ΜΥΘΟΣ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ

ΜΥΘΟΣ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ

ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ (ΒΙΟΙ ΠΑΡΑΛΛΗΛΟΙ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ – ΙΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙΣΑΡΑ)

Plutarchus Biogr., Phil., Alexander

Ἐγεννήθη δ' οὖν Ἀλέξανδρος ἱσταμένου μηνὸς Ἑκατομβαιῶνος, ὃν Μακεδόνες Λῷον καλοῦσιν, ἕκτῃ, καθ' ἣν ἡμέραν ὁ τῆς Ἐφεσίας Ἀρτέμιδος ἐνεπρήσθη νεώς·
ᾧ γ' Ἡγησίας ὁ Μάγνης (FGrH 142 F 3) ἐπιπεφώνηκεν ἐπιφώνημα κατασβέσαι τὴν πυρκαϊὰν ἐκείνην ὑπὸ ψυχρίας δυνάμενον· εἰκότως γὰρ ἔφη καταφλεχθῆναι τὸν
νεών, τῆς Ἀρτέμιδος ἀσχολουμένης περὶ τὴν Ἀλεξάνδρου μαίωσιν.
ὅσοι δὲ τῶν μάγων ἐν Ἐφέσῳ διατρίβοντες ἔτυχον, τὸ περὶ τὸν νεὼν πάθος ἡγούμενοι πάθους ἑτέρου σημεῖον εἶναι, διέθεον, τὰ πρόσωπα τυπτόμενοι καὶ βοῶντες ἄτην ἅμα καὶ συμφορὰν μεγάλην τῇ Ἀσίᾳ τὴν ἡμέραν ἐκείνην τετοκέναι.
Φιλίππῳ δ' ἄρτι Ποτείδαιαν ᾑρηκότι τρεῖς ἧκον ἀγγελίαι κατὰ τὸν αὐτὸν χρόνον, ἡ μὲν Ἰλλυριοὺς ἡττῆσθαι μάχῃ μεγάλῃ διὰ Παρμενίωνος, ἡ δ' Ὀλυμπίασιν ἵππῳ κέλητι νενικηκέναι, τρίτη δὲ περὶ τῆς Ἀλεξάνδρου γενέσεως.
ἐφ' οἷς ἡδόμενον ὡς εἰκὸς ἔτι μᾶλλον οἱ μάντεις ἐπῆραν, ἀποφαινόμενοι τὸν παῖδα τρισὶ νίκαις συγγεγεννημένον ἀνίκητον ἔσεσθαι.

ΕΡΜΗΝΕΙΑ Εὐκλείδη Λιθοξόου

Ὁ Ἀλέξανδρος ἐγεννήθῃ τὴν ἕκτη ἡμέρα τοῦ μηνὸς Ἑκατομβαιῶνος, τὸν ὁποῖον οἱ Μακεδόνες τὸν ὀνομάζουν Λῶον, τὴν ἡμέρα ποὺ κάηκε ὁ ναὸς τῆς Ἀρτέμιδος στὴν Ἔφεσο. Ἡ πυρκαγιὰ κατασβέστηκε (ὅπως λέγουν) ἀπὸ τὸν ἀρχιερέα τὸν Μάγνη μὲ ἐπιφώνημα ποὺ προκάλεσε ψῦχος. Ἡ φωτιὰ ὅπως εἶπε ἄναψε προφανῶς γιατί ἡ θεὰ Ἄρτεμις ἦταν ἀπασχολημένη μὲ τὴν γέννηση τοῦ Ἀλέξανδρου.

Ὅσοι δὲ μάγοι (τοῦ Ζωροάστρη) ἔτυχε νὰ βρίσκονται στὴν Ἔφεσο, θεώρησαν τὴν ζημιὰ τοῦ ναοῦ σὰν προαναγγελία ἄλλης μεγάλης ἀπειλῆς καὶ συμφορᾶς ποὺ ἐκείνη τὴν ἡμέρα γεννήθηκε γιὰ τὴν Ἀσία χτυπῶντας τὰ πρόσωπά τους καὶ κραυγάζοντας.

Ὁ Φίλιππος ποὺ μόλις εἶχε κατακτήσει τὴν Ποτίδαια εἶχε καὶ τρία χαρμόσυνα μηνύματα τὴν ἴδια μέρα. Τὴν νίκη τοῦ Παρμενίωνα σὲ μεγάλη μάχη ἐναντίον τῶν Ἰλλυριῶν, τὴν νίκη σὲ ἀρματοδρομία μὲ δικά του ἄλογα στοὺς Ὀλυμπιακοὺς ἀγῶνες καὶ τὴν γέννηση τοῦ Ἀλέξανδρου.

Ἐνῶ ἀπολάμβανε τὴν εὐτυχία του οἱ μάντεις τοῦ τὴν ἔκαναν μεγαλύτερη λέγοντάς του ὅτι ἡ γέννηση αὐτοῦ τοῦ παιδιοῦ μὲ τρεὶς νῖκες σημαίνει ὅτι θὰ γίνει ἀνίκητο.

ΣΧΟΛΙΟ ΤΟΥ ΕΡΜΗΝΕΥΤΗ

Ἡ δολιοφθορὰ τοῦ ναοῦ τῆς Ἀρτέμιδος θὰ πρέπει νὰ ἔγινε ἀπὸ Πέρσες ποὺ ζηλοφθονούσαν πάντοτε τοὺς Ἕλληνες γιὰ τὸ ἀνυπότακτο καὶ ἐλεύθερο πνεῦμα τους ποὺ τοὺς ἐμπόδιζε ἀπὸ τίς ἐπεκτατικὲς τοὺς ἐπιδιώξεις. Τὰ προβλήματα τῶν πόλεων τῆς Ἰωνίας εἶχαν ἀρχίσει ἀπὸ τὸν 6ο αἰῶνα (τὴν ἐποχή του Θαλῆ) ὅταν ἡ ἐνδυνάμωση τοῦ βασιλείου τῶν Μήδων ἔκανε τίς πόλεις τῆς Ἰωνίας νὰ στενάζουν ἀπὸ δοτοὺς τυράννους, φίλους τῆς δυναστείας τῶν Ἀχαιμενιδῶν, ποὺ ἐπέβαλαν φόρους καὶ ἐξεδίωκαν τοὺς σοφοὺς ποὺ πρότειναν πολιτεύματα ἰσονομίας γιὰ τὴν διοίκηση τῶν πόλεων. Αὐτὸς ἦταν καὶ ὁ λόγος ποὺ ὁ Πυθαγόρας ἔφυγε γιὰ τὴν Ἰταλία, ἐνῶ καταστράφηκε τὸ ἔργο τοῦ Ἠράκλειτου καὶ ἀπειλήθηκε ἡ ζωὴ τοῦ Ἀναξιμένη, ὅπως φαίνεται ἀπὸ τὴν ἀλληλογραφία τῶν σοφῶν τῆς Ἰωνίας.

Οἱ Ἴωνες ζητοῦσαν πάντοτε τὴν βοήθεια τῶν Ἑλλήνων τῆς μητρόπολης καὶ ἰδιαίτερα ἀπὸ τοὺς ἰσχυροὺς Ἀθηναίους καὶ Σπαρτιᾶτες μετὰ ἀπὸ τίς μάχες τοῦ Μαραθῶνα καὶ τῶν Πλαταιῶν.

Δυστυχῶς οἱ τελευταῖοι δὲν κατόρθωσαν νὰ δώσουν ἀποτελεσματικὴ βοήθεια στοὺς ὁμοεθνεῖς τους τῆς Ἰωνίας ἐξ αἰτίας τοῦ Πελοποννησιακοῦ πολέμου ποὺ κυριάρχησε στὴν Ἑλλάδα τον 5ο αἰῶνα καὶ τὸν ὁποῖο ὑπέθαλψαν* οἱ Πέρσες γι αὐτὸν τὸν λόγο.

Ἀναγκαστικά τον 4ο αἰῶνα οἱ ἐλπίδες στράφηκαν πρὸς τὸν ἀνερχόμενο Φίλιππο τὸν Β΄ τῆς Μακεδονίας, καὶ ἡ γέννηση τοῦ διαδόχου του ἦταν σίγουρα ἕνα χαρμόσυνο μήνυμα γιὰ τοὺς Ἕλληνες τῆς Ἰωνίας.

Ἔτσι δὲν εἶναι δύσκολο νὰ φανταστεῖ κανεὶς γιατί οἱ ἱεροφάντες τύλιξαν μὲ μύθους τὸν νεογέννητο Ἀλέξανδρο καὶ γιατί μάγοι τράβαγαν τὰ μαλλιά τους. Δὲν χρειαζόταν «μαντικὲς» ἱκανότητες γιὰ νὰ καταλάβει ἕνας ἔξυπνος ἄνθρωπος ὅτι μία ἐνδεχόμενη ἑνότητα τῶν Ἑλλήνων θὰ ἦταν συμφορὰ γιὰ τοὺς Πέρσες ποὺ ὑπερτεροῦσαν στὸν πλοῦτο καὶ τὴν διπλωματία, ἀλλὰ ὑστεροῦσαν στὸ πεδίο τῆς μάχης.

*Κατὰ τὴν γνώμη τοῦ γράφοντος (μελετητῆ τοῦ Πελοποννησιακοῦ πολέμου) τὸν προκάλεσαν. Ἐξ ἄλλου αὐτὸ φαίνεται καὶ ἀπὸ τὴν ἐπιστολὴ τοῦ Ἀλέξανδρου πρὸς τὸν Δαρεῖο μετὰ τὴν μάχη στὰ Γαυγάμηλα. Ἡ ἐπιτυχία τοῦ Ἀλέξανδρου ὀφειλόταν καὶ στὸ γεγονὸς ὅτι ἔγινε σύμβολο τῆς ἑνότητας τῶν Ἑλλήνων, ποὺ ἐξασφάλισε μὲ τὴν διπλωματία του μετὰ τὴν μάχη στὴν Χαρώνεια.