Πέμπτη 10 Ιανουαρίου 2019

Πῶς κατάφερε ὁ κακάσχημος Ἥφαιστος νὰ παντρευτεῖ τὴ θεά του ἔρωτα;

Ὡς ἕνας ἀπὸ τους κύριους ὀλύμπιους θεούς, ὁ Ἥφαιστος διαδραμάτιζε κεφαλαιώδη ρόλο στὴ δωδεκαθεϊστική λατρεία τῶν ἀρχαίων Ἑλλήνων.

Ἦταν ὁ θεός της φωτιᾶς, ἀλλὰ καὶ κύριος της σιδηρουργίας, της χαλκουργίας, της μεταλλουργίας καὶ ὁποιασδήποτε τέχνης ἡ τεχνικῆς εἶχε νὰ κάνει με το πῦρ Ἀκόμα καὶ ἡ γλυπτική καὶ ἡ ξυλουργική φαίνονται νὰ του ἀνήκουν, τέτοια περίβλεπτη θέση κατεῖχε στὸ ολύμπιο πάνθεο.

Ἦταν ἐξάλλου γιὸς του Δία καὶ της Ἤρας καὶ ἔτσι πέρασε στὴ μυθολογία των προγόνων μας, ὡς ἀκμάζουσα ἐνσάρκωση κάθε φωτιᾶς, κυριολεκτικῆς καὶ μεταφορικῆς, ἐξωτερικῆς καὶ ἐσωτερικῆς. Ἀπὸ τὴ φωτιά ἑνὸς ἡφαιστείου δηλαδή μέχρι καὶ κείνη τὴ φλόγα ποῦ καίει μέσα στὸν ἄνθρωπο ἐμπνέοντας τον γιὰ δημιουργία.





Ἦταν ὅμως ἀκραία ἄσχημος ὁ φουκαρᾶς καὶ ἡ δυσμορφία του θὰ τον ἔβαζε σε τεράστιες περιπέτειες. Οὔτε ἡ ἴδια του ἡ μάνα δὲν τον ἤθελε νὰ φανταστεῖτε Κι ὅμως, αὐτὸς ὁ πανάσχημος θεός κατάφερε ὄχι μόνο νὰ ἐπιστρέψει στὸν Ὄλυμπο, ἀλλὰ καὶ νὰ πάρει γυναῖκα το σκοτεινό ἀντικείμενο του πόθου ὅλων των θεῶν, την πανέμορφη θεά του ἔρωτα, την ἴδια την ἐνσάρκωση της σεξουαλικότητας. Τὴ φιλήδονη Ἀφροδίτη!

Ἡ περιώνυμη ὀμορφιά της ὁποίας εἶχε φέρει τέτοια ἀναστάτωση καὶ καρδιοχτύπια στὸ βουνό των θεῶν ποῦ ἔπρεπε νὰ βρεθεῖ μία λύση γιὰ νὰ μὴ γίνουν ὅλα στάχτη ἀπὸ τους τόσους καὶ τόσους μνηστῆρες ποῦ την πολιορκοῦσαν Κι ἐκεῖ ἀκριβῶς μπαίνει ὁ θεός ποῦ δὲν θὰ περίμενες με τίποτα νὰ τὴ διεκδικήσει…


                 Γιατί ἦταν τόσο ἄσχημος ὁ Ἥφαιστος;






Μπορεῖ ὁ Ὅμηρος νά μας λέει στήν «Ἰλιάδα» πῶς ὁ Ἥφαιστος ἦταν καρπός του ἔρωτα Δία καὶ Ἤρας, ὁ Ἡσίοδος ὅμως στὴ «Θεογονία» του ἀποκαλύπτει μία ὁλότελα διαφορετική ἐκδοχή, κάτι ποῦ ἐπιβεβαιώνει καὶ η «Βιβλιοθήκη του Ἀπολλόδωρου» του Ψευδο-Ἀπολλόδωρου: ὁ Ἥφαιστος δὲν ἦταν καρπός ἀγάπης ἀλλὰ ἀποτέλεσμα της ἔριδας καὶ της ζήλιας ποῦ εἶχε ἐγκαθιδρυθεῖ στὸ θεϊκό ζευγάρι!

