ΑΔΑΜΑΝΤΙΟΣ ΚΟΡΑΗΣ

ΑΔΑΜΑΝΤΙΟΣ ΚΟΡΑΗΣ ( 1748-1833 )

Ὁ Πρωτοπόρος τοῦ ἀγῶνα γιὰ τὴν ἀπαλλαγὴ τοῦ Ἑλληνισμοῦ ἀπὸ τὸν βυζαντισμὸ

Ὁ Ἀδαμάντιος Κοραῆς, ὁ μέγα διαφωτιστὴς τοῦ Ἑλληνικοῦ Γένους , ἰατρὸς καὶ διάσημος κριτικός φιλόλογος τῆς ἐποχῆς του, εἶχε προδιαγράψει μὲ τὴν κήρυξη τῆς Ἑλληνικῆς Ἑπαναστάσεως τοῦ 1821 τὸν τρόπο τῆς ἀνακαινίσεως τῶν ἐκκλησιαστικῶν πραγμάτων, κυρίως <<στὰ Προλεγόμενα >> του στὴν ὑπ΄ αὐτοῦ ἔκδοσι τῶν <<Πολιτικῶν >>τοῦ Ἀριστοτέλους ( Παρίσι 1821). Στὸ κείμενο του αὐτὸ ὁ μέγα διαφωτιστὴς προτείνει τὸν τρόπο μὲ τὸν ὁποῖο θὰ γίνῃ ἡ διάρθωσι τῶν ἠθῶν ὅλου τοῦ γένους καὶ τῶν ἱερέων. Τὰ κύρια σημεῖα τοῦ σπουδαίου αὐτοῦ κειμένου τοῦ ἈΔ. Κοραῆ εἶναι τὰ ἐξῆς. <<Α. Τοῦ ἕως τὴν ὥραν ταύτην ἐλευθερωθέντος μέρους τῆς Ἑλλάδος ὁ κλῆρος δὲν χρεωστεῖ πλέον νὰ γνωρίζη ἐκκλησιαστικόν ἀρχηγόν του τὸν πατριάρχην Κωνσταντινουπόλεως, ἐνόσῳ ἡ Κωνσταντινούπολις μένει μολυσμένη ἀπὸ τὴν καθέδραν τοῦ ἀνόμου τυράννου΄ ἀλλὰ πρέπει νὰ κυβερνᾶται ἀπὸ σύνοδον ἱερέων, ἐκλεγμένην ἐλευθέρως ἀπὸ ἱερεῖς καὶ κοσμικούς, καθὼς ἔπρασσεν ἡ ἀρχαία ἐκκλησία, καὶ πράσσει ἐκ σήμερον ἀκόμη τῶν ὁμοθρήσκων Ῥώσων ἡ ἐκκλησία. Ἐλευθέρων καὶ αὐτονόμων Γραικῶν κλῆρος εἶναι ἀπρεπέστατον νὰ ὑπακούῃ εἰς προσταγὰς πατριάρχου ἐκλεγμένου ἀπὸ τύραννον καὶ ἀναγκασμένου νὰ προσκυνῇ τύραννον. 

<< ~ Β. Ὅστις ἀπὸ τῆς σήμερον ἐπιθυμῇ νὰ ἱερατεύσῃ, ὁποίας τάξεως ἱερατείαν καὶ ἄν θέλῃ, πρέπει νὰ ἐκλέγεται ἀπὸ τὸν κλῆρον ὅλον τῆς πόλεως καὶ ἀπὸ τὸν λαὸν ἤ τοῦ λαοῦ τούς προεστῶτας. Γ . κανείς νὰ μὴν ἐκλέγεται ,ἄν δὲν γνωρίζηῃ κἄν τήν Ἑλληνικὴν γλῶσσαν. Αὐτὴ μόνη ἀπαιτεῖται διὰ τὴν παροῦσαν κατάστασιν τῆς κοινῆς παιδείας. Τὰ ὀλίγα μας γυμνάσια , παρεκτος τῆς παρούσης ζάλης καὶ διακοπῆς τῶν μαθημάτων , οὐδ΄ ἔφθασαν ἀκόμη εἰς τὴν ποθουμένην τελειότητα, ὥστε νὰ παραδίδωσιν ὅλας τὰς χρειώδεις εἰς τοὺς πολίτας, καὶ ἐξαιρέτως εἰς τοῦς ἱερεῖς, ἐπιστήμονας... Δ Ὅσα καὶ ἱερεῖς καὶ ἀρχιερεῖς ἐλάμβανον ἀπὸ τούς Χριστιανούς , καὶ ὡρισμένα καὶ τυχηρά, εἰς πληρωμήν τῶν ἱερπραξιῶν ὁποιωνδήποτε, πρἐπει ἐξάπαντος νὰ καταργηθῶσιν ὅλα'καὶ ἀντ' αὐτῶν νά πληρώνωνται ἀπὸ τὸ δημόσιον ἑκάστης πόλεως οἱ κατὰ πόλεις εὐρικόμενοι λειτουργοι τῆς θρησκείας. Ἐναντίον εἰς τήν παραγελίαν αὐτῆς εἶναι νἂ γίνωνται οἱ στρατιῶται τοῦ Χριστοῦ πραγματευταί, καὶ οἱ ἱεροί ναοί νὰ μεταβάλλωνται εἰς πραγματευτῶν λογιστήρια.

Ε Δὲν πρέπει νὰ μείνῃ ἀνομοθέτητον οὐδὲ τὸ περὶ τῆς ἡλικίας τῶν Ἱερωμένων.

 Ὁ Ἀριστοτέλης ἤθελε τοὺς ἱερεῖς τῶν ψευδοθεῶν γηραλαίους ΄ καὶ ὁ Πλάτων διορίζει καὶ τὸν χρόνον εἰς τὰ ἑξήκοντα ἐτη.... Τὸ ἔργον τῆς ἐξομολογήσεως μάλιστα δὲν πρέπει νὰ συγχωρῆται εἰς ἱερεῖς νεωτέρους τῶν ἑξήκοντα ἐτῶν ...{..}

Ζ Διὰ τήν αἰτίαν ἐσύμφερε πολὺ νὰ νὰ λαμβάνωνται οἱ μέλοντες νὰ ἱερατεύσωσιν ἀπὸ τοὺς ἔχοντας γυναῖκα καὶ τέκνα πλέον παρὰ ἀπὸ τοὺς μοναχοὺς . Οἱ ἱερομόναχοι ἁρμόζουν πλέον εἰς τῶν μοναστηριακῶν ναῶν τὴν ὑπουργίαν . Εἰς τὰς πόλεις μεταξὺ κοσμικῶν οἱ κοσμικοὶ ἱερεῖς εἶναι τόσον πρεπωδἐστεροι , ὅσον εἶναι μέλη τῆς πολιτικῆς κοινωνίας, καὶ φροντίζουν ὑπέρ τῶν πολιτῶν ὡς συμπολῖται.

Η Ἐὰν ὅμως εἶναι ἀληθῶς καὶ αὐτοί, δὲν ὑπόκεινται διὰ τοῦτο καὶ πολιτικὰς ὑπηρεσίας. Ἐξεναντίας χρεωστοῦν νὰ ἀπέχωσιν ὡς ἀπὸ παγίδα τοῦ διαβόλου ἀπὸ τὰ πολιτικὰ ἀξιώματα. Διωρισμένοι νὰ ἀγρυπνῶσιν ὑπέρ τῶν ἡμῶν, μόλις ἔχουν ἱκανόν καιρὸν καὶ δύναμιν εἰς τὸ ἀπαραίτητον τοῦτο χρέος. Πῶς ἤθελον τὸ πληρώσειν , ἐάν ἐπεβάρυνον ἔτι πλέον τὸ πολύπονον αὐτῶν ἔργον μὲ τὰς πολιτικὰς ἀσχολίας ;

Θ Ὁ ἀριθμὸς τῶν ἱερέων πρέπει νὰ εἶναι ἀνάλογος μὲ τὸ πλῆθος τῶν κατοίκων ἑκάστης πόλεως καὶ μὲ τὸ πλῆθος τῶν ἱερῶν ναῶν, οἱ ὁποῖοι δὲν πρέπει νὰ εἶναι οὔτε πλειότεροι τῆς χρείας, οὔτε πολυδάπανοι. Ἡ ἱστορία μᾶς διδάσκει, ὅτι ἀφοῦ ἐπληθύνθησαν ὑπὲρ τὸ μέτρον οἱ ἱερεῖς καὶ οἱ μεγαλοπρεπεῖς ναοί , ὠλιγόστευσε τὸ χρεωστούμενον εἰς τὴν θρησκείαν σέβας .

>>Τοιαῦτα κακὰ εἶναι τόσον πλέον ἀξιοθρήνητα, ὅσον καὶ ἡ διόρθωσίς των ἔγινε σχεδόν ἀδύνατος. Ἐπειδὴ ἡμεῖς δὲν τὰ ἔχομεν , ἄς προσέχωμεν ἐξαρχῆς μὴ τὰ ἐμβάσωμεν καὶ δεύτερον εἰς τὴν πολιτείαν. Καθὼς εἰς αὐτὴν τόσοι ἄρχοντες χειροτονοῦνται, ὅσοι ἀρκοῦν εἰς κυβέρνησιν τῶν κοινῶν, καὶ τόσα ἀρχεῖα κτίζονται, ὅσα εἶναι ἱκανὰ νὰ χωρῶσι τοὺς κυβερνῶντας, παρόμοια καὶ ἡ θρησκεία μας οὔτε ἱερεῖς οὔτε ναοὺς πλειοτέρους τῆς χρείας πρέπει νὰ ἔχη. >>

Τίς κατευθύνσεις αὐτὲς τοῦ μεγάλου ἐνθεγέρτη -διαφωτιστῆ ἀξιοποίησε ( ὅσο μπόρεσε, λόγῳ τῶν ἀντιδράσεων πού συνάντησε ) ὁ σπουδαῖος μαθητὴς τοῦ Κοραῆ δυναμικὸς θεολόγος φιλελευθέρων ἀρχῶν καὶ βαθύτατα ἑλληνίζων Θεόκλητος Φαρμακίδης , ὁπως θὰ δοῦμε..


Ἡ ἐκκλησιαστικὴ κατάστασή πρὸ καὶ μετὰ τὸ ΄21 Ἡ ἐκκλησιαστική κατάστασι στὴν Ἑλλάδα πρίν καὶ μετὰ τὴν ἐπανάσταση τοῦ 1821 παρουσίαζε τὴν ἑξῆς εἰκόνα ; 

Οἱ Ἐκκλησίες τῶν ἐπαρχιῶν ποὺ ἀποτέλεσαν τὸ βασίλειο τῆς Ἐλλάδος μετὰ τὴν ἐπανάσταση τοῦ 1821 τελοῦσαν ὑπὸ τὴν δικαιοδοσία τοῦ πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως. Μετὰ τὴν ἐπανάσταση τοῦ 1821 ἡ ἐξάρτηση τῶν Ἐκκλησιῶν τῆς Ἐλλάδος ἀπὸ τὸν πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως διεκόπη : Οἱ ἐθνικὲς συνελεύσεις τῆς Ἐπιδαύρου ( 1822 ) καὶ τῆς Τροιζῆνος ( 1827 ) ἀνεκήρυξαν ὡς ἐπικρατοῦσα θρησκεία στὴν Ἑλλάδα τὴν Ἀνατολική, ἀλλὰ καμμία μωεία δὲν ἔκαμαν περὶ ἐξαρτήσεως τῆς Ἐκκλησίας ἀπὸ τὸν πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως καὶ τοῦτο προφανῶς διότι ἡ Ἑλλάδα , γενόμενη ἐλεύθερη, ἔπρεπε νὰ ἔχῃ καὶ ἐλεύθερη ἐκκλησία καὶ σύμφωνα μὲ τὴν ἀπὸ ἀρχαιοτάτης ἐποχῆς ἐπικρατήσασαν ἀρχὴ ἡ ἐκκλησιαστική τάξη πρέπει νὰ ἀκολουθῆ τὴν πολιτικὴ τάξη. Ἄλλωστε μία ἐξάρτηση ἀπὸ τὸν πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως , ὁ ὁποῖος ἐτέλει μία ὑπὸ τὶς διαταγὲς τοῦ σουλτάνου ἔβλαπτε καὶ τὴν ἐθνικὴν ἀνεξαρτησία. ( βλέπε τὰ ντοκουμέντα τῶν ἀφορισμῶν τῆς Ἐπαναστάσεως τοῦ 1821 ἀπὸ τὸν πατριάρχη Γρηγόριο Ε΄ στὸ <<Δαυλό >> τ, Μαρτίου 20000.) Ἔτσι οἱ Ἐκκλησίες τῆς ἐλευθερωμένης Ἑλλάδος κατὰ τὸ διάστημα τῆς Ἐπαναστάσεως ἐστεροῦντο ἀνωτάτης ἐκκλησιαστικῆς ἀρχῆς λόγῳ τῆς ἀνωμαλίας τῶν περιστάσεων. Ὁ Καποδίστριας βλέποντας τὴν ἀνωμαλία τῶν ἐκκλησιαστικῶν πραγμάτων καὶ θέλοντας νὰ βάλῃ τάξη σ΄ αὐτὰ συνέστησε προσωρινὴν εἰδικὴν ἐπιτροπὴ. Ἀκολούθως καὶ ἡ Ἀντιβασιλεία ἐπὶ Ὄθωνος ἐπιθυμοῦσα νὰ θέσῃ σὲ τάξη τὰ ἐκκλησιαστικὰ πράγματα, συνέστησε τὸ 1833 ὅμοια ἐπιτροπή, μέλη τῆς ὁποίας μεταξύ ἄλλων ἦσαν ὁ Φαρμακίδης , ὁ Τρικούπης, ὁ Σχινᾶς καὶ ὁ Βυζάντιος, για νὰ ἐξετάσῃ καὶ νὰ ὑποβάλῃ προτάσεις. Ἡ ἐπιτροπὴ αὐτὴ πρότεινε τὴν ἄμεση ἀνακήρυξη τῆς ἀνεξαρτησίας τῶν Ἑκκλησιῶν τῆς Ἑλλάδος καὶ τὴ σύσταση Διαρκοῦς Συνόδου ὡς ἀνωτάτης ἐκκλησιαστικῆς ἀρχῆς , κατὰ τὸ παράδειμα τῆς Συνόδου τῆς Ρωσικῆς Ἐκκλησίας . Ἐπὶ πλέον ἡ ἐπιτροπὴ ὑπέβαλε καὶ <<Σχέδιον καταστατικοῦ Χάρτου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος >> . Ἐπὶ τῶν ἐπισκόπων τῶν Ἐκκλησιῶν τῆς Ἑλλάδος καὶ τοὺς συνεκάλεσε σὲ σύνοδο τὸν Ἰούλιο τοῦ 1833 στὸ Ναύπλιο . Κατὰ τὴν ἐν λόγῳ σύνοδο ἀπεφασίσθη ἡ διακήρυξη τῆς ἀνεξαρτησίας τῶν Ἐκκλησιῶν τῆς Ἑλλάδος , ὁ δὲ καταστατικὸς χάρτης ποὺ εἶχε καταρτίσει ἡ ἐπιτροπή, δημοσιεύθηκε ὡς νόμος τοῦ κράτους . Ἡ ἑλληνικὴ κυβέρνηση δὲν γνωστοποίησε τὴν ἀνακήρυξη τῆς ἀνεξαρτησίας τῆς Ἑλληνικῆς Ἐκκλησίας στὶς λοιπὲς Ὀρθόδοξου Ἐκκλησίες καὶ μάλιστα στὸ Πατριαρχεῖο Κωνσταντινουπόλεως, ἀναμένουσα κατάλληλη εὐκαιρία. Τέλος τὸ 1850 ἡ Ἑλληνικὴ Κυβέρνησι καὶ ἡ Σύνοδος ἀπεφάσισαν νὰ γνωστοποιήσουν στὸν Πατριαρχεῖο τῆς Κωνσταντινουπόλεως καὶ στὶς λοιπὲς ὀρθόδοξες ἐκκλησίες τήν κήρυξι τῆς ἀνεξαρτησίας τῆς ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος καὶ τὴ κήρυξι τῆς ἀνεξαρτησίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος καὶ τὴ σύστασι τῆς Συνόδου καὶ ζητοῦσαν ἁπλῶς τὴν << ἀδελφικήν ἀναγνώρισιν >>. Τότε (1850 ) τὸν καλούμενον << Συνοδικὸν Τόμον >> μὲ τὸν “ποῖο ἐμμέσως ἐπανήρχετο ἡ ἐξάρτηση τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος ἀπὸ τὸ Πατριαρχεῖο τῆς Κωνσταντινουπόλεως ἀφοῦ σὲ σπουδαῖα ζητήματα τῆς Ἐκκλησίας ἔπρεπε ἡ Σύνοδος νὰ ἀναφέρεται στὸν οἰκουμενικὸ πατριάρχη.

Ἀντίδραση τῶν Ἑλλαδικῶν κατὰ τοῦ <<Τόμου>>
πρέπει νὰ σημειωθῇ ἐδῶ ὅτι μετὰ τὴν ἐπανάσταση τοῦ 1821 στὴν ἀπελευθερωθεῖσα Ἑλλάδα εἶχαν σχηματισθῆ δύο ἰσχυρές μερίδες , ἡ μία μὲ ἀρχηγὸ τὸν συντηρητικὸ θεολόγο Κ. Οἰκονόμου, ἡ ὁποία ὑποστήριξε τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος ἀπὸ τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο, καὶ ἄλλη μερίδα μὲ μαχητικώτατο ἀρχηγὸ τὸν φιλελευθέρων ἰδεῶν θεολόγο καί κληρικὸ θεόκλητο Φαρμακίδη. Ἡ δεύτερη αὐτὴ μερίδα περιλάμβανε καὶ τοὺς περισσότερους πολιτικοὺς καὶ λογίους τῆς Ἑλλάδας καὶ ὑπεστήριζε τὴν ἀνεξαρτησία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος ἀπὸ τὸ Πατριαρχεῖο.

Ἀπὸ τῆς κοινοποιήσεως τοῦ Συνοδικοῦ Τόμου τοῦ Πατριαρχείου ἡ Ἑλληνικὴ Κυβέρνηση ( 1850 ) φάνηκε ὅτι τὸν ἀποδέχθηκε , καθώς καὶ ἡ Γερουσία , ὅμως ἀπέμενε ἡἐπιψήφιση του ἀπὸ τὴν Βουλή, γία νὰ καταστῇ νόμος τοῦ κράτους . Παρῆλθαν δύο ἔτη μέχρι τὸ 1852 ὅταν ὁ δεινὸς Φαρμακίδης δημοσίευσε τὸ σύγγραμμά του μὲ τίτλο <<ὁ Συνοδικὸς Τόμος ἤ περὶ Ἀληθείας >> μὲ τὸ ὁποῖο προσέβαλλε τὸν Τόμο καὶ τὸν ἀπέρριψε παντελῶς μὲ ἰσχυρότατα ἐπιχειρήματα. Μὲ τὸ ἀνωτέρω σύγγραμμα “ Φαρμακίδης ἀπέδειξε : ὅτι οἱ Ἐκκλησίες τῆς Ἑλλάδος ἔπρεπε νὰ γίνουν ἀνεξάρτητες, διότι ἐλεύθερο κράτος προϋποθέτει ἐλεύθερη Ἐκκλησίαν, ὅτι ὁ Πατριάρχης καὶ περὶ αὐτὸν Σύνοδος σὲν εἶχαν κανένα δικαίωμα νὰ ἀνακηρύξουν αὐτοὶ τὴν ἀνεξαρτησία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος καὶ νὰ συστήσουν σύνοδο σ΄ αὐτήν , διότι τοῦτο ἦτο δικαίωμα τῶν Ἑλλήνων, τὸ ὁποῖο ἄσκησαν κατὰ τὸ 1833 καὶ κατὰ τὸ 1844 ὅτι τὰ περί γάμων , διάζυγίων , μοναστηρίων , παιδείας τοῦ κλήρου , διαιρέσεως ἐπισκοπῶν καὶ παρόμοια ζητήματα , ποὺ σχετίζονται μὲ τὰ κοσμικὰ συμφέροντα τῶν πολιτῶν , δὲ δύνανται νὰ ἀποφασίζωνται χωρίς τὴ σύνπραξι τῆς κυβερνήσεως , ὅπως ἀπαιτεῖ ὁ Συνοδικὸς Τόμος, διότι τοῦτο οὔτε ἐπὶ Βυζαντινῶν αὐτοκρατόρων στὸ Ρωμαϊκὸ κράτος οὔτε σὲ ἄλλο ἀρχαῖο ἤ νεότερο χριστιανικὸ κράτος συνέβη ποτέ. Διὰ τῶν ἀπόψεων καὶ ἐπιχειρημάτων αὐτῶν τοῦ φαρμακίδη ἀπερρίφθη τελείως ὁ Συνοδικὸς Τόμος. Τὸ νέο καταστάτικο τῆς Ἐκκλησίας τοῦ 1852 διετήρησε στὴν οὐσία τὶς διατάξεις τοῦ Καταστατικοῦ τοῦ1833. Τελικῶς τὸν Πατριαρχεῖο Κωνσταντινουπόλεως ἀναγνώρισε τὰ τετελεσμένα . Ἔτσι ὑλοποιήθηκαν ἐν μέρει τουλάχιστόν οἱ περὶ Ἑλληνικῆς Ἐκκλησίας ἰδέες καὶ ἀπόψεις τοῦ ἈΔ. Κοραῆ , οἱ ὁποῖες δημοσιεύθηκαν στὸ Παρίσι τὸν Σεπτέμβριο τοῦ 1821 καὶ εἶχαν ἐπηρεάσει σοβαρῶς ὄχι μόνο τὸν Θεόκλητο Φαρμακίδη ἀλλὰ καὶ πολλοὺς πολιτικοὺς καὶ λογίους ἄνδρες τῆς Ἑλλάδος ἐκείνης τῆς ἐποχῆς . Καθώς προελέχθη, ὁ Θεόκλητος Φαρμακίδης ὑπήρξε ὁ ἱδρυτὴς τῆς ἀνεξαρτησίας καὶ ὁ διοργανωτὴς τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἐλλάδος . Εἶχε εὐρεῖα γνῶσι, ἦταν ἀγχίνους καὶ φίλος τῆς ἐλευθερίας καὶ τῆς προόδου τόσο τῆς πολιτείας ὅσο καὶ τῆς Ἐκκλησίας, Σήμερα ὑπάρχει ὑποβόσκουσα ἀντιδικία μεταξὺ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου καὶ Ἑλληνικῆς Ἐκκλησίας σ΄ ὅ,τι ἀφορᾶ στίς <<Νέες Χῶρες >> ἤτοι τίς ἑλληνικὲς περιοχὲς πού ἐλευθερώθηκαν μετὰ τοὺς Βαλκανικοὺς Πολέμους. Τίς <<Νέες Χῶρες >> τὸ Πατριαρχεῖο ἀποκαλεῖ <<Πατριαρχικὲς Ἐπαρχίες >> , ἐνῷ ἡ Ἑλληνικὴ Ἐκκλησία φαίνεται, ὅτι διεκδικεῖ δι΄ ἑαυτὴν αὐτὲς τίς ἑλληνικὲς πλέον περιοχές . Ἐάν ἡ Ἑλληνικὴ Ἐκκλησία καὶ ἡ κυβέρνησι ἐφαρμόσουν τὴν ἀρχὴ , ὅτι << ἡ ἐκκλησίαστικὴ τάξι πρέπει νὰ συμμεταβάλλεται μὲ τὴν πολιτικὴν τάξιν >> τότε δὲν μένει παρὰ νὰ ἀνεξαρτητοποιήσῃ ἀπὸ τὸν Πατριάρχη τὶς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, ὅπως ἔπραξε ἡ ἐλευθερωθεῖσα Ἑλλὰς κατὰ τὸ 1833 καὶ τὸ 1866 μὲ τίς Ἐκκλησίες τῆς Ἑπτανήσου.

Βιβλιογραφία

α << Ἐκκλησιαστική Ἰστορία >>ὑπὸ Α. Διομήδους Κυριακοῦ, Ἀθῆναι 1898 τόμος 3ος 'κ τῆς ὁποίας τὰ πλεῖστα ἐλήφθησαν.

β << Ἐκκλησιαστική Ἱστορία >>, ὑπὸ βασ. Στεφανίδου, Ἀθῆναι 1959.

γ <<Ἀριστοτέλους Πολιτικῶν τὰ Σῳζόμενα >> ἔκδ . ὑπὸ Ἀ. Κοραῆ Παρίσιοι 1821

Ἡ δειλία ἦταν ἄγνωστη λέξη στὴν Ἀρχαῖα Σπάρτη

Ἡ δειλία ἦταν ἄγνωστη λέξη στὴν Ἀρχαῖα Σπάρτη

σπαρτιάτικος στρατός ἦταν, ἴσως, ἡ πιὸ τρομερή πολεμική μηχανὴ τοῦ ἀρχαίου κόσμου.

Αὐτή ἡ πολεμική μηχανὴ μὲ τὴν ἀπίστευτη πειθαρχεῖα καί ἐκπαίδευση κατάφερνε πολὺ καλὰ γιά αἰῶνες νὰ καλύπτει τὸ μεγαλύτερο καί βασικότερο ἐλάττωμά της, ποῦ βεβαίως δέν ἦταν ἄλλο ἀπὸ τήν ἀριθμητική της σύσταση.
Οἱ Σπαρτιᾶτες ὁπλίτες φοροῦσαν πάντα κόκκινο μανδύα, γιατί κάλυπτε τὸ αἷμα ἐάν πληγώνονταν καί ἐπίση, κατά τὸ Λυκοῦργο, τρόμαζε
κατά κάποιο τρόπο τον ἀντίπαλο. Στὶς μάχες οἱ Σπαρτιᾶτες ὁπλίτες δέν φοροῦσαν σανδάλια, ἀλλά πήγαιναν ξυπόλητοι, γιά νὰ διατηρεῖται πιὸ σταθερή ἡ φάλαγγα.

Στὴ Σπάρτη ὑπῆρχε ἡ ἀντίληψη ὅτι οἱ στρατιῶτες ἔπρεπε νὰ γυρίσουν ἀπὸ τὴ μάχη νικητές ἡ πεθαμένοι, ἄν καί δέν ὑπῆρχε νόμος ποὺ καταδίκαζε αὑτούς ποῦ ἐγκατέλειπαν τὴ μάχη, ἀλλὰ αὐτοί τότε περιθωριοποιοῦνταν ἀπὸ τὴν κοινωνία, ὄπως ὁ Ἀριστόδημος ποῦ ἔφυγε ἀπὸ τὶς Θερμοπύλες μὲ διαταγῆ τοῦ Λεωνίδα νὰ εἰδοποιήσεις ὅτι οἱ Ἕλληνες εἶχαν περικυκλωθεῖ.

Εἶναι χαρακτηριστικό ὅτι πριν πᾶνε στὴ μάχη, ὅταν ἡ μητέρα ἔδινε τὴν ἀσπίδα στὸ γιὸ της, ἔλεγε « ἡ τὰν, ἡ ἐπί τάς», δηλαδή « ἡ μὲ αὐτὴν θὰ γυρίσεις νικητής ἡ ἐπάνω σὲ αὐτήν νεκρός».

Τήν ἐποχὴ τοῦ Πελοποννησιακοῦ Πολέμου, ὅλες οἱ ἀσπίδες τῶν Σπαρτιατῶν εἶχαν γραμμένο τὸ γράμμα Λ (λάμδα), ποῦ ἀντιπροσώπευε τὴ Λακεδαιμονία.

Εἶναι χαρακτηριστικό ἐπίσης ὅτι ἄφησαν μακριά μαλλιά καί χτενίζονταν πριν τὶς μάχες, ποῦ θεωρεῖτο τὴν ἐποχὴ ἐκείνη κυρίως πρὸ Σπαρτιατικὸ χαρακτηριστικό.

Τήν Ἀρχαϊκή Ἐποχῆ φοροῦσαν κορινθιακό κράνος, περικνημίδες καί μπρούτζινο θώρακα, ἄν καὶ μετὰ τοὺς Περσικούς πολέμους, όταν καί οἱ πόλεμοι ἔγιναν πιὸ ἀνοιχτοί ἀντικατέστησαν τον μπρούτζινο θώρακα μὲ τὸ λινοθώρακα ἡ μὲ τον πιὸ ἐλαφρύ ἐξώμη. Κύρια ὅπλα τους ἦταν τὸ δόρυ, ἡ ἀσπίδα καί τὸ ξίφος.

Τήν ἐποχῆ τοῦ Κλεομένη τοῦ Γ’, τον 3ο αἰώνα π.Χ., ὁ σπαρτιάτικος στρατός ἐξοπλίστηκε μέ τήν μακεδονική σάρισα.

Δειλός ἐχαρακτηρίζετο ὁποιουδήποτε πολίτης,ὁπλίτης τῆς ἀρχαίας Σπάρτης ὑποχωροῦσε ἐμπρός στόν ἐχθρὸ, ἄνευ ἐντολῆς ποῦ ἀφοροῦσε τέτοιον τακτικό ἑλιγμό,ἐᾶν λιποτακτοῦσε Καί τέλος ἐάν αἰχμαλωτίζετο.

ἀποτέλεσμα Χυτοῦ τοῦ γεγονότος ἦταν οὗ νὰ χάσει τὸ πολιτικὰ τοῦ δικαιώματα καί νὰ ὑποβιβασθεῖ ἀπὸ τήν πρωτεύουσα τάξη τῶν τοίων σὲ αὐτήν ἐν Μειόνων.

Ἡ ἀντιμετώπιση ἐν δειλὴ ἦταν τελείως διαφορετική στὴν Σπάρτη ἀπὸ τὸ στὴν ὑπόλοιπη Ἑλλάδα . Στίς διάφορες ἑλληνικές πόλεις συνήθως, ἐν ἐπιβάλετο κάποια ἰδιαίτερη ποινὴ

Διατηροῦσαν οὗ δικαίωμα τὶς συναναστροφῆς μὲ τοὺς γενναίους συμπολεμιστές τοὺς ἐντὸς καὶ εκτός στρατεύματος.

Ἀντιθέτως στὴν Σπαρτιατική κοινωνία ἡ δειλία θεωρεῖτο οὗ μεγαλύτερο ὄνειδος καὶ ἡ αὐτοκτονία ἦταν ἀπολύτως προτιμητέα . Ἀναφέρω παρακάτω τὶς κοινωνικὲς συνθῆκες στὶς ὁποῖες ζοῦσε ὁ Σπαρτιάτης ποῦ ὑποτίθεται τὸ δείλιασε στὴν μάχη.

Πάντως κατά τήν προσωπική μου γνώμη θεωρῶ ἀπίθανο νὰ ὑπήρξε ποτέ τέτοιο φαινόμενο. Οἱ μόνες περιπτώσεις ποῦ ἐπέζησαν ἦταν παρανοήσεις ἐντολῶν στὴν μάχη,; ἡ πρωτοβουλίες γιά διαφορετική δράση εκτός ἐντολῶν,ποῦ τιμωρήθησαν γιά λόγους ἀρχῆς Καί μόνον. πραγματική δειλία δέν ἀναφέρθηκε ποτέ. Ἀντιθέτως ἀπίστευτη ἐμμονή γιά τήν νίκη,ὅσο καί ἄν αὐτή ἡ ὁδός συνάντησε τον θάνατο.

1.Ἔχανε τά πολιτικὰ του δικαιώματα.
2. Ἀπεμακρύνετο ἀπὸ τήν κοινή ζωή στήν συσκοινία ποῦ ἀποτελοῦσε τὸ κέντρο τῆς ζωῆς μαζὶ μέ τὸ στρατόπεδο.
3.Ἀποκλειόταν ἀπὸ ἀθλοπαιδειές καὶ χοροῦ
4.Δὲν γινόταν ἀποδεκτός στὴν Εκκλησία τοῦ Δήμου δηλ τήν Ἀπέλλα, ἰσχυρώτατο λαϊκὸ ὄργανο Δημοκρατικῆς διοικήσεως.
5.Ἀπουσίαζε ἡ σύζυγος κατ ἐντολὴν ἐν νόμων ἀπὸ τήν οἰκία ὥστε νὰ μὴν ἔρχεταί σὲ ἐπαφὴ μαζὶ τοῦ καὶ ταυτοχρόνως οἱ κόρες,ἐᾶν ὑπῆρχαν, διαβιοῦσαν σὲ κατ οἶκον περιορισμό.
6.Ὑπόκειτο στὸν ἐξευτελισμό, ἀνὰ πάσα στιγμή νὰ ξυλοκοπεῖται ἀπὸ ὁποιουδήποτε ἄλλο πολίτη ἤθελε νὰ τόν ταπεινώσει,δίχως νὰ τοῦ παρέχεται δικαίωμα ἀπὸ τον νόμο νὰ προσφύγει σὲ αὐτόν
7.Οἱ συμπολίτες τοῦ ἐν συνομιλοῦσαν κάν μαζὶ τοῦ
8.Όταν ἐσυναντάτο μὲ ἄλλον πολίτη ἔπρεπε νὰ παραμερίσει ταπεινούμενος, καὶ ἦταν ἀναγκασμένος νὰ δίδει τήν θέση τοῦ όταν εὑρισκόταν καθήμενος σὲ ὁποιονδήποτε τήν ζητοῦσε, ἀκόμη καὶ ἐᾶν αὐτός ἦταν νεώτερος.
9.Τοῦ ἀπηγορεύετο νὰ περιποιεῖται τον ἑαυτόν τοῦ καὶ νὰ καλωπίζεται.
10.Κατά τήν διάρκεια τὶς μάχης ὁ βασιλεύς στρατηγός είχε δικαίωμα νὰ ἐκτελέσει Ἀπό τόπου ὅποιον ἀντιλαμβανόταν νὰ ἀπομακρύνεται δολίως ἀπὸ οὗ πεδίο τὶς συγκρούσεως.

Ὁ ὁπλίτης ὁ ὁποῖος στὸ πεδίο τὶς μάχης θὰ ἐδείλιαζε, ἔθετε σὲ ἄμμεσο κίνδυνο τήν ζωή τοῦ,τήν ζωή ἐν συντρόφων τοῦ καὶ ὅλου τοῦ στρατεύματος φυσικά, ἀφοῦ ἀνῆκαν Δάλοι σὲ ἕνα πλέγμα Ἡ πλήρως λειτουργικό. Πρόδιδε τον ἑαυτόν τοῦ, τὸ πιστεύω τοῦ,τήν Πατρίδα,τοὺς συμπολεμιστές, τὶς οἰκογένειες ὅλων,τήν Σπάρτη.

Φάλαγξ ἔφθασε στὸ τεχνικό Ἀποκορύφωμα; ἡ τὶς, μέσω τὶς Λακωνικῆς πολεμικῆς πρακτικῆς. Ἡ Φάλαγξ ὅμως προϋπέθετε ὑπερβολικὰ σφιχτή τάξη,ζυγούς, ὀργάνωση. Τό παραμικρό ἀτόπημα,ἑκουσίως ἡ ἑκουσίως, μετεδίδετο σὰν ἐνεργειακό κῦμα, ποῦ κατέστρεφε ὅλο οὗ στράτευμα τοὐλάχιστον οὗ ἐπηρέαζε σφόδρα

Αὐτό οὗ γνώριζαν Δάλοι ἄριστα, οὗ γνώριζε καὶ ἡ Σπαρτιάτισσα μητέρα ποῦ λόγω σοφίας καὶ γνώσεως ἐν συνθηκῶν, ἔδιδε ἐντολή στὸν ἔνστολο γιό τὶς Ἡ ΤΑΝ Η ΕΠΙ ΤΑΣ δηλ νὰ γυρίσει νικητής μεταφέροντας τήν ἀσπίδα τοῦ ἡ νὰ τόν φέρουν νεκρὸν ἐπάνω σὲ αὐτήν

Ἡ ἔννοια τὶς τιμῆς καὶ τὶς ἀνδρίας, μαζὶ μὲ οὗ διαρκῶς ζεῖν κατά φύσιν καὶ διαρκῶς φιλοσοφία, ἦταν ὁ πυρήνας τὶς Λακωνικῆς ζωῆς. Ἡ κοσμοθεωρία τοῦ Σπαρτιάτου, ἀφοροῦσε τήν ὀρθὴ ἀντιμετώπιση τὶς ζωῆς καὶ τοῦ Θανάτου.

Τῶν δύο ἀλληλένδετων ὄψεων.Των δύο Πυλῶν ποῦ ἡ μία ὁδηγεῖ στὴν ἄλλη. Ἀς μὴν ξεχνοῦμε οὗ πανάρχαιο ἔθιμό τὶς ταφῆς ἐν νεκρῶν στὰ προαύλια ἐν οἰκιῶν ,καὶ μάλιστα κατά οὗ ἥμισυ μέσα στὴν γῇ,ὥστε νὰ γίνεται ὁρατὴ ἡ τρομερή μεταβολή τοῦ σώματὸς καὶ νὰ κατανοοῦν Δάλοι τήν φθαρτή φύση τὶς ὕλης Ἡ μᾶλλον τόν ἐν γένει προορισμό τῆς νὰ μεταβάλλεται,ἀφοῦ Θάνατος πλήρης δέν νοεῖται,αὖτε ἀνυπαρξία φυσικά.

Η κοινωνικὴ ζωή,μαζὶ μέ την ζωή τοῦ στρατοπέδου ἀλλά καί τὶς πολεμικές ἐπιχειρήσεις ἦταν κυρίως ἐκπαίδευση,πρακτικὴ,καί ὑλοποίηση τῶν ἱδεῶν τῆς Σπάρτης. Ὁ Πόλεμος δέν ἀποσκοποῦσε σε νίκες γιά ἐξουσία καί ὑλικές ἀπολαβές παρὰ μόνον σὲ διαρκῆ ἐφαρμογή σκέψεώς,θεωρημάτων,στρατηγημάτων ποῦ ἀποτελοῦσαν τὸ ἐκπαιδευτικὸ σύστημα τους.

Κυρίως ὅμως ἦταν τὸ άναγκαστικό μέσον ἐγκαθιδρύσεως Πολιτευμάτων Ἄμεσης Δημοκρατίας στὶς Ἑλληνικές Πόλεις Κράτη. ἀπαραίτητη λοιπόν ἡ συνεχῆ πίστης σὲ ἰδανικά, ἡ ἀτελείωτη ἐπιμονή γιά τήν πραγματοποίηση τῶν στόχων. Καί πρωτίστως Ἀρετή. πολεμικὴ Ἀρετή. Τό ἄλλο ἄκρον ἀπὸ αύτό τῆς δειλίας.

ἀναλογισθοῦμε τούς ἀτελείωτους πολέμους ποῦ ἱστορικὰ, ἡ Σπάρτη πήρε μέρος, καί μάλιστα πολλοὺς ἐξ αὐτῶν, τοῦς ἐξετέλεσε μόνη,ἀποροῦμε πῶς, συγκεκριμένος ἀριθμὸς ἀνθρώπων, οἱ ὁποίοι, ἀποτελοῦσαν τοῦς πολίτες καί φυσικά τόγ στρατό τῆς Σπάρτης,ὑπερβολικὰ μικρὸς μέ ὁποιοδήποτε μέτρο σύγκρίσεως,κατάφερε νὰ κυριαρχήσει, ἐνῶ τὸ ἀναμενόμενο θὰ ἦταν νὰ ἔχει ἐξαφανισθεῖ ὅλος οὗ πληθυσμὸς τῆς σὲ ἐλάχιστα χρόνια

Ἀντιθέτως ἡ Σπάρτη ὧς δύναμις, ἀλλά καί ὧς ι ἰδέα, διήρκεσε τοὐλάχιστον κατά τοῦς μετριοπαθεστέρους ὑπολογισμοὺς μία ὁλόκληρη Χιλιετία. Συνεχίζοντας μέσω τῆς Ρώμης καί ὅλων τῶν ἄλλων συνεχιστῶν νὰ θριαμβεύει.

Αὐτό ἀφείλετο στήν ἀπαράμιλλη στρατηγική τῆς ποῦ ὅμως ἐβασίζετο,στὸ βαθμό τόλμης καί θελήσεως γιά δράση καί πραγματοποίηση τῶν σχεδίων,τῶν Πολιτῶν,ὁπλιτῶν τῆς Σπάρτης.

Κατανοοῦμε πιστεύω, ὅτι ἡ Σπάρτη ἦταν ἕνα ἐγχείρημα ποῦ ἀφοροῦσε τήν ἴδια,τήν Ἑλλάδα καί τόγ κόσμο γενικώτερα. Ἀφοροῦσε τόγ πολιτισμό καί τήν ἀληθινή,πρακτικὴ φιλοσοφία,δηλ τήν ἴδια τήν ζωή

Ἡ Ἀρετὴ γενικῶς,καί ἡ ἀνδρεία εἰδικώτερα ἦταν τὰ κλειδιὰ τῆς ἐπιβιώσεως καί τῆς ἐπιτυχίας. Ἡ Δειλία ἐσήμαινε πλήρη ἀποτυχία στήν προσωπική φιλοσοφικὴ πορεία του κάθε ἀτόμου καί φυσικά τῆς ἴδιας τῆς Σπάρτης ὧς Ἱδέας,Προτύπου καί Πράξεως.

Ἡ Δηλιογεννημένη Ἄρτεμης

Ἡ Δηλιογεννημένη Ἄρτεμης


«Οἱ θεοί ἐνοικοῦν ὅπως Πάντοτε τὸ παρὸν Καὶ συγκρατοῦν τὸ είναι. Δὲν είναι ἀρχαῖοι, δέν ἐξελίσσονται Καὶ δέν ἐκπίπτουν, ἀφοῦ δέν γνωρίζουν ἐξέλιξη Καὶ ἔκπτωσή, οἱ φυσικοὶ νόμοι, ἡ δύναμη, ἡ ἀκατάλυση Καὶ αἰώνια δέν χάνεται Καὶ δέν μειώνονται παρά μόνο ἐάν ὁ κόσμος ἐπιστρέψει στὸ χάος, ἐάν οἱ Τιτάνες ἐπανακτήσουν τήν κυριαρχία…», γράφει σέ ἕνα βιβλίο τῆς ἡ Οὐρανία Τουτουντζή.

…Ὁ Οὐρανός ἔλαβε σύζυγο του τή Γαῖα καὶ ἀπέκτησε δώδεκα τέκνα, τοὺς Τιτᾶνες καὶ τὶς Τιτανίδες.

Αὐτοί ἦταν οἱ παλιοί θεοί (Τιτάν σημαίνει φωτεινό, συμβολίζει τήν ἡλιακή θεότητα). Τιτᾶνες θὰ εἶναι τό ἐπίσημο ὄνομα τῶν θεών τοῦ οὐρανοῦ. Ὅλοι οἱ Τιτᾶνες πλὴν τοῦ Κρόνου ήταν ἄναρχοι ἀπέναντι στοὺς νόμους.

Μία ἀπὸ τὶς Τιτανίδες, ἡ Φοίβη, θὰ ἑνωθεῖ μέ τον Τιτᾶνα Κάο ἡ Σφαῖρο ἡ Πόλο καί θὰ ἀποκτήσουν δύο κόρες, τή Λητώ καί τὴν Ἀστερία. Φοίβη σημαίνει ἡ φωτεινή, ἡ ἐξαγνίζουσα, ἡ ἀνέγγιχτη, κυριαρχεῖ στῆ σελήνη καί προστατεύει θνητούς καί ἀθάνατους, στὰ νυχτερινά ὄνειρά τους, καί φορά χρυσό στεφάνι.

Ἡ Λητώ, ἡ ὀποίας ταυτίζεται καί μὲ τὴ Λυκιακή θεότητα Lada καί τὴ σημαντική Alilat, θὰ ταυτιστεῖ μὲ τὴ νύχτα, ἐπίσης νυχτερινή θεὰ ποῦ γεννᾶ γαλαξίες καί ἡλιακά συστήματα. Με τὴ σειρὰ τῆς θὰ ἑνωθεῖ παράνομα μέ τον Δία καί θὰ φέρει στὸν κόσμο τήν Ἀρτέμιδα καὶ τον Ἀπόλλωνα.

ὅπως τὴν ἐπικαλεῖται ὁ Ὀρφικός ὕμνος «Λητώ κυανόπλεε, διδυμότοκε θεὰ, σεμνήτω κοίω. Θυγατέρα μεγάθυμε, πολύευκτη βασίλισσα, ποῦ σοῦ ἔλαχε ἀπὸ τον Δία ἱερά γόνιμη ὠδίνη καλότεκνη καί ἐγέννησες τον Φοῖβο καί τήν τοξεύτρια Ἀρτέμιδα στὴν Ὀρτυγία ἐκείνη καί στῆ βραχώδη Δῆλο…».

Ἡ Δῆλος, στὰ ἀρχαία ἡμερολόγια τῆς παρατήρησής τῆς ἀνατολῆς τῶν ἄστρον, Αἰγυπτιακά, Ἑλληνικὰ, Σουμερο-βαβυλωνιακά, ἀντιστοιχεῖ στὴν Παρθένο μέ τό στάχυ. Με τήν ἀνατολή τοῦ Στάχυος ξεκινοῦσε ἕνα ἀπὸ τὰ Αἰγυπτιακά ἡμερολόγια.

Ἡ Δῆλος ἀνήκει στὸ σύνολο τῶν Ἱερῶν τόπων ὅπου καθρεφτίζονται τά ἄστρα τοῦ οὐρανοῦ… Τὰ σύμβολα τῶν ἀστερισμῶν ὅπως τό στάχυ θὰ στιγματίσουν τή μία ὄψη τοῦ νομίσματος τῶν τόπων σὰν σήματα καί τῆς δύναμης ποῦ ἀποπνέουν. Οἱ προσανατολισμοί τῶν ναῶν αὐτῶν θὰ δείχνουν τὶς φορές ποὺ θὰ καταλήγουν σὲ κάποιο σημεῖο καί τὸ ἄλλο σὲ ἄλλο ἔτσι ὥστε νὰ χαραχθοῦν τρίγωνα, τετράγωνα καί κύκλοι στῆ γῆ.

Μία σειρὰ ἀπὸ σημαίνουσες γυναῖκες θὰ μεσολαβήσουν γιά τον ἐρχομό τῆς Ἀρτέμιδος, αὑτῆς ποὺ μόλις γεννηθεί θὰ ἀναλάβει τήν εὐθύνῃ τοῦ ἐρχομοῦ τοῦ ἀδελφοῦ της Φωτοβόλου Ἀπόλλωνα.

Ἄν παρατηρήσει κανείς, θὰ διαπιστώσει ὅτι μεγάλοι μάντεις, ὅπως ὁ Τειρεσίας καί ἄλλοι (μύστες), γιά νὰ ἀγγίξουν αὐτή τήν ἄλλη γνώση, ἕνα χρονικὸ διάστημα τῆς ζωῆς τους μεταλλάχθηκαν σέ γυναῖκες. Οἱ γυναῖκες εἶναι αὐτὲς ποῦ θὰ ἔρθουν σὲ ἐπαφὴ καί συνουσία μὲ ἀγγέλους καί θεούς…

Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος φοβούμενος τή δύναμή τους θὰ διατάξει σχέδιο νὰ κρύβονται οἱ γυναῖκες ἀπὸ τοὺς ναούς (θυμηθεῖτε τοὺς γυναικωνίτες) γιὰ νὰ μὴν τραβήξουν τὴν προσοχή - ἐνδιαφέρον τῆς θεϊκῆς δύναμης ποῦ βρίσκεται ἐκεῖ κατά τὴ διάρκεια τῆς λειτουργίας.

Ἡ ἐτοιμόγεννη Λητώ κυνηγημένη ἀπὸ τὴν Ἥρα θὰ βοηθηθεῖ ἀπὸ τὴν Ἀθηνᾶ, τὴ γεννημένη ἀπὸ τὴν ὑδάτινη μήτρα τὴν Πυρομάντη ἀπὸ τοὺς Δελφούς, νὰ βρεῖ τόπο νὰ γεννήσει, κάνοντας ἕνα κύκλο σταθμῶν δώδεκα γεωγραφικῶν σημείων ποῦ ταυτίζονται μὲ τὰ ζώδια, καταλήγοντας στὸ κέντρο τοῦ κύκλου στὴν ἄδηλη μέχρι ἐκείνη τὴ στιγμή Δῆλο. Κατά τον Ἡσίοδο, ἡ Δῆλος θὰ ἐμφανιστεῖ στὴν ἀπελπισμένη Λητώ σὰν πλοῖο ποὺ ἔπλεε στοὺς οὐρανοὺς καί ἔψαχνε νὰ προσγειωθεῖ… καί προσθαλασσώθηκε καί ἀγκυροβόλησε στὸ κέντρο τῶν Κυκλάδων.

Αὐτό τὸ πλοῖο τὸ ἔλεγα Δήλια ἀστέρια ἡ Θεωρίς ποὺ ἐπλανᾶτο πολὺ καιρό στοὺς οὐρανοὺς καί ἔφερε στὴ γῆ ξένους θεούς…

Ἡ πιὸ μεγάλη ἀπόδειξη αὑτῆς τῆς ἀλήθειας ἦταν ὅτι οἱ Δηλιανοί, κάθε χρόνο, κατασκεύαζαν ὁμοίωμα αὐτοῦ τοῦ πλοίου (κάτι σὰν τὴν τριήρη τῆς παρθένου Ἀθηνᾶς) καί τελοῦσαν γιορτή στῆ μνήμη τοῦ γεγονότος αὐτοῦ.

Ἦταν ἀπὸ τὶς σημαντικότερες γιορτές πλοίου τῆς ἀρχαιότητας. ΤῊ νύχτα τῆς γέννησης τῆς πρωτότοκης Ἀρτέμιδος καί τοῦ δευτερότοκου Ἀπόλλωνα θὰ ἀνάψουν οἱ πυρσοί τῆς ἡμέρας καί τῆς νύχτας. Αὐτό τὸ φῶς θὰ ἔχει γιὰ τὴν ἀρχαιότητα τὴν ἴδια σημασία ποῦ ἔχει σήμερα τὸ φῶς τῶν Ἱεροσολύμων.

Τὰ Καβείρια μυστήρια δὲν ξεκινοῦσαν ἐάν δέν ἔφτανε τὸ φῶς τῆς Δήλου ποὺ μοιράζονταν στὰ σπίτια μετὰ ἀπὸ ἐνεαήμερη συσκότιση.

Ἡ Ἄρτεμις συνδέεται μὲ τὰ Καβείρια ὄπως μαρτυροῦν τὰ γραφόμενα μιᾶς ἐπιγραφῆς στὴ Μικρά Ἀσία, ὅπου ήταν διαδεδομένη ἡ λατρεία τῶν Καβείρων. «ἱέρειαν διὰ βίου τῆς Βουλαίας Ἀρτέμιδος καί Λουτροφόρων Μεγάλων θεών Καβείρων».

Ἡ Ἄρτεμις γεννήθηκε ὁμαλὰ πρώτη ἀπὸ τὰ δίδυμα καί βοήθησε τὴ μητέρα της νὰ ξεγεννήσει τον δευτερότοκο Ἀπόλλωνα. Ἔκτοτε, ἡ παρθένος Ἄρτεμης γίνεται ἡ ἐπίσημη προστάτιδα τῶν τοκετῶν.

Στὴ σύγχρονη πιά Μύκονο ὕστερα ἀπό μείξεις καί παραφθορές μύθων, προσάπτουν στὴν Ἀρτέμιδα καί ἕνα φυλακτό ποὺ χαρίζουν συνήθως στὶς ἐτοιμόγεννες, τὸ σῆμα τανίτ, τὸ αἰγυπτιακὸ μάτι, ποὺ βρίσκεται σὲ ψηφιδωτό στὸ πλατύσκαλο μιᾶς δηλιανής ἔπαυλης, μὲ σκοπό νὰ κρατᾶ τὸ κακό μάτι ἔξω ἀπὸ τὸ σπίτι.

Τήν Ἀρτέμιδα ἔμαθαν νὰ εἶναι προστάτης καί βοηθός τοῦ τοκετοῦ οἱ Μοῖρες, οἱ ὁποῖες βρίσκονταν ἐκεῖ καί στὶς δύο γέννες. Οἱ Μοῖρες ἦταν αὐτόνομες καί αὐτεξούσιες καί οὔτε κἄν ὁ Δίας δέν μπορούσε νὰ διαφεντέψει, παρ’ ὅλο ποῦ κατοικοῦσαν καί αὐτὲς στὸν Ὄλυμπο κάτω ἀπὸ τον θρόνο του.

Ἡ Ἄρτεμις συμβολίζει τὸ ἀτίθασο ἐφηβικό πνεῦμα, τον ρυθμό, τὴ μουσική, τον χορό.

Στὶς γιορτές της, νεαρές παρθένες χορεύουν ὀργιαστικά μὲ μάσκες. Συμβολίζει ἀκόμη τὴν αἰώνα νεότητα, τὴν ἀνανέωση στῆ ζωή, ὀνομάζεται γι’ αὐτό Κωροτρόφη καί Φιλοπάρθενος καί Λοχεῖα (ἀφοῦ ταυτίζεται μὲ τὴν Ειλειθυία, θεὰ τοῦ τοκετοῦ).

Οἱ ἐπικλήσεις σὲ αὐτήν γίνονται τὴ νύχτα, γι’ αύτό τῆς ἀποδίδονται τὰ ἐπίθετα Νυχία, Φωσφόρος, Σελάσφορος, Νυχτοφάνεια καί Νυχτοπόλος Lusijera στὰ Λατινικά. Οἱ ἀστερισμοί ποὺ τὴν ἀντιπροσωπεύουν εἶναι ἡ Μικρή καί η Μεγάλη Ἄρκτος.

Ἡ ἀρκούδα (πολική ἄρκτος) φτιάχνει μόνη της στὸ λευκό χιόνι τὴ φωλιά της γιά νὰ γεννήσει. Φροντίζει τον τοκετό της καί μένει στὸ σπητικὸ μὲ τὰ νεογέννητα μέχρι τὴν ἄνοιξη.

Ἡ Ἄρτεμις συχνά προσφωνεῖται καί Ἄρκτος.

Ἡ θεὰ συνδέεται μὲ τον ἀριθμό ἔξι καί ὁ Απόλλων μὲ τον ἀριθμό ἑπτά.

Ἡ γέννηση τῆς Ἀρτέμιδος μνημονεύεται τὴν ἔκτη ἡμέρα κάθε μῆνα καί τοῦ ἀδελφοῦ της τήν ἕβδομη. Ἡ πορεία τῆς Λητοῦς εκτός ἀπὸ τὶς στάσεις τοῦ ζωδιακοῦ κύκλου, τὸ σημεῖο ἐκκίνησης ἀπὸ τον πολικό ἀστέρα τῶν Δελφῶν μέχρι τὸ σημεῖο κατάληξης, τὴν Πύλη Φωτός τῆς Δήλου (κέντρο τοῦ κύκλου), ἀκτίνα ποὺ ὀνομάζεται «διάδρομος τῆς Λητοῦς», ταυτίζεται μὲ τὸ ἀρχαῖο χειμερινό ἡλιοστάσιο τοῦ ἀγριόχοιρου καί τῆς Ἄρκτου.

Ἡ Ἄρτεμις συχνά ὀνομάζεται καί Ἄρκτος. Τό συνθετικὸ Ἄρκτ προστιθέμενο στὴ λέξη Θέμις, δηλ. τὴν τάξη τοῦ σύμπαντος, είναι ἡ Ἄρτεμις καί ἡ μοίρα της. Συνδέεται μὲ τὸ ζώδιο τοῦ ζυγοῦ ποῦ εἶναι ὁ ἀστερισμός τῆς Μεγάλης Ἄρκτου.

Ἡ γραμμική κάτοψη τοῦ ἀστερισμοῦ συναντά τον Πολικό Ἀστέρα, τον πολικό συμβολισμό φυλάει ὁ Βασιλιάς Αρθοῦρος ( στὴν κελτική γλῶσσα Ἄρκτος). Φύλακας τῆς Ἄρκτου ὁ κάτοχος τῆς Ὑπερβόρειας παράδοσης, μὲ δώδεκα Ἱππότες, δώδεκα ἡλίους ἡ κατοικίες τοῦ ἥλιου - αστερισμῶν.

Ὁ Πλάτωνας στοὺς Νόμους τονίζει τὴ σημασία τῆς κατανομῆς σὲ δώδεκα μέρη τῶν ἄστρων τοῦ οὐρανοῦ, ποῦ ἀντιστοιχοῦν στὶς πόλεις ἑνὸς κράτους, στὰ μερίσματα τοῦ στρατοῦ, του κάθε ἐπίγειου κλήρου, νομισμάτων, κάθε εἴδους σταθμῶν, ἔτσι ὥστε ἡ συμμετρία νὰ συμφωνεῖ καί νὰ τακτοποιεῖται κάτω ἀπὸ τὸ νόμο τῶν θεῶν γιά νὰ ἐξασφαλίσει ὁ ἐπίγειος κόσμος τὴν εύνοιά τους.

Ἡ θεὰ Ἄρτεμις, ἡ πάντα συνοδευόμενοι ἀπὸ τὶς Ὑπερβόρειες νύμφες ταξιδεύει μια φορά τον χρόνο στὸν Βορρᾶ. Ἡ λέξη βορέας ἀπὸ τὴ σανσκριτική ρίζα var, vri (καταγωγή τῆς λέξης Βραυρώνα, τὸ Ἱερὸ τῆς Μεγάλης Ἄρκτου Varuna = Οὐρανός) σημαίνει ἀκαλύπτῳ, κρύβω ὄπως ὁ οὐρανὸς τὴ γῆ, δηλ. τοὺς ἀνώτερος κόσμους ποῦ εἶναι κρυμμένοι ἀπὸ τὶς αἰσθήσεις.

Ὁ ναός τῆς Βραυρώνας εἶναι ἀφιερωμένος στῆ Μεγάλη Ἄρκτο, ὁ ὁποῖος μὲ πολική κατεύθυνση τὸ ζώδιο τοῦ καρκίνου καὶ τὶς δύο γραμμές τοῦ ἡλιοστασίου συνδέεται μὲ τὸ δελφικό σύστημα. Οἱ νέες ἄρκοι ποῦ στὰ τελετουργικά ὀνομάζονταν «ἄρκτευσις» ή «ἀρκτεία» ήταν ὅπως καὶ στῆς Ἀθηνᾶς τὶς τελετουργίες ἡ συνοδεία μικρῶν κοριτσιῶν ντυμένα στὸ χρῶμα τῆς ζαφοράς - κρόκου καὶ αφιερώνονταν στὴ θεὰ.

Οἱ νέες «Ἄρκτοι» ἀντιπροσωπεύουν «τὴν ἐνσάρκωση τῶν ψυχῶν», δηλαδή τὴν «πύλη τῶν ἀνθρώπων».

Ὁ ἀγριόχοιρος ἔχει τὴν ἴδια ρίζα μὲ τὴν ἀρκούδα σὲ διάφορες ἱνδοευρωπαϊκές χῶρες. Σὲ πολλὰ νομίσματα ἔχουμε καὶ παραστάσεις φτερωτῶν ἀγριόχοιρων, ἐνῶ σὲ πολλοὺς ναούς τῆς θεάς θυσίαζαν μαζί μὲ ἄλλα ἄγρια ζῶα, ἀρκοῦδες καὶ ἀγριόχοιρους . Σὲ ἀρχαιότερο ζωδιακό κύκλο ὁ ἀγριόχοιρος συμβολίζει τὸ χειμερινό ἡλιοστάσιο.

Μία ἀκόμα θεὰ ποῦ ὄντος προϋπῆρχε στὴ Δῆλο καὶ θὰ ἀντικατασταθεῖ ἀργότερα ἀπὸ τὴν Ἀρτέμιδα, εἶναι ἡ κριτικῆς καταγωγῆς Βριτομάρτις, ἡ ὁποῖα στὴν Κρήτη ταυτίστηκε μὲ τὴ Δύκτηνα ἡ τὴν Ἀρτέμιδα μὲ τὸ δίχτυ.

Λέγεται ὅτι μία πρώιμη θεὰ τῆς Δήλου φερμένη ἀπὸ τὴ Μικρὰ Ἀσία, ἡ «Ποτνία θηρῶν», θὰ συγχωνευτεῖ μὲ τὴ θεὰ Βριτομάρτις ὅπου λατρευόταν καὶ αὐτή ἐκεῖ γιὰ νὰ γεννηθεί ἡ ἐλληνική θεότητα Ἄρτεμις.

Μὲ τὴν ταύτιση τῆς θεάς μὲ προηγούμενες θεότητες ὅπως καὶ τὴν ταύτιση τοῦ ζωδίου τοῦ ἀγριόχοιρου μὲ τὴν ἄρκτο ἄς λάβουμε υπ’ ὄψιν ὅτι ἡ Ἄρτεμις ἀνήκει στῆ δεύτερη γενεά θεών…

Ἡ Δῆλος εἶναι πύλη φωτός, ὁ Ἀπόλλων φύλακας τοῦ φωτός ὅπως καὶ ἡ Ἄρτεμις, ἡ δύναμή τῆς τρομακτική, γλυκιά, χθόνια, προστατευτική στὰ παιδία, προστάτης τοῦ ὕπνου καὶ τοῦ τοκετοῦ, φυλάει κατά κύριο λόγο μετά τὴν ἀταξία τῶν Τιτάνων τὴν τάξη τοῦ οὐρανοῦ.

Σὲ γενικὲς γραμμές, ἡ Ἄρτεμις θὰ θεωρηθεῖ ὅτι προέρχεται ἀπὸ τὴ συγχώνευση Τριῶν θεοτήτων τῆς Γῆς, τῆς Σελήνης καὶ τῆς Ποτνίας τῶν Θηρῶν.

Ἡ σελήνη ὅπως καὶ ὁ ἥλιος διατρέχουν τὸ πλανητικό ζωδιακό σύστημα – τὸ ἴδιο καὶ ἡ Ποτνία τῶν Θηρῶν παρουσιάζεται σὲ ἔργα τέχνης σὲ κοσμήματα στὴ Σπάρτη, τὴ Δῆλο ὅπως καὶ θεοί τῆς Βαβυλῶνα, σὰν οὐράνία, φτερωτή ποῦ κρατᾶ δύο λιοντάρια ποῦ συμβολίζουν τὰ δύο ἡλιοστάσια.

Τὰ λιοντάρια ἀπὸ τὰ κείμενα ποῦ διασῴζονται, ἡμερεύουν δίπλα στῆ θεὰ. Μία ἀπὸ τὶς ἀκόλουθες τῆς ἀφιερωμένες διαπαντός παρθένες ἐρωτεύτηκε καὶ δόθηκε στὸν νεαρό Ἱππομένη.

Ἀμέσως μετά μεταμορφώθηκε σὲ λιοντάρι, συνεχίζοντας ὅμως νὰ εἶναι πιστή ἀκόλουθος τῆς θεάς.

Ἡ Ἄρτεμις λέγεται ὅτι εἶχε στὴν ἀκολουθία τῆς λέοντες καὶ λέαινες. Τὸ λιοντάρι συμβολίζει τὴ ζωή στὸν ἐπίγειο κόσμο, ἀλλὰ καὶ στὸν Κάτω Κόσμο. Ὁ Ἡρακλῆς, ἀφοῦ νίκησε τοῦς κατοίκους τοῦ Ὀρχομενού, ἀφιέρωσε στὴν Εὔκλεια Ἀρτέμιδα (αὐτή ποὺ λατρεύεται ὥς θεὰ τοῦ Κάτω Κόσμου) ἕνα λιοντάρι. Λιοντάρια συχνά τοποθετοῦσαν οἱ ἀρχαῖοι πάνω στοὺς τάφους… Σάν θεὰ τοῦ Κάτω Κόσμου, ἀπὸ τὸ φυτικό κόσμο φέρει σὰν σύμβολό τῆς τὸ κυπαρίσσι, χαρακτηριστικό μέχρι σήμερα δέντρο τῶν Κυκλάδων.

Τὸ κυπαρίσσι δημιουργήθηκε ἀπὸ τὴ μεταμόρφωση τοῦ Κυπάρισσου σὲ δέντρο. Ο Κυπάρισσος ήταν γιός τοῦ Τήλεφου (ἱδρυτής τῆς Περγάμου) Ποῦ ἀγαποῦσε ὁ Ἀπόλλωνας.

Ὁ νέος αὐτός ἀπὸ λάθος σκότωσε ἕνα ἱερὸ ἀρσενικό ἐλάφι μὲ τὸ ἀκόντιό του καὶ ἡ θλίψη τόν ὁδήγησε σὲ ἀπόπειρα αὐτοκτονίας. Τότε Ἀπόλλωνας τον μεταμόρφωσε σὲ δέντρο Ποῦ συμβολίζει, ὄπως στὰ ὀρφικά μυστήρια καὶ στὰ σημερινά νεκροταφεῖα τὸ κυπαρίσσι, τον θάνατο καὶ τὴν ἀνάσταση τῶν νεκρῶν.

Σὰν Χθόνια θεὰ, ἡ Ἄρτεμης μὲ ζωδιακό σύμβολο τον σκορπιό ποῦ φέρει στὸ κέντρο του περιδεραίου της λατρεύτηκε στὴν Εφεσο.

Στὴ Δῆλο λίγο πιὸ πάνω ἀπὸ τον ναό τοῦ Ἡραῖου καὶ κατόπιν τῆς θεάς Ἴσιδος ἀπὸ τὴν πίσω νοτιοανατολική πλευρά βρίσκεται ναός τοῦ Δία Ὑψίστου κάτω ἀπὸ τὸν ὁποῖο είχε ἱδρυθεῖ τὸ Ἱερὸ τῆς Λοχείας Ἀρτέμιδος (προστάτιδα τῆς οἰκογένειας), ποῦ ἀντιπροσωπεύει τον ἀριθμό 3, τῆς προόδου του ἑνὸς, δηλ. τρεῖς φάσεις τῆς σελήνης, τὸ τριαδικό στοιχεῖο τῆς Ἀρτέμιδος ποῦ ἀντιστοιχεῖ στοὺς τρεῖς Δεκανοῦς τοῦ ἀστερισμοῦ τῆς Παρθένου καὶ δείχνει ὅτι ὑπῆρχαν τρεῖς Ἀρτέμιδες (τριπλῆ Ἑκάτη) καὶ λατρευόταν ἔτσι στὴ Δῆλο καὶ τὴν Ἀθήνα.

Οἱ τρεῖς Δεκανοῖ τοῦ ἀστερισμοῦ ἦταν τρεῖς παρθένες, ἡ Ἄγλαυρος, ἡ Ἔρση καὶ ἡ Πάνδροσος.

Στήν Ὀλυμπία σὲ χάλκινο ἔλασμα ἀπεικονίζεται ἡ Μεγάλη θεὰ μὲ τρία πουλιά, ποῦ συμβολίζουν τοὺς ἀστερισμούς τοῦ Τοξότη τοῦ Αἰγόκερω καὶ τοῦ Ὑδροχόου ποῦ εἶναι τὰ ζώδια τοῦ χειμερινοῦ ἡλιοστασίου.

Τὰ μεγάλα Μυστήρια ἄρχιζαν τὴ φθινοπωρινή ἰσημερία, διαρκοῦσαν ὅλο τὸ χειμερινό ἡλιοστάσιο, ξεκινοῦσαν στὴν Ἐλευσίνα καὶ συνδέονταν μὲ τὴ Δῆλο.

Τὰ Ἐλευσίνια μυστήρια συνδέονταν μὲ τον Αἰγόκερω καὶ τὴν «Πύλη τῶν θεών».

Ὁ χρόνος στὴ Δῆλο βρίσκεται στὴ φυσική του μορφὴ, εἶναι ἀμέτρητος. Ὅταν εἶσαι εκεί δέν ξέρεις ἄν ὁ ναός τῆς Ἀρτέμιδος ἔχει φορά ἀπὸ Βορρᾶ πρὸς Νότο καὶ τὸ ἄγαλμα τῆς ἦταν στημένο στὸν Βορρᾶ νὰ κοιτᾶ τον Νότο (ἔχοντας πλάϊ τῆς τὰ ἀγάλματα τῶν Ὑπερβόρειων νυμφῶν…). Αὐτὸς ὁ ναός θὰ συνδέσει τὸ κέντρο τοῦ Αἰγαῖου μὲ ἕνα ἄπο τὰ ἰσχυρότερα Ἱερά τῆς Λιβύης τοῦ Ἀμμωνίου.

Από τον ναό τοῦ Ἀμμωνίου τῆς Λιβύης ὅπου ξεκινᾶ καὶ τελειώνει ἕνας ἀπὸ τοὺς ἀρχαιοτέρους ζωδιακοῦς κύκλους, συνδέεται ἡ Δῆλος τῆς Ἀρτέμιδος μὲ ἀπόλυτη εὐθεία γραμμή εὑρισκόμενη στὸ κέντρο μιᾶς νοητῆς βάσης πυραμίδας ὅπου στὰ τέσσερα ἄκρα της βάσης της βρίσκονται τὰ Ἱερά τῶν Δελφῶν, τῶν Σάρδεων, τοῦ Λιθησίου Ἀπόλλωνος καὶ στὴν προέκταση τῆς ἄλλης διαγώνιου τῆς βάσης τέμνει τον Κάμιρο τῆς Ρόδου.

Ὁ κριοκέφαλος Ἄμμωνας παρουσιάζεται σὲ μία ἀπὸ τὶς γλυπτικές ἀπεικονίσεις του μὲ τέσσερα κεφάλια κριαριοῦ, δηλ. τὶς τέσσερις κατευθύνσεις τοῦ χώρου τοῦ ζωδιακοῦ κύκλου. Στὴ Δῆλο βιώνεται μοναχικά καὶ μοναδικά ἀπὸ τον καθένα ὁ χρόνος καὶ ὁ χρόνος.

Ἐκεῖ βασιλεύει ἡ δυάδα, διπλασιάζοντας τὴ μονάδα μὲ τόλμη (φτάνοντας στὴ λύση τοῦ δήλιου προβλήματος). Τὰ σύμβολα τῶν δύο θεών τῆς, ὁ Ἥλιος καὶ τὸ Φεγγάρι, κυριαρχοῦν στὸ στερέωμά τῆς. Κάτω ἀπὸ τον Ἥλιο (σύμβολο τοῦ Ἀπόλλωνα) δημιουργεῖται ἡ αἴσθηση τοῦ χώρου, δηλ. ἡ ἀπόκρυφη γεωμετρία του καί κάτω ἀπὸ τὸ Φεγγάρι (σύμβολο τῆς Ἀρτέμιδος) δημιουργεῖται ὁ χρόνος καί τὰ μυστικά περάσματά του. Οἱ σύγχρονοι ἐπιστήμονες (Αϊνστάιν, Τέσλα κ.ά.) μιλοῦν γιὰ τὴ σχέση ἥλιου καί σελήνης μετά ἀπὸ τόσα χρόνια, ὅτι ὁ ἥλιος εἶναι τὸ παρελθὸν (ἔννοια χώρου μὲ ἐκκίνηση ἕνα σημεῖο) καί τὸ φεγγάρι τὸ μέλλον (ἔννοια – συνείδηση του χώρου). Στὰ Ἀγγλικά ἡ λέξη bear – boar σημαίνει δύο ζῶα (Μικρή καί Μεγάλη Ἄρκτος).

Ὁ ἀριθμός 2 ὡς σύμβολο, στὴ συγκεκριμένη περίπτωση, εἶναι ὁ ἀριθμὸς τῆς σελήνης, ἀφοῦ τὸ ἕνα χωρίζεται σὲ δύο μοναδικά μισά φεγγάρια. Ἡ Αφροδίτη τῆς Κύπρου ἔχει ὄψῃ διπλῆς θεάς τῆς Ἀρτέμιδος ὄπως στὶς δύο ὄψεις τῆς Ἰητάρ τῶν Χαλδαίων ὡς θεὰ αὑγερινός τῆς δράσης καί τῆς μάχης, καί σὰν θεὰ ἔσπερος τοῦ ἔρωτα. Συναντά τὴν Ἴσιδας μὲ συνοδεία πανθήρων, αρκούδων, πυρόξανθων λιονταριῶν καί γκρίζων λύκων.

προσφωνεῖται καί λύκαινα γιατὶ αὐτὴ εἶναι ποῦ ἀφήνεται στὰ ἄγρια ἔνστικτα, πλάσμα ποῦ ἐπιλέγει πότε θὰ ζεῖ ὁμαδικά καί πότε μοναχικά.

Τὸ θρυλικό αύτό πρότυπο θὰ τὸ συναντήσουμε σὲ πολλὲς γυναῖκες, ποῦ σήκωσαν τὸ ἀνάστημα τους στὶς φαλλοκρατικές κοινωνίες καί στὸ πέρασμα τοῦ χρόνου θὰ ἀκολουθήσουν τὸ μονοπάτι της.

Τὸ πλέον ὅμως ἀγαπημένο καί γνωστό στοὺς περισσότερους ζῶο ποὺ ἀντιπροσωπεύει τή θεὰ εἶναι τὸ ἐλάφι. Σκεφθεῖτε μόνο τὸ ἀνάλαφρο καί γρήγορο ἐφηβικό περπάτημα της ἀνάμεσα στὰ δέντρα ἐνὸς δάσους μὲ τὴ συνοδεία ἑνὸς ἐλαφιοῦ.

Ἕνα ἀπὸ τὰ ἐλάφια ποῦ τὴν ἀκολουθοῦσαν ἦταν αὑτὸ ποῦ σκότωσε στὸ κυνήγι ὁ Ἀγαμέμνονας καί ἀπὸ τον θυμό της ἡ Ἄρτεμις ἐμπόδισε τον ἀπόπλου τῶν πλοίων γιά τὴν Τροία, ὅπως ἐνημέρωση αὐτὸν καί τοῦς πολεμιστές συντρόφους του ο μάντης Κάλχας.

Ἡ Ἄρτεμις θὰ τοὺς ἔδινε χάρη ἐάν ὁ Ἀγαμέμνονας θυσίαζε γι’ αὐτὴν τὸ πλέον ἀγαπητό του πρόσωπο, τὴν Ἰφιγένεια Ἄν καί οἱ Ἒλληνες δὲν ήταν ποτέ προσφιλεῖς στὶς ἀνθρωποθυσίες, δὲν ὑπῆρχε ἄλλη λύση. Καὶ μόνο τὸ χέρι τῆς θεάς πήρε τὴν παρθένο κόρη στὴν Αὐλίδα στὸν ναό τῆς νὰ τήν ὑπηρετεῖ καί τὴν ἀντικατέστησε μὲ ἕνα ἐλάφι.

Ἡ Ταϋγέτη ἡ Τιτανίς, μία ἀπὸ τὶς συντρόφισσες τῆς θεάς κάποτε ἁμάρτησε συνάπτοντας ἐρωτική σχέση μὲ τον Δία καί ὄπως ἦταν φυσικό ἡ Ἄρτεμις τὴ μεταμόρφωσε σὲ ἐλάφι! Αὐτὸ τὸ ἐλάφι ἀφιερώθηκε ἀπὸ μόνο του στὴν Ὀθρώσια Ἀρτέμιδα. Μέχρι σήμερα σὲ πολλοὺς χριστιανικούς ναούς ὅπου χτίστηκαν πάνω σὲ ἀρχαῖους, ἔρχονταν αὐτόκλητα ἐλάφια νὰ θυσιαστοῦν στὴ γιορτή τῶν ναῶν…

Στὴ Βραυρώνα, στὸν ναό τῆς Ἀρτέμιδος, θυσίαζαν γιά πολλὰ χρόνια ἐλάφια, μέχρι ποῦ κινδύνεψαν νὰ ἀφανιστοῦν ὅλα τὰ ἐλάφια τῆς περιοχῆς καὶ ἀντικατέστησαν αὐτὴ τὴ θυσία μὲ προσφορά πλακούντων μὲ μορφὴ ἐλαφιοῦ… Τὸ ἐλάφι συμβολίζει τὴν αἰθέρια ὕπαρξη καί τὸ ἰδεῶδες σύνορο ἀνάμεσα στὰ δύο ἀπὸ τὰ τέσσερα στοιχεῖα τῆς φύσης, τὴ γῆ καί τὸν ἀέρα.

Τὸ γνωστότερο ἄγαλμα της βρίσκεται στῆ Δῆλο ὅπου σημαδεύει μὲ δόρυ ἕνα ἐλάφι, τὸ ἄγριο «ἐγὼ» ποῦ ἔχει ὁ ἄνθρωπος καί πρέπει νὰ τὸ ξεπεράσει.

Στὴν Ἱερή μας γεωμετρία, ἡ γραμμική ἕνωση τῶν πόλεων μὲ τοὺς Ἀρτεμίσιους ναούς τῆς Βραυρώνας – Ἀθήνας – Αὐλίδας μὲ γωνία 120 μοιρῶν ἔχει διχοτόμο ποῦ περνᾶ ἀπὸ τον Ραμνούντα ποῦ βρίσκεται στὴν Ἀττικὴ ὅπου ὑπάρχει ναός τῆς Νεμέσεως καί τῆς Θέμιδος, θεότητες τῆς δικαιοσύνης.

Ο κύκλος ποῦ ξεκινᾶ ἀπὸ τὴν Αὐλίδα τελειώνει στὴ Βραυρώνα μὲ βραχίονα Ζυγοῦ τῆς Δικαιοσύνης στὸ Ραμνούντα.
Η προέκταση τῆς γραμμῆς τῆς Βραυρώνας περνάει ἀπὸ τὴν Ἀρκαδία (Ἄρκτος). Ἀκόμα ὑπάρχει τὸ τρίγωνο λατρείας τῆς Θεὰς τοῦ Ἄργους – Αὐλίδα – Βραυρώνας, ὁ ὁποῖος ἐξυπηρετεῖ ἄλλες εὐθυγραμμίσεις. Κατά κύριο λόγο τὰ ἱερά τῆς Ἀρτέμιδος μὲ αὐτὰ τοῦ Ἀπόλλωνα καί τοῦ Δία ἡ ἄλλων θεοτήτων μὲ τή φορά κατεύθυνσής τους ὅσον ἀφορᾶ τὰ τέσσερα σημεία τοῦ ὀρίζοντα θὰ ἀντιγράφουν πρὸς – εὐχήν τὶς κατευθύνσεις τῶν οὐρανίων σωμάτων, μὲ ἀπόλυτη μαθηματική ἀκρίβεια.

Τὸ Μουσεῖο τῆς Δήλου φιλοξενεῖ ἀκόμη μία μαρμάρινη ἀνάγλυφη πλάκα ὅπου ὁ Ἑρμῆς προπορεύεται σὲ προφὶλ (αλίμονο ἄν ὁ θεός σὲ κοιτάξει κατάματα), κρατῶντας τὸ κηρύκειο τῆς μυστικιστικής πομπῆς, ἀκολουθεῖ ἡ Ἄρτεμις μὲ τεράστιο δόρυ, ποῦ ἀπεικονίζει τήν ἰσχὺ, καί ἀνοίγει δρόμο ὅπου ἀκολουθεῖ ἡ Ἀθηνᾶ κρατῶντας μὲ σοφία μικρό τόξο, ἀνοίγοντας τὸ δρόμο στὸν Ἀπόλλωνα ποῦ ἀκολουθεῖ κρατῶντας ἕνα ψηλό ἀναμμένο πυρσό, τὸ φῶς τῆς ἀγάπης. Ἡ ὅλη μυστικιστική ἀκολουθία ξεκινᾶ ἀπὸ δεξιά καί πορεύεται πρὸς τὰ ἀριστερά…

Ἡ Ἄρτεμις, στέκει ἀκόμα στὶς ἀκίδες της γῆς σὲ σημαδιακά τρίγωνα τετράγωνα καί κύκλους, αὐτή φέρνει στὴν Ἑλληνική γῆ τῆς Δήλου τὸ ἐξ ἀνατολῶν Φῶς καί ὁ Ἀπόλλωνας τὸ ἐξαπλώνει στη Δύση. ΑΥΤΗ ὁδεύει μὲ ἐπίθετα προσωνύμια λειτουργός τοῦ ἄνω σύμπαντος ἀνοίγει ὅταν πρέπει τὶς πύλες τῶν ἀνθρώπων. Τον καιρό ποῦ ὁ ΘΕΟΣ…

Από μηχανῆς θεός: Ήταν τότε ποῦ ἔστελνα τον ἑαυτό μου.
Μέσα σὲ φύλο θηλυκό
Καί γράψανε οἱ ἄνθρωποι τί είναι δημοκρατία.
κρᾶτα Ἄρτεμη τι;
Δὲν πεθαίνουν οἱ θεοί, μόνο οἱ ἄνθρωποι.
Προστάτευε τή γέννα, τή γυναίκα.
Δεῖξε τον πόλεμο ποῦ ἀναίτια δὲν πολεμᾶ.
Δῶσε τὰ ὅπλα τῆς εἰρήνης γιὰ νὰ γίνουν ἔργα.
Δῶσε κυνήγι καί τροφή τὴν προσευχή τῶν φύλων.
(Ἀπόσπασμα ἀπὸ τὸ ποίημα ΑΡΤΕΜΙΣ)

Ο γίγαντας Προμηθέας Δεσμώτης και τα σημερινά ανθρωπάκια!

Ο γίγαντας Προμηθέας Δεσμώτης καὶ τὰ σημερινά ἀνθρωπάκια!
Ἔλεγε ὁ τραγικός καὶ ὑπερήφανος Αισχύλος (525-456 π.Χ.) δια στόματος τοῦ πρωταγωνιστοῦ τοῦ: «Σεβάσου, προσκύνα, χάϊδευε πάντα σου, ἐκεῖνον ποῦ κρατεῖ τὴν ἀρχή, μα ἐγώ τό Δία πιό λόγο ψηφώ ἀπὸ το μηδέν» (στίχος 970).
Μαστιγώνει ὁ γίγαντας Αισχύλος ὅλα ἐκεῖνα τ’ ἀνθρωπάκια ποῦ γονατίζουν μπροστά στοὺς ἰσχυροὺς πολιτικούς, τοὺς ὁποῖους διαρκῶς γλείφουν, καθαρίζοντας τη θέση καί τή δική του καί τοῦ Προμηθέα Δεσμώτη, ποῦ είχε τήν τόλμη να διακηρύξει: Τον Δία το φοβερό τον ὑπολογίζω γιά ἕνα μεγάλο τίποτα, ὡς ὑπομηδενικό! Διαβάζεις και ἀνατριχιάζεις γιὰ το μεγαλεῖο αὐτῆς τῆς κοινωνιολογικῆς καί πολιτικῆς διαπίστωσης, ἡ ὁποία διέπει τήν ἀνθρώπινη συμπεριφορά, πού ἀποβλέπει στην ἱκανοποίηση ποταπῶν ἀτομικῶν συμφερόντων. Διαβάζεις, βλέπεις και ἀκοῦς τα σημερινά ἀνθρωπάκια και αἰσθάνεσαι ναυτία! Περπατοῦν στὰ… τέσσερα και παριστάνουν τον… ὑπερήφανο και τον… ἡγέτη!

2Evangelos Ziamos και Daphnie Daskali

Κοινοποίηση

ΟΡΦΙΚΟΣ ΥΜΝΟΣ ΣΤΗ ΣΕΛΗΝΗ

"Κλῦθι, θεὰ βασίλεια, φαεσφόρε, δῖα Σελήνη, ταυρόκερως· Μήνη, νυκτιδρόμε, ἠεροφοῖτι, ἐννυχία, δαιδοῦχε, κόρη, εὐάστερε, Μήνη, αὐξομένη καὶ λειπομένη, θῆλύς τε καὶ ἄρσην, αὐγάστειρα, φίλιππε, χρόνου μῆτερ, φερέκαρπε, ἠλεκτρίς, βαρύθυμε, καταυγάστειρα· νυχία, πανδερκής, φιλάγρυπνε, καλοῖς ἄστροισι βρύουσα, ἡσυχίηι χαίρουσα καὶ εὐφρόνηι ὀλβιομοίρωι, λαμπετίη, χαριδῶτι, τελεσφόρε, νυκτὸς ἄγαλμα, ἀστράρχη, τανύπεπλ᾽, ἑλικοδρόμε, πάνσοφε κούρη, ἐλθέ, μάκαιρ᾽, εὔφρων, εὐάστερε, φέγγεϊ τρισσῶι λαμπομένη, σώζουσα νέους ἱκέτας σέο, κούρη".

Ἄκουσε με, θεὰ βασίλισσα ποῦ φέρεις τὸ φῶς, σεβαστή Σελήνη. Μήνη, ποῦ ἔχεις κέρατα ταύρου, και τρέχεις τῆν νύκτα καὶ περιπλανάσαι εἴς τον ἀέρα. Νυκτερινή, ποῦ ἔχεις δάδα (δαυλό), κόρη ποῦ εἶσαι ἕνας λαμπρός ἀστέρας, ἡ Μήνη ποῦ μεγαλώνεις καὶ λιγοστεύεις, θηλυκή καὶ ἀρσενική ποῦ φωτίζεις καὶ ἀγαπᾷς τοὺς ἵππους, μητέρα τοῦ χρόνου, ποῦ φέρεις καρπούς· ποῦ εἶσαι λαμπερή, κατηφής, ποῦ καταυγάζεις καί επιβλέπεις τοὺς τοκετοῦς βλέπεις τα πάντα, σου ἀρέσει να εἶσαι ἅγρυπνος, ποῦ σε συνοδεύουν ὡραῖα ἀστέρια, καὶ χαίρεσαι στὴν ἡσυχία καὶ στὴν νύχτα τὴν καλότυχη εἶσαι λαμπρά και παρέχεις χαρά και φέρεις εἰς πέρας (τά ἔργα) καί εἶσαι το καμάρι τῆς νύχτας.

Εἶσαι ἡ βασίλισσα τῶν ἄστρων, ποῦ φορεῖς μακρό πέπλο καὶ τρέχεις κυκλοτερῶς ώ κόρη. ποῦ εἶσαι γεμάτη ἀπὸ σοφία, λαμπρό ἄστρο, ἔλα, μακάρια, με χαρά, λάμπουσα μὲ το δικό σου φέγγος, καὶ σῶσε, ώ κόρη, τοῦς νέους ἱκέτας σου.

Οἱ γαμήλιες τελετές των Ἀρχαίων Ἑλλήνων

Ὁ δ' ἀμφιθαλῆς Ἔρως χρυσόπτερος ἠνίας ηὔθυνε παλιντόνους,
Ζηνός πάροχος γάμων της τ' εὐδαίμονος Ἤρας.
ὦ, Ὑμήν ! ὧ, Ὑμέναιε ! ὧ, Ὑμήν ! ὦ, Ὑμέναιε !

ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΟΥΣ "Ὄρνιθές" στ.17371743
(Καὶ ὁ ἀθάνατος Ἔρως με τα χρυσά φτερά, τραβοῦσε τα ἡνία του ἅρματος, παράνυμφος στοὺς γάμους του Διός καὶ της εὐδαίμονος Ἤρας)
Στὶς εἰκοσιτέσσερισ του μηνός Γαμηλιώνος (ποῦ διαρκοῦσε ἀπὸ τα μέσα Ἰανουαρίου ἑως τα μέσα Φεβρουαρίου) γιορταζόταν στὴν ἀρχαία Ἀθήνα ὁ Ἱερὸς Γάμος του Διός καὶ της Ἤρας. Ἀπὸ την ἑορτὴ αὐτή πῆρε το ὄνομα του ὁ μήνας, πού γιὰ τους Ἀθηναίους ἦταν ὁ κύριος μήνας τελέσεως των γάμων τους. Προτιμοῦσαν νὰ εἶναι ἡ ἡμέρα της Πανσελήνου καὶ νὰ ἔχη καλό καιρό. Θυσίαζαν δὲ εἰς τον Δία, την ᾞρα καὶ την Ἄρτεμι. Θεωροῦσαν ὅτι αὐτή η μεταβατική ἐποχῆ, του τέλους του χειμῶνος καὶ της ἀρχῆς της ἀνοίξεως, προσφερόταν γιὰ την τέλεση του γάμου καὶ την ἐπίτευξη της συλλήψεως, σὰν ἕνα εἶδος ἐναρμονίσεως με την φύση πού ἑτοιμάζεται νὰ ἀνθοφορήσει καὶ νὰ καρποφορήσει. Τα ἀνθισμένα φυτά καὶ οἱ ἐρωτικές περιπτύξεις των θεῶν ἦταν, γιὰ τους ἀρχαίους, ἐκδηλώσεις της ἰδίας ἀναπαραγωγικῆς δυνάμεως.
Ὁ Ἔρως καὶ ἡ Ἀφροδίτη εἶναι οἱ δυνάμεις της γονιμότητος, πού δημιουργεῖ την ὀμορφιά της ἀνοιξιάτικης φύσεως, ἀλλὰ καὶ την θελκτική ὀμορφιά των νέων ἀνθρώπων. Ὅταν ὁ Δίας καὶ ἡ Ἤρα συνευρίσκονται ἐρωτικά, ἡ Γῆ τους προσφέρει ἕναν πλουμιστό τάπητα, ἀπὸ χλόη, τριφύλλια, κρόκους καὶ ὑακίνθους, γιά νὰ ξαπλώσουν, ἐνῶ ἕνα χρυσό σύννεφο τους παρέχει κάλυψη καὶ δροσιά. (''Ἰλιάς'', ραψωδία Ξ', στ. 341351).
Πολλές θρησκευτικές ἑορτές της ἀρχαίας Ἑλλάδος Ἀποσκοποῦσαν στὴν χαλιναγώγηση της φυσικῆς καὶ της ἀνθρώπινης γονιμότητος γιὰ το καλό της πόλης. Στὰ πλαίσια αὐτῶν τῶν ἑορτῶν ἦταν ἐνταγμένη καὶ ἡ ἑορτῇ του Ἱεροῦ Γάμου, γιὰ την ὁποίᾳ δὲν ἔχουν σωθεῖ λεπτομέρειες. Μποροῦμε ἀσφαλῶς νὰ ἀναζητήσουμε πληροφορίες σε ἀξιόπιστες ἐργασίες ἀρκετῶν μελετητῶν. (π.χ. Κωνσταντίνου Ζιώγα ''ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΓΑΜΟΥ ΠΑΡΑ ΤΟΙΣ ΑΡΧΑΙΟΙΣ ΕΛΛΗΣΙ'', Κωνσταντινούπολις 1896, εκδ. ''ἐλεύθερη σκέψις'' 1993. Θεοδοσίου Β. Βενιζέλου ''ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΒΙΟΥ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ'', ΑΘΗΝΑΙ 1873, εκδ. ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ 1995, κ.ά.). Ἀναφορές γιὰ τα γαμήλια ἔθιμα ὑπάρχουν στὰ ἔργα των ποιητῶν της ἀρχαίας Ἑλλάδος καθώς καὶ σε ὁρισμένες ἀπεικονίσεις ἐπὶ ἀγγείων. Οἱ στίχοι 490496 της Σ΄ ῥαψῳδίας της Ἰλιάδος περιγράφουν μιά γαμήλια πομπή: ἀπὸ τους δρόμους της Πόλης περνοῦν οἱ συντροφιές ποὺ συνοδεύουν τις νύφες, με λαμπάδες καὶ με γαμήλια τραγούδια, δυνατά ἠχοῦν οἱ αὐλοί καὶ οἱ φόρμιγγες [ἀρχαϊκές λύρες], καὶ οἱ νέοι χορεύουν στροβιλιστά, οἱ γυναῖκες στέκονται ὄρθιες στὰ παράθυρα τῶν σπιτιῶν καῆ παρακολουθοῦν με θαυμασμό.
Οἱ στίχοι 10361079 της τραγωδίας του Εὐριπίδη ''Ἰφιγένεια ἡ ἕν Αὐλίδι'' ἀναφέρονται στὴν λαμπρότητα των γάμων του Πηλέως με την Νηρηίδα Θέτιδα. Μουσική ἀπὸ κιθάρες καὶ σύριγγες (καλαμένιους αὐλούς) συνόδευε τον χορό των χρυσοπέδιλων Πιερίδων Μουσῶν, ποὺ ἔλεγαν ἐπαινετικά τραγούδια γιὰ την νύμφη καὶ τον νυμφίο, στὸ κατάφυτο ὀρὸς Πήλιο. Ὁ Γανυμήδης κερνοῦσε κρασί ἀπὸ χρυσά πιθάρια, καὶ πενήντα Νηρηίδες εἶχαν στήσει κυκλικό χορό στὴν ἀκρογιαλιά.
Καὶ ἐνῶ ὁ χορός περιγράφει κείνους τους ἐνδόξους γάμους, ὁ (δόλιος) Ἀγαμέμνων καὶ ἡ (ἀνυποψίαστη) Κλυταιμνήστρα ἑτοιμάζουν τον γάμο της ἀθώας Ἰφιγένειας με τον ἀνύποπτο Ἀχιλλέα: συζητοῦν γιὰ τα πρόσφορα καὶ τον ἁγιασμό ποὺ θὰ ριχτοῦν στὸ καθάρσιο πῦρ, γιὰ τα μοσχάρια πού θὰ θυσιαστοῦν στὴ θεά Ἄρτεμι, γιὰ την ἐπιλογή της ἡμέρας του γάμου (:την ἡμέρα της Πανσελήνου) καὶ γιὰ το ἔθιμο, σύμφωνα με το ὁποῖο ἡ μητέρα της νύφης πρέπει νὰ κρατεῖ την νυφική λαμπάδα. Ἀλλὰ το πεπρωμένο της Ἰφιγένειας ἦταν νὰ δοξαστεῖ με την θυσία της στὴν Αὐλίδα, ὡς ''ἀνύμφευτος νύμφη'' της Ἑλλάδος. Οἱ φίλες καὶ οἱ θεραπαινίδες της νύφης, την ὁδηγοῦσαν στὸ σπίτι του νυμφίου, τραγουδῶντας ἕνα γαμήλιο ἆσμα, με την ἐπωδό: ¨ὦ, Ὑμήν! ὦ, Ὑμέναιε!'' Το ὄνομα ''Ὑμέναιος'' ἐδήλωνε ἄλλοτε την γαμήλια ὠδή, καὶ ἄλλοτέ τον θεό προστάτη του γάμου, τον Ὑμέναιο. Ἀρκετοὶ μῦθοι ἀναφέρονται σε ἕναν ὡραῖο νέο πού ὀνομαζόταν Ὑμέναιος. Ἴσως το ὄνομα ''Ὑμέναιος'' νὰ παράγεται ἀπὸ το ''ὑμήν''(: ἡ μεμβράνη, το λεπτότατο ὕφασμα, ὁ παρθενικός ὑμήν). Ὑπάρχουν ὅμως καὶ διαφορετικές ἐτυμολογήσεις, ὅτι δηλαδή προέρχεται : 1) ἀπὸ το ''ὁμοῦ νέω''(συμπλέω''), 2) ἀπὸ το ''ὀμονοέω'' ( ἔχω ὁμόνοια, συμφωνία ἀπόψεων ), 3) ἀπὸ το ''ὑμνεῖν'' καὶ 4) ἀπὸ το ''ὕμνος νέος''.
(φώτο δεξιά: Γαμήλια ἅμαξα σε Ἀττικὸ ἀγγειὸ του 550 π.Χ.)
Οἱ παραδοσιακές γαμήλιες τελετές ἀποδείχτηκαν ἀνθεκτικές στὶς διαβρώσεις του χρόνου. Ἀρκετά στοιχεῖα τῶν ἐπιβιώνουν καὶ στὴν ἐποχὴ μας, πού χαρακτηρίζεται ἀπὸ ραγδαῖες μιμικές ἀποσαθρώσεις καὶ τελετουργικές ἁπλουστεύσεις. Οἱ λαογράφοι ἔχουν διασώσει πολλές πληροφορίες σχετικά με τα γαμήλια ἔθιμα στὶς διάφορες περιοχές της χώρας μας. Οἱ περισσότεροι ''πολιτισμένοι'' ἄνθρωποι του εἰκοστοῦ πρώτου μ.Χ. αἰῶνα, δραστηριοποιούμενοι μέσα σε ἕνα περιβάλλον ὁπού κυριαρχοῦν ἡ πρακτικότητα, η ταχύτητα, ὁ ἀγῶνας γιὰ την ἐξοικονόμηση χρήματος καὶ χρόνου, αἰσθάνονται ἀμήχανα καὶ συχνά ἐκνευρίζονται με τις τελετές, με ὅλα τα συμβολιστικά πού τα ἀντιμετωπίζουν ὡς μὴ ὀρθολογιστικά. Ἤ τάση πού ὑπάρχει εἶναι νὰ ἐγκαταλείπονται ἔθιμα πού δὲν εἶναι πλήρως κατανοητά, καὶ νὰ ἁπλουστεύονται διαδικασίες, σύμφωνα με ἕνα σύστημα "φαστφοῦντ'', πού εἶναι βολικό σε πολλές ἐκφάνσεις της ζωῆς μας.
Συχνά δέ, οἱ γονεῖς των μελλονύμφων, ἡ καὶ οἱ ἴδιοι οἱ νεόνυμφοι, ὑπερχρεώνονται καὶ φορτώνονται με ἄγχη, προκειμένου νὰ τελέσουν ἕναν ''μεγαλοπρεπῆ'' γάμο, νὰ ἑτοιμάσουν ἕνα σπίτι με ὅλα τα περιττά ἀπαραίτητα ἔπιπλα καὶ ἀλλὰ μὴ οὐσιώδη ''κομφόρ''. Κατά την ἡμέρα του γάμου ὅλοι φοροῦν χαρούμενα προσωπεῖα ὅμως ἡ νευρικότητα ποὺ νοιώθουν εἶναι ἔκδηλη, καθώς γυαλίζει στοὺς ἱδρωμένους κροτάφους των, καὶ λεκιάζει τις ἀκριβὲς (ἀγορασμένες εἰδικὰ γιὰ την περίσταση) ἐνδυμασίες των. Δὲν εἶναι εὔκολο, σε ἐποχὲς χαρακτηριζόμενες ἀπὸ μηχανιστική νοοτροπία, ναό συμμετάσχει κανείς με ζέση καὶ ἐνθουσιασμό σε τελετουργίες (δρώμενα, δηλαδή, ποὺ κατά παράδοσιν ἀποσκοποῦν στὸν προσανατολισμό μιᾶς, τρόπον τινά, στοιχειακῆς ἡ ''ἀποκρυφιστικής'' δυνάμεως πρὸς μία καθορισμένη ἐνέργεια). Ἀναπόφευκτα οἱ ἄνθρωποι βιώνουν ἐσωτερικές συγκρούσεις καὶ διχασμούς, αἰσθάνονται σὰν νὰ πρέπει νὰ ὑποταχθοῦν σε κάτι το ἀκατανόητο, καὶ ἴσως ἀνόητο.
Καὶ ὅμως, ἄν διαθέταμε χρόνο γιὰ νὰ βιώσουμε τα δρώμενα στὴ φύση, θὰ ἀντικρίζαμε την λαμπρότητα της πολύπλοκης συμπεριφοράς πού ἔχη σκοπό την ἕλξη ἀρσενικοῦ καὶ θηλυκοῦ γιὰ την ἐπίτευξη της συνουσίας καὶ την γονιμοποίηση. Αὐτὴ ἡ ὀνομαζομένη ''ἀναπαραγωγική συμπεριφορά'' ἀποτελεῖ ἀντανακλαστικό ἐγγεγραμμένο στὸ Νευρικό Σύστημα, καὶ ἡ ἔκφραση της ἐπηρεάζεται ἀπὸ παράγοντες του ἐσωτερικοῦ καὶ του ἐξωτερικοῦ περιβάλλοντος (ὁρμόνες, φωτισμός, θερμοκρασία, ὑγρασία, κ.ά). Ἤ ἕνωση των δύο φύλων, πού καθορίζεται ἀπὸ την Φυσική Ἐπιλογή, ἀποτελεῖ κορυφαῖο γεγονός γιὰ την ἐξελίξη της ζωῆς καὶ την διασφάλιση της ποικιλομορφίας. Προῖκα, ἐξασφάλιση, συμβατικότητες, πρόχειρα βολέματα ζωτικῶν ἀναγκῶν, δὲν ἔχουν θέση σε γάμους ἀπὸ Φυσική Ἐπιλογή ( ἀρκετοὶ προτιμοῦν νὰ την ἀποκαλοῦν ''ἔρωτα'').
Ἤ μελέτη της φύσεως ἦταν κύριο μέλημα των ἀρχαίων Ἑλλήνων, καὶ συνέβαλε ἔτσι ὥστε ἡ καθιέρωση πολλῶν θεσμῶν νὰ διέπεται ἀπὸ φυσιοκρατική ἀντίληψη. Ὡς πρότυπο γάμου εἶχαν τον Ἱερὸ γάμο του θεοῦ Διονύσου με την Ἀριάδνη. Γιὰ νὰ μυηθοῦμε στὴ σημασία αὐτοῦ του Ἱεροῦ γάμου, πέρα ἀπὸ τα ἀρχαία κείμενα, συντελοῦν καὶ τα εἰκαστικά μνημεῖα (ὅσα ἔχουν διασωθεῖ). Ξεχωριστή θέση σε αὐτὰ τα μνημεῖα κατέχει ἕνα ἀριστούργημα, πού ὅμοιο του δὲν ὑπάρχει δεύτερο στὸν κόσμο, καὶ εὑρίσκεται στὸ Ἀρχαιολογικό Μουσεῖο της Θεσσαλονίκης. Εἶναι ἕνας ὀρειχάλκινος κρατῆρας, εὕρημα ἀπὸ τάφο της περιοχῆς Δερβενίου, ὕψους ἑνὸς περίπου μέτρου, του ὁποίου το σῶμα καλύπτουν ἀνάγλυφες παραστάσεις.
Η κεντρική εἰκόνα ἀντιπαραθέτει την γαλήνη του ζεύγους Διόνυσος Ἀριάδνη, με την ταραχή πού την περιβάλλει: σκηνές με ὑπερχειλίζουσα ζωτικότητα, πού σπάζουν κάθε συμβατικότητα, βακχική ἀποχαλίνωση με στροβιλιζόμενες Μαινάδες καὶ Σατύρους, σκηνές παροξυσμοῦ, διασπαραγμού μικρῶν ἀγριμιῶν ( γιὰ ὠμοφαγία ), συνθέτουν ἕναν ὕμνο στὴ δύναμη του θεοῦ Διόνυσου, πού εἶναι εὐεργετική καὶ καταστρεπτική, καὶ εἶναι αὐτή ἡ δύναμη χάρις στὴν ὁποία ὁ θεός νικᾶ τον θάνατο. Κλῶνοι κισσοῦ, ἕλικες καὶ κλαδιά ἀμπελιοῦ, ἐλάφια, πάνθηρες, γρύπες, λέοντες, συνθέτουν ἕνα διάκοσμο ποὺ ἀναδεικνύει την εὐδαιμονία των χορευτῶν, καὶ την εὐφορία του Διονυσιακοῦ ζεύγους.
Οἱ μελλόνυμφοι πού ἐπιθυμοῦν νὰ τελέσουν τον γάμο τους σύμφωνα με τα φυσιολατρικά ἀρχαιοελληνικά πρότυπα, ἄς αὐτοσχεδιάσουν με ἁπλότητα καὶ με χαρούμενη διάθεση. Ἄν διαθέτουν μονοκατοικία με αὔλιο χῶρο, ἡ ἐξοχικὴ κατοικία, ἡ κάποιο περιβόλι, μποροῦν νὰ ὀργανώσουν ἐκεῖ την τελετή. Ὅταν αὐτὰ δὲν ὑπάρχουν, ἡ ὅταν δὲν ἐπιθυμοῦν οἱ ἐνδιαφερόμενοι νὰ περιοριστοῦν σὲ ''ἀνθρωπογενές'' περιβάλλον, μποροῦν νὰ ἐπιλέξουν ἕνα ἤπιο τοπίο (παραθαλάσσιο, παραποτάμιο, παραλίμνιο, κοντά σε ἕνα καταρράκτη, ή κοντά σε μία φυσική πηγή ). Ἕνα τοπίο, ὁπού τὸ ἀρχέγονο ζεῦγος Οὐρανός Γῆ ἐκπέμπει γαλήνη, ἱλαρότητα καὶ ἀναζωογονητική ἐνέργεια.
Ἄν ἐπιλεγεῖ ἡμέρα του μηνός Γαμηλιῶνος, εἶναι πολύ πιθανόν νὰ συμπέσει με τις "ἀλκυονίδες ἡμέρες" πού εἶναι ἤπιες καὶ ἡλιόλουστες. Ἄν πάλι κατά την ἡμέρα του γάμου, ὁ καιρός εἶναι νεφελώδης ἡ ὀμιχλώδης, δὲν εἶναι εὔκολο νὰ πτοηθεῖ ἡ εὐφρόσυνη διάθεση των νυμφευομένων, καθώς με τα ὑδρομετέωρα [ὁμίχλη, ὑδρατμούς,βροχή, πάχνη] συνδέεται ἡ θεά Ἀφροδίτη, πού ὑμνεῖται ἀπὸ τοὺς Ὀρφικούς ὡς θεά "γαμοστόλος" [ἐκείνη ποὺ προετοιμάζει τους γάμους] καὶ ὡς "ζεύκτειρα" [ἡ ἑνώνουσα το ζεῦγος].
Οἱ ἀρχαῖοι τελοῦσαν κατά την νύχτα τους γάμους των, με προτίμηση ἐκείνη της Πανσελήνου, ποὺ διαθέτει ἰδιαίτερη γοητεία. Καὶ εἶναι γνωστό ὅτι οἱ λύχνοι καὶ οἱ δᾶδες φωτίζουν με ἁπαλότητα καὶ ἐπιείκεια το ἀνθρώπινο πρόσωπο, ἐνῶ το εὐρέως χρησιμοποιούμενο σήμερα, σε δημόσιους ἐπειδὴ εἶναι φτηνό ἀλλὰ καὶ σε ἰδιωτικούς χώρους, φῶς των λαμπτήρων φθορισμοῦ, εἶναι σκληρό καὶ ἀλλοιώνει τα χρώματα.
Στὰ ἐνδύματα εἶναι προτιμότερο νὰ κυριαρχεῖ το λευκό χρῶμα, ποὺ ταιριάζει τόσο στοὺς ἀνοιχτόχρωμους ὅσο καὶ στοὺς σκουρόχρωμους τόνους δέρματος. Τα στεφάνια θὰ εἶναι ἀπὸ μυρτιά, (ἱερὸ φυτό της θεάς Ἀφροδίτης) καὶ οἱ ἀνθοδέσμες ἀπὸ κρίνα καὶ ρόδα (πρὸς τιμήν της θεάς Ἤρας καὶ της θεάς Ἀφροδίτης, ἀντιστοίχως ). Σε ἕνα κοχύλι θὰ ὑπάρχουν κόκκοι ὀρυκτοῦ ἅλατος. [ Το ἁλάτι ἐπηρέασε τις τελετουργίες ὅλων των λαῶν καὶ συμπεριλαμβανόταν στὶς προσφορές πρὸς τους θεούς, οἱ δὲ συντηρητικές του ἰδιότητες 'το ἔκαναν ἕνα ἰδιαίτερα κατάλληλο σύμβολο της ἀνθεκτικότητας της συμφωνίας, σφραγίζοντάς 'την με μία ὑποχρέωση γιὰ την πιστή τήρησή της. Ἡ ''ἀμοιβαιότητα'' πού δημιουργεῖται με τον ἰοντικό δεσμό νατρίου χωρίου, (γιὰ νὰ ἀναφέρουμε καὶ την γλῶσσα της χημείας), χαρακτηρίζει αὐτὴ την φυσική οὐσία ]. Σε τράπεζα στολισμένη με κλαδιά κισσοῦ με καὶ ταινίες σε κρόκινο, κυανό καὶ πορφυρό χρῶμα, θὰ ὑπάρχουν ἐδέσματα παρασκευασμένα με μέλι, καρύδια, ἀμύγδαλα, σῦκα, μῆλα, καὶ σουσάμι. [Το σουσάμι ἀποτελοῦσε σύμβολο γονιμότητας, γι αὐτὸ, στὶς ἀνάλογες ἑορτές καθώς ἐπίσης καὶ στοὺς γάμους, παρασκεύαζαν πλακοῦντες ἀπὸ σουσάμι, τα ''σησαμοῦντια πόπανα'' (Αθ. Σταγειρίτου ''ΩΓΥΓΙΑ'', εκδ. ''ΕΛΕΎΘΕΡΗ ΣΚΕΨΙΣ'', 1994). Εἶναι πλούσιο στὸ ἀμινοξύ μεθειονίνη, με το ὁποῖο ἀρχίζει ἡ σύνθεση ὅλων των πολυπεπτιδικῶν ἀλυσίδων]. Νά ὑπάρχουν ἐπίσης ρόδια, πρὸς τιμήν της θεάς 'Ἤρας. Μουσική ἀπὸ ἔγχορδα καὶ πνευστά (π.χ. κιθάρες, λαοῦτα, αὐλούς, ζουρνάδες, κ.ά. ), ζωντανή. Ἀπαραίτητο εἶναι το πύρινο στοιχεῖο (σε κάποιο βωμό με φωτιά, ἡ σε δύο τρεῖς λαμπάδες ). Λίγοι καὶ πρόσχαροι καλεσμένοι. Πρὸς τιμήν των θεῶν προστατῶν του γάμου, θὰ καοῦν ἀρώματα καὶ θὰ ἐπαγγελθοῦν ἡ θὰ τραγουδηθοῦν ὕμνοι.
Οἱ φίλοι εὔχονται στοὺς νεονύμφους ''βίον ἀνθόσπαρτον''. 'Τους εὔχονται, δηλαδή, νὰ ἀπολαύσουν ἐκείνη την εὐδαιμονία ποὺ ὑμνεῖ ὁ Εὐριπίδης, με τα λόγια του χοροῦ, στοὺς στίχους 747750 της τραγωδίας ''Ἱππόλυτος'':

ΚΡΗΝΑΙ Τ' ΑΜΒΡΟΣΙΑΙ ΧΕΟΝΤΑΙ
ΖΗΝΟΣ ΜΕΛΑΘΡΩΝ ΠΑΡΑ ΚΟΙΤΑΙΣ,
ΙΝ' Α ΒΙΟΔΩΡΟΣ ΑΥΞΕΙ ΖΑΘΕΑ ΧΘΩΝ ΕΥΔΑΙΜΟΝΙΑΝ ΘΕΟΙΣ
[ Ἀπὸ τους νυμφικούς θαλάμους του Διός ξεχύνονται κύματα ἀμβροσίας, γιὰ νὰ αὐξάνει ἡ ἁγιασμένη ζωοδότρα γῇ την εὐδαιμονία τῶν θεῶν.]

ὙΜΝΟΣ ΘΕΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΟΥ
Ἐπιλέγεται ἀπὸ του γονεῖς, καὶ ὑμνεῖται ταυτόχρονα καὶ ἀπὸ τους δύο.
ΑΠΟΔΟΣΙΣ ΤΟΥ ΟΝΟΜΑΤΟΣ
Ὁ πατέρας ἡ ἡ μητέρα ἡ μία/ἕνας φίλη/ος, κρατῶντας στὰ χέρια το παιδί, περιφέρονται δεξιόστροφα γύρω ἀπὸ τον βωμό τρεῖς φορές, λέγοντας στὸ πέρας κάθε κύκλου, ὑψώνοντας το παιδί πάνω ἀπὸ τον Βωμό.

Ἔστωσαν οἱ θεοί προστάται της/του ...... (σπονδή οἴνου)
Οἱ προσκεκλημένοι τους ραίνουν με ἀνθῆ καὶ τοποθετοῦν τα δῶρα τους γύρω ἀπὸ τον βωμό.

ΕΥΧΗ
Θυμίαμα ἀρωμάτων, σπονδή οἴνου, ἀρωμάτων καὶ γάλατος
Ἤ μητέρα παίρνει το παιδί καὶ εὔχεται:
Ὦ Ἀθάνατοι Θεοί σας καλῷ νὰ ἔλθετε εὐμενεῖς
καὶ νὰ χαρίσετε στὴν/στὸν .................
βίον ἀτάραχον, βίον ἠδαῖον καὶ Ἐνάρετον
συνδράμοντας με λόγον, φύσιν καὶ ἔθος.

ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Χαίρετε ὦ Μάκαρες Θεοί
μεθ' ἡμῶν ἀεί ἐστέ
κι ἐσεῖς μὲν οὕτω χαίρεσθε
παύσατε νοῦσους χαλεπάς καὶ λῦπες ἀποδιῶξτε.
Γένοιτο.
Μοιράζονται στοὺς προσκεκλημένους γλυκά καὶ ἀκολουθοῦν οἱ εὐχές τους. Στήν συνέχεια μπορεῖ νὰ δοθεῖ δεῖπνο.

Ὅτι καὶ νὰ κάνουν μερικοί, ὁ Ἑλληνισμός ἔχει τόσο φῶς μέσα του, το ὁποῖο δὲν μπορεῖ νὰ σβήσει ὁ σκοταδισμός της Ἐποχῆς.

 Φανταστείτε μια στιγμή εστω οτι γεννήθηκες το 1900.

Όταν είσαι 14 αρχίζει ο Α ' Παγκόσμιος Πόλεμος και αυτός τελειώνει όταν είσαι 18 με θάνατο 22 εκατομμυρίων.

Λίγο μετά, μια παγκόσμια πανδημία, η ισπανική γρίπη, σκοτώνει 50 εκατομμύρια ανθρώπους. Βγαίνεις ζωντανός και σώος, είσαι 20 χρονών.

Τότε στα 29 σου, επιβιώνεις από την παγκόσμια οικονομική κρίση που ξεκίνησε με την κατάρρευση του Χρηματιστηρίου της Νέας Υόρκης, προκαλώντας πληθωρισμό, ανεργία και λιμό.

Στα 33, οι Ναζί έρχονται στην εξουσία.
Είσαι 39 όταν αρχίζει ο Β ' Παγκόσμιος Πόλεμος και τελειώνει όταν είσαι 45.Κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος, πεθαίνουν 6 εκατομμύρια Εβραίοι. Θα υπάρξουν πάνω από 60 εκατομμύρια θάνατοι συνολικά.

Όταν είσαι 52 ξεκινά ο Πόλεμος της Κορέας.

Όταν είσαι 64, ο πόλεμος του Βιετνάμ αρχίζει και τελειώνει όταν είσαι 75

Ένα παιδί που γεννήθηκε το 1985 πιστεύει ότι οι παππούδες του δεν έχουν ιδέα πόσο δύσκολη είναι η ζωή, αλλά έχουν επιβιώσει από αρκετούς πολέμους και καταστροφές.

Ένα παιδί που γεννήθηκε το 1995 και σήμερα 25 χρονών πιστεύει ότι ήρθε το τέλος του κόσμου όταν το πακέτο του στο Amazon παίρνει περισσότερες από τρεις μέρες για να φτάσει ή όταν δεν παίρνει περισσότερα από 15 '' likes '' για τη φωτογραφία του δημοσιεύτηκε στο Facebook ή στο Instagram...

Το 2020, πολλοί από εμάς ζούμε με άνεση, έχουμε πρόσβαση σε διάφορες πηγές διασκέδασης στο σπίτι και μπορούμε χάρη στα κυβερνητικά βοηθήματα να επιβιώσουμε ειρηνικά από μια νέα πανδημία.

Αλλά οι άνθρωποι διαμαρτύρονται γιατί για αρκετές εβδομάδες πρέπει να μείνουν περιορισμένοι στα σπίτια τους. Κι όμως έχουν ρεύμα, τηλέφωνο, φαγητό, ζεστό νερό και στέγη στο κεφάλι τους.

Τίποτα από αυτά δεν υπήρχε κάποτε. Αλλά η ανθρωπότητα επέζησε πολύ πιο σοβαρές περιστάσεις και ποτέ δεν έχασε τη χαρά της ζωής.

Και εδώ και μέρες παραπονιόμαστε γιατί πρέπει να φοράμε μάσκες για να μπούμε σε σούπερ μάρκετ, ψώνια, μέσα μαζικής μεταφοράς...

Ίσως ήρθε η ώρα να είσαι λιγότερο εγωιστής, να σταματήσεις να παραπονιέσαι και να αφήσεις τις κλάψες.

-" Άγνωστος συγγραφέας ''

Μου άρεσε γι ' αυτό κοινοποιώ! Ελπίζω να κάνετε το ίδιο.