Ἀπίστευτα προηγμένη τεχνολογία στὰ Ὁμηρικά Ἔπη

Ἀπίστευτα προηγμένη τεχνολογία στὰ Ὁμηρικά Ἔπη

Τα Ὁμηρικά ἔπη, πρὶν ἀπ’ ὅλα, δίδαξαν την Ἑλληνική γλῶσσα, σε τέτοιο μάλιστα σημεῖο ἐξοχότητας, ὥστε νὰ ἀποτελοῦν κορυφαία λογοτεχνικά ἀριστουργήματα Ὑπῆρξαν ἕνα εὐαγγέλιο γιά τον ἑλληνικό λαό, ἕνα εὐαγγέλιο ἀπαλλαγμένο γενικά ἀπὸ στοιχεῖα μαγείας, μεταφυσικῆς ἡ δεισιδαιμονίας. Ἐπιπλέον μέσα ἀπὸ αὐτὰ οἱ Ἕλληνες διδάχθηκαν πρότυπα τιμῆς, εὐγενοῦς ἀνατροφῆς καὶ ὀρθῆς γλώσσας.

Τα Ὁμηρικά ἔπη δίδαξαν ἐπίσης ἱστορία -την ἱστορία των αρἀρχῶν της μινωικῆς καὶ της μυκηναϊκῆς ἐποχῆς- ἐνῶ ἀποτελοῦν τον προάγγελο μιᾶς νέας ἐποχῆς, δίνοντας στὸν ἀναδυόμενο ἑλληνικό λαό το στέρεο ἐκεῖνο θεμέλιο, πάνω στὸ ὁποῖο οἰκοδόμησε ἕναν καινούριο πολιτισμό, παρέχοντας του ταυτόχρονα πρότυπα ὀρθῆς συμπεριφοράς, περηφάνια κι ἀξιοπρέπεια

ΟΜΗΡΟΣ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΗ

Ἡ παλαιά ἀντίληψη, ὅτι ἡ ἀναζήτηση ἐπιστημονικοῦ γνωστικοῦ περιεχομένου στὰ Ὁμηρικά ἔπη εἶναι ἄσκοπη, ἀποδεικνύεται ἀπὸ τα πράγματα ἀνυπόστατη Εἶναι γεγονός ὅτι σε ἕνα ἐπικὸ ποίημα ὑπάρχουν πολλά δυσεπίλυτα προβλήματα στὴ σωστή ἀπόδοση ἐννοιῶν, πραγμάτων καὶ γεγονότων, ἐνῶ ἡ ἀνάμιξη του παλαιοῦ με το νέο εἶναι ἀναπόφευκτη Ὅμως ὑπάρχουν περιγραφές, οἱ ὁποῖες γιά ἕνα εἰδικό ἐπιστήμονα ἡ τεχνικό, εἶναι ἀναμφίβολα ἐξαιρετικά ἀποκαλυπτικές

Το ἐπιστημονικό περιεχόμενο τῶν Ὁμηρικῶν ἐπῶν καταγράφεται ἀπὸ τον Κ. Ζέγγελη ἤδη το 1911. Σήμερα ὅμως, μετά ἀπὸ ἕνα αἰῶνα καὶ με δεδομένη την πρόοδο των ἐπιστημῶν ποῦ συντελέστηκε σ’ αὐτὸ το διάστημα, εἶναι βέβαιο ὅτι τα ἐπιστημονικά στοιχεῖα ποῦ περιέχονται στὰ ἔπη εἶναι πολύ περισσότερα ἀπὸ ὅσα ἀναφέρονται

Δὲν εἶναι ὑπερβολή νὰ λεχθεῖ ὅτι τα πελώρια αὐτὰ μνημεῖα της ἀνθρωπότητας πρέπει, τουλάχιστον κάθε ἑκατὸ χρόνια, νὰ ἐπανεξετάζονται ἀπὸ τους ἐπὶ μέρους εἰδικούς, με τὴ βεβαιότητα ὅτι θὰ ἀνακαλυφθεῖ καινούρια γνώση!

Ὅπως μάλιστα ἀποδεικνύεται στὴ συνέχεια, δὲν πρόκειται γιά ἁπλὲς καταγραφές ποῦ ὑπαινίσσονται την ὕπαρξη ἐπιστημονικῆς γνώσης, ἀλλὰ σχεδόν γιά οὐσιαστική ἐπιβεβαίωση ὅτι οἱ Ἕλληνες της ὁμηρικῆς ἐποχῆς ἦταν κάτοχοι προηγμένης τεχνολογικῆς γνώσης. Οἱ ὑπάρχουσες περιγραφές ἐπιτρέπουν ὄχι μόνο τὴ διαπίστωση αὐτὴ, ἀλλὰ καθιστοῦν δυνατή την ἀνακατασκευή των ἐξεταζομένων στοιχείων, ὥστε νὰ μποροῦν νὰ μελετηθοῦν πειραματικά γιά την ἐξαγωγὴ ἀσφαλῶν συμπερασμάτων σχετικά με την ἀπόδοση καὶ τις δυνατότητες τους.

Ἡ παροῦσα ἔρευνα ἀσχολεῖται με τα ἀμυντικά ὅπλα των Ἑλλήνων καὶ συγκεκριμένα με δύο περιγραφές ἀσπίδων, οἱ ὁποῖες ἐμφανίζουν στοιχεῖα μιᾶς τεχνογνωσίας ποῦ ἀγγίζει τα ἐπίπεδα της σύγχρονης τεχνολογικῆς γνώσης! Τα παραδείγματα αὐτὰ βρίσκονται στὸ κατ’ ἐξοχὴν πολεμικό ἔπος, την Ἰλιάδα

Ἡ Ἰλιάδα, ὥς ὑπέροχο “λογοτεχνικό μνημεῖο, φαίνεται νὰ ἔχει συσσωρεύσει τις πολιτιστικές προσπάθειες πολλῶν γενεῶν μέσα σε πολλούς αἰῶνες Το ἀξιοσημείωτο εἶναι ὅτι δὲν ἐμφανίστηκε κατά το τέλος ἡ το ἀπόγειο του ελληνικού πολιτισμοῦ, ἀλλὰ μᾶλλον κατά το ξεκίνημα του.

Ὁ Ὅμηρος ἐμφανίζεται ὡς κήρυκας ἡ προάγγελος του πνευματικοῦ πολιτισμοῦ της Ἑλλάδας, της Εὐρώπης καὶ της Δύσης γενικότερα – ἕνας κήρυκας με ἀνάστημα τόσο γιγάντιο ποὺ ἀκόμα καὶ σήμερα μας ἐπισκιάζει Ἡ Ἰλιάδα εἶναι ἕνα πολεμικό ἀφήγημα: οἱ συγκρούσεις ἀνάμεσα σε πρόσωπα καὶ ἐμπολέμους εἶναι τρομακτικές.

Ἀντίστοιχα το τεχνολογικό περιεχόμενο της εἶναι ἰδιαίτερα σημαντικό, καθώς τα ἐπινοήματα, τα τεχνάσματα ἀλλὰ καὶ ἡ βαθιά γνώση τεχνικῶν μεθόδων, ποὺ σχεδόν ἀκουμποῦν τα σύνορα της σύγχρονης τεχνολογίας, βρίσκονται ἐκεῖ σε ἀφθονία

ΟΙ ΑΣΠΙΔΕΣ

ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΟΜΗΡΙΚΟΥΣ ΣΤΙΧΟΥΣ ΣΤΟ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ!