Ἡ Ἤρα τον γέννησε με παρθενογένεση, μας λέει ὁ Ἡσίοδος, καὶ ὅταν τον ἀντίκρισε γιὰ πρώτη φορά τρόμαξε τόσο ἀπὸ την ἀσχήμια του ποῦ τον πέταξε κάτω ἀπὸ τον Ὄλυμπο Ἐδῶ συμφωνοῦν ὅλοι, πῶς ἡ καταντροπιασμένη Ἤρα θέλησε νά ξεφορτωθεῖ το παραμορφωμένο καὶ κουτσό μωρό, κάτι ποῦ λογιζόταν ἀνεπανόρθωτη ἀνωμαλία μέσα στὴ φυσική τελειότητα των ὀλύμπιων θεῶν

Το θεῖο βρέφος ἔπεσε στὴ θάλασσα, ὅπου το ἔσωσαν ἡ Θέτις καὶ ἡ Εὐρυνόμη καὶ το μεγάλωσαν με ἀγάπη καὶ στοργή. Κι αὐτὸς τους ἀνταπέδωσε την καλοσύνη σφυρηλατῶντας πανέμορφα τεχνουργήματα γιὰ τις δύο τους, στήνοντας στὸν πυθμένα του Αἰγαίου το πρῶτο του σιδηρουργεῖο

Σε μεταγενέστερη ἐκδοχή του μύθου, ἦταν ὁ Δίας αὐτὸς ποῦ πέταξε τον Ἥφαιστο ἀπὸ τον Ὄλυμπο, ὅταν ὁ γιὸς προσπάθησε νά σώσει τὴ μητέρα του ἀπὸ τις ἀνήθικες ὀρέξεις του Δία. Σε αὐτὴ την ἱστορία, ὁ Ἥφαιστος ἔπεφτε ἀπὸ το βουνό γιὰ μία ὁλόκληρη μέρα καὶ προσγειώθηκε τελικά στὴ Λῆμνο, ὅπου ἀνατράφηκε ἀπὸ τους ντόπιους. Καὶ κουτσάθηκε μάλιστα ἀπὸ αὐτὴ την πτώση, δέν ἦταν κουτσός ἀπὸ τὴ γέννα του ὅπως ἤθελε ὁ Ὅμηρος

Ὅπως κι ἄν ἔγιναν τα πράγματα πάντως, ὁ Ἥφαιστος ἔγινε ξεφτέρι στήν τέχνη του κατά την περίοδο της ἐξορίας του ἀπὸ τον Ὄλυμπο Εἴτε κάτω ἀπὸ τὴ θάλασσα γιὰ τα ἑπόμενα ἐννιὰ χρόνια προστατευόμενος της Νηρηίδας εἴτε πάνω στὸ νησί ὑπὸ την προστασία του Κηδαλίωνα, ὁ νεαρός θεός ἔμαθε την τέχνη της σιδηρουργίας, αὐτὴ ποῦ θὰ ξεκλείδωνε οὐσιαστικά την ἐπιστροφή του στήν κατοικία των θεῶν…


                                                  Ἐπιστροφή στόν Ὄλυμπο




Κι ἐδῶ ὑπάρχουν δύο ἐκδοχές γιά τή θριαμβευτική ἐπιστροφή του Ἥφαιστου στὸ ἱερό βουνό. Ἡ παλαιότερη μᾶς λέει πῶς ἦταν ἀποτέλεσμα της δίψας του γιά ἐκδίκηση κατά της Ἤρας ποῦ τόσο ἀποτρόπαια τον εἶχε ξεφορτωθεῖ Της ἔφτιαξε λοιπόν ἕναν χρυσό θρόνο ἀπαράμιλλης ὀμορφιᾶς, μόνο ποῦ ἦταν μαγεμένος. Κι ὅταν κάθισε πάνω του ἡ μητέρα των θεῶν, παγιδεύτηκε ἀπὸ ἀόρατα δεσμά.

Ἡ Ἤρα ζήτησε τή βοήθειά του γιά νὰ ἀπεγκλωβιστεῖ, σηματοδοτῶντας τή μεγάλη ἐπάνοδο του στὶς κορυφές του Ὀλύμπου Κατά την ἄλλη ἐκδοχή, ἦταν οἱ ἄλλοι θεοί ποῦ του ζήτησαν νὰ βοηθήσει τή μητέρα τους καὶ ὅταν ἐκεῖνος ἀρνήθηκε, ἐπιστράτευσαν τον Διόνυσο νὰ τον μεθύσει με κρασί καὶ νὰ τον σύρει στὸ βουνό πάνω σε γαϊδουράκι.

Σε ἀκόμα μεταγενέστερη ἐκδοχή γιά την ἐπιστροφή του Ἥφαιστου στὸν Ὄλυμπο, εἶναι ἡ Ἤρα ποῦ θαμπώνεται ἀπὸ τα ζηλευτά κοσμήματα ποῦ εἶχε φτιάξει ὁ μεγάλος μεταλλουργός στή Θέτιδα καὶ της ζητᾶ νὰ μάθει την ταυτότητα του τεχνίτη. Ἡ Νηρηίδα της ἀποκαλύπτει πῶς εἶναι ὁ γιός ποῦ εἶχε γκρεμίσει ἀπὸ τον Ὄλυμπο, ὅταν μετανιωμένη ἡ μητέρα πηγαίνει καὶ τον βρίσκει καὶ ἐπιστρέφουν παρέα στὸ ὄρος των θεῶν, ὅπου του ἔχτισε το περίφημο σιδηρουργεῖο του…




                         Παζαρεύοντας το χέρι της πέτρας του σκανδάλου





Ὅσο γίνονταν αὐτὰ, ἡ Ἀφροδίτη εἶχε ἤδη μετατραπεῖ σε ἀντικείμενο πόθου θεῶν καὶ ἀνθρώπων! Διατηροῦσε δεσμούς με θνητούς (ὅπως ὁ Αγχίσης, ὁ πατέρας του Αἰνεία) καὶ ἀθάνατους (ὅπως ὁ Ἄρης, ὁ Διόνυσος καὶ ὁ Ποσειδῶνας) καὶ ὅλοι ἀνταγωνίζονταν γιά μία της ματιά. Ὁ Δίας ἀνησυχοῦσε λοιπόν πῶς ὁ Ὄλυμπος ὁδεύει ὁλοταχῶς σε ἐμφύλια σύρραξη γιά το χέρι της πανέμορφης Ἀφροδίτης καὶ ἀναζητοῦσε ἐπείγουσα λύση.

Ὁ Ἥφαιστος, ἀπό την ἄλλῃ, εἶχε μόλις ἐπιστρέψει στόν Ὄλυμπο γιά νὰ ἀπελευθερώσει την Ἤρα ἀπό τον μαγεμένο θρόνο. Ἀντικρίζοντάς τον ὁ Δίας, ἤξερε τι πρέπει νὰ κάνει: νὰ δώσει την Ἀφροδίτη στόν πιὸ ἄσχημο θεό, τελειώνοντας μία καὶ καλή τον λυσσαλέο ἀνταγωνισμό των ἄλλων του γιῶν Τους πάντρεψε γρήγορα-γρήγορα πιστεύοντας πῶς ἡ πέτρα του σκανδάλου θὰ καταλάγιαζε στὴν ἀγκαλιά του ἄντρα της καὶ ἡ Ὀλύμπια ζωή θὰ ἐπέστρεφε στὴν κανονικότητά της.

Σύμφωνα με μία δεύτερη καὶ δημοφιλέστερη ἐκδοχὴ ὡστόσο, ἦταν ἕνα δαιμόνιο τέχνασμα του διψασμένου γιά ἐκδίκηση Ήφαιστου αὐτὸ ποῦ ἔφερε στά χέρια του την πολυπόθητη Ἀφροδίτη Ὁ Δίας προσπάθησε κι αὐτὸς νὰ τον πείσει νὰ ἀπελευθερώσει τή μαμά του ἀπό τον θρόνο-παγίδα, μόνο ποῦ ἀγνοοῦσε πῶς ὁ Ἥφαιστος εἶχε ἤδη συμφωνήσει, γι’ αὐτὸ καὶ ἐπέστρεψε ἐξάλλου στόν Ὄλυμπο

Συνειδητοποιῶντας λοιπόν πῶς ὁ πατέρας του το αγνοούσε αὐτὸ, ἐκμεταλλεύτηκε την εὐνοϊκή γι’ αὐτόν περίσταση καὶ ἄρχισε τα παζάρια, το χέρι της Ἀφροδίτης δηλαδή γιά την ἀπελευθέρωση της Ἤρας Κι ἔτσι ὁ κουτσός καὶ δύσμορφος Ἥφαιστος πῆρε γιά γυναῖκα την πανώρια θεά του ἔρωτα…


                                                    Δύσκολο πρᾶγμα ὁ γάμος





Ἡ εὐτυχία του Ἥφαιστου στὸ πλευρό της Ἀφροδίτης δέν θά μακροημέρευε ὅμως, καθώς σύντομα θά ἔπιανε τή νόμιμη σύζυγό του στά πράσα με τον γοητευτικό Ἄρη, τον θεό του πολέμου! Ἦταν ὁ Ἥλιος αὐτός ποῦ του καταμαρτύρησε τον παράνομο δεσμό καί ὁ Ἥφαιστος τους ἔκανε τσακωτούς πάνω στὴ συζυγική τους κλίνη.

Τους εἶχε στήσει παγίδα δηλαδή, κι ἔτσι τους αἰφνιδίασε παγιδεύοντάς τους σε ἕνα μεταλλικό δίχτυ τόσο λεπτό ποῦ ἦταν πρακτικά ἀόρατό Καὶ κατόπιν περιέφερε το γυμνό ζευγάρι σε ὅλο τον Ὄλυμπο ἀτιμάζοντάς τους μπροστά στά μάτια των ἄλλων θεῶν

Ὅλοι γέλασαν με το πάθημά τους καί ἦταν ὁ Ποσειδῶνας αὐτός ποῦ ἔπεισε τον Ἥφαιστο νά τους ἀπελευθερώσει, ὑποσχόμενος πῶς ὁ Ἄρης θά πλήρωνε γιά τή μοιχεία. Ὁ Ὅμηρος μας λέει στήν «Ὀδύσσεια» ὅτι ὁ Ἥφαιστος ἔσπευσε κατόπιν νά ἐπιστρέψει την ἄπιστη Ἀφροδίτη στόν πατέρα της τον Δία.

Ἡ Ἀφροδίτη πάντως ὅς σύζυγος του Ἥφαιστου δέν ἀναφέρεται ἀπό ὅλες τις πηγές. Στὴν «Ἰλιάδα», γιά παράδειγμα, ὁ Ὅμηρος ὀνομάζει ὅς σύζυγο του θεοῦ της φωτιᾶς την Ἀγλαΐα, μία ἀπό τις Χάριτες, λέγοντάς μας πῶς ἡ Ἀφροδίτη ἦταν ἡ ἀνύμφευτη ἐρωμένη του Ἄρη Γεγονός ποῦ ἐπιβεβαιώνει καί ὁ Ἡσίοδος, καταμαρτυρῶντας μάλιστα πῶς ἡ Ἀγλαΐα ἦταν ὁ νεότερη ἀπό τις χάριτες. Ἀλλὰ καί στὴ μυθολογία της Λήμνου ὅς σύζυγος του Ἥφαιστου ἀναφερόταν ἡ νύμφη Καβειρώ.





Μόνο στὴν «Ὀδύσσεια» βάζει ὁ Ὅμηρος τον τυφλό φαιάκα ἀοιδό Δημόδοκο νὰ ἐκμυστηρευτεῖ πῶς Ἥφαιστος καὶ Ἀφροδίτη ἦταν ἀνδρόγυνο καὶ πῶς εἐκείνη τον ἀπάτησε με τον Ἄρη κατά τή διάρκεια του Τρωικοῦ Πολέμου. Μετά τον διασυρμό του παράνομου ζεύγους ἀπὸ τον Ἥφαιστο, ἡ ντροπιασμένη Ἀφροδίτη ἐπέστρεψε στὴν Κύπρο καὶ ὁ γάμος ἔλαβε τέλος.

Ἕνας γάμος ποῦ γιά τον Ἥφαιστο σήμαινε ἀπόλυτη εὐτυχία, ὅπως μας λέει ὁ Δημόδοκος, καὶ γιά την Ἀφροδίτη ἐξαίσια δῶρα ποῦ ούοὔτε οἱ θεοί δὲν εἶχαν ἀντικρύσει Ὁ θεός της φωτιᾶς τῆς ἔφτιαχνε ἀπίστευτης ὀμορφιᾶς κοσμήματα καὶ τεχνουργήματα ποῦ τόνιζαν ἀκόμα περισσότερο τή σεξουαλικότητά της.

Ποῖος δὲν ἔχει ἀκούσει γιά την περιβόητη ζώνη της Ἀφροδίτης («κεστός ἱμάς»), το κεντητό ζωνάρι ποῦ δενόταν κάτω ἀκριβῶς ἀπὸ το στῆθος γιά νὰ τονίζει τή θηλυκότητά της; Δῶρο του Ήφαιστου ἦταν, ἄν γνώριζε ὅμως ἐκ των προτέρων τον ἀντίκτυπό του στούς ἄντρες δὲν θά της το ἔφτιαχνε με τίποτα.

Γιατί ὅπως διαβεβαίωνε ἡ ἴδια ἡ Ἀφροδίτη την Ἤρα («Ἰλιάδα»): «Κανείς δὲν θά μπορεῖ νὰ της ἀντισταθεῖ, ἄν βάλει στόν κόρφο της την πλουμιστή αὐτή λωρίδα»…









Δεν υπάρχουν σχόλια: