Ἄγνωστες πτυχές της ζωῆς καὶ της δράσης του Νικηταρά

Ἄγνωστες πτυχές της ζωῆς καὶ της δράσης του Νικηταρά

Ὁ Νικήτας Σταματελόπουλος ἡ Νικηταρᾶς ἡ Τουρκοφάγος (1782-1849) γεννήθηκε στὴ Νέδουσα Μεσσηνίας, ἕνα μικρό χωριό ποῦ βρίσκεται στοὺς πρόποδες του Ταϋγέτου, 25 χλμ από την πόλη της Καλαμάτας. Καταγόταν ἀπὸ το χωριό Τουρκολέκα, του δήμου Φαλαισίας της Μεγαλόπολης. Ἦταν ἀνιψιός του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη.

'"O Νικηταρᾶς συνελήφθη το 1839 καὶ καταδικάστηκε, ἄν καὶ παντελῶς ἀθῶος, σε ἑνάμιση χρόνο φυλακή, την ὁποία ἐξέτισε στὶς φυλακές της Αἴγινας. Ὅταν ἀποφυλακίστηκε, ἡ ὑγεία του ἦταν ἐξασθενημένη ἐνῶ ἔχασε σε μεγάλο βαθμό την ὅραση του. Βίωσε την ἀχαριστία καὶ την ἀγνωμοσύνη της ἑλληνικῆς πολιτείας ὅταν του ἀρνήθηκε μία ἀξιοπρεπῆ σύνταξη ὥστε νὰ ζεῖ αὐτὸς καὶ ἡ οἰκογένεια του εὐπρεπῶς καὶ ἀντὶ αὐτοῦ, του χορηγήθηκε "ἀδείᾳ ἐπαιτείας" στὸν ναό της Εὐαγγελίστριας κάθε Παρασκευή. Το 1843 του ἀπονεμήθηκε ὁ βαθμός του ὑποστράτηγου μαζί με μία πενιχρή σύνταξη. Πέθανε το 1849 σε ἡλικία 67 ἐτῶν. Τελευταία του ἐπιθυμία ἦταν νὰ ταφεῖ δίπλα στὸ Κολοκοτρώνη ὅπως κι ἔγινε.

Ὁρισμένες ἄγνωστες πτυχές της ζωῆς καὶ της δράσης του :

Ὁ Νικηταρᾶς ἄνοιξε την αὐλαία της Ἐπανάστασης, ἀλλὰ ὑπῆρξε καὶ ἕνας ἀπὸ τους πρωταγωνιστές της. Τὴ νύκτα της 16ης πρὸς 17η Μαρτίου 1821 συνεπλάκη με μία ὁμάδα Τούρκων ἔξω ἀπὸ την Καλαμάτα. Στὶς 12 Σεπτεμβρίου 1829 ἔριξε τους τελευταίους πυροβολισμούς του Ἀγῶνα στὴν Πέτρα της Βοιωτίας.

Στὴ νεκρολογία ἡ ὁποία δημοσιεύτηκε στὴν ἐφημερίδα «Αἰών», ἀναφέρθηκε ὅτι οἱ μάχες στὶς ὁποῖες συμμετεῖχε ξεπερνοῦσαν σε ἀριθμὸ τα χρόνια της ἡλικίας του. Τα παραπάνω δὲν παρουσιάζονται ὣς ὑπερβολή ἂν ἀναλογιστοῦμε ὅτι ἐκτὸς ἀπὸ τις μεγαλύτερες καὶ ἀποφασιστικότερες μάχες του Ἀγῶνα (Βαλτέτσι, Δολιανά, Δερβενάκια, Ἀράχωβα, Μεσολόγγι, Φάληρο κλπ.) συμμετεῖχε καὶ δεκάδες ἄλλες. Μέσα σε τέσσερις μόνο μῆνες (ἀπὸ τα Μαΐου μέχρι τις 23 Σεπτεμβρίου 1821) συμμετεῖχε σε περισσότερες ἀπὸ εἰκόσι μάχες καὶ συμπλοκές γύρω ἀπὸ την Τριπολιτσά.

Σύμφωνα με την παράδοση κατά τὴ διάρκεια της μάχης στὰ Δερβενάκια ἄλλαξε τέσσερα σπαθιά, καθώς τα τρία ἔσπασαν. Μετά το τέλος της σύγκρουσης χρειάστηκε ἰατρική βοήθεια γιὰ νὰ ξεκολλήσει το σπαθί ἀπὸ το χέρι του, καθώς εἶχε ὑποστεῖ βαριᾶς μορφῆς ἀγκύλωση. Κατά την ἰδία μάχη ὅταν ἔνιωθε την κούραση νὰ τον καταβάλλει ἔδινε κουράγιο στὸν ἑαυτὸ του λέγοντας «κουράγιο Νικήτα, Τούρκους σφάζεις».

Σύμφωνα με μαρτυρίες συμπολεμιστῶν του ὁ Νικηταρᾶς κατά τὴ διάρκεια της ἐπανάστασης ἐξολόθρευσε πάνω ἀπὸ 300 Τούρκους. Ο ἀριθμός δὲν εἶναι ὑπερβολικός ἄν ἀναλογιστοῦμε τον ἀριθμὸ των μαχῶν στὶς ὁποῖες συμμετεῖχε, την τρομακτική ὀρμητικότητα καὶ την ἰδιαίτερη μαχητική του ἱκανότητα. Ο ἴδιος ὁ ἥρωας σε μία συνάντησή του με τον Γερμανό φιλέλληνα C. F. Bojons τοῦ εἶπε πῶς εἶχε ἐξολοθρεύσει 300 Τούρκους μέσα σε ἕνα ἑξάμηνο!

Ὅταν το γαλλικό ἐκστρατευτικό σῶμα, ὑπό τὸν στρατηγό Μαιζόν, ἀποβιβάστηκε στὸ Πεταλίδι της Μεσσηνίας με ἀποστολή την ἐπιτήρηση της ἀποχώρησης του στρατοῦ του Ἰμπραήμ, ὁ Νικηταράς ἔσπευσε νὰ προσφέρει τις ὑπηρεσίες του. Καθόταν τυλιγμένος με την κάπα του στὴ σκηνή του τρέμοντας ἀπὸ τον πυρετό. Μοναδική του τροφή ἦταν λίγες ἐλιὲς μέσα σε ἕνα πήλινο δοχεῖο. Ὅταν τον ἐπισκέπτονταν Γάλλοι ἀξιωματικοί ἔκρυβε τις ἐλιὲς κάτω ἀπὸ την κάπα του. Ο Μαιζόν, ὅταν του το ἀνέφεραν, θέλησε νὰ τον περιποιηθεῖ ὅπως του ἅρμοζε. Ο περήφανος ὁπλαρχηγός ἀρνήθηκε λέγοντας ὅτι δὲν του ἔλειπε τίποτα καὶ ὅτι ἡ Ἑλλάδα μποροῦσε νὰ θρέψει τους στρατιῶτες της. Ταυτόχρονα ἔκρυβε ἐπιμελέστερα το δοχεῖο με τις ἐλιὲς του.

Σε ἕναν περίπατο του Τερτσέτη καὶ του Πολυζωίδη, ἀμέσως μετά την πολύκροτη δίκη του Κολοκοτρώνη καὶ την πεισματική ἀρνήση τῶν δύο δικαστῶν νὰ τον καταδικάσουν, ὁ λαός του Ναυπλίου στάθηκε εὐλαβικά μπροστά στοὺς διερχόμενους, ἐκδηλώνοντας ἔτσι τον ἀπεριόριστο θαυμασμό γιὰ τὴ στάση τους. Ξαφνικά μέσα ἀπὸ το πλῆθος ξεπρόβαλε ὁ Νικηταράς, πλησίασε τον Πολυζωίδη καὶ του εἶπε δακρυσμένος: «Πρόεδρε με την ἡρωική σου διαγωγή μου πῆρες τις δάφνες τῶν Δερβενακίων».

Ο Νικηταράς ἐτάφη δίπλα στὸν Θ. Κολοκοτρώνη στὸ Α' Νεκροταφεῖο Ἀθηνῶν. Ὡστόσο φαίνεται πῶς ὁ θάνατος της γυναίκας καὶ τῶν παιδιῶν του καὶ ἡ ἔλλειψη στενῶν συγγενῶν καὶ ἀμέσων ἀπογόνων στάθηκε ἀφορμὴ νὰ μὴν ἐνδιαφερθεῖ κανένας γιὰ τὴ σορό του. Τὴ στιγμή ποὺ χῶρες με σαφῶς μικρότερη στρατιωτική ἱστορία ἀπὸ αὐτή της Ἑλλάδας «κτενίζουν» τα πέρατα της οἰκουμένης γιὰ νὰ ἀνακαλύψουν ὀστᾶ στρατιωτῶν τους, νὰ τα ἐπαναφέρουν στὴν πατρίδα καὶ νὰ τα ἐνταφιάσουν με τις πρέπουσες τιμές, ἡ χώρα μας ἀγνοεῖ την τύχη των ὀστῶν των περισσοτέρων πολεμιστῶν ποῦ χάρη στὴν προσωπική τους θυσία τῆς ἐπέτρεψαν νὰ συνεχίσει την ἱστορική της πορεία.

Τοῦρκος σήμαινε .. << γαΐδαρος .>> στήν Ὸθωμανικὴ Αὐτοκρατορία

Τοῦρκος σήμαινε .. << γαΐδαρος .>> στήν Ὸθωμανικὴ Αὐτοκρατορία


την πραγματικὰ ἐντυπωσιακὴ ἱστορικὴ ὁμολογία ὅτι ὁ χαρακτηρισμὸς << τοῦρκος >> σήμαινε << γάΐδαροs >> στήν ὀθωμανικὴ ἐποχὴ καί ἦταν ἕνας

ἄκρος ὑποτιμητικὸς χαρακτηρισμός,

ἔκανε καί μάλιστα σε δημόσια σύσκεψη, 1/12/2013, ο καθηγητὴς Ἱστορίασ τοῡ πανεπιστήμιου Gazi τῆς
Ἀγκύρας cemaletti tasklran .
γιὰ την ἔννοια << τοῦρκος >> ὅπως ἀναφέρεται μέχρι τὸ 1876 η λέξη τοῦρκος
δέν ἀνταπαντοῦσε πουθενὰ στὰ ἐπίσημα ἔγραφα τῆς οθωμανικῆs αὐτοκρατοριὰs.
Ο ἴδιος ὁ πορθητὴς ἀναφερόταν σὰν , << Ἡγεμόνας τῶν Ρωμιῶν >>
ὁ μεγάλος Ὀθωμανὸς ποιητής, Μπακι τῆς ἐποχῆς του Σουλειμάν τοῦ Μεγαλοπρεποῦς στό ἀποκορύφωμα τῆς αὐτοκρατοριὰσ καί ἔλεγε τα ἐξῆς
χαρακτηριστικά: << κανένα στέμμα δὲν μπορεῖ νὰ στέψη τον κάτοχο ἐνδείας καὶ πενίας , Οποιοσ ἀνήκει στὴν τουρκιά, ἔχη αγυριστο κεφάλι Ο τοῦρκος στερεῖτε Ικανοτιτεσ νὰ ἡγεμονεύση >> .
ἄλλος ὀθωμανὸς ὁ Νεφ εἶχε πεῖ , << Ο Θεὸς ἔχη στερήση την πηγὴ τῆς γνώση ἀπό τούς τούρκουs
ο Κεριμεντι Μαχμουτ , << τοῦρκοι , σκυλιὰ λύκοι, κάνουν τον ἄγριο , ἀλλά ὅταν ἔλθη ἡ στιγμὴ νὰ ἀντιμετωπίσουν τον ἀντίπαλο το βάζουν στὰ πόδια
Μου αρέσει! ·

Μάχου ὑπέρ πίστεως και πατρίδος - Ἀλέξανδρος Ὑψηλάντης (24η Φεβρουαρίου,1821)

Ἡ προκήρυξη του Ἀλέξανδρου Ὑψηλάντη στὸ Ἱάσιο την 24η Φεβρουαρίου, 1821

Εἰς τὸ γενικόν στρατόπεδον του Ἱασίου .....

Ἡ ὥρᾳ ἦλθεν, ὦ ἄνδρες Ἕλληνες!

Oἱ ἀδελφοὶ μας καὶ φίλοι εἶναι πανταχοῦ ἕτοιμοι· oἱ Σέρβοι, oἱ Σουλιώται, καί ὅλη ἡ Ἤπειρος ὀπλοφοροῦντες μας περιμένουν· ἂς ἑνωθῶμεν λοιπόν με ἐνθουσιασμόν! Η Πατρίς μας προσκαλεῖ!

Η Εὐρώπη προσηλόνουσα τους ὀφθαλμούς της εἰς ἡμᾶς, ἀπορεῖ διά την ἀκινησίαν μας· ἄς ἀντηχήσωσι λοιπόν ὅλα τα ὄρη της Ἑλλάδος ἀπὸ τον ἦχον της πολεμικῆς μας σάλπιγγος καὶ αἱ κοιλάδες ἀπὸ την τρομεράν κλαγγήν των ἁρμάτων μας. Η Εὐρώπη θέλει θαυμάσει τας ἀνδραγαθίας μας oἱ δέ τύραννοι ἡμῶν τρέμοντες καὶ ὠχροὶ θέλουσι φύγη ἀπ' ἔμπροσθεν μας.

Oἱ φωτισμένοι λαοί της Εὐρώπης ἀσχολοῦνται εἰς την ἀπόλαυσιν της ἰδίας εὐδαιμονίας καὶ πλήρεις εὐγνωμοσύνης διά τας πρὸς αὐτούς τῶν προπατόρων μας εὐεργεσίας, ἐπιθυμοῦσι την ἐλευθερίαν της Ἑλλάδος.

Ἡμεῖς φαινόμενοι ἄξιoι της προπατορικῆς ἀρετῆς καί του παρόντος αἰῶνος εἴμεθα εὐέλπιδες, νὰ ἐπιτύχωμεν την ὑπεράσπισιν αὐτῶν καὶ εἰς βοήθειαν πολλοί ἐκ τούτων φιλελεύθεροι θέλουσιν ἔλθη, διά νὰ συναγωνισθῶσι με ἡμᾶς. Κινηθεῖτε, ὦ φίλοι, καὶ θέλετε ἰδῇ μίαν κραταιάν δύναμιν νὰ ὑπερασπισθῇ τα δίκαιά μας! Θέλετε ἰδῆ καὶ ἐξ αὐτῶν τῶν ἐχθρῶν μας πολλούς οἵτινες παρακινούμενοι ἀπὸ την δικαίαν μας αἰτίαν, νὰ στρέψωσι τα νῶτα πρὸς τον ἐχθρὸν καὶ νὰ ἐνωθώσι με ἡμᾶς· ἂς παρρησιασθώσι με εἰλικρινές φρόνιμα, ἡ Πατρίς θέλει τους ἐγκολπωθῆ! Ποῖος λοιπόν ἐμποδίζει τους ἀνδρικούς σας βραχίονας; Ο ἄνανδρος ἐχθρὸς μας εἶναι ἀσθενῆς καὶ ἀδύνατος.

Oἱ στρατηγοί μας ἔμπειροι, καὶ ὅλοι oἱ ομογενεῖς γέμουσιν ἐνθουσιασμοῦ! Ἑνωθῆτε λοιπόν, oἱ ἀνδρεῖοι καὶ μεγαλόψυχοι Ἕλληνες! Ἄς σχηματισθῶσι φάλαγγες ἐθνικαί, ἄς ἐμφανισθῶσι πατριωτικαί λεγεῶνες, καὶ θέλετε ἰδῆ τους παλαιούς ἐκείνους κολοσσούς του δεσποτισμοῦ νὰ πέσωσιν ἐξ ἰδίων, ἀπέναντι τῶν θριαμβευτικῶν μας σημαιῶν. Εἰς την φωνήν της σάλπιγγός μας ὅλα τα παράλια του Ἰoνίoυ καὶ Αἰγαίου πελάγους θέλουσιν ἀντηχήση· τα ἑλληνικά πλοῖα, τα ὁποῖα ἐν καιρῷ εἰρήνης ἤξευραν νὰ ἐμπορεύωνται καὶ νὰ πολεμῶσι, θέλουσι σπείρη εἰς ὅλους τους λιμένας του τυράννου με το πῦρ καὶ την μαχαίραν την φρίκην καὶ τον θάνατον.

Ποία ἑλληνική ψυχή θέλει ἀδιαφορήση εἰς την πρόσκλησιν της Πατρίδος; Εἷς την Ρώμην ἕνας του Καίσαρος φίλος σείων την αἱματωμένην χλαμύδα του τυράννου ἐγείρει τον λαόν. Tὶ θέλετε κάμη σεῖς ὦ Ἕλληνες, πρὸς τους ὁποίους ἡ Πατρίς γυμνή δεικνύει μέν τας πληγάς της καὶ με διακεκομμένην φωνήν ἐπικαλεῖται την βοήθειαν τῶν τέκνων της; Η θεία πρόνοια, ὦ φίλοι συμπατριῶται, εὐσπλαγχνισθεῖσα πλέον τας δυστυχίας μας ηὐδόκησεν οὕτω τα πράγματα, ὥστε μέ μικρόν κόπον θέλομεν ἀπολαύση με την ἐλευθερίαν πᾶσαν εὐδαιμονίαν. Ἄν λοιπόν ἀπὸ ἀξιόμεμπτον ἀβελτηρίαν ἀδιαφορήσωμεν, ὁ τύραννος γενόμενος ἀγριώτερος θέλει πολλαπλασιάση τα δεινά μας, καὶ θέλομεν καταντήση διά παντός το δυστυχέστερον πάντων των ἐθνῶν.

Στρέψατε τους ὀφθαλμούς σας, ὦ συμπατριῶται! καὶ ἴδετέ την ἐλεεινήν μας κατάστασιν· ἴδετε ἐδῶ τους ναούς καπατημένους· ἐκεῖ τα τέκνα μας ἁρπαζόμενα, διά χρῆσιν ἀναιδεστάτην της ἀναιδοῦς φιληδονίας των βαρβάρων τυράννων μας· τους οἴκους μας γεγυμνωμένους∙ τους ἀγρούς μας λεηλατισμένους καὶ ἡμᾶς αὐτούς ἐλεεινά ἀνδράποδα.

Εἶναι καιρός νὰ ἀποτινάξωμεν τον ἀφόρητον τοῦτον ζυγόν, νὰ ἐλευθερώσωμεν τήν Πατρίδα, νὰ κρημνίσωμεν ἀπὸ τα νέφη την ἡμισέληνον, διὰ νὰ ὑψώσωμεν το σημεῖον δι' οὗ πάντοτε νικῶμεν, λέγω τον Σταυρόν, καὶ οὕτω νὰ ἐκδικήσωμεν την Πατρίδα, καὶ την ὀρθόδοξον ὑμῶν Πίστιν ἀπὸ την ἀσεβῆ τῶν ἀσεβῶν καιαφρόνησιν.

Μεταξύ ἡμῶν εὐγενέστερος εἶναι, ὅς τις ἀνδρειωτέρως ὑπερασπισθῆ τα δίκαια της Πατρίδος καὶ ὠφελιμωτέρως την δουλεύσει. Το ἔθνος συναθροιζόμενον θέλει ἐκλέξη τους δημογέροντάς του, καὶ εἷς την ὕψιστον ταύτην βουλήν θέλουσιν ὑπέκει ὅλαι μας αἱ πράξεις.

Ἄς κινηθῶμεν λοιπόν μέ ἐν κοινόν φρόνιμα, oἱ πλούσιοι ἄς καταβάλωσιν μέρος της ἰδίας περιουσίας, oἱ ἱεροί ποιμένες ἄς ἐμψυχώσωσι τον λαόν με το ἴδιόν των παράδειγμα, καὶ oἱ πεπαιδευμένοι ἄς συμβουλεύσωσιν τα ὠφέλιμα. Oἱ δὲ ἐν ξέναις αὐλαῖς ὑπουργοῦντες στρατιωτικοί καὶ πολιτικοί ὁμογενεῖς, ἀποδίδοντες τας εὐχαριστίας εἰς ἦν ἕκαστος ὑπουργεῖ δύναμιν, ἂς ὁρμήσωσιν ὅλοι εἰς το ἀνοιγόμενον ἤδη μέγα καὶ λαμπρόν στάδιον, καὶ ἂς συνεισφέρωσιν εἰς την πατρίδα τον χρεωστοῦμενον φόρον, καὶ ὡς γενναῖοι ἂς ἐνοπλισθώμεν ὅλοι ἄνευ ἀναβολή καιροῦ με το ἀκαταμάχητον ὅπλον της ἀνδρείας καὶ ὑπόσχομαι ἐντὸς ὀλίγου την νίκην καὶ μετ' αὐτὴν πᾶν ἀγαθὸν. Πoῖoι μισθωτοί καὶ χαῦνοι δοῦλοι τολμοῦν νὰ ἀντιπαραταχθώσιν ἀπέναντι λαοῦ, πολεμοῦντος ὑπὲρ της ἰδίας ἀνεξαρτησίας; Μάρτυρες oἱ ἡρωικοί ἀγῶνες τῶν προπατόρων μας· Μάρτυς ἡ Ἰσπανία, ἥτις πρώτη καὶ μόνη κατετρόπωσεν τας ἀηττήτους φάλαγγας ἑνὸς τυράννου.

Με την ἑνῶσιν, ὦ συμπολῖται, με το πρὸς την ἱεράν θρησκείαν σέβας, με την πρὸς τους νόμους καὶ τους στρατηγούς ὑποταγήν, με την εὐτολμίαν καὶ σταθηρότητα, ἡ νίκη μας εἶναι βεβαία καὶ ἀναπόφευκτος· αὐτή θέλει στεφανώση μέ δάφνας ἀειθαλεῖς τους ἡρωικούς ἀγῶνας μας· αὐτή με χαρακτῆρας ἀνεξαλείπτους θέλει χαράξη τα ὀνόματα ἡμῶν εἷς τον ναόν της ἀθανασίας, διά το παράδειγμα των ἀπερχομένων γενεῶν. Η Πατρίς θέλει ἀνταμείψη τα εὐπειθής καὶ γνήσιά της τέκνα με τα βραβεῖα της δόξης καὶ τιμῆς· τα δὲ ἀπειθῆ καὶ κωφεύοντα εἰς την τωρινήν της πρόσκλησιν, θέλει ἀποκηρύξη ὥς νόθα καὶ ἀσιανά σπέρματα, καὶ θέλει παραδώση τα ὀνόματα τῶν, ὡς ἄλλων προδοτῶν, εἰς τον ἀναθεματισμόν καὶ κατάραν τῶν μεταγενεστέρων.

Ἄς καλέσωμεν λοιπόν ἐκ νέου, ὦ ἀνδρεῖοι, καὶ μεγαλόψυχοι Ἕλληνες, την ἐλευθερίαν εἰς την κλασικήν γῆν της Ἑλλάδος. Ἄς συγκροτήσωμεν μάχην μεταξύ του Μαραθῶνος καὶ τῶν Θερμοπυλῶν. Ἄς πολεμήσωμεν εἰς τους τάφους των Πατέρων μας, oἱ ὁποῖοι διὰ νὰ μας ἀφήσωσιν ἐλευθέρους ἐπολέμησαν καὶ ἐπέθανον ἐκεῖ. Το αἷμα τῶν τυράννων εἶναι δεκτόν εἰς την σκιάν του Ἐπαμινώνδου Θηβαίου, καὶ του Ἀθηναίου Θρασυβούλου, οἵτινες κατετρόπωσαν τους τριάκοντα τυράννους∙ εἰς ἐκείνας του Ἁρμοδίου καὶ Ἀριστογείτονος, oἱ ὁπoῖoι συνέτριψαν τον Πεισιστρατικόν ζυγόν· εἰς ἐκείνην του Τιμολέοντος ὅς τις ἀπεκατέστησε την ἐλευθερίαν εἰς την Κόρινθον καὶ τας Συρακούσας, μάλιστα εἰς ἐκείνας του Μιλτιάδου καὶ Θεμιστοκλέους του Λεωνίδου καὶ των Τριακοσίων, οἵτινες κατέκοψαν τοσάκις τους ἀναριθμήτους στρατούς τῶν βαρβάρων Περσῶν, τῶν ὁποίων τους βαρβαρωτέρους καὶ ἀνανδροτέρους ἀπογόνους πρόκειται εἰς ἡμᾶς σήμερον με πολλά μικρόν κόπον νὰ ἐξαφανίσωμεν ἐξ ὁλοκλήρου.

Εἰς τα ὅπλα λοιπόν, φίλοι, ἡ Πατρίς μας προσκαλεῖ!

'Ἀλέξανδρος Ὑψηλάντης

Την 24 του Φεβρουαρίου 1821
Εἰς το γενικόν στρατόπεδον του Ἰασίου

Ανδρέας Μιαούλης: Ο ένδοξος ναύαρχος της επανάστασης του 1821

 

Ναύαρχος του ἑλληνικοῦ στόλου ὁ Ἀνδρέας Μιαούλης διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο κατά την Ἐπανάσταση του 1821.
Ο Μιαούλης γεννήθηκε στὶς 20 Μαΐου 1769 καὶ το πραγματικό του ἐπίθετο ἦταν Βώκος ἡ Μπώκος
Ὁρισμένοι βιογράφοι του ὑποστηρίζουν ὅτι γεννήθηκε στὰ Φύλλα της Εὔβοιας, ἀπ' ὁπού ἡ οἰκογένεια του κατοίκησε στὴν Ὕδρα, ἐνῶ ἄλλοι στὸ νησί του Ἀργοσαρωνικού.
Γιὰ το ψευδώνυμο Μιαούλης ὑπάρχουν δύο ἐκδοχές: Η μία ὅτι του τό κόλλησαν οἱ ναῦτες του, ὅταν τους ἔδινε τὴ διαταγή «Μία οὔλοι!» γιὰ νὰ κωπηλατοῦν συγχρόνως. Η δεύτερη, ἀπὸ ἕνα τουρκικό μπρίκι ποῦ ἀγόρασε, με την ὀνομασία «Μιαούλ».
Ἀπὸ τα ἐφηβικά του χρόνια, ὁ Ἀνδρέας Μιαούλης ἀσχολήθηκε με τις ναυτιλιακές ἐπιχειρήσεις. Γιὰ την ἀκρίβεια, ἦταν ἕνας ἀπὸ τους πιὸ ὀνομαστούς κουρσάρους της Ἀνατολίτικής Μεσογείου. Ἔκανε σεβαστή περιουσία κατά τὴ διάρκεια τῶν Ναπολεόντειων Πολέμων, ὅταν ἔσπαγε τον ναυτικό ἀποκλεισμό τῶν Ἄγγλων ὑπὸ τον ναύαρχο Νέλσον καὶ ἐφοδίαζε τις ἱσπανικές πόλεις. Το 1816 ὁ Ἀνδρέας Μιαούλης παρέδωσε τις ναυτιλιακές ἐπιχειρήσεις στὸ γιὸ του Δημήτριο καὶ ὁ ἴδιος ἀσχολήθηκε με το ἐμπόριο.
Κατά την κήρυξη της Ἐπανάστασης στὴν Ὕδρᾳ, στὶς 28 Ἀπριλίου 1821, ὁ Μιαούλης ὑπέγραψε μαζί με ἄλλους πλοιοκτῆτες ἔγγραφο, με το ὁποῖο διέθεταν τα πλοῖα τους, ἀλλὰ καὶ θὰ ἀνελάμβαναν τις δαπάνες γιὰ τις ναυτικές ἐπιχειρήσεις του Ἀγῶνα.
Τον Ὀκτώβριο του 1823 ὁ Μιαούλης, ἐπικεφαλίς του ἑλληνικοῦ στόλου, νικᾶ τους Τούρκους στὸ Αρτεμίσιο καὶ του Ὠρεούς.
Μετά την καταστροφή των Ψαρῶν (20 - 22 Ἰουνίου 1824), σημαντική ὑπῆρξε ἡ συμβολή του στὴν ἐξουδετέρωση της τουρκικῆς δύναμης, ποῦ εἶχε παραμείνει στὸ νησί καὶ στὴν ἀνακατάληψή του, στὶς 3 Ἰουλίου. Στὶς 29 Αὐγούστου 1824, ο Μιαούλης, ἐπικεφαλής του ἑνωμένου ἑλληνικοῦ στόλου, καταναυμαχεῖ τον τουρκοαιγυπτιακό στὸν Γέροντα. Οἱ ἀπώλειες του ἐχθροῦ ἀνέρχονται σε 27 πλοῖα, ἀνάμεσα τους καὶ ἡ ἐπιβλητική φρεγάτα «Ἀσία».
Κατά τὴ δεύτερη πολιορκία του Μεσολογγίου ἐφοδίασε κατ΄ ἐπανάληψη την ἡρωική πόλη καὶ ἔπραξε ὅτι ἦταν δυνατόν γιὰ νά μὴν την καταλάβουν οἱ Τοῦρκοι.
Ὅταν ὁ Ἰωάννης Καποδίστριας ἀναλαμβάνει Κυβερνήτης της Ἑλλάδας, ἀναθέτει στὸ Ἀνδρέα Μιαούλη την ἀρχηγία του Στόλου του Αἰγαίου. Η συνεργασία Μιαούλη - Καποδίστρια κράτησε ὥς τον Αὔγουστο του 1829, ὅταν οἱ δύο ἄνδρες ἦλθαν σε σύγκρουση γιὰ την πολιτική του Καποδίστρια ἀπέναντι στοὺς ὑδραίους πλοιοκτῆτες, ποὺ ζητοῦσαν προνομιακή μεταχείριση σε ἀντάλλαγμα της συμβολῆς τους στὸν Ἀγῶνα.
Ἐπὶ Ὄθωνος, ὁ Μιαούλης ἀναλαμβάνει ἀρχηγός του Ναυτικοῦ Διευθυντηρίου με τον βαθμό του ναυάρχου, ἐνῷ το 1834 διορίζεται Σύμβουλος Ἐπικρατείας καὶ γενικός ἐπιθεωρητής του Στόλου.
Το 1834 ἔγινε σύμβουλος ἐπικρατείας καὶ τιμήθηκε με τον Μεγαλόσταυρο του Σωτῆρα....
Ο Ἀνδρέας Μιαούλης προσβλήθηκε ἀπὸ φυματίωση καὶ πέθανε στὴν Ἀθήνα στὶς 11 Ἰουνίου 1835. Ἐτάφη στὸν Πειραιᾶ, στῆ δεξιά ἀκτῆ του λιμανιοῦ, ποῦ ὀνομάστηκε Ἀκτῆ Μιαούλη. Ἀργότερα, ἔγινε ἀνακομιδή τῶν ὀστῶν του σε τάφο στὴν εἴσοδο της Σχολῆς Ναυτικῶν Δοκίμων.....

Για τον ΧΡΙΣΤΟ και την ΠΑΤΡΙΔΑ....

 

Γιὰ τον ΧΡΙΣΤΟ καὶ την ΠΑΤΡΙΔΑ.....ἀξίζει νὰ ἀποθάνωμεν Ἕλληνες......Ἡ κληρονομιά μας στέκει βαριά στοὺς ὠμούς μας....Κοιτᾶξτε ''ὠρέ....τον Μάρκο Μπότσαρη τον ἡρωικό....,του Διάκου την θυσία.....νὰ μὴν σας πῶ γιὰ τα κλεφτόπουλα......ἕνα λιοντάρι βρυχᾶται στὰ στήθη....δὲν πάει ἄλλο ἡ σκλαβιά....ἡ θὰ ἐγερθοῦμε σὰν ΕΛΛΗΝΕΣ ἡ θὰ πέσουμε μέχρις ἑνὸς..... στὴν μάχη.....στὰ ΔΕΡΒΕΝΑΚΙΑ..!!!!...'' ..26 Ἰουλίου 1822...ΓΕΡΟΣ ΤΟΥ ΜΩΡΕΩΣ.....Θ Κολοκοτρώνης.....''..ΣΤΑ ΔΕΡΒΕΝΑΚΙΑ ΚΕΙΤΟΝΤΑΙ ΝΕΚΡΟΙ ΧΩΡΙΣ ΚΕΦΆΛΙΑ....''....λέγει ἕνα παραδοσιακό μας ......''---ΔΕΝ ΑΝΤΕΧΕΤΑΙ ΜΑΝΑ Η ΣΚΛΑΒΙΑ...οὔτε το φέσι του δυνάστη......--Γιὰ δὲς παιδί μου...τι μπορεῖς ἐσὺ γιὰ την πατρίδα μας νὰ κάνεις...---ΘΑ ΚΑΝΩ ΜΑΝΑ...θὰ κάνω...τον τοῦρκο θὰ χαλάσω...γιατί ΜΑΝΑ παρᾶ ἔγινε το ψωμί πικρό.... ὁ πόνος μας μεγάλος...ΦΕΥΓΩ ΜΑΝΑ ....φεύγω..μαζί με τον Θ.Κολοκοτρώνη...πᾶμε γιὰ νὰ τα βάνουμε με τον Μαχμούτ πασά...μυριάδες αὐτοὶ,μιά χούφτα ἐμεῖς.......θὰ ΝΙΚΗΣΟΥΜΕ ἡ θὰ ΑΠΟΘΑΝΟΥΜΕ...Μάνα την εὐκή σου δός μου.....νὰ πετάξω σὰν αἰτός.....την εὐκή σου ΜΑΝΑ μου.....''.....Ἕνα ἑλληνόπουλο....μιᾶς ἁπλῆς ἑλληνικῆς οἰκογένειας....ἀπὸ την ΚΟΡΙΝΘΙΑ....λίγο πρὶν καταφθάσει ὁ ΔΡΑΜΑΛΗΣ.....ὁποῦ καὶ ἔπαθε την πανωλεθρία του στὰ στενά.....τῶν ΔΕΡΒΕΝΑΚΙΩΝ.....!!!...........

Ἡ ἐπανάσταση στὴ Μολδοβλαχία

Στὰ πριγκιπᾶτα ἡ ἐπανάσταση δὲν εἶχε καλή ἐξέλιξη. Πρῶτα ἦρθε ἡ διάσπαση τῶν ἐπαναστατῶν καὶ ἡ σύλληψη καὶ ἐκτελέση του Βλαντιμιρέσκου ἀπὸ τους Ἕλληνες, την νύχτα της 27 Μαΐου. Οἱ Ὀθωμανοί μπαίνουν με ἰσχυρές στρατιωτικές δυνάμεις στὸ Βουκουρέστι καὶ ὁ Ὑψηλάντης, σε ἀπελπιστική θέση ὑποχωρεῖ ἀμαχητί πρὸς τα Καρπάθια. Στὶς 7 Ἰουνίου δίνεται ἀπὸ τους μαχητές του Ἱεροῦ Λόχου ὑπὸ τον στρατηγό του Ὑψηλάντη, Ἀλέξανδρο Μακεδόνσκη, ἡ πολυαίμακτη μάχη στὸ Δραγατσάνι, ὅπου ἔπεσαν νεκροί διακόσιοι νέοι σπουδαστές καὶ σαράντα πιάστηκαν αἰχμάλωτοι ἀπὸ τους Ὀθωμανούς. Ὁ Ὑψηλάντης ὑποχωρῶντας φτάνει στὰ αὐστριακά σύνορα, συλλαμβάνεται ἀπὸ τους αὐστριακούς καὶ φυλακίζεται στὸ φρούριο του Μούνκατς. Λίγο μετά την ἀποφυλάκισή του ἑπτά χρόνια ἀργότερα, θὰ πεθάνει ἀπὸ καρδιά.

Στή Μολδαβία τα τμήματα του Ὀλύμπου, τοὺ Φαρμάκη καὶ του Καρπενησιώτη συνέχισαν τον ἄνισο ἀγῶνα με τις ὀθωμανικές δυνάμεις. Ὁ Καρπενησιώτης συγκρούεται με τους Ὀθωμανούς στὸ Γαλάτσι καὶ τον Προύθο με σοβαρές ἀπώλειες. Ὁ Ὀλύμπιος, μετά ἀπὸ πολλές συγκρούσεις, καταφεύγει με ἔντεκα μαχητές στὴ Μονή Σέκου, ἀντιστέκεται ἡρωικά καὶ στὶς 23 Ὀκτωβρίου βάζουν φωτιά στὴ μπαρουταποθήκη του μοναστηριοῦ καὶ τινάζονται στὸν ἀέρα μαζί με τους ἐχθροὺς. Ὁ Φαρμάκης προδόθηκε στοὺς Ὀθωμανούς ἀπὸ Ἄγγλους καὶ Αὐστριακούς καὶ θανατώθηκε με φρικτά βασανιστήρια. Στὶς ἀρχὲς του 1822 το κίνημα στὰ ρουμανικά πριγκιπᾶτα εἶχε κατασταλεῖ ἐντελῶς. Ἡ ἀπασχόληση στὰ πριγκιπᾶτα σοβαρῶν στρατιωτικῶν ὀθωμανικῶν δυνάμεων βοήθησε νὰ ἀνάψει καὶ νὰ διατηρηθεῖ ἡ ἐπαναστατική φλόγα στὴν Ἑλλάδα.

Τον Ἰανουάριο του 1822 ἡ πρώτη ἐθνικὴ σύνοδος, στὴν Ἐπίδαυρο ἀνακήρυξε την ἀνεξαρτητοποίηση της Ἑλλάδας ἀπὸ την Ὀθωμανική Αὐτοκρατορία. Ἡ ἀνακήρυξη αὐτὴ ἐπισφραγίστηκε μετά τις ἀξιοσημείωτες νῖκες τῶν μαχόμενων Ἑλλήνων, σε στεριά καὶ θάλασσα.

Τα όπλα των αγωνιστών του 1821

Τα ὅπλα τῶν ἀγωνιστῶν του 1821

Μεγάλη σημασία ἔδιναν οἱ ἀγωνιστές στὸν ὁπλισμὸ τους. Ἐπρόκειτο γιὰ ὅπλα πρωτόγονα ποῦ ἀπαιτούσανε σωματική ρώμη καὶ γρήγορα ἀντανακλαστικά ἀπὸ τους χειριστές τους. Οἱ ὀνομασίες ποῦ τους ἔδιναν, ὅπως Nταλιάνι, Λαζαρίνα, Σισανές, μαρτυροῦν την ἰδιαίτερη σχέση ποῦ εἶχαν γιὰ τους κατόχους τους. Τον δεσμό αὐτὸ ἀλλὰ καὶ την οἰκονομική κατάσταση του κατόχου φανερώνει ὁ τρόπος με τον ὁποῖο διακοσμεῖται ὁ ὁπλισμὸς. Χάλυβας, χαλκός, χρυσός καὶ φίλντισι, ἀσήμι, πολύτιμες πέτρες, δέρμα, ἀκόμη καὶ μαργαριτάρια καὶ κοράλλια ἦταν τα διακοσμητικά ὑλικὰ σε λαβές τουφεκιῶν, γιαταγανιῶν καὶ σπαθιῶν.

Ἐργαστήρια γιὰ την κατασκευή των ὅπλων ὑπῆρχαν σε διάφορες περιοχές της Ἑλλάδας, ἰδιαίτερα ὅμως στὴν Ἤπειρο καὶ τα Ἄγραφα. Ἐπίσης, στὴ Δημητσάνα, την Ἀρκαδία καὶ το Mαυρίλο στὴ Φθιώτιδα κατασκευάζονταν πυρομαχικά. Ἀργότερα οἱ φιλέλληνες καὶ ὁ ὀργανωμένος τακτικός στρατός προμήθευσαν τους ἀγωνιστές με σύγχρονα εὐρωπαϊκά ὅπλα, Γαλλικῆς, Βελγικῆς, Ιταλικῆς καὶ Ρωσικῆς προέλευσης.

Oἱ μνῆμες της ἐπανάστασης εἶναι πλέον ἀντικείμενα συλλογῶν καὶ μουσειακά ἐκθέματά, ἡρῶα, ἀφίσες στοὺς σχολικούς χώρους, λιθογραφίες, γραμματόσημα, ποιήματα καὶ πεζογραφήματα. Ἔτσι τις γνωρίζουμε οἱ περισσότεροι. Εἶναι αὐτονόητο ὅτι τα ὅπλα ποῦ διασώθηκαν ἕως σήμερα ἦταν τα πολυτιμότερα, τα ἀνθεκτικότερα καὶ μᾶλλον τα λιγότερο χρησιμοποιημένα στὴ μάχη.

                                                                            το "ένδοξο καριοφίλι"

                                                              Ο Οθωμανικός Σισανές

Ο οθωμανικός σισανές ήταν ένα εμπροσθογεμές τυφέκιο του 18ου και 19ου αιώνα με μακριά ή βραχεία ραβδωτή κάννη. Η λέξη "σισανές" αποτελεί παράφραση της περσικής λέξης "σεσχανέ" που σημαίνει εξάγωνο. Ο όρος αυτός προήλθε από το αρχικό σχήμα της διατομής της κάννης του τυφεκίου που αρχικά ήταν εξάγωνη. Εξάγωνη διατομή είχαν συνήθως και τα περισσότερα κοντάκια των τυφεκίων αυτού του τύπου. Κατά την πορεία του χρόνου, η διατομή της κάννης εξελίχθηκε σε κυκλική (κυλινδρικό σχήμα κάννης) αλλά παρέμεινε η παραδοσιακή ονομασία του.

Η πυροδότηση του τυφεκίου γινόταν με πυριτόλιθο (τσακμακόπετρα), κάτι που αποτελούσε κοινό χαρακτηριστικό των περισσοτέρων τυφεκίων του 18ου κυρίως αιώνα.

Το Τρομπόνι

Οι στεριανοί αγωνιστές του 1821 χρησιμοποιούσαν οπλισμό ανατολικής κυρίως προελεύσεως (οθωμανικό, αραβικό, περσικό). Αντίθετα, οι ναυτικοί της Επανάστασης είχαν στην κατοχή τους και χρησιμοποίησαν κατά κόρον οπλισμό ευρωπαϊκής προελεύσεως από την Ιταλία, τη Γαλλία και την Ισπανία.

Το τρομπόνι ήταν ένα κατ’ εξοχήν ναυτικό όπλο. Ήταν ένα σχετικά κοντόκανο τυφέκιο με φαρδιά κάννη μεγάλου διαμετρήματος και με μηχανισμό πυροδότησης από πυριτόλιθο. Η διαφορά του με τα χερσαία τυφέκια ήταν ότι ο σκοπός του δεν ήταν μια ακριβής βολή, αλλά μάλλον να επιτρέπει γρήγορες βολές χωρίς ακριβή σκόπευση σε κοντινές αποστάσεις. Για το λόγο αυτό σχεδιάστηκε να βάλλει πολλά σφαιρίδια μολύβδου (σκάγια ή βόλια) με μία βολή. Η κάννη του κατέληγε πιο ανοικτή στο στόμιό της και με τον τρόπο αυτό επιτυγχανόταν μεγάλο εύρος διασκορπισμού των σφαιριδίων σε μικρή απόσταση.

                                                                         Η Πιστόλα

Οι πιστόλες ήταν βραχύκανα, λειόκανα όπλα με μηχανισμό πυρόλιθου και ανάλογα με την προέλευσή τους, διακρίνονται σε ευρωπαϊκές, ανατολίτικες ή αρβανίτικες. Εφέροντο στη ζώνη, "σελάχι", του πολεμιστή σε διαμορφωμένες θήκες. Υπήρχε μεγάλη ποικιλία στο σχεδιασμό της λαβής και στο στολισμό. Η χρήση τους προοριζόταν για τη στιγμή που αντίπαλος πλησίαζε αρκετά ώστε να μην απαιτείται ιδιαίτερη σκόπευση για την επιτυχή βολή εναντίον του.

Ο μηχανισμός πυροδότησης ήταν ίδιος ή παρόμοιος με εκείνων των τυφεκίων.

                                                                     Η πάλα ή σπάθα

Οι πάλες ή σπάθες, δεν ήταν τίποτα άλλο από τις οθωμανικές σπάθες kilidj τις οποίες κρεμούσαν οι αγωνιστές στην αριστερή πλευρά τους και αποτελούσαν το βασικό επιθετικό όπλο τους. Οι πάλες είναι μια παραλλαγή του περσικού και κεντρο-ασιατικού shamshir με την μοναδική διαφορά τους να βρίσκεται στο φάρδος της λεπίδας και στην κατασκευή της θήκης.

                                    
                                                       To Σαμσίρ

Πρόκειται για μία σπάθη περσικής προέλευσης, πολύ διαδεδομένης στον οθωμανικό κόσμο το οποίο αποτελεί τον πλησιέστερο τύπο ξίφους με την οθωμανική σπάθη ή πάλα.

                                                             Το Κιντζάλ

Καυκάσιου τύπου μαχαίρι, κυρίως από την Γεωργία, με χαρακτηριστική φαρδιά λάμα η οποία ήταν αιχμηρή και από τις δυο πλευρές. Το μαχαίρι αυτό όπως και τα προηγούμενα φοριόταν στο σελάχι.

Η λαβή των kindjal ήταν κατασκευασμένη από κόκαλο η ξύλο και είχε σχήμα "I" δημιουργώντας ένα ημικύκλιο στο πίσω μέρος. Τέλος η θήκη του είχε ξύλο ως βασικό δομικό υλικό και απέξω ήταν ντυμένη με μέταλλο και δέρμα. Στα περισσότερα συναντάται ασήμι με σαββάτι.

Το Γιαταγάνι

Οθωμανικού τύπου μεγάλο μαχαίρι το οποίο τοποθετείτο από τους αγωνιστές στο σελάχι (φαρδιά δερμάτινη ζώνη) που δενόταν στην μέση, και περιείχε θήκες, στις οποίες τοποθετούνταν όπλα και άλλα χρήσιμα αντικείμενα). Το γιαταγάνι ήταν το "αγαπητό όπλον των γενναίων δια την εκ του συστάδην μάχην"1 όπλο που χρησιμοποιείτο κυρίως για γιουρούσια, καθώς και γρήγορες επιθέσεις λόγω του μικρού βάρους του και του μαζεμένου μεγέθους του σε σχέση με τις πάλες.

Γενικά το γιαταγάνι ήταν πολύ διαδεδομένο, και υπήρχε σχεδόν σε όλους τους αγωνιστές σε σχέση με τις πάλες και άλλα αγχέμαχα που δεν τα κατείχαν όλοι.

                                                                  Το Χατζάρι

Το χατζάρι ήταν ένα αραβικής προέλευσης μαχαίρι (στα αραβικά λέγεται jambiya) που τοποθετείτο και αυτό στο σελάχι. Το μαχαίρι αυτό συναντάται μέχρι και σήμερα σε πολλά αραβικά κράτη ως αξεσουάρ της ενδυμασίας.

Την εποχή του 1821, λόγω των πολλών Αράβων και Αιγυπτίων που πολέμησαν ως μισθοφόροι των Οθωμανών, υπήρχαν πλήθος τέτοιων μαχαιριών στον ελληνικό εξοπλισμό προερχόμενα από λαφυραγώγηση. Το μαχαίρι αυτό είναι ιδιαίτερα κυρτό δημιουργώντας ένα σχήμα "j". Τα υλικά κατασκευής του διαφέρουν από απλό ξύλο και κόκαλο μέχρι πολύτιμους λίθους, ασήμι και χρυσό.

                                                                   Ο Πέλεκυς

Αρκετοί αγωνιστές χρησιμοποιούσαν πελέκεις ως επιθετικό όπλο. Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης χαρακτηριστικά είχε ένα ζευγάρι ασημένιους πελέκεις. Οι αγωνιστές του 1821 τους κρεμούσαν στο πλάι τους και τους χρησιμοποιούσαν επιτιθέμενοι με μεγάλη δύναμη προκαλώντας σοβαρά τραύματα και ακρωτηριασμούς στους αντιπάλους. Τα τσεκούρια αυτά ήταν αρκετά λεπτοκαμωμένα με μακριά λαβή, ενώ στην κεφαλή έφεραν σκαλίσματα και ένθετες οθωμανικές επιγραφές.

                                                                    Ο Κεφαλοθραύστης

Μεταλλικό οθωμανικό αγχέμαχο όπλο που χρησιμοποιείτο στην εκ του σύνεγγυς μάχη. Όπως φανερώνει το όνομά του, το όπλο αυτό με το ιδιαίτερο σχήμα του επέφερε συντριπτικά πλήγματα στον αντίπαλο, ιδίως στο ακάλυπτο κεφάλι.

Κεφαλοθραύστες χρησιμοποιούσαν πολλοί οπλαρχηγοί και αγωνιστές κατά την Επανάσταση του 1821 κυρίως ως επιθετικό όπλο. Ξακουστός παραμένει ο ασημένιος κεφαλοθραύστης του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη (εικόνα). Σχηματικά αποτελείτο από ένα μεταλλικό σωλήνα που στο επάνω μέρος διέθεταν ένα στρογγυλό τμήμα από πολλά μεταλλικά μέρη.

                                                                            Η Παλάσκα

Οι παλάσκες είναι μεταλλικές κυρίως θήκες, μέσα στις οποίες οι πολεμιστές τοποθετούσαν αρχικά την χύμα πυρίτιδα και τα βόλια τους, και αργότερα τα προετοιμασμένα φυσίγγιά τους, τις λεγόμενες "χαρτούτσες" ή "φουσέκια".

Αποτέλεσαν ένα απαραίτητο εξάρτημα των κλεφταρματολών και στη συνέχεια των αγωνιστών της ελευθερίας, επάνω στο οποίο είναι δυνατόν να συναντήσει κανείς εντυπωσιακά δείγματα της τέχνης της αργυροχρυσοχοΐας της εποχής. Στην επιφάνεια των πιο ακριβών από αυτές, χαρασσόταν με απαράμιλλη τέχνη περίτεχνοι διάκοσμοι, ζωηρές παραστάσεις από την καθημερινή ζωή, τη θρησκεία, τη μυθολογία, τους θρύλους καθώς και ιστορικές παραστάσεις

                                                                          Το Μεδουλάρι

Το μεδουλάρι ήταν μια μικρή μεταλλική θήκη στην οποία φυλασσόταν το "μεδούλι" δηλαδή το λίπος που χρησιμοποιούσαν οι αγωνιστές της εποχής για τη λίπανση και συντήρηση των όπλων τους. Παρουσίαζε μεγάλη ποικιλία σχημάτων και διακόσμου.

Κρεμόταν από μια λεπτή αλυσίδα στη μέση του αγωνιστή, στερεωμένο στο σελάχι ή το ζωνάρι, συνήθως στην αριστερή πλευρά.

                                                                            Το Σελάχι

Το σελάχι ή σιλαχλίκι ή σιλέφι (προέρχεται από την τουρκική λέξη σιλάχ). Ήταν ανδρική ζώνη φτιαγμένη από τσαρουχάδες, αποτελείτο είτε από δέρμα, είτε από χοντρό χαρτόνι ντυμένο με πανί, είτε από χοντρό βελούδο και το χρησιμοποιούσαν ως οπλοθήκη για χατζάρες ή γιαταγάνια. Συνήθως είχε χαραγμένα πάνω του σχέδια διαφόρων ειδών. Φοριόταν μαζί με τις ενδυμασίες στη μέση πάνω από την φουστανέλα και το συγκρατούσε μια πλατιά δερμάτινη ζώνη η οποία δενόταν πίσω στη μέση.

Η χρήση του σελαχιού ήταν εκτεταμένη κυρίως στον χώρο της Πελοποννήσου και της Στερεάς Ελλάδας. Κατά τα πρώτα χρόνια μετά τη δημιουργία του ελληνικού κράτους, το σελάχι συμπεριλήφθηκε και στην αστική ενδυμασία της εποχής ενώ χρησιμοποιήθηκε και για τη φύλαξη εντός αυτού χρημάτων, σουγιάδων, καπνοσακούλας και διαφόρων άλλων μικροαντικειμένων. Σήμερα, εντοπίζεται ως εξάρτημα σε διάφορες παραδοσιακές ενδυμασίες.

                                                                Το Χαρμπί

Το χαρμπί δεν ήταν τίποτα άλλο παρά ο οβελός που χρησιμοποιούσαν την εποχή εκείνη οι χειριστές των εμποροσθογεμών όπλων (τυφεκίων και πιστολιών) για τη διαδικασία γέμισης και προετοιμασίας του όπλου για βολή. Το χαρμπί είχε πολλές χρήσεις. Εντός της θήκης του χρησίμευε για τη γέμιση των όπλων. Βγάζοντάς το από τη θήκη του, αποκαλυπτόταν ένα πολύ αιχμηρό στέλεχος που μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να καταφέρει θανατηφόρα πλήγματα στον αντίπαλο σε μάχη σώμα με σώμα. Ήταν κοφτερό και μυτερό και στρογγυλεμένο απ’ όλες τις πλευρές. Υπήρχαν και παραλλαγές με διχαλωτή άκρη που χρησίμευε ακόμα και ως πηρούνι. Με τη διχάλα αυτή έπιαναν ακόμα και το κάρβουνο απ’ το τσιμπούκι τους.

Πηγή: ΓΕΕΘΑ