Τα ἕν λόγῳ παραδείγματα ἀφοροῦν στὶς ἀσπίδες του Ἀχιλλέα καὶ του Αἴαντα του Τελαμώνιου. Καὶ οἱ δύο εἶναι κατασκευές πολύστρωτες (laminatedstructures), ἀποτελοῦνται δηλαδή ἀπὸ ἐπάλληλα ἐλάσματα ἡ στρώσεις ὑλικῶν με διαφορετικές ἰδιότητες, κατάλληλα συνδεδεμένες μεταξύ τους, με τρόπο ποὺ τελικά οἱ ἰδιότητες της κατακατασκευῆς εἶναι ἐξαιρετικά ἀναβαθμισμένες ἔναντι μιᾶς κατασκευῆς, φτιαγμένης ἀπὸ ἕνα καὶ μοναδικό ὑλικό Τέτοιες κατασκευές χρησιμοποιοῦνται σήμερα κατά κόρον στὶς σύγχρονες βιομηχανικές ἀλλὰ καὶ αεροδιαστημικές κατασκευές.

Ὅμως ἡ λειτουργία κάθε μιᾶς ἀπὸ τις ἀσπίδες αὐτὲς στηρίζεται σε διαφορετική ἀρχὴ της μηχανικῆς ἐπιστήμης

Γιὰ νά μελετηθεῖ κάθε ἀσπίδα ὡς πολύστρωτη κατασκευή, ἀπαιτήθηκε ἡ ἀναπτύξη ἑνὸς θεωρητικοῦ μοντέλου. Εἰδικὰ γιὰ την ἀσπίδα του Αἴαντα, τα ἀπαιτούμενα ὑλικὰ δὲν ἦταν ἀπαγορευτικά ἀπὸ οἰκονομική ἄποψη, ὅπως γιὰ την ἀσπίδα του Ἀχιλλέα Ἔτσι μπόρεσε νά κατασκευαστεῖ καὶ το φυσικό μοντέλο, δηλαδή μιά πλήρης σειρά δοκιμίων, ἡ συμπεριφορά των ὁποίων δοκιμάστηκε πειραματικά!

Ἡ ἀναπτύξη των μοντέλων βασίστηκε σε μιά σειρά παραδοχῶν, οἱ ὁποῖες ὅμως ἦταν ἀπόλυτα ρεαλιστικές. Π.χ., ὅτι οἱ ἐπάλληλες στρώσεις ἦταν ἰσοπαχεῖς, ὅτι το συνολικό βάρος της ἀσπίδας δὲν ξεπερνοῦσε τις δυνατότητες του ἀνθρώπου ποὺ τὴ χρησιμοποιοῦσε, ἔστω κι ἄν ἦταν ἡμίθεος, ὅτι ἡ κινητική ἐνέργεια του δόρατος, τὴ στιγμή ποὺ κτυποῦσε την ἀσπίδα, ἦταν ὅση περίπου καὶ του ἐξακοντιστῇ ποὺ κατέχει το παγκόσμιο ρεκόρ στὸ ἀντίστοιχο ἄθλημα κλπ

Τα κείμενα της Ἰλιάδας εἶναι, ὅπως θὰ δοῦμε, ἐξαιρετικά διαφωτιστικά καὶ παρέχουν ἐπαρκῆ δεδομένα, ὥστε νά χρησιμοποιηθοῦν ὡς σημεῖο ἐκκίνησης γιὰ την ἀριθμητική προσομοίωση του κάθε ὅπλου καὶ της συμπεριφοράς του: Ἕνα δόρυ με αἰχμή ἀπὸ σκληρό μπροῦντζο (ὀρείχαλκο του κασσιτέρου) ἔκρουσε την ἀσπίδα Ἄν καὶ ἡ ἀκριβὴς γεωμετρία της ἀσπίδας καὶ του δόρατος δὲν εἶναι ἐπακριβῶς γνωστή, ἀπὸ τα ἀρχαιολογικά εὑρήματα προκύπτουν σημαντικά στοιχεῖα, καθώς σχηματικές καὶ ζωγραφικές ἀναπαραστάσεις μποροῦν νά εἶναι ἐξαιρετικά εὔγλωττες

Οἱ ἀκριβεῖς ἰδιότητες των σχετικῶν ὑλικῶν προσδιορίστηκαν σχετικά εὔκολα, εἴτε μέσα ἀπὸ την ἀντιστοιχία πρὸς σύγχρονα ὑλικὰ με ἀνάλο γῆ σύνθεση καὶ μεθόδους παραγωγῆς εἴτε μέσα ἀπὸ πειραματικό προσδιορισμό.

Τέλος, ἡ διερεύνηση των ἰδιοτήτων καὶ της συμπεριφοράς των ἀσπίδων ἔγινε με την ἀριθμητική ἐπίλυση του προβλήματος της δυναμικῆς ἐπαφῆς ἀνάμεσα σ’ αὐτὲς καὶ το δόρυ. Το πρόβλημα αὐτὸ συγκεντρώνει την προσοχή τῶν ἐρευνητῶν κατά τις τελευταῖες δύο δεκαετίες, καθώς ἀφορᾶ στὴν κρούση βλημάτων με μεγάλες ταχύτητες, τον σχεδιασμό καὶ ἀνάλυση πυρηνικῶν ὅπλων, την ἀσφάλεια πυρηνικῶν ἀντιδραστήρων, την ταχεῖα διαμόρφωση μετάλλων καὶ πολλά ἀλλὰ, ὁδήγησε δὲ στὴν ἀναπτύξη νέων, προηγμένων ἀλγορίθμων καὶ κωδίκων ὑπολογιστῶν.

Η ΑΣΠΙΔΑ ΤΟΥ ΑΧΙΛΛΕΑ

Οἱ πληροφορίες ποῦ δίνονται στὴν Ἰλιάδα γιά την ἀσπίδα του Ἀχιλλέα, ἐκτὸς ἀπὸ τὴ μακρά περιγραφή τῶν ἐξωτερικῶν της παραστάσεων, εἶναι οἱ ἐξῆς:

α) Ἡ πρώτη περιγραφή ρομπότ στὴν ἱστορία (ἄποψη του Isaac Asimov γιά τα χρυσά κορίτσια ποῦ βοηθοῦσαν τον Ἥφαιστο, 1412-422):

Καὶ τες φυσοῦνες μάκρυνεν ἀπ’ την φωτιά καὶ ὅλα \ Ἐσύναξε τα σύνεργα σ’ ἐν’ ἀργυρὸ λαρνάκι, \ Καὶ με σφουγγάρι εκάθαρε το πρόσωπο, τα χέρια,\ Τον τράχηλον τον δυνατόν, τα δασερά του στήθη. \ Χιτῶνα ἐνδύθη, ἐφούχτωσε σκῆπτρο παχύ κι ἐβγῆκε \ χωλαίνοντας καὶ ἀνάλαφρα τον κύριον ἐστηρίζαν \ θεράπαινες ὁλόχρυσες, σὰν ζωντανά κοράσια. \ Δύναμιν ἔχουν καὶ φωνήν, νοῦν ἔχουν εις τες φρένες, \καὶ τεχνουργήματά’ ἔμαθαν ἀπὸ τους ἀθανάτους \ Ἐκεῖνες τον επρόσεχαν. Κι ἐσύρθη αὐτὸς πλησίον \ στὴ Θέτιδα κι ἐκάθησε σ’ ἕνα θρονί ωραίο.

β) Ἡ πρώτη περιγραφή πλήρως αὐτοματοποιημένου ἐργαστηρίου (Σ 468-473):

Εἶπε καὶ αὐτοῦ την ἄφησε καὶ πῆγε στες φυσοῦνες, \ στὸ πῦρ τες στρέφει καὶ γοργά νὰ ἐργάζονται προστάζει. \ Φυσοῦνες εἰκόσι φυσοῦν στες κάψες τους καὶ βγάζουν \ εὐκολοφύσητην πνοήν σφοδρήν ἡ μετρημένην, \ πότε με βία πότε σιγά νὰ ὑπηρετοῦν, ὡς θέλει \ ὁ Ἥφαιστος, ώστ’ εὔκολα το ἔργο νὰ τελειώσει.

γ) Οἱ κατασκευαστικές λεπτομέρειες της ἀσπίδας (1474-481):

Σκληρόνχαλκόν, κασσίτερον, πολύτιμο χρυ σάφι \ καὶ ἀσήμι βάζει στὴ φωτιά, κατόπιν μέγ’ αμόνι \ εἰς τον κορμόν τοποθετεῖ καὶ στὸ δεξί του χέρι \ σφῦραν ἀδρανεῖ δυνατήνκαι το διλάβι στ’ ἄλλο \ Κι ἔπλασε πρῶτα δυνατήν ἀσπίδα καὶ μεγάλην \ όλην με τέχνηνκαι τριπλόν λαμπρόν τριγύρω κύκλον \ με πέντε διπλές ἔγινεν ἡ ἀσπίδα καὶ σ’ ἐκείνην \ λογίων εἰκόνες ἔπλαθε με την σοφήν του γνῶσιν

δ) Ἡ συμπεριφορά της ἀσπίδας στὴ μονομαχία με τον Αἰνεία {Υ 261-272):

Κι ἀπὸ το σῶμα του μακράν την κράτησε ὁ Πηλείδης \ Φοβούμενος μὴν εὔκολα τὴ σπάσει πέρα ὡς πέρα \Του Αἰνείου τομακρόσκιον κοντάρι του ανδρειωμένουζ \ Καὶ δὲν ἐννόησε ὁ μωρός ὅτι τα δοξασμένα \ Των θεῶν δώρ’ ἀπὸ θνητούς εὐκόλως δὲν νινικιοῦνται, \ Μηδέ ποσῶς ὑποχωροῦν καὶ τότε την ἀσπίδα \ Δὲν ἔσπασε το δυνατό κοντάρι του ανδρειωμένου. \ Ὅτι την φύλαξε ὁ χρυσός, δῶρο του Ἡφαίστου θεῖον \ δύο δίπλες εδιαπέρασεν καὶ τρεῖς ἦσαν ἀκόμη, \ Τι πέντε δίπλες ὁ χωλός τεχνίτης εἶχε στρώσει, \ δύο χάλκινες καὶ μέσαθε του κασσιτέρου δύο, \μίαν χρυσήν, ποὺ κράτησε το φράξινο κοντάρι.

ε) Ἡ συμπεριφορά της ἀσπίδας στὴ μονομαχία με τον Αστεροπαίο (Φ 161-164):

Εις τες φοβέρες σήκωσεν ὁ θεῖος Ἀχιλλέας \την λόγχην καὶ τες δύο του ὁ Ἀστεροπαίος ἥρως, \ Ὅτι του ἐρχόταν βολικά καὶ με τα δύο του χέρια. \ Με τηνμιανλόγχη κτύπησε τον κύκλον της ἀσπίδος, \ ἀλλὰ την κράτησε ὁ χρυσός, το δώρημα το θεῖο

Ὅπως λοιπόν προκύπτει, ἡ ἀσπίδα ἀποτελεῖται ἀπό δύο ἐξωτερικά ἐλάσματα ἀπό σκληρό μπροῦντζο (ὀρείχαλκο κασσίτερο), δύο ἐλάσματα κασσίτερο καὶ ἕνα κεντρικό ἔλασμα ἀπό (μαλακό) χρυσό. Πρόκειται δηλαδή γιὰ ὑλικὰ με πολύ διαφορετικές -μηχανικές καὶ ἄλλες- ἰδιότητες, γεγονός ποὺ ἐπιτρέπει την ἀναστολή διάδοσης της διάτρησης μέσα στὰ ὑλικὰ της ἀσπίδας Αὐτὸ το «ἐμπόδισμα» του τρυπήματος ἐπιτυγχάνεται κατά κύριο λόγο μέσα ἀπό την ἀπορρόφηση της κρουστικῆς ἐνέργειας του δόρατος, ἀπό την πλαστική παραμόρφωση του κεντρικοῦ ἐλάσματος ἀπό χρυσό!

Ἡ ΑΣΠΙΔΑ ΤΟΥ ΑΙΑΝΤΑ

Στὴν Ἰλιάδα ὑπάρχουν οἱ ἀκόλουθες περιγραφές γιὰ την ἀσπίδα του Αἴαντα του Τελαμώνιου ἀπό τὴ μονομαχία του με τον Ἕκτορα (Ἡ 219-232, 244-248, 258-267):

Καὶ ὁ Αἴας ἐπροχώρησε μά’ ἀσπίδα ὡσάν πύργον, \ χάλκινην μά’ ἑπτὰ δέρματα, ποὺ του ἔκαμε ὁ Τυχίος \ των σκυτοτόμων ἔξοχος, ἐγκάτοικος στὴν Ὕλην, \ λαμπρήν την ἐτεχνούργησεν ἑφτά-διπληνμε δέρμα \ δυνατῶν ταύρων, κι ἔβαλεν δίπλαν χαλκοῦ ὀγδόην \ Αὐτὴν στὰ στήθη ξεπρόβαλεν ὁ Τελαμώνιος Αἴας \ Κι ἐστάθη ἐμπρός στὸν Ἕκτορα καὶ τοῦπε με φοβέρες: \ «Ὦ Ἕκτωρ, θὰ γνωρίσεις σῦ, μόνος με μόνον τώρα, \ ἄν ἄλλοι ἐδῶ των Δαναῶν εὑρίσκονται ἀνδρειωμένοι, \ ἕξω ἀπό τον λεοντόκαρδον Πηλείδην ἀνδροφόνον, \ Ἀλλ’ αὐτὸς μένει στὰ κυρτά θαλασσοπόρο πλοῖα, \ Ἀφοῦ στὸν πρῶτον ἀρχηγὸν Ἀτρείδην ἐχολώθη \ Ἀλλ’ ἐμεῖς εἴμεθ’ ἀρκετοί με σε νὰ μετρηθοῦμε \ Καὶ πάμπολλοι, ἀλλ’ ἄρχισε πρῶτος ἐσὺ την μάχην».

[Ὁ Ἕκτορας]
εἶπε καὶ το μακρόσκιον ἐτίναξε κοντάρι. \ Καὶ την φρικτήν του Αἴαντος ἐκτύπησεν ἀσπίδα \ Καὶ τον χαλκόν ποὺ ὄγδοος ἑπτὰ σκεπάζει δίπλες. \Τες ἕξι δίπλες ἔσχισε κι ἐστάθη στήν ἑβδόμην \ Της λόγχης ὁ σκληρός χαλκός καὶ ὁ Ἕκτωρ πρῶτος ἔκρουσε στὴν μέσην την ἀσπίδα, \ καὶ η λόγχη δὲν την ἔσπασε, ώστ’ ἐκυρτώθ’ ἡ ἄκρη \ τότε πηδῶντας ἔμπηξε την λόγχην στήν ἀσπίδα \ του Ἕκτορος καὶ ἀπ’ την ὁρμήν τον ἔκοφεν ὁ Αἴας, \ καὶ τοτονλαιμόν του λάβωσε ἡ λόγχη κι ἔσταξ’ αἷμα \ Καὶ ὅμως ὁ Ἕκτωρ μ’ όλ’ αὐτὰ την μάχην δὲν ἀφήνει \ Τραβιέται ὀπίσω κι ἀπ’ την γῆν με το τρανό του χέρι \ Πέτραν σηκώνει ὁλόμαυρην, μεγάλην καὶ τραχεῖαν \ Του Αἴαντος την φοβερήν ἐπτάδιπλην ἀσπίδα \ Μ’ αὐτὴν κτυπᾶ στὸν ὀμφαλὸν κι βρόντησε ὁ χαλκός της.

Ἡ ἀσπίδα του Αἴαντα περιγράφεται ὡς ἀποτελούμενη ἀπὸ ἑπτὰ ἐπάλληλα στρώματα ἀπὸ βόειο δέρμα καὶ ἕνα ὄγδοο ἐξωτερικό ἀπὸ σκληρό ὀρείχαλκο Ἀναφέρεται καὶ ὁ κατασκευαστής της, ὁ Τυχίος ἀπὸ την Ὕλη, ποὺ ἦταν ὀνομαστός τεχνίτης του δέρματος.

Στή συγκεκριμένη περίπτωση, ὁ μηχανισμός λειτουργίας της ἀσπίδας βασίζεται στήν τριβή. Κατά την κρούση του δόρατος, ἡ ἀσπίδα παρά μορφώνεται καὶ ἡ τριβή ἀνάμεσα στὰ στρώματα του δέρματος ἀπορροφᾶ την ἐνέργεια της κρούσης. Αὐτὸ προϋποθέτει την ὕπαρξη ἱκανοῦ ἀριθμοῦ στρώσεων καὶ, ὅπως ἀποδείχθηκε, οἱ ἑπτὰ στρώσεις ἀποτελοῦν τον ἐλάχιστο (καὶ ἰδανικό) ἀριθμό, ποὺ κάνει την ἀσπίδα ἄτρωτη κάτω ἀπὸ τις δοσμένες συνθῆκες (Εικ. 4). Το γεγονός αὐτὸ, ποὺ ἐπίσης ἐπιβεβαιώνει ἀπόλυτα τις ὁμηρικές περιγραφές, ἐπαληθεύεται με τα παρόντα ἀποτελέσματα τόσο ἀριθμητικά ὅσο καὶ πειραματικά με βάση τα μοντέλα της προηγούμενης περίπτωσης.

Ἐκτὸς ἀπὸ την ἀριθμητική ἔγινε καὶ πειραματική μελέτη, κατά την ὁποῖα τα μοντέλα της ἀσπίδας κατασκευάστηκαν καὶ δοκιμάσθηκαν σε διάτρηση, με τὴ βοήθεια ἀεροβόλου ὅπλου (Εικ. 5), του ὁποίου το βλῆμα περιεῖχε ἐνέργεια ὅση καὶ το δόρυ, ὅπως ἀναφέρθηκε παραπάνω. Δοκιμάστηκαν διάφοροι συνδυασμοί αριθμού καὶ πάχους στρώσεων, με ἰό συνολικό πάχος της ἀσπίδας νὰ παραμένει σταθερό.

Ἐπιβεβαιώθηκε ἀπόλυτα ὅτι ὁ ἀριθμὸς των ἑπτὰ στρώσεων εἶναι ἀναγκαῖος γιὰ τὴ μὴ διά τρηση της ἀσπίδας καὶ ἐπίσης ἡ ἀκρίβεια της ομηρικής περιγραφῆς ὅτι ἡ τελευταία (ὄγδοη) στρώση του δέρματος συγκράτησε το δόρυ».

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Ἡ μέχρι κεραίας ἐπαλήθευση των (ἐξαιρετικά λεπτομερειακῶν) περιγραφῶν της Ἰλιάδας γιά την κατασκευή καί τή συμπεριφορά στή μάχη των ἀσπίδων του Ἀχιλλέα καί του Αἴαντα του Τελαμώνιου ἀποτελεῖ ἐξαιρετικά σημαντικό γεγονός στήν περιοχή της λεγόμενης πειραματικῆς ἀρχαιολογίας Ἀποδεικνύεται ὅτι οἱ Ἕλληνες της ἐποχῆς ἐκείνης κατεῖχαν τεχνολογικές γνώσεις ἐξαιρετικά προηγμένες ἀκόμη καί με σημε ρινά κριτήρια.

Ἀσφαλῶς δὲν ὑπάρχουν ἀποδείξεις ἐπιστημονικῆς γνώσης ποὺ νά στήριζε τις τεχνολογικές αὐτὲς δυνατότητες καί πάλι ὅμως ἐγείρονται ἐρωτηματικά ποὺ δύσκολα μποροῦν νά ἀγνοηθοῦν Ἰδιαίτερα ἐν ὄψει του τρόπου, με τον ὁποῖο οἱ περιγραφές αὐτὲς ἔχουν φτάσει μέχρι τις μέρες μας, δηλαδή προφορικά (τουλάχιστο μέχρι νά ἐφευρεθεῖ ἡ γραφή) ἀπό γενεά σε γενεά, χωρίς ὅμως νά χάσουν την ἀκρίβεια καί την ἀξιοπιστία τους.

Ἔτσι ἡ ὕπαρξη ἑνός θαυμαστοῦ κόσμου, ὄχι μόνο γεμάτου με ἁρμονία καί κάλλος ἀλλά καί τεχνολογικά προηγμένου σε ἐκπληκτικό βαθμό, δὲν ἀποτελεῖ προϊόν φαντασίας ἡ ποιητικῆς ἔμπνευσης, ἀλλά φαίνεται νά ἦταν ἀπόλυτα χειροπιαστή πραγματικότητα.

Πηγές

1. Ἡ ἐπιστήμη της φύσεως παρ’ Ὁμήρῳ, Ἀθήνα 1891. Βλ. ἔκδοση 1977 ἀπό τις Ἐκδόσεις Πανεπιστημίου Πατρῶν με ἐκτενῆ εἰσαγωγή ὑπό Σ. Α. Παϊτιέτη καί πρόλογο, μεταφράσεις χωρίων καί παρατηρήσεις ὑπό Σ. Λ.Σκατσή

2. Τα κείμενα της Ἰλιάδας ποὺ ἀκολουθοῦν εἶναι ἀπό τή μετάφραση του Ἰακώβου Πολυλᾶ Ἡ ἰδέα πρωτοπαρουσιάστηκε στὸ Πρῶτο Συμπόσιο Ποίησης στὸ Πανεπιστήμιο Πατρῶν το 1980 (βλ. Πρακτικά, Σ. Α. Παϊπέτη, Ποίηση καί τεχνολογία)

3. Οἱ ἀριθμητικοί κώδικες ποὺ χρησιμοποιήθηκαν στήν παροῦσα μελέτη βασίζονται σε κώδικες ποὺ ἀναπτύχθηκαν ἀπό το Methods Development Group στὸ Lawrence Livermore National Laboratory (LLNL) των ΗΠΑ, ἵδρυμα ποὺ ἐπὶ τριάντα σχεδόν χρόνια κατέχει τα ἀναμφισβήτητα πρωτεῖα στὸ πεδίο. (Βλ. Κ. Williams, Simulation of Damage Progression in Laminated Composite Plates, 5th International LSDYNA Users Conference. Ed. John Mc Kinney & Tony Taylor. September 21-22,1998. Southfield, Michigan)

4. S. A. Paipetis and V. Kostopoulos, Defensive Weapons in Homer’s Poetry, Part A: The Shield of Achilles, Proceedings, 1st International Symposium on Extraordinary Machines and Structures in Antiquity, International Olympic Academy, Ancient Olympia, 19-24 August 2001

5. S. A. Paipetis and V. Kostopoulos, Defensive Weapons in Homer’s Poetry, Part B: The Shield of Ajax Proceedings, 1st International Symposium on Extraordinary Machines and Structures in Antiquity, International Olympic Academy, Ancient Olympia, 19-24 August 2001.

Του Σ.Α Παϊπέτη

Καθηγητή Μηχανικῆς του Πανεπιστημίου Πατρῶν