Εἶναι γνωστό ὅτι οἱ Γερμανοί πέραν της καταστροφῆς ποῦ ἔφεραν στὴ χώρα μας στὴν Κατοχή, "βούτηξαν" καὶ χιλιάδες ἀρχαιότητες ποὺ τις μετέφεραν στὴν Γερμανία, ὅπου ἀκόμα ἐκεῖ βρίσκονται. Στὸ στόχαστρό τους ἦταν καὶ το Ἅγιο Ὄρος
Το Ἅγιον Ὄρος, το τελευταῖο καταφύγιο του μοναχισμοῦ στὸν σύγχρονο κόσμο δὲν ἔμεινε ἕξω ἀπὸ τὴ δίνη τῶν κατοχικῶν χρόνων.
Καὶ ὅπως με τους ὑπόλοιπους ἀρχαιολογικούς θησαυρούς, ἔτσι καὶ τα ἀνεκτίμητα ἐκκλησιαστικά κειμήλια μπῆκαν στὸ στόχαστρο τῶν Γερμανῶν κατακτητῶν.
Μόνο ποὺ με το Ἅγιον Ὄρος δὲν ἔγινε ό,τι καὶ στὴν ὑπόλοιπη χώρα καὶ οἱ ναζί δὲν κατάφεραν χάρη στὴν εὐέλικτη πολιτική τῶν μοναχῶν νὰ λεηλατήσουν καὶ την Ἀθωνική Πολιτεία.
Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης καὶ πρώην διοικητής του Ἁγίου Ὄρους Δημ. Γ. Τσάμης στὸ βιβλίο του «Ἅγιον Ὄρος, Προσέγγιση στὴν πρόσφατη ἱστορία του» ἀναφέρεται ἀναλυτικά στὴν προσπάθεια αὐτή τῶν Γερμανῶν.
«Το ἐνδιαφέρον τῶν Γερμανῶν γιὰ τους θησαυρούς του Αἰγίου Ὄρους ἐκδηλώθηκε ἀπὸ τους πρώτους μῆνες της Κατοχῆς», γράφει ὁ καθηγητής. «Τον Ἰούνιο του 1941 με ἐντολή τῶν Ἀνωτάτων Στρατιωτικῶν Ἀρχῶν της Γερμανίας ἔφθασε στὸ Ἅγιον Ὄρος ὁ διαπρεπής βυζαντινολόγος καθηγητής του πανεπιστημίου του Μονάχου καὶ γνωστός φιλοναζιστής δρ Φραντς Ντέλγκερ (Dr. Franz D?lger).
Τον καθηγητή Ντέλγκερ πλαισίωνε ὁμάδα ἀπὸ ἐπιστήμονες καὶ τεχνικούς με ἔγκριση της Ἀνωτάτης Ἀρχῆς της Γερμανικῆς Στρατιᾶς».
Σύμφωνα με γερμανικά ἔγγραφα ἡ ὑποστολή εἶχε σκοπό τὴ μελέτη ἐγγράφων καὶ χειρογράφων καὶ τὴ φωτογράφηση τῶν θησαυρῶν. Τα συμπεράσματα της ἀποστολῆς καὶ τα στοιχεῖα ποὺ θὰ συγκέντρωνε θὰ στέλνονταν σε Πανεπιστήμια της Γερμανίας. Γιὰ νὰ βοηθηθεῖ το ἔργο της ἀποστολῆς ἔστειλαν συστατικές ἐπιστολές στὴν Ἱερὰ Κοινότητα ὁ πρόεδρος της κυβερνήσεως Γ. Τσολάκογλου, ὁ ἀντιπρόεδρος καὶ ὑπουργός Θρησκευμάτων καὶ Ἐθνικῆς Παιδείας Λογοθετόπουλος καὶ ὁ μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Γεννάδιος.
Ὁ ἀντιστράτηγος Χάαρντε, Γερμανός στρατιωτικός διοικητής Θεσσαλονίκης Αἰγαίου, στὴν ἐπιστολή του ἀνέφερε τα ἐξῆς γιὰ τον ἐπὶ κεφαλῆς της ἀποστολῆς:
«Ο καθηγητής κ. Ντέλγκερ, ἀρχηγὸς της ὥς ἄνω ἐπιστημονικῆς ἐπιχειρήσεως, δὲν εἶναι ἄγνωστος εἰς τους Πατέρας του Ἁγίου Ὄρους καὶ ἡ προσωπικότης του παρέχει πᾶσαν ἀσφάλειαν διά την κατάλληλον καὶ προσεκτικήν χρησιμοποίησιν των ἀρχαίων ἀντικειμένων.
Παρακαλοῦμεν ὅθεν του ἁγίους Πατέρας νὰ παράσχουν εἰς τους προαναφερθέντας πᾶσαν εὐκολίαν καὶ κυρίως νὰ ἐπιτρέψουν εἰς τον κ. Ντέλγκερ νὰ ἐργάζηται ὁ ἴδιος μέσα εἰς τα ἀρχεῖα καὶ τας βιβλιοθήκας των Μονῶν, ὡς καὶ την τὴ ὁδηγία αὐτοῦ ἐλευθέραν φωτογράφησιν ὑπὸ των τεχνικῶν, πρὸς ἐκτέλεσιν της ἐντολῆς τῶν Ἀνωτάτων Στρατιωτικῶν Ἀρχῶν της Γερμανίας».
