Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Ο μύθος του Ηνίοχου. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Ο μύθος του Ηνίοχου. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Σάββατο 20 Νοεμβρίου 2021

Ὁ μύθος τοῦ Ἡνίοχου

Ὁ μύθος τοῦ Ἡνίοχου
Ὀ Φαῖδρος εἶναι διάλογος τοῦ Πλάτωνα ποῦ διαδραματίζεται σὲ ἔνα σημεῖο τῆς ὄχθης τοῦ Ἰλισοῦ, κάτω ἀπὸ ἔνα πανύψηλο πλατάνι, ὅπου φέρεται ὁ Σωκράτης νά συζητεῖ μὲ τόν νεαρό μαθητὴ τοῦ Φαῖδρο, σχετικά μὲ τόν ἔρωτα καί τή Ρητορική, παίρνοντας ἀφορμὴ ἀπὸ ἔνα λόγο ποῦ εἶχε ἀπαγγείλει λίγο προηγουμένως ὁ ῥήτορας Λυσίας στόν Φαῖδρο Γράφτηκε κατά τήν περίοδο τῆς ὡριμότητας (μέση χρονική περίοδος 386 - 367 π.Χ Ὀ Σωκράτης περιγράφει τήν ψυχή ὠς μία ἀθάνατη οὐσία ὴ ὁποία κινεῖται στόν ὑπερουράνιον χώρο διαιρεμένη σὲ τρία μέρη, τά δύο ἀπὸ τά ὁποία ἔχου μορφή ἀλόγου καί τὸ τρίτο μορφή ἡνιόχου, τὸ ἔνα κακότροπο, ποῦ συμβολίζει τὸ αἰσθησιακό στοιχεῖο τοῦ ἀνθρώπου καί τήν εὐτέλεια τῆς σάρκας, καί τὸ ἄλλο πνευματικό, ποῦ συγγενεύει μὲ τοῦς θεούς καί μπορεῖ νά ἀτενίζει τὸ ὑπερουράνιον κάλλος.
  Τὸ ἔνα, λοιπόν, ἀπὸ τά δύο ἄλογα, αύτό ποῦ εἶναι στήν καλύτερη θέση, ἔχει σῶμα στητό καί καλοδεμένο, τόν αὐχένα τοῦ ψηλό, τή μύτη τοῦ γαμψή, εἶναι ἄσπρο, μὲ μαῦρα μάτια, εἶναι φιλότιμο, συνετό καί σεμνὸ, ἀγαπάει τήν ἀληθινή δόξα, δέν ἔχει ἀνάγκη ἀπὸ χτυπήματα, ἀλλὰ καθοδηγεῖται μόνο μὲ λόγο καί τὸ παράγγελμα· τὸ ἄλλο, πάλι, ἔχει στραβό σῶμα, εἶναι παχύ, κακοσχηματισμένο, μὲ χοντρό αὐχένα καί κοντό λαιμό, πλατυπρόσωπο, μαῦρο μὲ μάτια γκριζογάλαζα καί αἱματώδη, ρέπει στήν ὕβρη καί τή ἀλαζονεία, εἶναι κουφό καί ἔχει τριχωτά αὐτιά, καί πολύ δύσκολα ὑπακούει στὰ χτυπήματα μὲ τὸ μαστίγιο καί στὰ κεντρίσματα. Ὅταν λοιπόν ὁ ἡνίοχος δεῖ τὸ ἐρωτικό ὅραμά, καί μὲ τὶ αἰσθήσεις θερμαίνει ὁλόκληρη τή ψυχή τοῦ ἀπὸ αὐτή τή θέα καί βαθμιαία ὁ ἲδιος γεμίσει ἀπὸ τά προκλητικὰ κεντρίσματα τοῦ πόθου, τὸ ἄλογο ποῦ εἶναι ὑπάκουο στόν ἡνίοχο, ἐπειδὴ καί τότε -ὅπως καί πάντα- συγκρατιέται ἀπὸ τή σεμνότητα, ἐλέγχει τόν ἑαυτό τοῦ καί δέν πηδὰ πάνω στόν ἀγαπημένο· ὄμως τὸ ἄλλο ἄλογο δέν δίνει σημασία ούτε στό μαστίγιο, ούτε στὰ κεντρίσματα τοῦ ἡνιόχου, πετάγεται ἀπότομα καί μὲ βία πρὸς τά μπρὸς καί ταλαιπωρώντας μὲ κάθε τρόπο τὸ σύντροφό τοῦ καί τόν ἡνίοχο, τοῦς ἀναγκάζει νά ὁρμήσουν ἐπάνω στόν ἀγαπημένο καί νά θυμηθοῦν τήν ὀμορφιά τῶν ἡδονῶν.
  Καὶ βέβαια αὐτοί στήν ἀρχὴ ἀγανακτοῦν καί ἀναντιστέκονται ἀθώς νιώθουν νὰ ἀναγκάζονται νὰ κάνουν φοβερά πράγματα· ὄμως στό τέλος, ὅταν δέ βρίσκει τέρμα τό κακό ἄλογο, ἀφήνοντας νὰ συρθοῦν ἀπό τό κακό ἄλογο, ὑποχωρῶντας καί συμφωνῶντας νὰ κάνουν ό,τι ἐκεῖνο τοῦς διατάζει. Ὅταν ἀντικρύζει τὴν ὅψη αὐτή ὁ ἡνίοχος, μὲ τή μνήμη τοῦ, τοῦ γυρίζει πίσω, στήν πρωταρχική φύση τῆς ὀμορφιᾶς, καί τή βλέπει πάλι νὰ δεσπόζει, συνοδευόμενη ἀπό τή σωφροσύνη, ἐπάνω σ΄ ἔνα βάθρο ἀγνότητας.
Ὀ μύθος τοῦ Ἡνίοχου, τῶν δύο πτερωτῶν ἵππων καί τοῦ ἅρματος στόν «ΦΑΙΔΡΟ», εἶναί ἡ ἀναπαράσταση τῆς ψυχῆς καί ἡ προσέγγιση εἶναί ψυχολογική, ὅχι μόνο γιατί αναφέρεται στήν ψυχή ἀλλά καί γιατί ἐξηγεῖ καί ἀναλύει τοῦς νόμους ποῦ διέπουν τὴν λειτουργία τῆς
«… ἔτσι ὁμοιάζει ἡ ψυχή μὲ δύναμη σύμφυτον, ἀποτελούμενη ἀπό ζεύγος πτερωτῶν ἵππων καί ἀπό τόν ἡνίοχον. Ἀλλὰ οἱ μὲν ἵπποι καί οἱ ἡνίοχοι τῶν Θεῶν εἶναι ἀγαθοί καί καλῆς καταγωγῆς, τῶν δὲ ἄλλων ἐμψύχων εἶναι μεικτοί…..»
Ὁ μύθος τοῦ Φαίδρου προϋποθέτει ἐπίσης τρία μέρη τὴς ψυχῆς τὰ ὁποία ὄμως ἐνσαρκώνονται σέ μία εἰκόνα: εἶναι ή εἰκόνα μιὰς ζωτικῆς δύναμης πού συνδέει ἕναν ζεύγος φτερωτών ἀλόγων καί ἕναν ἡνίοχο Ὅσο γιά τά φτερά, αὐτά θὰ ἐπιτρέψουν στήν ψυχή νὰ ανυψωθεῖ πρός τόν ὑπερουράνιον τόπο. Ὀ Πλάτων δίνει ἀξίᾳ στήν ἀνθρώπινη ψυχή, ἀποδίδοντας τὴς μία ἐπιπλέον δύναμη γιά νά βοηθήσει στήν ἀνύψωση τὴς
Ὀ Ἡνίοχος ὸ ὁποῖος συγκρατεῖ τά ἡνία τὴς ψυχῆς, συμβολίζει το Λογικόν (λογική).
  Ὀ ΙΠΠΟΣ συμβολίζει τὸ ἀνεξέλεγκτο γενετήσιο ἔνστικτο καί τήν ὁρμή τοῦ συναισθήματος , μαζί καί τά δύο προσδιορίζουν τὸ ἀπρόβλεπτο τὴς ἀδεσμεύτου φύσης τοῦ Ἡ συχνή ἐμφάνιση τοῦ ἵππου μέ τοῦς Θεούς, τοῦς ἥρωες καί τοῦς θνητοὺς φέρει σέ ἐπαφὴ τὸ ἄ-λογο μέρος τὴς ψυχῆς μέ τά τρία ἐπίπεδα τὴς ὕπαρξής, τήν θνητὴ, τήν ἐνδιάμεσο καί τήν ἀθάνατη
Τό Θυμοειδές/συναισθηματικὸ εἶναι ὸ Λευκός Ἵππος, εἶναι ὸ ἀγαθός ἵππος καί ἐκπροσωπεῖ τήν εὐαισθησία, τήν καλή συναισθηματικὴ σχέση ἵππου/ἱππέως, τὸ θάρρος, τήν τόλμη, τήν ἀποφασιστικότητα, τήν προθυμία νά συνεργασθεῖ. Πρέπει νά ἐλέγχει καί νά τιθασεύει τὶς ἄ-λογες ὀρέξεις τοῦ ἐπιθυμητοῦ, μέ τὶς νουθεσίες καί τήν διδασκαλία.
Ἀπὸ αύτό ἐξαρτῶνται τά πάντα: ὸ ἡνίοχος μπορεῖ νά θριαμβεύσει ὅσο τὸ ἄσπρο ἄλογο κρατάει γερὰ Τό ἄσπρο ἄλογο ὑπακούει στόν ἡνίοχο καί ὸ θυμός στό λόγο. Δὲ χρειάζεται νά τὸ χτυπήσει: γιά νά τὸ ὁδηγήσει ἀρκεῖ μία ἐντολή καί ἕνας λόγος.
Τό Ἐπιθυμητικό/ἐνστικτῶδες - Μέλας Ἵππος ἐκπροσωπεῖ, τὸ ἀνυπάκουο ἐπιθετικό, καί τὸ ἀσταθές. Εἶναι τά πάθη καί τὸ ἐνστικτῶδες, τὸ διεγείρον πάσης φύσεως ἡδονές εἶς τὸ σῶμα, εἶναι ὸ κακός ἵππος Ἔχει τήν δυνατότητα, εκ φύσεως νά ἐκπαιδεύεται καί νά διαπλάθεται, διά τὴς συνήθειάς. Στὴν ἀρχή τὸ μαῦρο ἄλογο μέσα στῆ βία τοῦ παρασύρει μέ δύναμη τοῦς δύο ἄλλους καί θριαμβεύει. Τοὺς καθυποτάσσει.
  Ὅταν ὄμως ὸ ἡνίοχος ὁραματίζεται τήν ἀνάμνησή τοῦ ἀπόλυτου κάλους αὐτή ζωντανεύει τήν ἀποφασιστικότητά τοῦ καί τραβάει δυνατά τά χαλινάρια τῶν ἀλόγων, ἑνῶ ζεύξη τῶν ἀλόγων σπάει. Τό μαῦρο ἄλογο ,ἕναν ἀληθινό κτήνος, σκληροτράχηλο, κοντόλαιμο, μέ δασύτριχα αὐτιά Σύμφωνα μέ τόν Πλάτωνα ή ψυχή ἔχει δύο ἀντιθετικῆς ὑφῆς ροπές, τὸ ΛΟΓΙΣΤΙΚΟΝ-ΦΡΟΝΗΣΗ-ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ,δηλ Ὀ ΗΝΙΟΧΟΣ καί τά ἀσυγκράτητα πάθη, συναισθήματα, δηλ. οἱ δύο ἵπποι Ἡ ψυχή ἔχει τήν δυνατότητα ὄμως νά ἀναπτύξει τήν θετικὴ ή τήν ἀρνητικὴ πλευρά τῶν κινήτρων καί τῶν ροπῶν αὐτῶν τῶν ἵππων Καὶ αύτό γιατί ὸ Πλάτων μᾶς λέει ὅτι αὐτοί οἱ ἵπποι εἶναι πτερωτοί διότι «Πᾶσα γάρ ἤν (ή ψυψή) τὸ πάλαι πτερωτή».                                                                     Συμβολικά οἱ δύο πτερωτοί ἵπποι τοῦ μύθου ἔχουν ἀντιθετικῆς κατεύθυνσής κινήσεις
-Τὴν ὁρμητική, ἀνεξέλεγκτον τοῦ ἐπιθυμητικοῦ/ ἐνστικτώδους μαῦρο ἵππου
-Τὴν ἀπρόβλεπτη κυκλοθυμική τοῦ θυμοειδοῦς/συναισθηματικοῦ λευκοῦ ἵππου
Ἡ ὀρθότητα τὴς ἐξισορρόπηση τῶν σταθερῶν ἀποφάσεων εἶναι ή εἰκόνα τοῦ ὀρθίου, ἐπὶ τοῦ ἅρματος , ΗΝΙΟΧΟΥ.
Τό κίνητρο, τὸ πρώτων κινοῦν, εἶναι τὸ ἄλογον μέρος τὴς ψυχῆς, ἀφοῦ οἱ δύο ἵπποι προηγοῦνται καί ἔπεται ὸ Ἡνίοχος Ἡ δύναμη τοῦς μπορεῖ νά παρασύρει τὸ ἅρμα, ὄμως ή κατεύθυνση, τήν ὁποία θά δώσει ὸ Ἡνίοχος εἶναι υπ’ εὐθύνη τοῦ καί ἐξαρτᾶται ἀπό τήν ὀρθή στάση τοῦ
Ὀ Ἡνίοχος κατευθύνει τὸ ἐπιθυμητικό καί τὸ θυμοειδές μέρος τὴς ψυχῆς πρός τήν ὁδό τὴς ἀρετῆς. Σύσταση τὴς εἶναι οἱ τέσσερις ἰδιότητες:Ἢ σοφία
Ἢ ἀνδρεία
Ἢ σωφροσύνη
Ἢ δικαιοσύνη
(Ἡ σοφία 
φρόνησις στό λογιστικόν - στήν νόηση- , ή ἀνδρεία στό θυμοειδές (στήν βοὺληση), καί ή σωφροσύνη δικαιοσύνη στό ἐπιθυμητικόν. ... )
Ἡ ἡνιόχηση τοῦ ἀνθρώπινου σχήματος εἶναι κατ΄ ἀνάγκη ἐπίπονος καί δύσκολη. Μεταξύ ἐπιθυμιῶν καί λογικῆς κει̂ται, ἀλλὰ καί κινεῖται ή ψυχή, ταυτιζόμενη πότε μέ τὸ ἄλογον, ἄστατον καί ἄπληστο μέρος τὴς καί πότε μέ τόν σοφό, αἰώνιο καί αὐτάρκη σύντροφό τὴς Γι ΄αὐτό καί δὲν εἶναι περίεργο πού οἱ διαθέσεις τὴς δὲν εἶναι σταθερές, ἀφοῦ μη γνωρίζουσα τήν φύση τὴς οὐσίας τὴς, ἀμφιταλαντεύεται, κυκλοθυμικά, ἀνάμεσα σέ ὑπερβολές καί ἐλλείψεις, αναζητώντας τόν ἄξονα τὴς ἰσορροπίας τὴς
«Τό ἐπιθυμητικό κατακερματίζει τήν ψυχή, ἑνῶ ὸ νοῦς τήν ἐνώνει, ἀλλὰ ή ψυχή εἶναι καί τὸ ἐπιθυμητικό καί ὸ Νοῦς.» ΦΑΙΔΡΟΣ τοῦ Πλάτωνα.
ΤΟ ΛΟΓΙΣΤΙΚΟΝ εἶναι ή ἰκανότης τοῦ συλλογίζεσθαι, τὸ ἀναπτύσσον διά τὴς μνήμης τόν νοῦν μέ σκοπό τήν ἀναζήτηση καί ἀνεύρεση γνώσης , εἶναι ὸ ΗΝΙΟΧΟΣ. Ἐνεργοποιεῖται διά τὴς ἀνάμνησης τῶν όντων, τοῦ κόσμου τῶν ἰδεῶν, τά ὁποία εἰδέ κάποτε ή ψυχή

.Ο ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΜΕΤΡΟ.
Στὸ φυσικό πεδίο τά συναισθηματικὰ πάθη τῶν ὑπερβολῶν καί τῶν ἐλλείψεών μᾶς, εἶναι τὴς δικαιοδοσίας τοῦ Ποσειδῶνος Τέκνα Ποσειδῶνος, τά θαλάσσια τέρατα, γεννήματα φαντασιώσεων (Ἀνταῖος, Κερκύων, Βούσιρις, Άμυκος, Πολύφημος, Προκρούστης, Έρυξ κ. ά.) εξέρχονται απειλητικά καί ύπουλα ἀπό τήν θάλασσα τοῦ βίου γιά νά μᾶς καταπνίξουν.
Ὅμως οἱ ὀρθὲς ἐπιλογὲς εἶναι τὴς δικαιοδοσίας τὴς θεὰς Ἀθηνᾶς, τελευταῖο θεϊκὸ τέκνο τοῦ Διός, κατὰ τό́ν Ἡσίοδο.
Μόνο ἢ σοφία τὴς Ἀθηνᾶς μπορεῖ νὰ καθοδηγήσῃ τὴν λογικὴ μᾶς, περιορίζοντας τὴν δράση τοῦ Ποσειδῶνος, δήλαδή τά́ συναισθηματικὰ μᾶς τέρατα, ὅταν ἢ τρίαινά τοῦ συνταράσσει διὰ τὴς τρικυμίας τῶν παθὼν τὴν ψυχὴ μᾶς
Ἢ θεὰ Ἀθηνᾶ συνοδεύει τίς ἡρωικὲς ψυχὲς (Ἡρακλῆ, Θησέα, Περσέα, Βελλεροφόντη, Ὀδυσσέα κ. ἄ.), ποῦ δίδουν τὴν καθημερινὴ μάχη τῆς ζωῆς στὸν πλανήτη μας, μὲ ἐπίγνωση τοῦ νόμου τῆς ἀνταποδοτικῆς δικαιοσύνης. Καὶ ἐμεῖς, καθ' ὁμοίωσίν τῶν, εἴμεθα ἡρωϊκὲς ψυχές, ὅταν προσπαθοῦμε νὰ ἀπαλλαγοῦμε ἀπό τὰ τέρατα τῆς ψυχῆς μας καὶ νὰ αὐτοθεραπευθοῦμε μὲ τὴν βοήθεια τῆς λογικῆς/Ἀθηνᾶς.