ΔΩΝΙΑ
- Θάνατος καὶ Ἀνάσταση της Φύσης καὶ
του Ἀνθρώπου
Ὁ Ἄδωνις εἶναι ἕνας ἡλιακός ἥρωας ποῦ λατρεύτηκε σάν θεός στὴ ἀρχαία Ἰωνία, στὴ Φοίνικι, στὴν Κύπρο καὶ στὴν ΕλλἙλλάδα Κάθε χρόνο πέθαινε καὶ την ἄνοιξη ἀνασταινόταν, μαζί με τὴ φύση ποῦ την ἰδία ἐποχῆ αναγεννιόταν.
Ἀλλὰ ἀπ' ὅτι φαίνεται δὲν ἦταν ὁ μοναδικός. Την ἰδία τύχη εἶχαν οἱ Ινδοί θεοί Κρίσνα καὶ Βούδας Σακία, οἱ ἐσταυρωμένοι: Ιησούς ὁ Ναζωραίος, Ταμμούζ της Συρίας, Βιτόμπα του Τελιγκονέζε, Ιάω του Νεπάλ, Χεσούς των Κελτών Δρυιδών, Κετσακοάλτ του Μεξικό, Κουιρίνους της Ρώμης, ὁ Θούλις της Αἰγύπτου, ὁ Ίντρα του Θιβέτ, ὁ Άττις της Φρυγίας, ὁ Κρίτε της Χαλδαίας, ὁ Μπάλι της ασιατικής Ορίσσα, ὁ Μίθρα της Περσίας, ὁ Ἕλληνας ἐσταυρωμένος Προμηθέας καὶ ἄς μὴν ξεχνᾶμε τον Ιδαίο Δία της Κρήτης ποῦ κάθε χρόνο γιορταζόταν ὁ θάνατος καὶ ἡ ἀνάστασή του στὰ Κρητικά μυστήρια καὶ τέλος τον Διόνυσο ποῦ πεθαίνει σάν Διόνυσος Ζαγρέας γιὰ νὰ ἀναστηθεῖ σάν Διόνυσος Ελευθερέας, σωτῆρας καὶ ἐλευθερωτής των ὥριμων ψυχῶν
Πρόκειται λοιπόν γιὰ τον ἴδιο μῦθο ποῦ διατρέχει την παγκόσμια ἱστορία καλυμμένος με διαφορετικά ὀνόματα
Σε ὅτι ἀφορᾶ τον Ἄδωνι ὁ μῦθος μας παραδίδει τα ἐξῆς:
Ὁ Κινύρας βασιλιάς της Κύπρου, ὅταν κάποτε ἡ κόρη του ἔφτασε σε ἡλικία γάμου την ρώτησε ποιόν ἄντρα ἐπιθυμεῖ νὰ νυμφευθεῖ Ὅμως ἡ Μύρρα, «τιμωρημένη» ἀπ' τὴ θεά Ἀφροδίτη γιὰ κάποιο ἀτόπημα της, εἶχε ἤδη νιώσει στὴν καρδιά της ἄνομο ἔρωτα γιὰ τον ἴδιο της τον πατέρα. Με τὴ βοήθεια της παραμάνας της μέθυσε τον Κινύρα καὶ τον παρέσυρε στὴν ἐρωτική της κλίνη γιὰ δώδεκα ὁλόκληρες μέρες καὶ νύχτες. Ὅταν ὁ Κινύρας συνῆλθε ἀπὸ τὴ μέθη καὶ συνειδητοποίησε την ἀνίερη ἕνωση με την ἰδία του την κόρη, κυνήγησε τὴ Μύρρα γιὰ νὰ τὴ σκοτώσει. Ἥ Μύρρα ἔτρεξε μακριά γιὰ νὰ γλυτώσει ἀπ' το σπαθί του πατέρα της καὶ κατέφυγε στὰ ὄρη Ἐκεῖ ἡ Ἀφροδίτη της δίνει τὴ λύτρωση μεταμορφώνοντάς τὴ στὸ φυτό σμύρνα. Ὅμως μέσα στὰ σπλάχνα της σάλευε ὁ καρπός της ἄνομης ἕνωσης με τον πατέρα της. Ὅταν το σπαθί την ἄγγιξε, ὁ κορμός του δέντρου ἄνοιξε στὰ δύο καὶ ξεπετάχτηκε ἀπὸ μέσα ὁ Ἄδωνις, ἐνῶ τα δάκρυα της Μύρρας μεταμορφώθηκαν σε μύρο εὐωδιαστό
Ἥ Ἀφροδίτη ἔσπευσε νὰ σώσει το μωρό καὶ το παρέδωσε στὶς Νύμφες γιὰ νὰ το ἀναθρέψουν Στή συνέχεια το παρέδωσε μέσα σε Λάρνακα (ἐξ οὐ το ὄνομα της πόλης Λάρνακα της Κύπρου) στὴ Θεά Περσεφόνη γιὰ νὰ ὁλοκληρώσει την ἀνατροφή του, με τὴ συμφωνία νὰ της το παραδώσει ὅταν θὰ γινόταν δεκαοχτώ χρονῶν Ὅταν ἡ Περσεφόνη ἄνοιξε τὴ Λάρνακα θαμπώθηκε ἀπ' το κάλλος καὶ τὴ λάμψη του βρέφους καὶ μυστικά ἀποφάσισε πῶς δὲν θὰ τηρήσει τὴ συμφωνία.
Ὁ Ἄδωνις καθώς μεγάλωνε γινόταν ὅλο καὶ πιό φωτεινός καὶ πανέμορφος. Ἥ Ἀφροδίτη ἐρωτεύτηκε το κάλλος του καὶ ὁ λαμπερός Ἄδωνις λάτρεψε παράφορα την ὄμορφη θεά. Ἀλλὰ ἡ Περσεφόνη ἀρνήθηκε νὰ της τον δώσει πίσω καὶ οἱ δύο θεές κατέληξαν στὸν πατέρα Δία γιὰ νὰ λύσει τὴ διαφορά τους. Ἐκείνοις ἔδωσε ἐντολὴ νὰ μένει τέσσερις μῆνες το χρόνο ὁ Ἄδωνις κοντά στὴν Περσεφόνη, τέσσερις μῆνες κοντά στὴν Ἀφροδίτη καὶ τους ὑπόλοιπους τέσσερις νὰ διαθέτει το χρόνο του ὅπως ἐπιθυμεῖ Ὁ Ἄδωνις ἐπέλεξε τους τέσσερις αὐτούς μῆνες νὰ τους διαθέσει στὴν Ἀφροδίτη καὶ στὸ θεϊκό ἔρωτα τους.
Οἱ δύο θεϊκοί ἐραστές ζοῦσαν τον περίλαμπρο ἔρωτα τους μέσα στὰ δάση μέχρι την ἀποφράδα ἐκείνη μέρα ποῦ ὁ αβροκόμης Ἄδωνις ἔπεσε νεκρός στὴ διάρκεια ἑνὸς κυνηγιοῦ ἀπὸ το δάγκωμα κάποιου κάρπου Ἀπὸ το αἷμα ποῦ κύλησε ἀπ' την πληγή του φύτρωσαν στὴ Μάνα Γῆ κόκκινα ρόδα καὶ παπαροῦνες
Ἡ Ἀφροδίτη ἔκλαψε καὶ θρήνησε πικρά το νεαρό ἐραστὴ της. Ἀπ' τα δάκρυά της ξεπήδησαν οἱ ἀνεμῶνες Με ἄφατο πόνο παρακάλεσε την Περσεφόνη νὰ ἐπιτρέψει στὸν Ἄδωνι νὰ αἀνεβαίνει ἕξι μῆνες στὴ γῆ Ἡ Περσεφόνη συμφώνησε κι ἀπὸ τότε ὁ Ἄδωνις ἕξι μῆνες το χρόνο βρίσκεται στὸν Άδη καὶ ἕξι μῆνες κοντά στὴν ἀγαπημένη του, λυτρωμένος ἀπ' το φάσμα του θανάτου.
Σε ἀνάμνηση του θανάτου καὶ της ἀνάστασης του Ἄδωνι τελοῦνταν ἐτήσιες ἑορτὲς καθ' ὅλη τὴ διάρκεια του χρόνου σε ὅλες τις πόλεις της Ἑλλάδας Οἱ γιορτές αὐτὲς ἦταν ἀλλοῦ διήμερες, ἀλλοῦ τριήμερες καὶ σε κάποιες πόλεις εφταήμερες.
Οἱ πρῶτες μέρες της γιορτῆς ἦταν ἡμέρες πένθους καὶ εἶχαν το ὄνομα «Ἀφανισμός». Λυσίκομες καὶ γυμνόποδες γυναῖκες περιέφεραν ὁμοίωμα του θεοῦ, τελοῦσαν νεκρική τελετή καὶ προσέφεραν στὸν ἀγαπημένο νεκρό, γλυκά ἀπὸ μέλι καὶ λάδι, ἔρωτες καὶ ἀγγειά ὅπου μερικές μέρες πρὶν εἶχαν σπείρει φακῆ, σιτάρι, κριθάρι, κεχρί καὶ μαρούλια, τους ἐπονομαζόμενους «Κήπους Ἀδώνιδος». Οἱ «κῆποι» μετά το πέρας των δρώμενων τοποθετοῦνταν στὶς στέγες των σπιτιῶν, ὅπου ἀναπτύσσονταν γοργά με τὴ βοήθεια του ηλιακού φωτός. Καθ' ὅλη τὴ διάρκεια της πομπῆς ἔψαλλαν πένθιμους ὕμνους τα λεγόμενα «αδωνίδια» με συνοδεία γίγγρας (εἶδος αὐλοῦ). Σπουδαῖο δεῖγμα του τρόπου ποῦ θρηνοῦνταν ὁ Ἄδωνις, εἶναι ὁ «Ἐπιτάφιος Ἀδώνιδος» του Βίωνος του Σμυρναίου, ἕνας θρῆνος ἡλικίας εικοσιενός αἰώνων
Στή συνέχεια οἱ γυναῖκες πετοῦσαν το ὁμοίωμα του θεοῦ σε λίμνες, πηγές ἡ ποτάμια. Μετά το πέρας των ἡμερῶν του θρήνου, γιόρταζαν την ἀνάσταση του θεοῦ με εὐωχία καὶ οἰνοποσία, μέσα σε γενικό κλίμα χαράς. Οἱ ἀναστάσιμες ἡμέρες εἶχαν το ὄνομα «Εὕρεσις».
Τα Αδώνια ἐπιβιώνουν μέχρι τις μέρες μας στὸ θρῆνο της Μ. Παρασκευῆς, στὴν Ἀναστάσιμη ἀκολουθία καὶ σε ὅλα τα ἔθιμα ποῦ ὁ χριστιανισμός θέλησε νὰ μας πείσει πώς εἶναι δικά του: ἀναστάσιμα κεριά, κόκκινα αβγά (ὀρφικὸ σύμβολο), κουλούρια, σμύρνα ποῦ οἱ μάγοι πρόσφεραν στὸν Ιησού κλπ.
Ἄς ρίξουμε ὅμως μία ματιά στὴν Ὀρφική παράδοση καὶ τον συμβολισμός ποῦ ἐπιχειρεῖται μέσα ἀπ' αὐτὴ στὰ μυστήρια του Ἀδώνιδος, στὰ μυστήρια του θανάτου καὶ της Ἀνάστασης
Σύμφωνα με την Ὀρφική θεολογία, ἡ περίοδος του χειμερινοῦ ἡλιοστασίου εἶναι ἡ ἐποχῆ της γέννησης του Διονύσου Ζαγρέως, του ἐλευθερωτή των ἀνθρωπίνων ψυχῶν ἀπὸ τον Ἄδη Μετά την χειμερινή τροπή ἀτελείωτο ἡ δεύτερη μύηση των Ὀρφικῶν (ἡ πρώτη μύηση ὅπου ἀποκαλύπτονταν στὸν μυούμενο τα μυστικά της μάνας Γῆς, ἀτελείωτο μετά την Φθινοπωρινή Ισημερία).
Ὁ χρόνος ἀπὸ τὴ δεύτερη μύηση μέχρι την Ἐαρινή ισημερία ἦταν, κατά τους Ὀρφικούς, ἡ περίοδος ποῦ ἔπρεπε ὁ μυούμενος νὰ ἐκδηλώσει το σπόρο της Ὀρφικῆς ἰδεολογίας, ποῦ εἶχε ριφθεῖ στὴν διάνοιά του.
Ἡ Ἐαρινή ισημερία του ἥλιου, κατά την ὁποία κυρίως ετελούντο καὶ τα Αδώνια, συμβολίζει το θάνατο των παθών της τιτανικῆς φύσης της ἀνθρώπινης ψυχῆς καὶ την πνευματική της ἀναγέννηση Τότε ἀτελείωτο ἡ Τρίτη μύηση στὰ ὀρφικὰ μυστήρια. Οἱ Ὀρφικοί συμβόλιζαν την ἐαρινή ισημερία με το θάνατο (μεταμόρφωση) του Διόνυσου Ζαγρέως καὶ την ἐκ νέου γέννησή του ἀπ' τὴ φύση του Διός, ὥς Διονύσου του Άνθιου. Αὐτὸς στὴν πορεία μεταμορφώνεται στὸ Διόνυσο τον Ελευθερέα, το σωτῆρα καὶ ἐλευθερωτή των ἀνθρώπινων ψυχῶν ἀπὸ τον Ἄδη της υλικής τους φύσης.
Εἶναι αὐτὴ ἡ θαυμάσια θέαση του κόσμου ἀπ' την ὀρφικὴ θεολογία, ἡ γεμάτη ἐλπίδα καὶ προσδοκία γιὰ πνευματική ἀναγέννηση των ἀνθρωπίνων ψυχῶν ποῦ τρέφονται στὰ ἱερά νάματα της ελληνικής μυστηριακῆς παράδοσης, ποῦ μας δονεῖ στὰ κατάβαθα του εἶναι, καθώς καλά γνωρίζουμε πώς ὑπάρχει δρόμος σωτηρίας. Ὁ δρόμος της επιστροφής στὸν μυστηριακό ὁρίζοντα ποῦ κατείχαμε καὶ ἀπωλέσαμε μαζί με την ἀλήθεια
Βιβλιογραφία
Βίωνος: Ἐπιτάφιος Ἀδώνιδος
Πλούταρχου: Βίοι Παράλληλοι, Νικίας
Στυλιανοῦ Τάκα: Πυθαγόρειος Εσωτερισμός
Γ. Γρηγορομιχελάκη: Δεκαπέντε Ἐσταυρωμένοι καὶ Ἀναστημένοι Σωτῆρες
Γ. Σιέττου: Αἰώνια Μυστήρια
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου