοθεῖ το περιστατικό, τον μεταμόρφωσε σε ἐλάφι κι ἔβαλε τα πενήντα σκυλιά ποῦ τον συνόδευαν νὰ τον κατασπαράξουν. Σε μία ἄλλη περίπτωση ἡ Καλλιστώ, ἡ κόρη του Λυκάονα (καὶ μία ἀπὸ τις συνοδούς της Ἄρτεμης στὸ κυνήγι) κόντεψε νὰ χάσει τὴ ζωή της ἀπὸ τα βέλη της θεάς γιατί ἀποπλανημένη ἀπὸ τον Δία εἶχε χάσει την ἁγνότητά της καὶ εἶχε μείνει ἔγκυος. Ἐπίσης ἡ Ἄρτεμη σκότωσε καὶ την Ἀριάδνη, γιατί σύμφωνα με το μῦθο εἶχε ἀπαχθεῖ καὶ ἀποπλανηθεῖ ἀπὸ τον Θησέα στὴ Νάξο. Τέλος ὁ Ὠρίωνας, ὁ γιὸς του Ποσειδῶνα, βρῆκε κι αὐτὸς τραγικό θάνατο ἀπὸ τα βέλη της Ἄρτεμης, γιατί σύμφωνα με μία παράδοση εἶχε σμίξει με τὴ θεά της αὐγῆς Ἠῶ, ἥ γιατί σύμφωνα με κάποια ἄλλη παράδοση εἶχε καυχηθεῖ ὅτι ἦταν καλύτερος ἀπ' αὐτήν στὴν τέχνη του τόξου. Ἡ Ἄρτεμη εἶχε ἰδιαίτερη ἀδυναμία στὰ παιδιά καὶ τους ἔφηβους. Νέοι καὶ νέες ποῦ διατηροῦσαν την ἀθωότητά τους καὶ ποῦ ζοῦσαν σύμφωνα με τις ἀρχὲς της ἦταν πάντοτε εὐνοούμενοί της καὶ βρίσκονταν διαρκῶς κάτω ἀπὸ την προστασία της. Ὀ Ἱππόλυτος, μάλιστα, ποῦ ἦταν ἀφοσιωμένος σε αὐτὴν καὶ τη λατρεία της, ἀποτελεῖ ζωντανό παράδειγμα αὐτῆς της τακτικῆς καὶ ἀδυναμίας της θεάς.
Ὁ Ἱππόλυτος, λοιπόν, δεινός κυνηγός κι ἀλογοδαμαστής, εἶχε ἀφιερώσει τὴ ζωή του στὴν πανέμορφη Ἄρτεμη καὶ στὸ ἰδανικό ποῦ ἡ ἴδια πρέσβευε. Καμιά πρόκληση, καμιά γυναῖκα δὲ στάθηκε ποτέ ἱκανὴ νὰ τον παρασύρει. Οὔτε καὶ ἡ Φαίδρα, ἡ γυναῖκα του Θησέα, μπόρεσε με τὴ γοητεία της νὰ τον ἀποπλανήσει. Ἡ ὑποδειγματική του συμπεριφορά ἔκανε τὴ θεά νὰ συγκινηθεῖ καὶ νὰ του χαρίσει τιμές, δόξες καὶ αἰώνια -μετά το θάνατό του- μνήμη του ὀνόματός του. Ἡ Ἄρτεμη ἦταν μία ἀπὸ τις ὀμορφότερες καὶ κομψότερες θεές του Ὀλύμπου. Οἱ ἀρχαῖοι Ἕλληνες πραγματικά τὴ θαύμαζαν. Τὴ φαντάζονταν ψηλή, με εὐγενική ὀμορφιά, ἀγέρωχη κορμοστασιά καὶ περήφανο περπάτημα.
Γενικά, ἡ Ἄρτεμη ἦταν θεά δραστήρια, σκληρή καὶ ἀεικίνητη. Στὶς περισσότερες της ἐκδηλώσεις ἐμφανίζεται συνειδητοποιημένη, ὥριμη κι ἀποφασιστική, ἐνῶ λίγα ἦταν τα περιστατικά ἐκεῖνα στὰ ὁποία παρουσίαζε μία εἰκόνα τελείως διαφορετική.
Κατά τὴ θεομαχία, ἡ περήφανη καὶ ἀπαιτητική κόρη του Δία, ἐμφανίζεται σὰν ἕνα μικρό ἀνώριμο κορίτσι ποῦ ὀφείλει νὰ ὑπακούει, νὰ σέβεται καὶ νὰ συμμορφώνεται στὶς ἐπιταγές της γυναίκας του πατέρα της καὶ του ἀδερφοῦ της.
Ἀπέναντι στὴ διστακτικότητα του Ἀπόλλωνα νὰ μονομαχήσει με τον Ποσειδῶνα, ἡ Ἄρτεμη κρατᾶ στάση ἀρνητική καὶ ἀντιμετωπίζει το δίδυμο ἀδερφὸ της με λόγια εἰρωνικά, ἀναιδῆ καὶ περιφρονητικά. Ἡ Ἤρα, παροῦσα στὸ περιστατικό, ἐξοργίζεται με τη συμπεριφορά της καὶ με μανία ἀρχίζει νὰ τὴ χτυπᾶ με τα ἴδια της τα βέλη.
Μία ἀπὸ τις πιὸ ἀγαπημένες ἐνασχολήσεις της Ἄρτεμης ἦταν το κυνήγι. Γυναῖκα δραστήρια, ὁρμητική καὶ εὐκίνητη, ἡ ἐλεύθερη καὶ ἀεικίνητη θεά διοχέτευε το μεγαλύτερο μέρος της ἐνεργητικότητάς της στὴν ἀναζήτηση καὶ καταδίωξη θηραμάτων στὰ βουνά. Συνοδευόμενη ἀπὸ δροσερές καὶ ὄμορφες νύμφες καὶ περιστοιχισμένη ἀπὸ ἄγρια κυνηγόσκυλα, ἔτρεχε γύρω ἀπὸ λίμνες, ποτάμια, λιβάδια καὶ βουνά προκειμένου νὰ ἀπαντηθεῖ με ἄγρια κυρίως ζῶα. Ντυμένη με λιτό ἐλαφρύ ροῦχο καὶ ἐφοδιασμένη με τον κατάλληλο γιὰ την περίσταση ἐξοπλισμό ριχνόταν με ἐνθουσιασμό καὶ μανία σ' αὐτὸ ποῦ κυρίως την ἐνδιέφερε. Ἀδάμαστη, σκληρή κι ἀγέρωχη, δεινή γνώστρια της τοξευτικής τέχνης καὶ πολύ ἱκανή δρομέας καὶ κυνηγός, ἐπιδίδονταν με πάθος στὸ κυνήγι.
Ἕνα ἀπὸ τα βασικότερα γνωρίσματα της Ἄρτεμης ἦταν ἡ καθολική της κυριαρχία στὴ φύση. Ἥμερα καὶ ἄγρια ζῶα, ψάρια στὰ νερά καὶ πουλιά στὸν ἀέρα ἦταν ὅλα τους κάτω ἀπὸ την προστασία της.
Ὡς θεά καὶ προστάτιδα της φύσης ἡ Ἄρτεμη θεωροῦνταν ὑπεύθυνη τόσο γιὰ τὴ γεωργία ὅσο καὶ γιὰ την κτηνοτροφία. Περιοχές ποῦ τὴ λάτρευαν καὶ την τιμοῦσαν ἀνελλιπῶς εἶχαν πάντα εὔφορη γῆ, κατᾶσπαρτα χωράφια, πλούσια συγκομιδή καί ζῶα ὑγιῆ καὶ γόνιμα. Ἀντίθετα, ὅσες ἀπὸ τις περιοχές δὲν τηροῦσαν σωστά τις ὑποχρεώσεις τους ἀπέναντι της καὶ ἐπιπλέον παρέβλεπαν την ὑπάρξη της, εἶχαν νὰ ἀντιμετωπίσουν την ἐκδικητική ὀργὴ καὶ μανία της, ποῦ ἰσοδυναμοῦσε με καταστροφή των σπαρτῶν καὶ ἀποδεκατισμό των κοπαδιῶν.
Ὁ Ἄδμητος καὶ ὁ Οἰνέας ἀντιμετώπισαν, ἐξαιτίας της ἀμέλειας καὶ της ἀδιαφορίας ποῦ ἔδειξαν, την ὀργὴ της θεάς. Ὁ Ἄδμητος στὴ γαμήλια γιορτή του εἶχε ξεχάσει νὰ θυσιάσει -ὅπως ἐπιβαλλόταν- στὴν Ἄρτεμη. Ἡ Ἄρτεμη ὀργισμένη ἀπὸ αὐτὴ την παρατυπία του ἔστειλε στὸ νυφικό του κρεβάτι ἕνα κοπάδι ἀπὸ φίδια, ἐνῶ ἑτοιμάστηκε νὰ του ἀφαιρέσει τὴ ζωή. Μάταια ὁ Ἀπόλλωνας προσπάθησε νὰ την καλοπιάσει. Τελικά ὁ ἴδιος πείθει τις Μοῖρες νὰ του χαρίσουν τὴ ζωή καὶ σὰν ἀντάλλαγμα νὰ πάρουν τὴ ζωή κάποιου ἄλλου δικοῦ του ἀνθρώπου. Στήν ἀπαίτηση αὐτή τῶν Μοιρῶν μόνο ἡ γυναῖκα του Ἄλκηστι προθυμοποιεῖται νὰ προσφερθεῖ. Τελευταία ὅμως στιγμή ἡ ἐπεμβάσῃ του Ἡρακλῆ τὴ σώζει προτοῦ ἀκόμη προλάβει ἡ ψυχή της νὰ κατέβει στὸν Ἄδη.
Ὁ Οἰνέας κάποτε εἶχε ξεχάσει νὰ θυσιάσει στὴν προστάτιδα της πόλης του Καλυδώνας, δηλαδή στὴν Ἄρτεμη. Ἡ ἀδιαφορία του αὐτὴ κόστισε τόσο στὴν πόλη, ὅσο καὶ στὸ λαό της. Ἕνας τεράστιος κάπρος σταλμένος ἀπὸ τὴ θεά προκάλεσε τεράστιες καταστροφές σε γῆ, σε ζῶα καὶ ἀνθρώπους. Κανείς δὲ τολμοῦσε νὰ τον σκοτώσει. Ὁ Μελέαγρος μόνο, ὁ γιὸς του Οἰνέα, ἦταν τελικά ἐκεῖνος ποῦ τον ἐξόντωσε ἀλλὰ στὴ συνέχεια σκοτώθηκε σε μία συμπλοκή γύρω ἀπὸ τὴ μοιρασιά. Ἡ γυναῖκα καὶ ἡ μητέρα του Μελέαγρου μὴ ἀντέχοντας τὴ θλίψη του θανάτου του αὐτοκτόνησαν ἀπὸ τὴ στεναχώρια τους. Οἱ ἀδερφὲς του, τέλος, ποῦ ἀδιάκοπα τον θρηνοῦσαν, μεταμορφώθηκαν ἀπὸ την Ἄρτεμη σε φραγκόκοτες.
Πέρα ἀπὸ τὴ συμμετοχή της σε ὅλα τα παραπάνω περιστατικά, η θεά του κυνηγιοῦ παίρνει ἐνεργὸ μέρος καὶ σε ἕναν ἀπὸ τους δώδεκα ἄθλους του Ἡρακλῆ. Ὁ Ἡρακλῆς γιὰ μεγάλο διάστημα καταδίωκε μία πανέμορφη ἐλαφίνα με χρυσά κέρατα καὶ χάλκινα πόδια, ἰδιοκτησία της θεάς Ἄρτεμης. Ἡ Ἄρτεμη, με τὴ συνδρομή του ἀδερφοῦ της, του Ἀπόλλωνα, τον ἐμποδίζει νὰ σκοτώσει το ἄγριο ζῶο καὶ τον προτρέπει νὰ το παραδώσει στὴν Τίρυνθα, στὸ βασιλιά Εὐρυσθέα. Με την παραλαβή του ζώου ὁ Εὐρυσθέας ἀναλαμβάνει νὰ της το ξαναφιερώσει. Ὅπως στὸ μῦθο με τον Ἡρακλῆ, ἔτσι καὶ σε πολλά ἀλλά περιστατικά ἡ Ἄρτεμη συμπράττει με τον ἀδερφὸ της τον Ἀπόλλωνα γιὰ την ἐπίτευξη κάποιου σκοποῦ. Στήν περίπτωση της Νιόβης ποῦ παινεύτηκε (συγκριτικά με τὴ Λητώ) γιὰ τα πολλά καὶ ὄμορφα παιδιά της ἔχουμε τὴ συνεργασία των δύο δίδυμων ἀδερφῶν στὴν τιμωρία της. Ἑπτὰ βέλη της Ἄρτεμης κι ἑπτὰ του Ἀπόλλωνα καρφώθηκαν στὰ δεκατέσσερα παιδιά της καὶ τα σκότωσαν. Με τον ἴδιο ἀκριβῶς τρόπο καὶ γιὰ τον ἴδιο λόγο ἡ Ἄρτεμη σκότωσε κάποτε τὴ Χιόνη (την κόρη του Δαιδαλίωνα καὶ ἐρωμένη του Ἀπόλλωνα), γιατί εἶχε καυχηθεῖ ὅτι ἡ ὀμορφιά της ἦταν τέτοια ποῦ ξεπερνοῦσε ἀκόμα κι αὐτὴν της πανέμορφης θεάς
Ο πόλεμος μεταξύ Ἑλλήνων καὶ Τρώων δὲ βρίσκει την Ἄρτεμη ἀδιάφορη. Μαζί με τον ἀδερφὸ της τον Ἀπόλλωνα, τον Ἄρη, την Ἀφροδίτη καὶ τὴ Λητώ συμμετέχει ἐνεργὰ με το μέρος των Τρώων. Ἕνα ἀπὸ τα πρῶτα περιστατικά ποῦ συνέβησαν προτοῦ ἀκόμη ξεκινήσει ὁ πόλεμος ὀφειλόταν στὸ θυμό καὶ την ὀργὴ της Ἄρτεμης. Ὁ ἑλληνικός στόλος, ἐξαιτίας της ἄπνοιας ποῦ εἶχε δημιουργήσει ἡ θεά, δὲν μποροῦσε νὰ ξεκινήσει. Ἕνα τυχαῖο περιστατικό του ἀρχηγοῦ τῶν Ἀχαιῶν Ἀγαμέμνονα εἶχε προκαλέσει την κατάσταση αὐτὴ. Κάποτε χωρίς ὁ ἴδιός νὰ το ἀντιληφθεῖ εἶχε εἰσβάλει σε ἕνα ἄλσος ἀφιερωμένο στὴν Ἄρτεμη καὶ εἶχε σκοτώσει ἕνα ἱερὸ ἐλάφι. Ἡ θεά ἐξοργίστηκε τόσο πολύ ποῦ ἀπαίτησε τὴ θυσία της κόρης του Ἰφιγένειας προκειμένου εὐνοϊκοί ἄνεμοι νὰ βοηθήσουν το σαλπάρισμα τῶν ἑλληνικῶν καραβιῶν.
Ὁ πληγωμένος ἀπὸ τον Διομήδη, τέλος, Αἰνείας εἶχε στὴ διάρκεια του πολέμου δεχτεῖ τὴ βοήθεια της Ἄρτεμης καὶ της Λιτῶς καὶ εἶχε κατορθώσει χάρη σε αὐτὲς νὰ ἀνακτήσει τις δυνάμεις του καὶ νὰ ἐπιστρέψει στὴ μάχη.
Τα σύμβολα της Ἄρτεμης ἦταν πολλά καὶ ποικίλα. Ξεκινοῦσαν ἀπὸ ζῶα καὶ φυτά καὶ κατέληγαν σε ὅπλα: κατσίκα, τράγος, ἐλάφι, ἀρκοῦδα, σκύλος, φίδι, δάφνη, φοίνικας, κυπαρίσσι, σπαθί, φαρέτρα, ἀκόντιο καὶ ἄλλα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου