Τετάρτη 19 Νοεμβρίου 2025

Ὁ Χρεμωνίδειος πόλεμος (268 π.Χ. 267 π.Χ. 261 π.Χ.) ὁ ὁποῖος ἔφερε ἀντιμέτωπους τόὺς Ἀθηναίους καὶ τὸὺς Σπαρτιάτας μὲ τὸν βασιλέα τῆς Μακεδονίας.

Ὁ Χρεμωνίδειος πόλεμος (268 π.Χ. ἢ 267 π.Χ. – 261 π.Χ.) ὁ ὁποῖος ἔφερε ἀντιμέτωπους τοὺς Ἀθηναίους καὶ τους Σπαρτιάτας μὲ τὸν βασιλέα τῆς Μακεδονίας.

«Ὅταν ὁ φόβος… σκέπασε τὴν Ἑλλάδα…»

«…οἱ Ἀθηναῖοι ἔλυσαν τὰ σκοινιά.

«Γιὰ νὰ πολεμήσουν…
ὄχι γιὰ νὰ νικήσουν — ἀλλὰ γιὰ νὰ μείνουν ἐλεύθεροι.»
(Παύση 2’’)

«Ὁ Χρεμωνίδειος Πόλεμος —
ἡ τελευταία ἀνάσα… τοῦ Ἑλληνικοῦ Πνεύματος!»

«Ἡ Ἑλλάς πολεμεῖ…
ὅταν οἱ ἄλλοι σιωποῦν.»

«Ὁ Ὕστατος Πλοῦς τῆς Ἐλευθερίας.»

«Ἐν ἔτεσιν 268 π.Χ., ὅτε ἡ Ἑλλὰς ἐσείετο ὑπὸ τὴν βαρείαν σκιὰν τῶν Μακεδόνων, οἱ Ἀθηναῖοι ἀπετόλμησαν τὸ ἀδύνατον. Ἀνέστησαν τὴν πόλιν καὶ ἤγειραν πολεμικὸν μένος κατά τῆς ἡγεμονίας τοῦ Ἀντιγόνου. Οὕτω ἤρξατο ὁ Χρεμωνίδειος Πόλεμος…»

«Ἡ Ἑλλὰς, διηρημένη, ἐμάχετο ὑπὲρ ἐλευθερίας.
Ἀθῆναι, Σπάρτη, Πτολεμαῖοι· ἕκαστος μὲ τοὺς ἰδίους φόβους καὶ ἐλπίδας.
Ἀλλὰ ἐν τῇ καρδίᾳ τῆς Ἀττικῆς ἔμφανις ἐγένετο ἀνὴρ ὀνόματι Χρεμωνίδης, ὁ καλέσας τὸν δῆμον εἰς ἀγῶνα.»
«Ἀλλ’ ὁ πολέμιος ἦν δεινός.
Ὁ Ἀντίγονος Γονατᾶς, σοφὸς βασιλεύς, καρτερικός, ἔμπειρος.
Οὐκ ἦν ἀνὴρ νέος εἰς πόλεμον· ἦν λὺκος περικεκυκλωμένος ὑπὸ πόλεων ἀνταρτῶν.
Καὶ ἡ Ἀθήνα ἦν τὸ τρόπαιον ποὺ οὐκ ἤθελε νὰ χάσῃ.»

Ἀθηναῖοι ὁπλῖται ὁρκίζονται στὰ ὅπλα.

«Ἐνιαυτὸς 267 π.Χ. · τὰ τύμπανα ἠχοῦσι.
Ἀθήνα καὶ Σπάρτη, σπανίως σύμμαχοι, νῦν ἑνωμέναι ὑπὲρ τιμῆς.
Οἱ Πτολεμαῖοι τῆς Αἰγύπτου παρέσχον χρήματα·
ὁ δὲ δῆμος παρείσχε τὴν ψυχήν.»

Ὁ Χρεμωνίδειος πόλεμος (268 π.Χ. ἢ 267 π.Χ. 261 π.Χ.) ἔφερε ἀντιμέτωπους τοὺς Ἀθηναίους καὶ τοὺς Σπαρτιᾶτες μὲ τὸν βασιλιᾶ τῆς Μακεδονίας Ἀντίγονο Γονατά.Τους δυὸ συμμάχους ἐνίσχυε ὁ Πτολεμαῖος Φιλάδελφος.

Παρακμὴ τῶν κυρίαρχων πόλεων τῆς Ἀθήνας καὶ τῆς Σπάρτης

Ἡ Σπάρτη καὶ ἡ Ἀθήνα ἐπιθυμοῦσαν τὴν ἀποκατάσταση τὴν ἀνεξαρτησίας τους καὶ τὴν ἀπαλλαγή τους ἀπὸ τὴ μακεδονικὴ κυριαρχία.

Ὁ σημαντικότερος ὑποστηρικτὴς τοῦ πολέμου ἐναντίον τοῦ Ἀντίγονου Γονατὰ στὴ Σπάρτη ἦταν ὁ βασιλιᾶς Ἀρεὺς Α΄,ο ὁποῖος εἶχε ἀποκτήσει μεγάλο κῦρος ὕστερα ἀπὸ τὴ νίκη του κατὰ τοῦ Πύρρου καὶ συμπεριφέρονταν σὰν ἀπολυταρχικὸς μονάρχης

. Ὁ ἄλλος βασιλιᾶς Ἀρχίδαμος ὕστερα ἀπὸ τὴν ἧττα τοῦ ἀπὸ τὸν Δημήτριο Πολιορκητὴ (294 π.Χ.) ἦταν πολιτικὰ ἀπομονωμένος.Ο ἀντιμακεδονικὸς συνασπισμὸς στὴν Ἀθήνα εἶχε ἀρχηγὸ τὸν στωικὸ Χρεμωνίδη καὶ τὸν ἀδελφό

τοῦ Γλαύκωνα.

Οἱ Ἀθηναῖοι ἤθελαν νὰ ἀπαλλαγοῦν ἀπὸ τὴ φρουρὰ τοῦ Ἀντίγονου Γονατὰ ποὺ βρίσκονταν στὸν Πειραιᾶ

καὶ νὰ ἀνακτήσουν τὴν πλήρη ἀνεξαρτησία τους. Οἱ ὀπαδοί του Ἀντίγονου Γονατὰ στὴν Ἀθήνα δέν

μπόρεσαν νὰ διατηρήσουν τὴν ἐξουσία καὶ ἡ πόλη προσχώρησε τὸ 268-267 π.Χ. στὸν ἀντιμακεδονικό

συνασπισμὸ ποὺ ὀργάνωσε ὁ Λακεδαιμόνιος βασιλιᾶς.

Ὁ Ἀντιγονίδης βασιλιᾶς εἶχε ὑπὸ τὴν ἄμεση κυριαρχία του την Εὔβοια, τὰ Μέγαρα καὶ τὴν Αἴγινα. Φρουρές

ὑπῆρχαν στὴν Κόρινθο, τὴ Χαλκίδα καὶ ὅπως προαναφέραμε, στὸν Πειραιᾶ. Ἡ Κόρινθος ἦταν ἡ ἕδρα της

διοίκησης ὅλων αὐτῶν τῶν περιοχῶν. Τὴ θέση τοῦ διοικητῆ κατεῖχε ὁ ἑτεροθαλὴς ἀδελφός του Ἀντίγονου

Γονατὰ Κρατερός.

Ἀθηναῖος ῥήτωρ στὴν Πνύκα· πλήθος ὀργισμένο.

«Τὸ ψήφισμα τοῦ Χρεμωνίδου οὐκ ἦν ἀπλῆ πολιτικὴ πράξις·
ἦν κραυγὴ ἀπὸγνωσμένης πόλεως.
Ναὶ· ἡ Ἀθῆνα, ἡ πάλαι λαμπρά, ἐστέναζε ὑπὸ τὴν Μακεδονικὴν φρουρὰν.
Καὶ οἱ πολῖται ἤκουσαν. Ἀνέκραξαν. Συνετάχθησαν.»

Στὴν Ἀθήνα ὁ Χρεμωνίδης καὶ ὁ Γλαύκων κήρυξαν τὸν πόλεμο στὸν Ἀντίγονο Γονατὰ τὸ ἔτος ποὺ ἦταν

ἐπώνυμος ἄρχοντας ὁ Πειθίδημος (268/267 π.Χ.) μὲ ψήφισμα ὅπου γίνονταν ἀναφορὰ στούς

Μηδικοὺς πολέμους. Στὴν ἀντιμακεδονικὴ συμμαχία συμμετεῖχαν μερικὲς πόλεις τῆς Ἀρκαδίας, οἱ Ἀχαιοί,

οἱ Ἠλεῖοι ἀφοῦ προηγουμένως ἔδιωξαν τον Ἀριστότιμο, ἡ κρητικὴ πόλη Γόρτυς καὶ μερικὲς ἄλλες

μικρότερες πόλεις τῆς Κρήτης ποὺ εἶχαν καλὲς σχέσεις μὲ τὸν βασιλιᾶ τῆς Σπάρτης.

Τα πρώτα έτη του πολέμου

Ἡ Πολιορκία τῆς Πόλεως

Μακεδονικὸς στόλος κλείνει τὸν Πειραιᾶ· ἐμπόδιο τῶν σιτηρών.

«Ἡ πόλις ἐκλείσθη.
Ἡ πείνα κατέβη ὡς ἔμπυρος λύκος· ἡ ἀγωνία ἐγένετο σύντροφος τῶν πολιτῶν.
Ἐντός τῶν τειχῶν, ὁ Χρεμωνίδης ὧρκίζεν ὅτι οὐκ ἀφήσει τὴν πόλιν ἐμπεσεῖν.

Ἀλλ’ ἡ ἀλυσίς ἔσφιγγεν…»

Ὁ πόλεμος ἄρχισε μὲ τὴν εἰσβολή του Ἀντίγονου Γονατὰ στὴν Ἀττικὴ(268 ἢ 267 π.Χ.). Ἐνῷ ὁ Ἀντιγονίδης

βασιλιᾶς ἔφτανε ἀνενόχλητος ὡς τὰ περίχωρα τῆς Ἀθήνας καὶ ἄρχιζε νὰ πολιορκεῖ τὴν πόλη, ὁ στόλος του

κατέπλευσε στὸ λιμάνι τοῦ Πειραιᾶ ποὺ ἐλέγχονταν ἀπὸ τὴ μακεδονικὴ φρουρὰ ἡ ὁποία δὲν εἶχε

ἐξουδετερωθεῖ.

Ἡ Ν αυμαχία

Ἀθηναϊκὲς τριήρεις συγκρούονται μὲ Μακεδονικόν στόλον.
Αφήγηση:
«Ἐπὶ τῆς θαλάσσης ὁ πόλεμος ἐξέσπασε ὡς καταιγίς.
Κράυγαι, σύριγμα βελών, συντριβὴ ξύλων.
Ἀντίγονος ἐφύλαττε τὰ ὁρμίσματα ὡς λέων τὰ σκύλα του.
Ἡ Ἀθηναϊκὴ ἐλπὶς ἐθραύσθη ὑπὸ τῆς Μακεδονικῆς ἰσχύος.»

Λίγο ἀργότερα κατέπλευσε στὸ Σούνιο ὁ πτολεμαϊκὸς στόλος ὑπὸ τὸν Πάτροκλο. Ὁ Πάτροκλος ὀχυρώθηκε σὲ μία νησῖδα δυτικὰ τοῦ Σουνίου (ἡ ὁποία ὀνομάστηκε Πατρόκλου Χάραξ) καὶ ἀπὸ ἐκεῖ ἔλεγχε τὸν Σαρωνικὸ κόλπο. Ὁρμητήρια ἐπίσης ἐγκατέστησε στὴν τοποθεσία Κορησσία τῆς Κέας, σὲ πολλὰ σημεῖα τῶν ἀκτῶν τῆς Ἀττικῆς, στὴν Κρήτη καὶ στὴ Θήρα. Ὡστόσο δὲν μπόρεσε νὰ προσφέρει οὐσιαστικὴ βοήθεια.

Ἡ Ἔξοδος πρὸς τὴ Θάλασσαν (ΜΕΓΑΛΗ ΣΚΗΝΗ)

νύκτωρ, οἱ Ἀθηναῖοι βγαίνουν ἀπὸ τὰ τείχη· πλοῖα ἔτοιμα στὸ λιμάνι· δάδες.

Αφήγηση:
«Καὶ τότε ἦλθεν ἡ νύξ.
Ἡ νύξ ἐκείνη, ἡ φοβερά, ἡ ἡρωική.
Οἱ Ἀθηναῖοι, ἀποδεκατισμένοι, ἐκινήθησαν σιωπηλοὶ πρὸς τὸν Πειραιᾶ.
Τὰ πλοῖα ἐσείοντο ὑπὸ νυκτερινοῦ ἀνέμου·
οἱ γυναῖκες ἔκλαιον· οἱ ὁπλῖται ἔσφιγγον τὰ ξίφη.
Ἦν ἡ ὕστατη ἐλπίς:
ἐξορμᾶν εἰς τὴν θάλασσαν, καὶ διασπᾶν τὸν θεὸν τῆς πείνης.»

Στὴν Ἀθήνα ἡ Ἐκκλησία τοῦ Δήμου ἐξέλεξε ὡς στρατηγοὺς καὶ ἀντιπροσώπους στὸ πολεμικό

συμβούλιο τῶν συμμάχων τους Κάλιππο καὶ Γλαύκωνα. Ὁ στρατός του Ἀντίγονου κατέκλυσε την

ὕπαιθρο τῆς Ἀττικῆς. Οἱ Ἀθηναῖοι κατέφευγαν καταδιωκόμενοι σὲ παράκτια φρούρια.

Ὁ Πάτροκλος δὲν μπόρεσε νὰ προσφέρει οὐσιαστικὴ βοήθεια στοὺς Ἀθηναίους καθὼς δὲν μποροῦσε

νὰ ἀποβιβάσει πεζικὸ στὶς ἀκτὲς τῆς Ἀττικῆς (τὸ σύνολο τῶν δυνάμεων τοῦ ἀποτελοῦνταν ἀπὸ τούς

ναῦτες τοῦ στόλου του ποὺ δὲν εἶχαν μεγάλη μαχητικὴ ἀξία ὡς πεζοί), ἐνῷ ὁ στόλος του

Ἀντίγονου Γονατὰ παρέμενε ἀγκυροβολημένος ἀποφεύγοντας νὰ ναυμαχήσει.

Ἔτσι ὁ Πάτροκλος περιορίζονταν νὰ παρενοχλεῖ τοὺς ἀντιπάλους του ὥστε ἡ πολιορκία τῆς πόλης νὰ μήν

γίνει ἀσφυκτική.

Ὁ Ἀρεύς, παρακινούμενος ἀπὸ τὸν Πάτροκλο, ἔκανε μιὰ ἐκστρατεία γιὰ νὰ βοηθήσει τοὺς Ἀθηναίους

(267 π.Χ.) ἀπέτυχε ὅμως νὰ καταλάβει τὸν Ἰσθμὸ ποὺ κατέχονταν ἀπὸ δυνάμεις του Ἀντίγονου Γονατά.

Ὁ στρατός του Ἀντίγονου κατέστρεφε τὴν ὕπαιθρο τῆς Ἀττικῆς καὶ ἐπιτίθονταν στὰ ὀχυρὰ τῶν ἀντιπάλων του.

Μιὰ τέτοια ἐπίθεση ἀπέκρουσε ὁ Ἐπιχάρης στρατηγός του Ραμνούντα μὲ τὴ βοήθεια τοῦ στόλου του

Πατρόκλου.

Ὁ Ἐπιχάρης εἶχε ἐπιφορτιστεῖ μὲ τὴν προστασία τῶν ἀγροτῶν ποὺ καλλιεργοῦσαν τὴ γῆ καὶ τὴν ἀσφαλ

μεταφορὰ τῆς σοδειᾶς τοῦ σιταριοῦ στὴν πόλη.

Οἱ ἐπιχειρήσεις τοῦ πολέμου κατὰ τὰ δύο πρῶτα χρόνια ἐξελίσονταν μὲ αὐτὸν τὸν τρόπο.

Οἱ Ἀθήναιοι ποὺ κατεῖχαν τὸ φρούριο τῆς Ἐλευσίνας κατάφεραν πάντως τὸ 266 π.Χ. νὰ πραγματοποιήσουν

ἀνενόχλητοι τὴν πομπὴ τῆς γιορτῆς τῶν μεγάλων Παναθηναίων.

Ἐλέφαντες στὰ Μέγαρα

Τὸ 266 π. Χ. στὴ διάρκεια τοῦ Χρεμωνιδείου Πολέμου (267-261 π. Χ.) ὁ Ἀντίγονος Γονατάς, βασιλιᾶ

τῆς Μακεδονίας, ἐπιτέθηκε στὰ Μέγαρα, μία ἀπὸ τὶς πόλεις ποὺ ἦταν στὸ ἀντίπαλο στρατόπεδο.

Οἱ Μεγαρεῖς ἑτοιμάστηκαν νὰ συγκρουστοῦν στὸ ἀνοιχτὸ πεδίο μὲ τοὺς στρατιῶτες τοῦ Ἀντιγόνου.

Αὐτὸ ποὺ κυρίως τοὺς φόβιζε ἦταν οἱ πολλοὶ πολεμικοὶ ἐλέφαντες.

Ὅμως, οἱ Μεγαρεῖς σκέφθηκαν καὶ ἐφάρμοσαν μιὰ πρωτόγνωρη τακτικὴ γιὰ νὰ τοὺς ἐξουδετερώσουν:

Σύμφωνα μὲ τὸν Πολύαινο, (Στρατηγήματα, 4.6.3), οἱ Μεγαρεῖς:"άλειψαν γουρούνια μὲ πίσσα, τους

ἔβαλαν φωτιὰ καὶ τοὺς ἀμόλησαν ἀνάμεσα στοὺς ἐλέφαντες. Τὰ γουρούνια γρύλισαν καὶ οὔρλιαξαν

κάτω ἀπὸ τὸ μαρτύριο τῆς φωτιᾶς καὶ ξεπήδησαν ὅσο πιὸ δυνατὰ μποροῦσαν ἀνάμεσα στοὺς ἐλέφαντες".

Οἱ ἐλέφαντες κατελήφθησαν ἀπὸ «σύγχυση καὶ τρόμο» καὶ ἀφοῦ «ἔσπασαν τὶς τάξεις τους καὶ ἔφυγαν

τρέχοντας πρὸς διαφορετικὲς κατευθύνσεις». Ἐξ αἰτίας τοῦ τρόμου ποὺ τοὺς προκάλεσαν τὰ τσιρίγματα

ἀπὸ τὰ φλεγόμενα γουρούνια οἱ ἐλέφαντες ἄρχισαν νὰ ποδοπατοῦν καὶ νὰ σκοτώνουν πολλοὺς στρατιῶτες

τῆς πλευρᾶς τους.

Ὁ θανατος του Ἀρέως

Ὁ Πάτροκλος συνέχιζε νὰ ζητᾶ ἀπὸ τὸν Σπαρτιάτη βασιλιᾶ νὰ χτυπήσει μετωπικὰ τοὺς ἀντιπάλους

τοῦ προσεγγίζοντας τὴν Ἀττικὴ ἀπὸ τὴν Ἐλευσῖνα.

Οἱ προσπάθειες ὅμως ποὺ ἔκανε ὁ Ἀρεὺς γιὰ νὰ καταλάβει τὸν Ἰσθμὸ τὸ 266 π.Χ. καὶ τὸ 265/264 π.Χ.

ἀπέτυχαν.

Ἔτσι ἀφοῦ εἶχε πλέον ἐξαντλήσει ὅλα του τὰ ἐφόδια ἐπέστρεψε ἄπρακτος στὴ Σπάρτη, ἐνῷ ὁ στόλος

τοῦ Πατρόκλου ἔφυγε γιὰ τὴ Μικρὰ Ἀσία ἀφήνοντας τοὺς Ἀθηναίους μόνους ἐναντίον του Ἀντίγονου.

Ὁ πόλεμος φάνηκε νὰ παίρνει διαφορετικὴ τροπὴ ὅταν στασίασαν οἱ Γαλάτες μισθοφόροι του Ἀντίγονου

ποῦ βρίσκονταν στὰ Μέγαρα.

Ὁ βασιλιᾶς ὅμως ἐπενέβη ἔγκαιρα καὶ κατέπνιξε τὴ στάση.

Ὁ Ἀρεὺς ἐπιδιώκοντας νὰ ἐπωφεληθεῖ κινήθηκε ξανὰ ἐναντίον τῶν ἀντιπάλων του.

Σὲ μάχη ὅμως ποὺ δόθηκε στὴν Κόρινθο ὁ στρατός του ἡττήθηκε καὶ ὁ ἴδιος σκοτώθηκε(264 π.Χ.).

Διάλυση τοῦ ἀντιμακεδονικοῦ συνασπισμοῦ· Πτολεμαϊκὴ παρέμβασηὉ θάνατος τοῦ Ἀρέως ἔφερε τὴ διάλυση τοῦ ἀντιμακεδονικοῦ συνασπισμοῦ.

Οἱ Ἀχαιοὶ διέλυσαν τὴ συμμαχία τους μὲ τὴ Σπάρτη καὶ οἱ Μαντινεὶς προσχώρησαν στὸ Ἀρκαδικὸ Κοινό.

Ὁ Ἀντίγονος ἐνίσχυσε τὶς θέσεις του στὸν Ἰσθμὸ τοποθετῶντας φρουρὰ στὸ ὅρος Ὄνειον (Ὄνεια Ὄρη) πού

ξεκινοῦσε νότια τῆς Κορίνθου καὶ ἐκτείνονταν ὡς τὸν ὅρμο των Κεγχρεῶν(Κεχριών).

Οἱ μακεδονικὲς δυνάμεις ἀπὸ τὰ ὁρμητήρια τοὺς στὴν περιοχὴ τοῦ Ἰσθμοῦ πραγματοποιοῦσαν ἐπιδρομές

ἀπὸ ξηρὰ καὶ θάλασσα στὴν Ἀττική.

Ὁ Πάτροκλος δὲν κατάφερε νὰ κάνει τίποτα ἀξιόλογο πέρα ἀπὸ τὴν κατάληψη τῶν Μεθάνων στὰ ὁποῖα

ἔδωσε τὸ ὄνομα τῆς βασίλισσας Ἀρσινόης Β'.

Ὁ Ἀντίγονος βρίσκονταν στὴν Ἀττικὴ ὅταν ὁ βασιλιᾶς τῶν Μολοσσῶν Ἀλέξανδρος εἰσέβαλε ὕστερα

ἀπὸ συνεννόηση μὲ τὸν Πτολεμαῖο Φιλάδελφο στὴν Ἄνω Μακεδονία καὶ κατέλαβε τὴ χώρα, ὕστερα

ἀπὸ τὴν προσχώρηση σὲ αὐτὸν τῶν κατοίκων τῆς περιοχῆς. Ταυτόχρονα ὁ Ἀλέξανδρος συμμάχησε μὲ τούς

Αἰτωλοὺς καὶ τοὺς Εὐβοεῖς.

Ἔτσι ἡ χερσαία ὁδὸς ἐπικοινωνίας του Ἀντίγονου μὲ τὶς βάσεις του στὸν βορρᾶ πρακτικὰ ἀποκόπηκε.

Ἀπέμενε μόνο ἡ θαλάσσια ὁδὸς ὅμως ὁ στόλος τοῦ Πατρόκλου ἐνισχύθηκε μὲ νέα πλοῖα ἀπὸ τὸν Πτολεμαῖο.

Ἡ Κατάρρευσις

Ἀθήνα ἀπομονωμένη· πολῖται κουρασμένοι.

Αφήγηση:
«Μῆνες ἐπέρασαν.
Ἡ πόλις ἔπεσεν εἰς ἔσχατα· οὐ σῖτος, οὐ ξύλον, οὐ ἐλπίς.
Καὶ ἐν 261 π.Χ., ἡ Ἀθήνα ἠναγκάσθη νὰ γονυκλισθῇ.»

Ὁ Ἀντίγονος ἀποφάσισε τελικὰ νὰ πολεμήσει στὴν ξηρά.
Γύρισε στὴ Μακεδονία καὶ νίκησε τὸν Ἀλέξανδρο σὲ ἀποφασιστικὴ μάχη στὴν περιοχή της Ἐλιμιώτιδος.
Κατόπιν ὁ μακεδονικὸς στρατὸς ὑπὸ τὴν τυπικὴ ἡγεσία του γιοῦ τοῦ Ἀντίγονου Δημητρίου εἰσέβαλε
στὴν Ἤπειρο (264/263 π.Χ.). Ὁ Ἀλέξανδρος κατέφυγε στὴν Ἀκαρνανία.
\Κατάφερε τελικὰ νὰ ἀνακτήσει τὸ θρόνο του λίγο ἀργότερα (259 π.Χ.).
Συντριβὴ Σπαρτιατῶν καὶ Ἀθηναίων

Ἡ Σιωπηλὴ Ἥττα

Εἰκόνα: Ἀντίγονος εἰσέρχεται στὴν πόλη· οἱ Ἀθηναῖοι παραδίδουν τὰ ὅπλα.

Αφήγηση:
«Οὐχὶ σφαγὰς, οὐχὶ πυρά·
μόνον σιωπή.
Ἡ Ἀθήνα, ἡ πάλαι ἡγεμόνισσα τῆς Ἑλλάδος,
νῦν ἐστέκετο ὡς χήρα ἄδοξος.
Ὅμως τὸ πνεῦμά της—ἐλεύθερον.
Ἀκόμη καὶ ἐν ἡττῇ.»

Ὁ νέος βασιλιᾶς τῆς Σπάρτης Ἀκρότατος γιός του Ἀρέως ἐπιτέθηκε ἐναντίον της Μαντίνειας.

Ὁ Ἀριστόδαμος ὅμως ὁδήγησε τὰ στρατεύματα τοῦ Ἀρκαδικοῦ Κοινοῦ ἐναντίον του.

Στὴ μάχη ποὺ δόθηκε ὁ Ἀκρότατος ἡττήθηκε καὶ σκοτώθηκε (263 π.Χ.).

Ὁ Ἀντίγονος Γονατὰς ἐπιτέθηκε ξανὰ στὴν Ἀττικὴ καὶ τὸ 263 π.Χ. ἄρχισε τὴ συστηματικὴ πολιορκία

τῆς πόλης. Οἱ Ἀθηναῖοι ποὺ δὲν περίμεναν ἀπὸ πουθενὰ ἐνισχύσεις ζήτησαν ἀνακωχή.

Στὶς διαπραγματεύσεις ποὺ ἔγιναν οἱ προτάσεις του Ἀντίγονου ἀρχικὰ ἀπορρίφθηκαν.

Ὅταν ὅμως οἱ πολιορκημένοι, ποὺ ὑπέφεραν ἀπὸ σιτοδεία, κατάλαβαν ὅτι ὁ Ἀντίγονος θὰ ἄρχιζε ξανὰ τίς

ἐχθροπραξίες παραδόθηκαν (τέλος 262 π.Χ.).

Σύμφωνα με μια διαφορετική αφήγηση η εισβολή του Αλέξανδρου στην Άνω Μακεδονία έγινε το 262 π.Χ.

Ὁ Ἀντίγονος ποὺ τότε βρίσκονταν στὴν Ἀττικὴ ἔκανε εἰρήνη μὲ τοὺς Ἀθηναίους καὶ ἐπέστρεψε στή

Μακεδονία (φθινόπωρο τοῦ 262 π.Χ.). Ὁ Ἀντίγονος ἐπέστρεψε στὴν Ἀττικὴ τὸ 261 π.Χ. ἀφοῦ εἶχε

ἀντιμετωπίσει μὲ ἐπιτυχία τὸν Ἀλέξανδρο.

Ἐκεῖ οἱ ἐχθροπραξίες εἶχαν ἐπαναληφθεῖ καὶ ἡ εἰρήνη εἶχε ἀποδειχτεῖ μιὰ ἁπλῆ ἀνακωχή.

Ἡ πόλη παραδόθηκε τελικὰ τὴν ἄνοιξη τοῦ ἴδιου ἔτους.

Κατὰ τὴν διάρκεια τῆς πολιορκίας πυρπολήθηκε τὸ ἱερὸ ἄλσος καὶ ὁ ναὸς τοῦ Ποσειδῶνος Ἰππίου κοντά

στὴν Ἀκαδημία τῶν Ἀθηνῶν ποὺ ἦταν ἐγκατεστημένο τὸ ἀρχηγεῖο τοῦ ἀθηναϊκοῦ ἱππικοῦ.

Στὴν πόλη τῆς Ἀθήνας ἐγκαταστάθηκε μακεδονικὴ φρουρὰ (στὸν λόφο τοῦ Μουσείου). Τὸ ἴδιο ἔγινε στή

Σαλαμῖνα, στὴν Ἐλευσῖνα καὶ τὸ Σούνιο καὶ στὰ φρούρια τῆς Ἀττικῆς,Ραμνούντα,Πάνακτο καὶ Φυλή,

ἐνῷ γκρεμίστηκε ἕνα τμῆμα τῶν Μακρῶν Τειχῶν.

Τὸ δημοκρατικὸ πολίτευμα δὲν καταλύθηκε τὴν ἐξουσία ὅμως ἀνέλαβαν οἱ ὀπαδοί του Ἀντίγονου

(ὅπως ὁ ὁμώνυμος ἐγγονός του Δημήτριου τοῦ Φαληρέως).

Ὁ ἱστοριογράφος Φιλόχαρος ἐκτελέστηκε σύμφωνα μὲ διαταγή του Ἀντίγονου ἐπειδὴ ἀλληλογραφοῦσε

μὲ τὸν Πτολεμαῖο.

Ὁ Χρεμωνίδης καὶ ὁ Γλαύκων κατέφυγαν στὴν Αἴγυπτο ὅπου κατέλαβαν ὑψηλά

ἀξιώματα στὴ διοίκηση τῆς χώρας.

Ὕστερα ἀπὸ λίγα χρόνια ὁ Ἀθηναῖος πολιτικὸς Μικίων τοὺς κατέταξε

στὴν ἴδια κατηγορία μὲ τὸν Ἀλκιβιάδη καὶ τὸν Λεωσθένη.

Το τέλος του πολέμου

Ὁ στόλος του Πτολεμαίου ἡττήθηκε στὴν Κῶ τὸ 261 π.Χ. ἢ 257 π.Χ.(άλλες πηγὲς χρονολογοῦν τη

ναυμαχία αὐτὴ καὶ τὸ 255 π.Χ). Ἡ ἧττα αὐτὴ ποὺ περιόρισε τὴν ἐπιρροή του Πτολεμαίου στὸ Αἰγαῖο καί

ἔφερε τὴ λήξη τοῦ πολέμου.

Εἰκόνα: Ὁ Παρθενών στὸ φῶς τῆς αὐγῆς.

Αφήγηση:
«Ὁ Χρεμωνίδειος Πόλεμος ἐχάραξεν Ἕλληνας καὶ ἱστορίαν.
Ἐδείκνυεν ὅτι λαὸς ἄνευ ἐλευθερίας ἤδη νεκρός ἐστιν.
Καὶ ἡ Ἀθήνα, ἔστω καὶ πληγείσα, ἐφύλαξε τὸν σπινθῆρα.
Τὸ φῶς ποὺ ἡγεῖται ἔθνεσιν ἀπὸ τὰ βάθη τῶν αἰώνων.»

9:00 – 10:00 — Τίτλοι / Κλείσιμο

Εἰκόνα: Ἀρχαϊκὰ σύμβολα, ἐρείπια, θάλασσα.

Αφήγηση:
«Μνήμην ποιούμεθα τῶν ἡρώων
καὶ τῆς πόλεως ἥτις ἐτόλμησε.
Ἡ ἱστορία ἐπαναλέγει:
Οἱ ἄνθρωποι πίπτουσιν·
τὰ ἰδεώδη οὔποτε.»

(Τύμπανα — fade out.)

Βιβλιογραφία:

Green, Peter (1993). Alexander to Actium: the historical evolution of the Hellenistic age. Berkeley: University of California Press. ISBN 0-520-08349-0.
Ιστορία του Ελληνικού έθνους Τόμος Δ' Μέγας Αλέξανδρος –Ελληνιστικοί Χρόνοι Εκδοτική Αθηνών 1979
Στρατιωτική Ιστορία ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΜΑΡΚΟΥ. ΧΡΕΜΩΝΙΔΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ. Η τελευταία σθεναρή προσπάθεια ανεξαρτητοποίησης της Αθήνας (268 π.Χ.) Εκδότης Σ. ΠΑΝΕΛΗΣ. Τεύχος 128. 2007
LIVIUS Articles on Ancient History Antigonus II Gonatas Αρχειοθετήθηκε 2011-06-05 στο Wayback Machine.
Nicholas Geoffrey Lemprière Hammond, Frank William Walbank A History of Macedonia: 336-167 B.C. Oxford University Press, 1988
Xenophontis opera, ed. G.H. Schaefer. TOMVS IV LIPSIAE 1811
Perseus Digital Library Pausanias, Description of Greece
Anemi Digital Library of Modern Greek Studies Ιουστίνος Επιτομή των Φιλιππικών του Πομπηίου Τρόγου νῦν πρῶτον ἐκ τοῦ λατινικοῦ εἰς τὴν αἰολοδωρικὴν ἑλληνικὴ διάλεκτον μεταγλωττισθεῖσα, καὶ ἐκδοθεῖσα παρὰ τοῦ ἀποπειρογράφου τῆς Ρουμουνίας, καὶ προσφωνηθεῖσα. Εν Λειψία: Παρά τω Τάουχνιτζ, 1817.

Πηγή εικόνας : Από François Topino-Lebrun , Κοινό Κτήμα

Πληροφορίες αντλήθηκαν από τις παρακάτω πηγές:

Πηγή 1 / Πηγή2

Τρίτη 4 Νοεμβρίου 2025

«ΞΕΡΞΗΣ – Ὁ ΘΕΟΣ ΠΟΥ ἜΠΕΣΕ ὩΣ ἌΝΘΡΩΠΟΣ»

Ἡ Ὕβρις τοῦ Ξέρξη Ἡ Ἧττα καὶ ἡ Ἐπιστροφὴ στὴν Περσία.

Ἡ Σκιά της Ἀμφισβήτησης – Προδότες, αὐλικοί, ἐχθροὶ τοῦ θρόνου.Το Πάθος καὶ ἡ

Προδοσία – Ἀρταΰντης, Ἀρταβάνος, Ἀμυστρίς.Η Δολοφονία – Η

τελετουργικὴ νύχτα τῆς πτώσης.Τι ἀπέμεινε ἀπὸ τὸν Μεγάλο Βασιλέα – Ἡ

ταφή, οἱ μυστικὲς συγκρούσεις.Το Μήνυμα τῆς Ἱστορίας – Ἡ Ὕβρις τιμωρεῖται ἀπὸ τὴν Μοῖρα.

Αφήγηση

«Ἐν τοῖς παλαιοῖς χρόνοις, ὅτε βασιλεῖς ἐθεωροῦντο ὡς θεοί ἐπὶ γῆς, ἀνέστη ἄνθρωπος ὀνόματι Ξέρξης,

ὁ τολμήσας τὸ ἀδύνατον·

νὰ καταλύσῃ τὴν ἐλευθερίαν τῶν Ἑλλήνων καὶ νὰ θέσῃ τὸν κόσμον ἅπαντα ὑπὸ τὴν πορφυρὰν αὐτοῦ σκιάν.»
Ὁ κόσμος ἐσείετο ὑπὸ τὴν βασιλικὴν αὐλοφύλακον· στρατηγοὶ, σατράπαι καὶ μάγοι ἀνέμενον ἐκ τῶν χειλέων του τὴν ἐπόμενην θεϊκὴν προσταγήν.
Ἀλλ’ ὁ ἄνθρωπος, ὅταν ἀνεβῇ ἐπὶ τὸν θρόνον τῆς ὕβρεως, ἤδη ἔχει θέσει τὴν πρώτην λίθον τοῦ τάφου του.

«Τριάκοντα ἔθνη, ἑκατὸ μυριάδες ψυχῶν ὑπό τὴν σφραγίδα τοῦ Μεγάλου Βασιλέως.
Ὁ Ξέρξης οὐκ ἐβάδιζεν· ἡ γῆ ἐσείετο ὑπὸ τὰ βήματα τοῦ στρατεύματός του.»
Ὁ Ξέρξης ξεκίνησε ἀμέσως τὶς προετοιμασίες γιὰ νὰ πολεμήσει τοὺς Ἕλληνες καὶ ἡ ἐκστρατεία

προετοιμαζόταν γιὰ τέσσερα ὁλόκληρα χρόνια. Ὁ περσικὸς στρατός, σύμφωνα μὲ τὸν Ἡρόδοτο,

ἀριθμοῦσε 1.700.000 πεζοὺς ἄνδρες καὶ 100.000 βοηθητικὸ προσωπικὸ ποὺ προέρχονταν ἀπὸ 46 ἔθνη

ἐνῷ ὁ Κορνήλιος Νέπως ἀναφέρει 700.000 πεζοὺς καὶ 400.000 ἱππεῖς. Οἱ σύγχρονοι μελετητὲς θεωροῦν

αὐτοὺς τοὺς ἀριθμοὺς ἐξαιρετικὰ διογκωμένους.

🎬 Εικόνα 3: Ο Ξέρξης διατάζει τη διάβαση του Ελλησπόντου
Ο Ξέρξης 𝜗ετά τὴν θάλασσα καὶ διατάσσει:«Μάστιξον τὴν θάλασσαν! Δεῖξον εἰς τὸ ὕδωρ ὅτι ὁ βασιλεὺς τῶν βασιλέων οὐ φοβεῖται θεόν, οὐδὲ φύσιν.»

«Καὶ τότε, ὁ Πέρσης βασιλεὺς προσέταξε τὴν θάλασσαν νὰ δουλωθῇ.
ὁ Ἡρόδοτος γράφει ὅτι ἐμαστίγωσε τὸ πέλαγος καὶ ἔριψε δεσμά εἰς τὰ κύματα λέγων·
“Ὦ θάλασσα, ἐγὼ σε τιμωρῶ διότι ἐτόλμησας νὰ ἀντισταθῇς.”»
Ὑπάλληλοι μαστιγῶνουν τὸν Ἑλλήσποντον – εἰκαστικὴ κορύφωσις ὕβρεως)

«Καὶ οὕτως ὁ Ξέρξης ἐστήριξεν τὴν ἐξουσίαν του ὄχι μόνον ἐπὶ ἀνθρώπων, ἀλλὰ καὶ ἐπὶ τῆς φύσεως αὐτῆς.
Ὁ Ἡρόδοτος λέγει ὅτι οἱ θεοί ἐσημείωσαν τὴν ὕβριν ταύτην καὶ ἐφύλαξαν τὴν τιμωρίαν διὰ ὕστερον.»

🎙 Αφήγηση

«Ἀπὸ τὴν ὥραν ἐκείνην, οὐκέτι ὁ Ξέρξης ἐβάδιζε πρὸς δόξαν· ἡ σκιά τῆς Μοίρας ἤρξατο νὰ βαδίζει πλάι τ ου.»

Οι Περσικές στρατιές περνούν από τα στενά, με Θερμοπύλες στον ορίζοντα. Στενά φαράγγια, λίγοι Έλληνες πολεμιστές σε υψηλά σημεία.

Ὁ Ξέρξης μὲ τὸ στρατό του πέρασε χωρὶς δυσκολία τὸν Ἑλλήσποντο, μὲ γέφυρες ποὺ κατασκεύασαν

οἱ μηχανικοί του. Τὴ πρώτη φορὰ οἱ γέφυρες κατέρρευσαν ὕστερα ἀπὸ τρικυμία καὶ ἔτσι ὁ Ξέρξης

ἀποκεφάλισε τοὺς μηχανικούς του καὶ διέταξε νὰ μαστιγώσουν τὴ θάλασσα γιατί δὲν ὑπάκουσε στίς

διαταγές του, ἐνῷ τῆς πέταξε καὶ ἁλυσίδες γιὰ νὰ τὴ δέσουν. Ἀκόμα γιὰ νὰ περάσει ὁ στόλος του

ἄνοιξε μιὰ διώρυγα στὴ χερσόνησο τοῦ Ἄθω καὶ ἔθεσε ἐπί κεφαλῆς τοῦ ἔργου, τοὺς Βούβαρη του
Μεγαβάζου καὶ Ἀρταχαίη του Ἀρταίου.

Πέρασε χωρὶς προβλήματα τὴ Θράκη, τὴ Μακεδονία καὶ τὴ Θεσσαλία καὶ ἔφτασε στὶς Θερμοπύλες,
ὅπου ἀντιμετώπισε τοὺς 300 Σπαρτιᾶτες τοῦ Λεωνίδα καὶ τοὺς 700 Θεσπιεῖς του Δημόφιλου στὴν τελική

φάση τῆς μάχης. Μετὰ τὴ νίκη του στὶς Θερμοπύλες ἔφτασε στὴν Ἀθήνα καὶ τὴν κατέλαβε. Οἱ κάτοικοί της

εἶχαν φύγει πρόσφυγες στὰ γύρω νησιά.
Ἡ ἀρετή νικᾷ τὸν ἀριθμόν.
Καὶ ἡ πρώτη αἷμα ἐχύθη·
ὁ Ξέρξης ἐθεώρει ἐκ τῶν ὕψη τὴν δύναμην τῆς ἀνθρώπινης θέλησης.» «Τριάκοντα χιλιάδες Πέρσες ἐναντίον τριάντα Ἀνδρῶν;

Αφήγηση:
«Καθώς ο Ξέρξης προχώρησε,
τα στενά των Θερμοπυλῶν σφραγίστηκαν από λίγους, ἀλλ’ ἀδάμαστους Ἕλληνας.
Λεωνίδας, ὁ βασιλεὺς τῶν Σπαρτιατῶν, ἔστησε τὸν θάνατό του ὡς φράγμα ἐναντίον ὕβρεως θεοῦ.»
«Ἡ αὐτοκρατορία του, ἡ μεγαλύτερη ποὺ εἶδε ποτέ ὁ ἥλιος,
ἐκτείνονταν ἀπὸ τὸν Ἰνδὸ ποταμὸ μέχρι τὰ ὄρη τῆς Θρᾴκης,
ἀπὸ τὴν Αἰθιοπία μέχρι τὰ ψυχρὰ παράλια τοῦ Εὐξείνου.
Καὶ ὁ Ξέρξης ἐθεώρει ὅτι ὅλη ἡ γῆ καὶ ὅλοι οἱ λαοὶ
ἦσαν γεννημένοι διὰ νὰ προσκυνοῦσι τὰ σανδάλιά του.»
«Ἑκατὸν καὶ εἴκοσι χιλιάδες ἱππεῖς,ἑξακόσιαι χιλιάδες πεζοὶ,
μυριάδες ἀπὸ κάθε φυλὴ τοῦ ἡλίου,
ἐνῷ ὁ στόλος ἔφθανε τὰ ἑπτά χιλιάδας πλοῖα.
Καὶ ὁ Ἑλλήσποντος οὐκέτι ἦν ἄβατος:
ὁ Ξέρξης διατάσσει νὰ δέσουν τὴν θάλασσαν μὲ ἁλύσεις.»
Ὁ Ἡρόδοτος ἀναφέρει ἀπὸ ποιά ἔθνη ἀποτελοῦνταν
ὁ στρατὸς τοῦ Ξέρξη καὶ ποιός διοικοῦσε τὰ στρατεύματα κάθε ἔθνους. Ἀναλυτικὰ ἦταν:
Πέρσες ὑπὸ τὶς διαταγές του Ὀτάνη, πεθεροῦ του Ξέρξη
Μῆδοι ὑπὸ τὶς διαταγές του Τιγράνη
Κίσσιοι ὑπὸ τὶς διαταγές του Ἀνάφη, γιοῦ του Ὀτάνη
Ἀσσύριοι ὑπὸ τὶς διαταγές του Ὀτάσπη
Βάκτριοι καὶ Σάκες ὑπὸ τὶς διαταγές του Ὑστάσπη, ἀδελφοῦ του Ξέρξη
Ἰνδοὶ ὑπὸ τὶς διαταγές του Φαρναζάρθη
Ἄριοι ὑπὸ τὶς διαταγές του Σισάμνη
Αἰγύπτιοι ὑπὸ τὶς διαταγές του Ἀρτάβανου
Πάρθοι καὶ Χωράσμιοι ὑπὸ τὶς διαταγές του Ἀρτάβαζου
Σόγδοι ὑπὸ τὶς διαταγές του Ἀζάνη
Γανδάριοι καὶ Δαδίκες ὑπὸ τὶς διαταγές του Ἀρτύφιου
Κάσπιοι ὑπὸ τὶς διαταγές του Ἀριόμαρδου, ἀδελφοῦ του Ἀρτύφιου
Σαράγγες ὑπὸ τὶς διαταγές του Φερενδάτη
Πάκτυες ὑπὸ τὶς διαταγές του Ἀρτάϋνου
Οὔτιοι καὶ Μύκοι ὑπὸ τὶς διαταγές του Ἀρσαμένη, ἀδελφοῦ του Ξέρξη
Παρικάνιοι ὑπὸ τὶς διαταγές του Σιρομήτρη
Ἄραβες καὶ Αἰθίοπες ὑπὸ τὶς διαταγές του Ἀρσάμη, ἀδελφοῦ του Ξέρξη
Λίβυοι ὑπὸ τὶς διαταγές του Μασάγη
Παφλαγόνες καὶ οἱ Ματιηνοὶ ὑπὸ τὶς διαταγές του Δώτου
Μαριανδυνοί, Σύροι καὶ Λίγυες ὑπὸ τὶς διαταγές του Γωβρύα, ἀδελφοῦ του Ξέρξη
Φρύγες καὶ Ἀρμένιοι ὑπὸ τὶς διαταγές του Ἀρτόχμη, σύζυγος ἀδελφῆς του Ξέρξη
Λυδοὶ καὶ Μυσοὶ ὑπὸ τὶς διαταγές του Ἀρταφέρνη, γιοῦ τοῦ ὁμώνυμου στρατηγοῦ ἀπὸ τὴ μάχη του
Μαραθῶνα
Κόλχοι, Θρᾶκες, Λασόνιοι, Μόσχοι, Μιλύες καὶ Πισίδες ἦταν ὑπὸ τὴν ἡγεσία ἄλλων
ἀρχόντων-συγγενῶν του Ξέρξη

Τὴν ἡγεσία ὅλου τοῦ πεζικοῦ εἶχαν οἱ Μαρδόνιος καὶ Τριτανταίχμης, ἐξάδελφοι τοῦ Ξέρξη, ὁ Μασίστης,

μικρότερος ἀδελφὸς τοῦ βασιλιᾶ, ὁ Μεγαβύζος καὶ ὁ Σμερδομένης.
Τὸ ἱππικὸ διοικοῦσαν οἱ ἀδελφοὶ Τίθαιος καὶ Ἀρμαμίθρας, γιοὶ τοῦ στρατηγοῦ Δάτη, ποὺ εἶχε πάρει μέρος στὴ Μάχη τοῦ Μαραθῶνα.
Τὴν ἐπίλεκτη προσωπικὴ σωματοφυλακή του Ξέρξη, τοὺς 10.000 «Ἀθάνατους» διοικοῦσε ὁ Ὑδάρνης.
Ὁ περσικὸς στόλος προερχόταν ἀπὸ τὶς ὑποτελεῖς περιοχὲς τῆς Περσικῆς Αὐτοκρατορίας, καθὼς οἱ Πέρσες
δὲν ἦταν ναυτικὸς λαός. Τὸν στόλο ἀποτελοῦσαν μοῖρες τῶν Φοινίκων ὑπὸ τὴν ἡγεσία του Μεγαβάζου,
τῶν Κιλίκων, τῶν Σύρων, τῶν Αἰγυπτίων ὑπὸ τὴν ἡγεσία του Ἀχαιμένη, τῶν Λυκίων, τῶν Ἐλλησπόντιων,
τῶν Παμφύλων, τῶν Κυπρίων, τῶν Ἰώνων τῆς Μικρᾶς Ἀσίας καὶ τῶν Καρῶν ὑπὸ τὴν ἡγεσία του Ἀριαβίγνη. Οἱ στρατιωτικὲς δυνάμεις πάνω σὲ αὐτὰ ἦταν ὅλες ἰρανικῆς καταγωγῆς, δηλαδὴ Πέρσες, Μῆδοι καὶ Σάκες.
Τὴν ἀνώτερη ἡγεσία τοῦ στόλου εἶχε ὁ Ἀριαμένης.

με την ήττα στη Σαλαμίνα, την ταπείνωση και τα πρώτα σημάδια της πτώσης)

– Ο Ξέρξης βλέπει τη ναυμαχία από τον Θρόνο του

«ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ, ὁ βασιλεὺς τῶν Περσῶν ἐκάθητο ἐπὶ χρυσοῦ θρόνου, ὡς θεός ἐπὶ γῆς·
ἡ θάλασσα ἦτο τὸ θέατρον τῆς θεϊκῆς Κρίσεως.
Οἱ Ἕλληνες, ὀλίγοι τὸν ἀριθμόν, ἀλλ’ ἀκαταμάχητοι τῇ ψυχῇ, ἐξώρμησαν ὡς λέοντες ἐναντίον μυρίων.»

«Ὁ Ξέρξης ὁρᾷ τὴν Ἑλλάδα ὡς πληγὴν ἐπὶ τοῦ σώματος τῆς ἀυτοκρατορίας.Οἱ Ἕλληνες, ἄνθρωποι μικρῶν πόλεων, ἀλλὰ μεγάλου φρονήματος,
ἀπετόλμησαν νὰ νικήσουν τὸν πατέρα του, Δαρεῖον, εἰς Μαραθῶνα.
Καὶ ἡ νίκην ἐκείνην, ὁ Ξέρξης ὀμνύει νὰ ἐξαλείψῃ ἀπὸ προσώπου γῆς.»

Ο Ξέρξης μιλά (δραματικός τόνος):

«Ἢ ἡ Ἑλλάς θὰ γονατίσῃ ἔμπροσθεν τοῦ στέμματος Περσῶν,
ἢ θὰ μεταβληθῇ εἰς στάκτην καὶ θρῆνον.»

– Η σύγκρουση κορυφώνεται

τεράστιος στόλος του Ξέρξη, ποὺ στὸ μεταξὺ εἶχε πάθει μεγάλες καταστροφὲς ἀπὸ τρικυμίες καὶ ἀπὸ τή
ναυμαχία στὸ Ἀρτεμίσιο μὲ τοὺς Ἀθηναίους, κατανικήθηκε στὴν περίφημη ναυμαχία τῆς Σαλαμίνας
στὰ 480 π.Χ. Ἀφήνοντας τὸ γαμπρό του Μαρδόνιο στὴν Ἑλλάδα, ποὺ νικήθηκε κι αὐτὸς στὴ μάχη
τῶν Πλαταιῶν στὰ 479 π.Χ., ὁ Ξέρξης γύρισε στὶς Σάρδεις. Ἡ μάχη της Μυκάλης τὸ 479 π.Χ., ἦτα
τὸ τελειωτικὸ χτύπημα γιὰ τὴν ἐκστρατεία του Ξέρξη, καθὼς ὕστερα ἀπὸ αὐτὴ οἱ δυνάμεις του

ἀποσύρθηκαν στὴν Περσία καὶ οἱ ἑλληνικὲς δυνάμεις ξεκίνησαν ἀπελευθερωτικὸ ἀγῶνα στὰ παράλια της Μικρᾶς Ἀσίας.
Νύχτα. Ὁ βασιλιᾶς παρακολουθεῖ τὴν μάχη ἀπὸ ψηλὸ ὕψωμα.

«Καὶ οἱ θεοί ἤδη ἐπέβαλαν τὴν κρίσην.
Ὁ Ξέρξης, ὁ μέγας, νιώθει τὸ βάρος τῆς μοίρας·
ἀλλ’ ὡς ὁρᾷ τὰ πρῶτα σημεῖα τῆς καταστροφῆς,
ἡ καρδία του ἐπιμένει ἐν ὕβρει.»

«Τότε ὁ θεὸς τῆς Ὕβρεως ἐγύμνωσε τὸν βασιλέα· ἐκεῖνος ὃς ἐπροσέταζε εἰς τὴν θάλασσαν νὰ δουλωθῇ, νῦν ἔβλεπε τὴν ὀργὴν τῶν κυμάτων ἐναντίον του.

«Ὁ Ἡρόδοτος γράφει· “ἐν τῷ στενῷ ἀνὴρ ἔπλευσε κατὰ πολλῶν, καὶ νίκησε.”
Ἡ θάλασσα ἐγένετο τὸν τάφον τῶν ἀλαζόνων.
Ὁ Ξέρξης, ὁ μέγας αὐτοκράτωρ, εἶδε τὸ ἄνθος τοῦ στρατεύματός του βυθιζόμενον ὑπὸ τὴν Ἑλληνικὴν ἀρετήν.»

– Το βλέμμα του Ξέρξη μεταβάλλεται

Ἡ ἐλπὶς ἐσβήσθη ἐντός του, καὶ ἡ Μοίρα ἤγγιζε τὸ σκήπτρον.»

Ἡ ἐλπὶς ἐσβήσθη ἐντός του, καὶ ἡ Μοίρα ἤγγιζε τὸ σκήπτρον.»
– Η απόφαση τῆς φυγῆς

«Ὁ Ξέρξης οὐκέτι εἶχε θέλησιν μάχεσθαι.

Κατὰ τὸν Διόδωρον, ἐπείσθη ὑπὸ τῶν στρατηγῶν νὰ ἐπιστρέψῃ·
ἡ ἀρχὴ τοῦ τέλους εἶχεν ἤδη τεθῇ.
Ἐπὶ νυκτός, ὡς κλέπτης, ὁ μέγας βασιλεὺς ἀπεσπάσθη ἀπὸ τὴν Ἑλλάδα, ἀφήνων τὸ στράτευμα εἰς τὴν τύχην του.»

🌌 – Προοικονομία της Μοίρας

«Καὶ ὡς ὁ ἥλιος τῆς Περσικῆς δόξης ἤρξατο νὰ δυσῇ, ἡ σκιά τῆς προδοσίας ἐγεννήθη ἐν τῇ καρδίᾳ τῶν ἀνθρώπων τοῦ παλατίου. ἐξ Ἑλλάδος ἤρξατο ἡ πτῶσις, ἀλλ’ ἐν Περσίδι ἔμελλε νὰ τελειωθῇ.»

ΜΕΡΟΣ Β΄ – «Ἡ Σαλαμὶς: ἡ Ἀρχὴ τῆς Πτώσεως»

🏛️ : Προμήνυμα

«Ἡ Τραγική Πτώση καὶ Δολοφονία τοῦ Ξέρξη»

▶ : Ἐπιστροφή στὸ Παλάτι

«Ὅταν ὁ βασιλεὺς ἐπέστρεψε, οὐκέτι ἦτο ὁ παντοδύναμος·
ἡ δόξα τῆς Περσικῆς αὐτοκρατορίας ἔσβηνε,
ἀφήνοντας τὴν ψυχὴ του ἐκτεθειμένη εἰς ἀνθρώπινα πάθη καὶ συνωμοσίας χείρας.»

Ο Ξέρξης Α΄ μετά την ήττα στη Σαλαμίνα, αναγκάστηκε να επιστρέψει στη Βαβυλώνα για να καταπνίξει
νέα ἐπανάσταση ποὺ ὑποκινοῦσαν οἱ ἱερεῖς τοῦ Μαρδούκ. Ὕστερα ἀπὸ τὴν καταστολὴ τῆς ἐπανάστασης
σκότωσε τοὺς αὐλικούς του πού, ὅσο ἔλειπε, ἔκλεψαν τὸ βασιλικὸ θησαυρό του.
Τὰ νέα γιὰ τὶς ἧττες στὶς Πλαταιὲς καὶ στὴ Μυκάλη τὸν συντάραξαν ψυχολογικά, μὲ ἀποτέλεσμα νά
κλειστεῖ στὸν ἑαυτό του καὶ νὰ περνάει ὧρες μελετῶντας πολεοδομικὰ σχέδια καθὼς εἶχε στὸ μυαλό
τοῦ τὴν ἀνοικοδόμηση τῆς Περσέπολης καὶ τὴ δημιουργία ἑνὸς θαυμαστοῦ πολεοδομικοῦ συγκροτήματος ἐκεῖ.

💔 Σκηνή 2 – Ἡ βασίλισσα Ἀμυστρίς

«Ἡ Ἀμυστρίς, σύζυγος τοῦ Ξέρξη, γυναίκα σκληρὰ καὶ φθονερά,
ἔβλεπεν ὅτι ὁ βασιλεὺς, κατεστραμμένος ἐκ τῆς ἡττῆς, ἤρξατο νὰ ἀποζητᾷ παρηγορίαν ἐν ἄλλαις ἀγκάλαις.
Ὁ ἔρως πρὸς τὴν γυναῖκα τοῦ Μασίστου
«Ὁ Ἡρόδοτος διηγεῖται ὅτι ὁ Ξέρξης ἠράσθη τῆς γυναικὸς τοῦ ἀδελφοῦ του Μασίστου.
Ἡ πράξις αὕτη, ἐκ σπέρματος ἤδη ἐκφυλισμοῦ, ἔμελλε νὰ γεννήσῃ ἀλυσίδα αἱμάτων.»

🎙 ἔμαθεν τὴν ἁμαρτίαν,

ἐπικαλεῖται τὰς θεὰς τοῦ σκότους, καὶ ἐν ἑορτῇ ἀνθρωποθυσίας προστάσσει νὰ συλληφθῇ ἡ γυναίκα τοῦ Μασίστου.
Ἡ ἐκδίκησις ἦτο ἀποτρόπαιος· ἐσχίσθη ζῶσα ἡ ἄτυχη, καὶ ἡ γῆ ἐπλήσθη φρίκης.»

⚡ – Ὁ ἀδελφὸς Μασίστις ἐπαναστατεῖ

🎙«Ὁ Μασίστις, μαθὼν τὸ δεινὸν, ἐπεχείρησε νὰ φύγῃ καὶ νὰ ἐπαναστατήσῃ·

ἀλλ’ ὁ Ξέρξης, ἤδη παραδομένος εἰς φόβον καὶ ἀνασφάλειαν, ἔπεμψεν ἄνδρας καὶ ἀπέκοψαν τὴν κεφαλὴν τοῦ ἀδελφοῦ του.
Ἐξ ἐκείνης τῆς ἡμέρας, ἡ ἀρχὴ ἔγινε τύραννος τοῦ ἑαυτοῦ της.»

Ὅμως καθὼς ἦταν κλειστὸς στὸν ἑαυτό του καὶ εὔκολος στόχος τῶν ραδιούργων ἐμφανίστηκαν πολλοί

ἐπίδοξοι διάδοχοί του. Αὐτὸς ἀγανακτισμένος καὶ στὰ ὅρια τῆς παράνοιας δολοφόνησε ὅλους τους

ἐπίδοξους διαδόχους, ἀνάμεσα στοὺς ὁποίους ἦταν καὶ ἀρκετοὶ στενοὶ συγγενεῖς του. Τελικὰ ἔπεσε

ὁ ἴδιος θῦμα μιᾶς αὐλικῆς συνωμοσίας τὸ 465 π.Χ..

🏰 – Ὁ Ἀρταβᾶνος, ὁ ἄνθρωπος τοῦ σκότους

🎙

«Ἐν τῷ σκότει ἤδη ἐκινήθη ὁ Ἀρταβᾶνος, ὁ μέγας εὐνοῦχος, φύλαξ τῆς νυκτός.
Ἄνθρωπος ἄνευ τιμῆς, ἀλλ’ ἔμπειρος ἐν δολοφονίαις καὶ μηχαναῖς.
Ἐνεφύσησεν ὁ διάβολος εἰς τὴν ψυχὴν του τὴν ἰδέαν· ὁ βασιλεὺς ἔπρεπε νὰ πεθάνῃ.»

🎞️ : Ὁ Ἀρταβᾶνος ὁ Προδότης

«Ὁ Ἀρταβᾶνος, φύλαξ τῆς νυκτός, ἐδίδασκε τὴν καρδίαν τοῦ βασιλέως.
Ἀληθινὸς δαίμων τῆς προδοσίας, ὁρᾷ τὴν ὕβριν καὶ προετοιμάζει τὸ τέλος.»

🎞️ : Ἡ Συνωμοσία

🎙 «Ἔλεγε ὁ Ἡρόδοτος, ὅτι ἡ Μοίρα τῶν ὑπερηφάνων κινείται ὡς ἀόρατος χείρ,

ὅταν οἱ θεοὶ θελήσωσι νὰ ταπεινώσωσι βασιλέα,
ἐνθουσιάζουσιν ἐπ’ αὐτὸν τὸν ἑαυτοῦ φίλον.»

«Ἡ Δολοφονία τοῦ Ξέρξη – Ἡ Νύξ τῆς Ἀνταπόδοσης»

«Οἱ βασιλεῖς ἀνέρχονται ὡς ἀστέρες·

λάμπουν διὰ μίαν στιγμήν ἐπὶ τῆς γῆς,
καὶ ὕστερον πίπτουσιν εἰς σκότος καὶ λήθην.
Ἀλλ’ ὁ Ξέρξης, ὁ μέγας Βασιλεὺς τῶν Περσῶν,
ἐτόλμησε νὰ ταράξῃ τὸν κόσμον ὅλον –
καὶ οἱ θεοὶ ἠγανάκτησαν.»

Αφήγηση:

«Ὁ Ξέρξης ἀνασηκώνεται ἐνστικτωδῶς·
ματοῦνται οἱ πόθοι τῆς δόξης, καὶ ὁ χρόνος ἐκλείπει.
Μία ἐνέργεια, μία λόγχη, καὶ ἡ ζωή τοῦ μέγα βασιλέως ἐσβήνεν.»

«Καθὼς ὁ βασιλεὺς κοιμάται,
ἡ μοίρα σφίγγει τὸ σκήπτρον.
Ὁ Ἀρταβᾶνος, μὲ λόγχην ἔτοιμον,
ἐκτελεῖ τὴν τελείαν κρίσιν τῆς ὕβρεως.»

🎞️: Τὸ Τέλος καὶ ἡ Μοίρα τῆς Περσικῆς Αυτοκρατορίας