Ὁ καθηγητής Τσάμης σημειώνει γιὰ τον πραγματικό σκοπό της ἀποστολῆς ὑπὸ τον Ντέλγκερ: «Ὁ Γερμανός ἀντιστράτηγος ἀποσιωπᾶ ἔντεχνα την ἀλήθεια καὶ καλύπτεται πίσω ἀπὸ την ἐπιστημονική φήμη του Ντέλγκερ, ποὺ ἦταν γνωστός στοὺς μοναχούς ἀπὸ ἐπισκέψεις του στὸ Ἅγιον Ὄρος πρὶν ἀπὸ τον πόλεμο.
Στὴν πραγματικότητα ἡ ὑποστολή αὐτή δὲν εἶχε ὀργανωθεῖ με πρωτοβουλία του Ντέλγκερ, ἀλλὰ ἀπὸ τὴ γερμανική ὑπηρεσία Einsatzstab Reinchsleiter Rosenberg f?r die besetzten Gebiete, ποὺ, ὅπως θὰ δοῦμε, το φθινόπωρο του 1943 ἐπιχείρησε νὰ ἀπαγάγει τους θησαυρούς του Ἁγίου Ὄρους καὶ ἀνέθεσε την ἀποστολή αὐτή στὸ παράρτημά της στὴν Ἑλλάδα, το Sonderkommandos Griechenland». Στή διάρκεια της παραμονῆς τους στὸ Ἅγιον Ὄρος ὁ Ντέλγκερ καὶ οἱ φωτογράφοι του γερμανικοῦ Στρατοῦ ποῦ τον συνόδευαν ἔκαναν 1.900 λήψεις (χειρόγραφα, εἰκόνες, μικρογραφίες, κειμήλια κ.ά.) καὶ ὅλα αὐτὰ τα στοιχεῖα ἀπετέλεσαν τὴ βάση γιὰ το σχέδιο ἁρπαγῆς θησαυρῶν του Ἁγίου Ὄρους.
Τελικά ἡ Einsatzstab Reinchsleiter Rosenberg προσπάθησε νὰ ὑλοποιήσει το σχέδιο το φθινόπωρο του 1943 χωρίς ὅμως ἐπιτυχία. Ὁ καθηγητής Τσάμης γράφει γιὰ αὐτή την ἐπιχείρηση ἡ ὁποία, ὅπως ἐκτιμᾶ, μᾶλλον δὲν προχώρησε λόγω της ἀρνητικῆς τροπῆς ποὺ εἶχαν ἀρχίσει νὰ παίρνουν τα πράγματα γιὰ τους Γερμανούς:
«Ο Μέρτεν (σ.σ. ο Μαξ Μέρτεν ἦταν προϊστάμενος της Γερμανικῆς Διοικήσεως Μακεδονίας ποὺ συνελήφθη στὰ τέλη της δεκαετίας του '50 ὥς ἐγκληματίας πολέμου, κρατήθηκε στὶς φυλακές Αβέρωφ ἀλλὰ τελικά δὲν δικάστηκε, γεγονός ποὺ προκάλεσε τότε τεράστιες ἀντιδράσεις) ἰσχυρίστηκε ὅτι με δική του ὑπόδειξη ἡ Γερμανική Στρατιωτική Ἀστυνομία δὲν ἐπέτρεψε στὸν ὑπεύθυνο της Sonderstab Rosenberg την εἴσοδο του στὸ Ἅγιον Ὄρος καὶ ὅτι με τον τρόπο αὐτὸ ματαιώθηκαν τα σχέδια της ὑπηρεσίας αὐτῆς.
Ὁ ἰσχυρισμός αὐτὸς του Μέρτεν δὲν εἶναι βέβαια πολύ πειστικός οὔτε ἦταν δυνατόν ἕνας διοικητικός ἀξιωματοῦχος νὰ μὴν πειθαρχήσει σε διαταγές, ποῦ προέρχονταν ἀπὸ κεντρική ὑπηρεσία του Βερολίνου. Προφανῶς, θὰ μεσολάβησε κάτι ἄλλο, ποὺ σήμερα το ἀγνοοῦμε, καὶ ἴσως δὲν θὰ ἦταν ἄσχετο με την τροπή του πολέμου καὶ ἰδίως με τα προβλήματα ποὺ εἶχαν νὰ ἀντιμετωπίσουν οἱ Γερμανοί στὴ Νοτιοανατολική Εὐρώπη μετά την σνθηκολόγηση της Ἰταλίας.
Ὡς πρὸς την συμμετοχή του Ντέλγκερ, τα σχετικά γερμανικά ἔγγραφα ποὺ ἔχουμε ὑπόψη μας δὲν μας ἐπιτρέπουν νὰ συμπεράνουμε ὅτι ὁ καθηγητής ἦταν ἐνήμερος γιὰ την κλοπή τῶν θησαυρῶν του Ἁγίου Ὄρους, ποὺ σχεδίαζε ἀπὸ το 1941 το Sonderkommandos Griechenland.
Η τελευταία ἐπίσημη ἐπαφῆ της ὑπηρεσίας Rosenberg με το Ἅγιον Ὄρος ἔγινε στὶς 4 Νοεμβρίου 1943. Με ἐντολὴ της ἐπισκέφθηκε την Ἱερὰ Κοινότητα στὶς Καρυές ο Γερμανός διοικητής Ἁγίου Ὄρους, Στένγκερ, ὁ ἀντισυνταγματάρχης Πφάνεστλ (Pfannestl), καθηγητής της ἰατρικῆς σχολῆς του Μαρβούργου, καὶ ὁ καθηγητής Β. Ἔξαρχος, ποὺ ἐκτελοῦσε χρέη διερμηνέα.
Ὁ Στένγκερ ἐξέφρασε το μεγάλο ἐνδιαφέρον της ὑπηρεσίας Rosenberg γιὰ το Ἅγιον Ὄρος καὶ την ἐπιθυμία της νὰ διαφωτίσει το γερμανικό καὶ γενικά το εὐρωπαϊκό κοινό γιὰ την πολιτιστική σημασία του Ἄθω. Τέλος προσέφερε 22 ἀντίτυπα με τα πορίσματα της ἐπιστημονικῆς ἀποστολῆς της ὁμάδας του καθηγητή Ντέλγκερ».
Ἄλλοι ἐρευνητές ὑποστηρίζουν πώς οἱ Γερμανοί προσπάθησαν νὰ ἁρπάξουν τους θησαυρούς με το πρόσχημα της προστασίας τους ἀπὸ τυχόν συγκρούσεις. Ὅμως οἱ μοναχοί κατάφεραν νὰ ἀφήσουν το Ἅγιον Ὄρος μακριά ἀπὸ τις συγκρούσεις κι ἔτσι δὲν ὑπῆρχε ἡ «δικαιολογία» γιὰ νὰ μεταφέρουν οἱ Γερμανοί τους θησαυρούς καὶ τελικά νὰ τους ἁρπάξουν.
Τα ἐπιτελεῖα της «ἐπιχείρησης ἁρπαγῆς των θησαυρῶν»
Η γερμανική ὑπηρεσία ποὺ ὀργάνωσε την ἐπιχείρηση λεηλασίας των θησαυρῶν εἶχε δύο
εἰδικά ἐπιτελεῖα (Sonderstab). Ο καθηγητής Τσάμης γράφει:
- Το πρῶτο, με την ἐπωνυμία Religionswissenschaften (Θρησκευτικές ἐπιστῆμες), διευθυνόταν ἀπὸ το γενικό ἐπιθεωρητή του Γ' Ράιχ (Reichshauptstellenleiter) Α. Ντάιντλ. Το ἐπιτελεῖο συγκέντρωνε πληροφορίες καὶ ἑτοίμαζε μελέτες γιὰ την ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, γιὰ τις σχέσεις της με το Βατικανό καὶ γιὰ τον ὀρθόδοξο μοναχισμό. Γιὰ το σκοπό αὐτόν ο Ντάιντλ εἶχε ἀποκτήσει διασυνδέσεις με καθηγητές των Θεολογικῶν Σχολῶν Ἀθηνῶν καὶ Θεσσαλονίκης καὶ ἐπισκέφθηκε μαζί με τον Ντέλγκερ το Ἅγιον Ὄρος.
-Το δεύτερο ἐπιτελεῖο, με την ἐπωνυμία «Ἄθως», εἶχε ἐπικεφαλίς τον καθηγητή Ντέλγκερ καὶ ἀντικείμενο ἔρευνας τὴ μελέτη των θησαυρῶν του Ἁγίου Ὄρους.
Γενικότερα το Γ' Ράιχ προσπαθῶντας νὰ δώσει μυστικιστικό καὶ ἀποκρυφιστικό ὑπόβαθρο στὴν ναζιστική θεωρία, προσπαθοῦσε νὰ μαζέψει πολιτιστικούς, καὶ πνευματικούς θησαυρούς ἀπὸ ὅλο τον πλανήτη, φυσικά το Ἅγιο ὄρος δὲν μποροῦσε νὰ λείψει ἀπὸ τους σχεδιασμούς τους. Οἱ ἀρχαιότητες τους ἐνδιέφεραν γιὰ νὰ πείσουν ὅτι ἡ Ἄρεια Φυλή δημιούργησε τον ἀπίστευτο ἀρχαιοελληνικό πολιτισμό, καὶ τα θρησκευτικά κειμήλια γιὰ νὰ πείσουν ὅτι το Θεῖο ἦταν μαζί τους καὶ ὅτι το Σύμπαν τους προόριζε γιὰ κυβερνῆτες του κόσμου. Οἱ συμβολισμοί φτιάχνουν ἠθικὸ, καὶ το ἠθικό κερδίζει πολέμους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου