Συνοπτική καταγραφή των πολέμων στήν ἀρχαία Ἑλλάδα

Συνοπτική καταγραφή των πολέμων στήν ἀρχαία Ἑλλάδα

Στὸν κατάλογο ποῦ ἀκολουθεί ἀναφέρονται οἱ σημαντικότεροι πόλεμοι της ἀρχαίας ἑλληνικῆς ἱστορίας κατά χρονολογική σειρά. Πόλεμοι στήν ἀρχαιότητα χαρακτηρίζονταν συνήθως συγκρούσεις ποῦ αφορούσαν συνασπισμούς κρατῶν καὶ πόλεων καὶ ὄχι ἁπλά τοπικές συγκρούσεις μεταξύ γειτονικῶν περιοχῶν

Ἀρχαϊκή περίοδος

Πρῶτος Μεσσηνιακός πόλεμος (743-724 π.Χ.): Πόλεμος ἀνάμεσα στοὺς Σπαρτιᾶτες καὶ τους Μεσσήνιους ποῦ εἶχε ὡς ἀποτέλεσμα την προσάρτηση της Μεσσηνίας στήν Σπάρτη

Ληλάντιος πόλεμος (ἀνάμεσα στὰ ἔτη 710-650 π.Χ.): Πόλεμος ἀνάμεσα στὶς δύο ἰσχυρότερες πόλεις κράτη της Εὔβοιας γιά τή διεκδίκηση του Ληλάντιου πεδίου. Στὸν πόλεμο ἀναμίχθηκαν της Ἰωνίας καὶ οἱ Θεσσαλοί. Ἀποτέλεσμα του πολέμου ἦταν νὰ ἀποδυναμωθοῦν οἱ δύο Εὐβοϊκές πόλεις ποῦ μέχρι τότε ἦταν μεγάλες ἀποικιακές καὶ ἐμπορικές δυνάμεις.

Δεύτερος Μεσσηνιακός πόλεμος (685-668 π.Χ. περίπου): Πόλεμος ποῦ ξέσπασε μετά την ἐξέγερση των Μεσσήνιων κατά της Σπάρτης. Στὸν πόλεμο αὐτὸ ἀναμίχθηκαν οἱ περισσότερες πόλεις της Πελοποννήσου. Ἔληξε με νίκη των Σπαρτιατῶν καὶ νέα ὑποταγή των Μεσσήνιων.

Μελιακός πόλεμος (περίπου 650 π.Χ.): Πόλεμος Ἰωνικῶν πόλεων ἐναντίον της πόλης Μελίας στήν χερσόνησο της Μυκάλης. Οἱ νικητές του πολέμου ἵδρυσαν το κοινό των Ἰώνων καὶ το θρησκευτικό τους κέντρο τοποθετήθηκε στή Μυκάλη στήν περιοχή της κατεστραμένης πόλης Μελίας

Μιλ πόλεις ησιακός πόλεμος (624-612/611 π.Χ.): Ὁ πόλεμος αὐτὸς ἦταν ἀποτέλεσμα της προσπάθειας των Λυδών νὰ καταλάβουν τή Μίλητο καὶ ἔληξε με συμφωνία εἰρήνης ἀνάμεσα στὶς δύο πλευρές.

Πρῶτος ἱερὸς πόλεμος (595-585 π.Χ.): Πόλεμος ἀνάμεσα σε μέλη της Δελφικῆς ἀμφικτυονίας κι της πόλης Κρίσας, με το ἐπίνειό της Κίρρα ποῦ κατηγορήθηκαν πώς παρενοχλοῦσαν τους προσκυνητές των ΔελφῶνἸωνική ἐπανάσταση (499-494 π.Χ.): Ἐπανάσταση τῶν Ἰωνικῶν πόλεων ἀλλὰ καὶ ἄλλων πόλεων της Μικράς Ἀσίας καὶ της Κύπρου κατά των Περσῶν

Περσικοί πόλεμοι (492-479 π.Χ.): Δύο διαδοχικές ἐκστρατεῖες των Περσῶν κατά τῶν Ἑλληνικῶν πόλεων. Ἡ ἐκστρατεία του Δαρείου τερματίστηκε με την ἧττα των Περσῶν στή μάχη του Μαραθῶνα καὶ του Ξέρξη με την ἧττα των Περσῶν στήν μάχη των Πλαταιῶν

Πρῶτος Πελοποννησιακός πόλεμος (460-445 π.Χ.) Πρώτη φάση των συγκρούσεων ἀνάμεσα στήν Πελοποννησιακή καὶ την Ἀθηναϊκή συμμαχία ποῦ τερματίστηκαν με τις Τριακονταετεῖς Σπονδές.

Δεύτερος ἱερὸς πόλεμος (449-448 π.Χ.) Διαμάχη Ἀθήνας καὶ Σπάρτης σχετικά με την ἀνάθεση του ἐλέγχου του μαντείου των Δελφῶν στοὺς Φωκεῖς

Σαμιακός πόλεμος (440-439 π.Χ.) Πόλεμος ποῦ ξέσπασε ὅταν ἡ Ἀθήνα παρενέβη στή διαμάχη των πόλεων της Σάμου καὶ της Μιλήτου γιά τον ἔλεγχο περιοχῶν ποῦ ἀνῆκαν παλαιότερα στήν Πριήνη.

Πελοποννησιακός πόλεμος (431-427 π.Χ.) Ὁ μεγαλύτερος πόλεμος της ἀρχαιότητας ἀνάμεσα στὶς ἑλληνικές πόλεις. Πῆρε πανελλήνιες διαστάσεις καὶ μετά ἀπὸ συγκρούσεις ποῦ διήρκεσαν 27 χρόνια ἐπικράτησε ἡ Πελοποννησιακή συμμαχία. Ὁ πόλεμος αὐτὸς περιλάμβανε τρεῖς φάσεις.

Ἀρχιδάμειος πόλεμος (431-421 π.Χ): Ὁ Ἀρχιδάμειος πόλεμος, πῆρε το ὄνομα του ἀπὸ τον βασιλιά της Σπάρτης Ἀρχίδαμος, ὁ ὁποῖος ἦταν ἐπὶ κεφαλῆς τῶν πελοποννησιακῶν δυνάμεων ποῦ κατέλαβαν την Ἀττική -ὄχι ὅμως καὶ την Ἀθήνα- στὰ πρῶτα ἔτη του Πελοποννησιακοῦ πολέμου. Οἱ δύο πόλεις ὑπέγραψαν την ἄνοιξη του 421 π.Χ. τή Νικίειο εἰρήνη ἡ ὁποία συμφωνήθηκε νὰ ἔχει διάρκεια μισοῦ αἰῶνα

Σικελική ἐκστρατεία (415-413 π.Χ): Ὁ Ἀλκιβιάδης, πολιτικός με πολλές ἱκανότητες καὶ ὑπέρμετρες φιλοδοξίες, χρησιμοποιῶντας ὡς πρόφαση τον πόλεμο δύο σικελικῶν πόλεων, της Ἔγεστας καὶ του Σελινούντα, πείθει την Ἐκκλησία του Δήμου, νὰ ὀργανώσει μεγάλη ἐκστρατεία στή Σικελία με το πρόσχημα της ἀποστολῆς βοήθειας πρός τους Ἐγεσταίους, φίλους της Ἀθήνας

Δεκελικός πόλεμος (413-404 π.Χ.):Ὁ Ἀλκιβιάδης κατηγορεῖται ἀπὸ τους ἐχθροὺς του καὶ αὐτὸς φοβούμενος την καταδίκη σε θάνατο, ἀρνεῖται νὰ ἐπιστρέψει στήν Ἀθήνα καὶ καταφεύγει στή Σπάρτη. Ἐκεῖ προτρέπει νὰ καταλάβουν καὶ νὰ ὀχυρώσουν τή Δεκέλεια στήν Ἀττική γιά νὰ ἀποκόψουν την Ἀθήνα ἀπὸ την ἀγροτική ἐνδοχῶρα της.

Κορινθιακός πόλεμος (395-386 π.Χ.): Πόλεμος ἀνάμεσα στὴ Σπάρτη καὶ στὸν συνασπισμό ποῦ συγκροτήθηκε ἀπό τους πρώην σύμμαχούς της Σπάρτης, Κορίνθιους καὶ Βοιωτούς καθώς καὶ ἀπό τους Ἀθηναίους καὶ Ἀργείους Ὁ πόλεμος ἔληξε το 386 π.Χ. με την Ἀνταλκίδειο εἰρήνη

Θηβαϊκοί πόλεμοι (371-362 π.Χ.): Σειρά πολέμων ποῦ διεξήγαγαν οἱ Θηβαῖοι γιὰ νὰ ἐπεκτείνουν την ζώνη ἐπιρροῆς τους. Ἡ Θηβαϊκή ἐπεκτατικότητα τερματίστηκε με την μάχη της Μαντίνειας το 362 π.Χ.

Πρῶτος συμμαχικός πόλεμος (357-355 π.Χ.) Πόλεμος ποῦ προκλήθηκε ὅταν ἀποστάτησαν ἀπό τὴ δεύτερη Ἀθηναϊκή συμμαχία τα νησιά Ρόδος, Κῶς καὶ Χίος καὶ ὁδήγησε στὴν διάλυση της συμμαχίας.

Τρίτος ἱερὸς πόλεμος (356-346 π.Χ.): Πόλεμος ποῦ ξέσπασε μετά την ἄρνηση των Φωκέων νὰ πληρώσουν το πρόστιμο ποῦ τους ἐπέβαλλε το Ἀμφικτυονικό συνέδρειο. Ὁ πόλεμος πῆρε μεγάλες διαστάσεις καὶ ἀναμίχθηκαν τα περισσότερα κράτη της κεντρικῆς Ἑλλάδας καὶ ἐπιπλέον οἱ Ἀθηναῖοι καὶ οἱ Μακεδόνες. Τελικά οἱ Μακεδόνες ἔκλεισαν εἰρήνη με τους Ἀθηναίους (Φιλοκράτειος εἰρήνη) καὶ ὑπέταξαν τους Φωκεῖς

Τέταρτος ἱερὸς πόλεμος (339-338 π.Χ.): Πόλεμος ποῦ ξέσπασε ὅταν ἡ πόλη των Λοκρῶν, Ἀμφισσα καταπάτησε ἱερά κτήματα των Δελφῶν Ἡ Δελφική Ἀμφικτυονία ἀνέθεσε την ἀρχηγία της ἐκστρατείας στὸν Φίλιππο ποῦ κατέλαβε την Ἀμφισσα καὶ ἀργότερα ἦρθε ἀντιμέτωπος με τον συνασπισμό πόλεων της νότιας Ἑλλάδας ποῦ σχηματίστηκε γιὰ νὰ τον ἀντιμετωπίσει Ὁ Φίλιππος ἐπικράτησε στὴν μάχη της Χαιρώνειας καὶ ξεκίνησε ἡ ἐποχῆ της Μακεδονικῆς ἡγεμονίας

Ἑλληνιστική περίοδος

Λαμιακός πόλεμος (323-322 π.Χ.):Πόλεμος μεταξύ Μακεδόνων καὶ πόλεων της Νότιας Ἑλλάδας ποῦ ἐπαναστάτησαν μετά τον θάνατο του Μεγάλου Ἀλεξάνδρου

Πόλεμοι τοῦ Ἀντίγονου (319-301 π.Χ.): Πόλεμοι του Ἀντίγονου γιὰ νὰ ἐπανενώσει την αὐτοκρατορία του Μεγάλου Ἀλεξάνδρου

Ἐκστρατεία του Πύρρου (280-275 π.Χ.): Ἡ Ἐκστρατεία του Πύρρου στὴν Ἰταλική χερσόνησο καὶ Σικελία

Χρεμωνίδειος πόλεμος (267-261 π.Χ.): Πόλεμος ἀνάμεσα στὸ Μακεδονικό βασίλειο του Ξανοίγονταν Γόνατά καὶ στὴ συμμαχία μεταξύ Ἀθήνας καὶ Σπάρτης ποῦ ἐνισχύονταν ἀπό το βασίλειο των Πτολεμαίων της Αἰγύπτου

Δημήτριος πόλεμος (239-238 π.Χ.): Πόλεμος ἀνάμεσα στὸν νέο Βασιλιά της Μακεδονίας Δημήτριο καὶ τον συνασπισμό Αιτωλικής καὶ Αχαΐκής Συμπολιτείας

Κλεομενικός πόλεμος (229/228-222 π.Χ.): Πόλεμος ἀνάμεσα στὴν Ἀχαϊκή Συμπολιτεία με σύμμαχο τὴ Μακεδονία καὶ την Σπάρτη του Κλεομένη Γ'. Κατάληξη του πολέμου ἦταν ἡ Μάχη της Σελλασίας στὴν ὁποῖα ἡ Σπάρτη ἡττήθηκε

Δεύτερος συμμαχικός πόλεμος (220-217 π.Χ.): Πόλεμος ποῦ κήρυξε ἡ Μακεδονία καὶ ἡ Αχαϊκή Συμπολιτεία ἐναντίον της Αιτωλικής Συμπολιτείας. Ὁ πόλεμος ἔληξε με την συνθήκη εἰρήνης ποῦ ἀποφασίστηκε στὸ συνέδριο της Ναυπάκτου το 217 π.Χ.

Πρῶτος Μακεδονικός πόλεμος (215-205 π.Χ.): Ὁ πρῶτος ἀπό μία σειρά πολέμων ἀνάμεσα στοὺς Ρωμαίους καὶ τους Μακεδόνες. Με τον πόλεμο αὐτὸ ἡ Ρώμη κατέλαβε κάποια ἐδάφη ἀνατολικά της Ἀδριατικής.

Πρῶτος Κρητικός πόλεμος (205-200 π.Χ.): Πόλεμος ποῦ διεξήγαγε ἡ Μακεδονία με συμμάχους την Αἰτωλική Συμπολιτεία καὶ πόλεις της Κρήτης, κατά της Ρόδου καὶ των συμμάχων της. Οἱ Μακεδόνες ἀναγκάστηκαν νὰ ἐγκαταλείψουν τον πόλεμο μετά την ἐμπλοκὴ των Ρωμαίων καὶ οἱ Ρόδιοι ἐπέκτειναν την κυριαρχία τους σε πόλεις της Κρήτης

Δεύτερος Μακεδονικός πόλεμος (200-197 π.Χ.): Ὁ δεύτερος πόλεμος ἀνάμεσα στοὺς Ρωμαίους καὶ τους Μακεδόνες κατέληξε σε νίκη των Ρωμαίων στὴ Μάχη στὶς Κυνός Κεφαλαί το 197 π.Χ. καὶ με την συνθήκη ποῦ ἀκολούθησε ἀπαγορεύτηκε στὴ Μακεδονία νὰ ἀναμειγνύεται με πολιτικά θέματα ἐκτὸς των συνόρων του κράτους του

Αἰτωλικός πόλεμος (191-189 π.Χ.): Πόλεμος ἀνάμεσα στὴν Αἰτωλική Συμπολιτεία καὶ τους συμμάχους της καὶ τὴ Ρώμη καὶ τους συμμάχους της. Ὁ πόλεμος ἔληξε με ἐπικράτηση των Ρωμαίων.

Τρίτος Μακεδονικός πόλεμος (171-168 π.Χ.): Ὁ τρίτος πόλεμος ἀνάμεσα στὴ Ρώμη καὶ την Μακεδονία ποῦ ὁδήγησε στὴν κατάλυση του Μακεδονικοῦ βασιλείου

Δεύτερος Κρητικός πόλεμος (155-153 π.Χ.): Πόλεμος ἀνάμεσα σε πόλεις της Κρήτης καὶ τους Ῥόδιους

Ἰῷ (μυθολογία)

Ἰῷ (μυθολογία)

Κόρη του Ἰνάχου βασιλέα του Ἀργούς – γιοῦ του Ὠκεανοῦ καὶ της Τηθύος – ἥρωα τραγωδίας του Σοφοκλῆ. Μητέρα της ἦταν ἡ Ὠκεανίδα Μελία. Ἔγινε διάσημη, ἐπειδή δέχτηκε την ὀργὴ της Ἤρας ὅταν ἡ θεά ἀνακάλυψε τις σχέσεις με τον Δία, (ἦταν ἱέρεια της Ἤρας) ποὺ τον εἶχε σκλαβώσει με τα παρθενικά της θέλγητρα. Τότε ὁ Ζεύς, γιὰ νὰ την προστατεύσει ἀπὸ το μένος της συζύγου του, την μεταμόρφωσε σε ἀγελάδα...

Ἡ Ἤρα ὅμως ὑποχρέωσε τον Δία νὰ ἀρνηθεῖ, με ὅρκῳ (ἀφροδίσιος ὅρκος), την παράνομη σχέση του καὶ νὰ της παραδώσει το ζῶο. Ὁ Ζεὺς ἀναγκάστηκε νὰ ἀποχωρήσει καὶ ἡ Ἥρα ἔθεσε την ἀγελάδα ὑπὸ την ἐπιτήρηση του Ἄργου, ἑνὸς γίγαντα συγγενοῦς της ποὺ εἶχε ἑκατὸ ὀφθαλμούς, διεσπαρμένους σε ὅλο του το σῶμα.

Ἐκτελῶντας την ἐντολὴ της Ἤρας, ὁ Ἄργος ὁδήγησε την Ἰῷ – ἀγελάδα σ’ ἕνα ἄλσος ἱερὸ κοντά στὶς Μυκῆνες καὶ την ἔδεσε σ’ ἕνα δέντρο (μιά ἐλιά, κατά τον Ἀπολλόδωρο). Το δέντρο αὐτὸ ὑπῆρχε καὶ το δείχνανε στοὺς ἐπισκέπτες καὶ κατά την ἱστορική ἐποχῆ. Ἐκεῖ δεμένη τὴ φύλαγε ὁ Ἄργος, χωρίς νὰ παραμελεῖ το καθῆκον του μήτε στιγμή.

Τέλος, ὁ Δίας τὴ λυπήθηκε καὶ ἀνάθεσε στὸν Ἑρμῆ νὰ σκοτώσει το τέρας, ἔτσι ἡ Ἰῷ βρῆκε γιὰ λίγο την ἐλευθερία της. Ἡ ᾞρα ὅμως προσκόλλησε στὰ πλευρά της μιά ἀλογόμυγα καὶ την ἀνάγκασε «ἐρεσσομένην» ἀπ’ τα δείγματα της νὰ πλανηθεῖ σε Δύση κι’ Ἀνατολὴ, ὅτι παίρνει διαστάσεις στὶς τραγωδίες «Ἱκέτιδος» καὶ «Προμηθεύς Δεσμώτης» του Αἰσχύλου.
Ἔδωσε τ’ ὄνομα της στὸ Ἰόνιο Πέλαγος – σ’ αὐτὴν χρωστᾶ το δικό του κι’ ο Βόσπορος ποῦ τον πέρασε πηγαίνοντας ν’ ἀνταμώσει τον δεσμώτη Προμηθέα στὸν Καύκασο. Μετά την βρίσκουμε στὴν Αἴγυπτο ἀπ’ ὁπού καταλήγει στὴν Αἰθιοπία. Ἐκεῖ μ’ ἕνα ἄγγιγμα του Δία παίρνει την πρώτη μορφή της καὶ γεννάει το «παιδί της ἀφῆς», δηλαδή τον Ἒπαφο.

Κατά την ἄποψη του Ἀπολλόδωρου του Ἀθηναίου, ἡ Ἤρα, ἀπὸ ἀκατάσχετη ζηλοτυπία, καταδίωξε καὶ το παιδί της Ἰῶς καὶ του Δία. Ἥ Ἤρα ἀνάθεσε στοὺς Κουρήτες την ἐξαφάνιση του Ἒπαφου. Ὅμως ὁ Δίας ὀργίστηκε καὶ σκότωσε ἐκείνους ποὺ τον εἶχαν φυλάξει κατά την παιδική του ἡλικία στὴν Κρήτη. Καὶ τελικά η πολύπαθη Ἰῷ, καθώς καὶ τόσα ἀλλὰ θύματά του ἐρωτικοῦ πάθους του Διός, πῆρε ἀργότερα μία θέση στὸν οὐράνιο θόλο ὡς ἀστερισμός.

ΒΑΣΚΑΝΙΑ ΚΑΙ ΜΑΓΕΙΑ

ΒΑΣΚΑΝΙΑ ΚΑΙ ΜΑΓΕΙΑ

Μερικοὶ Χριστιανοὶ νομίζουν ὅτι ὑπάρχει μαγεία , ὅτι δηλαδὴ τὰ ‘‘μάγια’’ ἔχουν δύναμι καὶ οἱ ἄνθρωποι βασκαίνουν καὶ βασκαίνονται. καὶ τὴν εἰδωλολατρικὴ αὐτὴ πλάνη τοὺς τὴν ἐνισχύουν καὶ μερικοὶ ὀλιγογράμματοι κληρικοὶ καὶ μοναχοὶ κι ὅλοι αὐτοὶ στηρίζονται στὸ ὅτι ‘‘ἡ ἐκκλησία ἔχει εὐχὴ κατὰ τῆς βασκανίας’’.


Ἂν ὑπῆρχαν μάγια καὶ βασκανία, ἂν ὑπῆρχε δηλαδὴ ἡ δυνατότης οἱ ἄνθρωποι νὰ ἔχουν τὸ βλέμμα τους πιστόλι καὶ τὸ δάχτυλό τους καραμπίνα καὶ νὰ πυροβολοῦν μὲ πιστολιὲς ἀόρατες κι ἀθόρυβες, κι ἀπὸ τὴν ἀστυνομία ἀσύλληπτες, ὁ καθένας ἐκεῖνον ποὺ δὲν χωνεύει, ἢ νὰ μισθώνουν εἰδικοὺς γι̉ αὐτὴ τὴ δουλειὰ πιστολᾶδες - μάγους καὶ πιστολᾶδες - βασκάνους, πρὸ πολλοῦ ἡ ἀνθρωπότης θὰ εἶχε ἐξοντωθῆ ὁλόκληρη˙ μᾶλλον πρὶν ἀπὸ τὸν κατακλυσμό. εὐτυχῶς αὐτὰ εἶναι μόνο ψέμματα καὶ ἄστοχες φοβίες μικρονοϊκῶν, καὶ ἡ ἀνθρωπότης ἐξακολουθεῖ νὰ ζῇ. ἡ μαγεία  εἶναι πράγματα ἀνύπαρκτα καὶ δοξασίες τῆς πιὸ ξεπεσμένης εἰδωλολατρίας, ἡ ὁποία ἀπὸ τὴν ἐπιστήμη λέγεται ἀνιμισμὸς (animismus) καὶ ἡ ὁποία εὐδοκιμεῖ σὲ ἀνθρώπους χαμηλῆς νοημοσύνης ἢ στερημένους ἀπὸ κάθε παιδεία, σὲ διανοητικὰ κατακάθια δηλαδὴ ἢ καὶ σὲ νέγρους τῆς Κεντρικῆς Ἀφρικῆς ἢ σὲ ἡμιαγρίους τῆς Ἰνδονησίας, τῆς Ὠκεανίας, καὶ τῆς Νοτίου Ἀμερικῆς. ὁ διάβολος βεβαίως ἔχει μεγάλη δύναμι, ἀλλ̉ ἔναντι τοῦ θεοῦ εἶναι ἕνα τελείως ἀνίσχυρο ἄχυρο. αὐτὸ σημαίνει ὅτι, ἂν ὁ ἄνθρωπος θέλῃ νὰ εἶναι τοῦ θεοῦ, γιὰ τὸ διάβολο εἶναι ἀπροσπέλαστος ἀπλησίαστος κι ἀπαραβίαστος˙ θὰ ἔλεγα παντοκράτωρ˙ ἐπειδὴ εἶναι κάτω ἀπὸ τὴν παντοκρατορία τοῦ θεοῦ. ἀλλὰ καὶ γιὰ τοὺς ἀνθρώπους, ποὺ προτιμοῦν τὸ διάβολο, ἐπίσης δὲν ὑπάρχει μαγεία ˙ ἀλλιῶς τοὺς λυμαίνεται ὁ διάβολος, ἀλλιῶς τοὺς χρησιμοποιεῖ, ἀλλιῶς τοὺς φθείρει, καὶ τὸ κακὸ ποὺ θέλει νὰ τοὺς κάνῃ δὲν εἶναι ἀκριβῶς ἡ φυσική τους φθορά, ἀλλὰ τὸ νὰ κερδήσῃ τὴν προτίμησί τους.


Τὴ φυσικὴ φθορὰ θέλει ὁ διάβολος ἐλαχίστων μόνο ἀνθρώπων, σὰν τὸν ἀπόστολο Παῦλο νὰ ποῦμε, κι αὐτὴ τὴν πετυχαίνει μερικὲς φορές, ἀλλ̉ ὄχι μὲ τὴ βασκανία καὶ τὴ μαγεία˙ ἀλλ̉ ἁπλούστατα μὲ τὸ νὰ ξεσηκώνῃ ἐναντίον τους τοὺς δικούς του ἀνθρώπους, διῶκτες δημίους φονιᾶδες καὶ συκοφάντες˙ καὶ πάλι πετυχαίνει τὸ σκοπό του, μόνο ἂν τὸ ἐπιτρέψῃ ὁ θεός. κι ὁ θεὸς τὸ δικό του παιχνίδι παίζει πάντοτε, κι ἐκεῖνο γιὰ νὰ δοξάσῃ τὸν ἄνθρωπό του. ὁ Παῦλος λ.χ. ἦταν νὰ τελειώσῃ τὴ ζωή του στὰ 60 του˙ ὁ θεὸς λοιπὸν θέλησε, ἀντὶ νὰ πεθάνῃ ὁ Παῦλος ἀπὸ κρυολόγημα ἢ σκοντάφτοντας σὲ μιὰ πέτρα, νὰ πεθάνῃ ὡς μάρτυρας τῆς πίστεως μὲ μιὰ τσεκουριὰ στὸν τράχηλο. ὁ θεὸς ὅμως, ἐπειδὴ κοροϊδεύει τὸ διάβολο, τὸν ἄφησε νὰ ξεσηκώσῃ τοὺς ἀνθρώπους του νὰ ‘‘ἐξοντώσουν’’ τὸν Παῦλο.

Ἡ ζωὴ ὁ θάνατος ἡ ὑγεία καὶ τὰ πάντα τῶν ἀνθρώπων εἶναι στὸ χέρι τοῦ θεοῦ. ὁ διάβολος μόνο τὴν κακία του δείχνει, κι αὐτὸς καὶ οἱ ἄνθρωποί του, καὶ δὲν ὑπάρχει μαγεία. ἂν ὑπῆρχε, ὁ διάβολος θὰ ἦταν ἰσοδύναμος μὲ τὸ θεὸ κι ἕνας δεύτερος παντοκράτορας. τὸ νὰ πιστεύῃ κανεὶς σὲ ὕπαρξι μαγείας , ἂν μὲν εἶναι μικρονοϊκὸς ἢ ἀπαίδευτος, εἶναι ἁπλῶς βλακεία, ἂν ὅμως εἶναι νοήμων καὶ μορφωμένος, εἶναι βλασφημία καὶ εἰδωλολατρία. νά! αὐτὸ μόνο τὸ κακὸ κάνει ὁ διάβολος στοὺς ἀνθρώπους μὲ τὴ μαγεία ˙ πείθοντάς τους νὰ δέχωνται τὴν ὕπαρξι μαγείας καὶ , τοὺς κάνει δικούς του˙ εἰδωλολάτρες.


Τὸ Εὐχολόγιο εἶναι ἕνα λειτουργικὸ βιβλίο ποὺ εἶναι διαχρονικὸς σωρείτης. ἀφοῦ δηλαδὴ ἀποτελέστηκε ἀρχικὰ ἀπὸ τὴ θεία λειτουργία σὲ 3 - 4 παραλλαγὲς καὶ τὶς ἀκολουθίες ἄλλων βασικῶν ἱερουργιῶν, ἔπειτα διὰ μέσου τῶν αἰώνων δεχόταν διάφορα ξένα ὑλικὰ σὰν ἐπικαθήμενη σκόνη. καὶ κατὰ καιροὺς ὑφίσταται κι ἀποκαθάρσεις ἀπὸ συνετοὺς ἀνθρώπους μὲ κῦρος. ἔχω ἕνα παλιὸ Εὐχολόγιο, , τὸ ὁποῖο ἔχει πρὸς τὸ τέλος κάτι εὐχὲς γελοῖες. εὐχὴ ὅταν κατουρήσουν τὰ ποντίκια τὸ ἀλεύρι˙ εὐχὴ ὅταν πέσῃ κότα στὸ πηγάδι καὶ πνιγῇ˙ εὐχὴ σὲ ἀδελφοποιητούς (πρᾶξι ἡ ὁποία ἀπὸ τὴν αὐθεντικὴ ἐκκλησία ἀπαγορεύεται αὐστηρῶς)˙ καὶ ἄλλες τέτοιες εὐχές. μερικὲς εἶναι ἐμφανέστατα ἀργυρολογικές˙ εὐχὴ ὅταν ἡ γυναίκα μείνῃ ἔγκυος˙ εὐχὴ ὅταν ἡ γυναίκα ἀποβάλῃ˙ εὐχὴ ὅταν γεννηθῇ τὸ παιδί˙ εὐχὴ στὸ πρῶτο μπάνιο τοῦ νεογνοῦ˙ εὐχὴ στὶς ὀχτὼ ἡμέρες τοῦ νεογνοῦ˙ εὐχὴ στὶς δέκα ἡμέρες γιὰ νὰ βγαίνῃ ἡ λεχώνα ἀπὸ τὸ δωμάτιο στὴν αὐλή˙ εὐχὴ στὶς 20 ἡμέρες ἢ μισοσαράντισμα τῆς λεχώνας˙ εὐχὴ στὸ σαράντισμα τῆς λεχώνας˙ σὰ νὰ ἦταν ἡ λεχώνα βαριὰ ἄρρωστη κι ὁ παπᾶς γιατρὸς φακελάκιας.   

 Ἀπὸ τὴ μιὰ μεριὰ ὁ ἄμισθος παπᾶς τῆς τουρκοκρατίας ἔπρεπε νὰ βρῇ χίλιους τρόπους νὰ πορισθῇ εἰσόδημα, γιὰ νὰ ζήσῃ καὶ νὰ προικίσῃ τὶς κόρες του, ἀπὸ τὴν ἄλλη ἄνθρωποι πονεμένοι, ποὺ ἔχαναν πέντε καὶ δέκα ἐγκυμοσύνες στὸν τρίτο μῆνα τους καὶ εἶχαν καημὸ νὰ γεννήσουν παιδὶ ἢ νὰ ἐπιβιώσῃ τὸ νεογνό τους, ἐπειδὴ καὶ νεογνὰ ἔχαναν πολλὰ στὸν πρῶτο μῆνα τους, ἀπὸ ἴκτερο συνήθως, ποὺ σήμερα θεραπεύεται σὲ μιὰ ὥρα μὲ ἀφαιμαξομετάγγισι, ἀναζητοῦσαν εἰδικὲς εὐχὲς γιὰ τὸ κάθε τί, ἀκόμη καὶ γιὰ τὶς αἱμορροΐδες, οἱ ὁποῖες τοὺς τρόμαζαν ἰδιαιτέρως˙ ἢ εὐχὴ στὸν ἅγιο Ἀντίπα γιὰ τὸν πονόδοντο. οἱ γιατροί, ἐξ ἴσου ἀγράμματοι, καὶ οἱ κομπογιανῖτες, ἀκόμη χειρότεροι, τοὺς ἀνθρώπους πιὸ πολὺ τοὺς πέθαιναν παρὰ τοὺς γιάτρευαν. καὶ οἱ παπᾶδες ἔπρεπε κι αὐτοὶ νὰ πάρουν τὸ μοιράδι τους. ὁλόκληρος ἀρχιστράτηγος Οὐάσιγκτων, ἐλευθερωτὴς καὶ ἱδρυτὴς τῶν Η.Π.Α., πέθανε σ̉ ἕνα ἁπλὸ κρυολόγημα, διότι οἱ γιατροὶ τὸν πλάκωσαν στὶς ἀφαιμάξεις καὶ στὶς ‘‘κοφτὲς βεντοῦζες’’ καὶ τοῦ στράγγιξαν τοῦ ἀνθρώπου ὅλο τὸ αἷμα του. τοὐλάχιστο οἱ παπᾶδες τὸν ἄρρωστο δὲν τὸν ἔκαναν νὰ πονάῃ˙ μόνο εἰσέπρατταν. κάποιοι ἐπιτήδειοι συνέτασσαν εὐχὲς γιὰ ὅλα. καὶ κάποιοι τυπογράφοι καὶ βιβλιέμποροι, ποὺ ἔπρεπε νὰ ὑπερφαλαγγίσουν ἐμπορικῶς τοὺς ὁμοτέχνους των, φιλοδοξοῦσαν νὰ πουλήσουν Εὐχολόγια ὅσο γίνεται ‘‘πληρέστερα’’, μὲ εὐχὲς καὶ γι̉ ἀλεύρι κατουρημένο ἀπὸ ποντίκια, γιὰ κοριοὺς καὶ σανιδόψειρες, γιὰ βάσκαμα, γιὰ μάγια, καὶ γιὰ ὅ,τι ἄλλο ἐνωχλοῦσε ἢ φόβιζε τοὺς ἀνίδεους ἀνθρώπους. καὶ φυσικὰ ὅλοι ἐκεῖνοι οἱ περὶ τὸν ἀνθρώπινο πόνο καὶ φόβο κερδοσκόποι δὲν εἶναι ‘‘ἡ ἐκκλησία’’. δὲν ‘‘ἔχει ἡ ἐκκλησία στὸ Εὐχολόγιό της καὶ εὐχὲς γιὰ μάγια καὶ γιὰ βασκανία’’. οἱ ἀργυρολόγοι ποὺ ἔκαναν τὸ Εὐχολόγιο Σολομωνική, γιὰ νὰ μὴ χάσουν οὔτε γρόσι, δὲν εἶναι ‘‘ἡ ἐκκλησία’’. 

Τὰ θέλει ὅμως κι ὁ ἀκάθαρτος λαὸς κάτι τέτοια ‘‘μπακάλικα καμώματα μὲ τὸ θεὸ’’ δῆθεν. , , ἕνα σημείωμα ποὺ τοῦ εἶχε δώσει μιὰ κυρία, ἡ ὁποία ἤθελε νὰ κάνῃ μιὰ ‘‘Παράκλησι στὴν Παναγία’’. τὸ σημείωμα ἔγραφε τὸ αἴτημα τῆς κυρίας κατὰ τὴν Παράκλησι˙ ‘‘Ὑπὲρ τοῦ δούλου τοῦ θεοῦ Γιάννη, νὰ τὸν ἔχῃ ὁ θεὸς καλὰ καὶ νὰ τὸν φωτίσῃ νὰ μισήσῃ τὴ γυναῖκα του Μαρία καὶ ν̉ ἀγαπήσῃ μ̉ ὅλη του τὴν καρδιὰ τὴ δούλη τοῦ θεοῦ Σούλα’’ (αὐτὴ τὴν ἴδια τὴν κυρία ποὺ ἔκανε τὴν Παράκλησι). ὁ ἱερεὺς ἀγανάκτησε καὶ τῆς εἶπε ὅτι ‘‘τέτοια παράκλησι δὲν γίνεται, δὲν εἶναι σωστή’’, ἀλλ̉ ἡ κυρία τοῦ εἶπε ‘‘Μὰ ὁ ἄλλος παπᾶς μοῦ τὴν ἔχει κάνει πολλὲς φορές’’. ὁ παππάς θύμωσε περισσότερο, κι ἐκείνη τοῦ πρότεινε ἕνα πολὺ μεγαλείτερο χρηματικὸ ποσό, γιὰ νὰ τῆς τὴν κάνῃ! κι ὁ παππάς τὴν ἔδιωξε ἐξαγριωμένος. κράτησε ὅμως τὸ σημείωμα καὶ τὸ ἔδειξε. 

Τέτοιος λαὸς τέτοια αἰτήματα ἔχει καὶ τέτοιες εὐχὲς θέλει σὰν καὶ τὴν ‘‘εὐχὴ τῆς βασκανίας’’. καὶ τοῦ ἀρέσει νὰ πληρώνῃ γιὰ δύο λόγους˙ γιὰ νὰ ἔχῃ τὸ θεὸ ἐξαγορασμένο καὶ λαδωμένο καὶ τὸ αἴτημά του νομιμοποιημένο, καὶ γιὰ νὰ μπορῇ νὰ κατηγορῇ τοὺς παπᾶδες ὡς φιλαργύρους καὶ χειροτέρους ἀπὸ τὸν ἑαυτό του, παρηγορώντας ἔτσι τὴ συνείδησί του.

 εἶδα ἕνα Εὐχολόγιο, ποὺ εἶχε στὸ τέλος μιὰ ‘‘Εὐχὴ γιὰ ἀλλαγὴ φύλου’’! οἱ κίναιδοι καὶ τὰ καμώματά τους τότε ἦταν στὴν Ἑλλάδα κροῦσμα σπανιώτατο, καὶ οἱ ἀθῷοι ἄνθρωποι δὲν καταλάβαιναν τί ἀκριβῶς εἶναι ἡ ‘‘ἀλλαγὴ φύλου’’˙ ὅτι εἶναι χειρουργικὸ Πρὶνς εὐνουχισμὸς κιναίδων, οἱ ὁποῖοι ὡς ψυχικὰ βλαμμένοι καὶ ἀνώμαλοι ἀπεχθάνονται τὰ γεννητικά τους ὄργανα καὶ μερικὲς φορὲς τὰ κόβουν ὁλοσχερῶς. , ἐκείνη εὐχὴ ὠβελίστηκε ἀπὸ τὸ Εὐχολόγιο ἀμέσως. τὴν εἶχε συντάξει καὶ προσθέσει τότε πρόσφατα ἕνας ποὺ ἦταν καὶ βλάκας καὶ κακοήθης. φανταστῆτε ἡ εὐχὴ ἐκείνη νὰ ἔμενε, νὰ γινόταν ἐθισμός, καὶ νὰ ‘‘καταξιωνόταν’’! μετὰ 100 χρόνια οἱ κίναιδοι θὰ τὴν εἶχαν τεκμήριο τοῦ ὅτι ‘‘ἡ ἐκκλησία ἀναγνωρίζει ὡς σωστὸ πρᾶγμα τὸν κιναιδισμό, ἀφοῦ στὸ Εὐχολόγιο ἔχει καὶ εὐχὴ γιὰ ἀλλαγὴ φύλου’’!
Τελος.
Στὴ εὐχῇ του Ἅγιου Κυπριανοῦ ἀφοῦ λέει Κύριε ὁ θεός τῶν Πατέρων ἡμῶν δός ἕνα λυθῶσι τά ἐκ μαγείας βασκανίας καὶ πάσης σατανικῆς ἐνεργείας δεσμὰ αὐτοῦ καὶ ἀφανισθῶσι πάντα τά πονηρὰ ἔργα διὰ τῆς ἐπικλίσεως του πανάγιου Πνεύματος θεοῦ Σαβαῶθ 

 γυναίκες θεωρήθηκαν ύποπτες για την καταστροφή της σοδειάς μες μαγικά και άλλα τεχνάσματα.

Ἀναμνήσεις της γῆς χωρίς φεγγάρι

Ἀναμνήσεις της γῆς χωρίς φεγγάρι

Καταγεγραμμένες στὴν προφορική παράδοση λαῶν καὶ στὴν ἀρχαίᾳ ἑλληνική γραμματεία.

Ὁ Δημόκριτος καὶ ὁ Ἀναξαγόρας δίδαξαν ὅτι...


ὑπῆρχε μιά ἐποχῆ ὁποῦ ἡ Γῆ ἦταν χωρίς φεγγάρι.
Ὁ Ἀριστοτέλης ἔγραψε ὅτι ἡ Ἀρκαδία, πρὶν κατοικηθεῖ ἀπὸ τους Ἕλληνες, εἶχε Πελασγικό πληθυσμό καὶ ὅτι αὐτοί οἱ αὐτόχθονες κατοικοῦσαν σε αὐτή την περιοχή ἀπὸ μία πολύ μακρινή ἐποχῆ ὁπού ἀκόμα δὲν ὑπῆρχε ἡ σελήνη στὸν οὐρανό. Γι αὐτό τον λόγο τους ὀνόμασε καὶ Προσέληνες
Ὁ Ἀπολλώνιος ὁ Ρόδιος ἀνέφερε την ἐποχῆ "ὅταν δέν 'ὑπῆρχαν ὅλα τα περιφερόμενα σώματα στὸν οὐρανό, πρίν ἐμφανιστοῦν οἱ φυλές της Δανᾶης καὶ του Δευκαλίωνα, καὶ ὑπῆρχαν μόνο οἱ Ἀρκάδες, γιὰ τους ὁποίους λεγόταν ὅτι κατοικοῦσαν πάνω στὰ βουνά καὶ τρέφονταν με βελανίδια, πρὶν την ὑπάρξη της σελήνης".

Παρόμοιες ἀναφορές ἔχουμε ἀπὸ τον Πλούταρχο, τον Ὀβίδιο, τον Ἱππόλυτο, τον Λουκιανό, τον Censorinus.

Εἶναι πιθανόν νὰ ὑπάρχουν κάποιες ἀναφορές γιὰ το θέμα καὶ την Παλαιά Διαθήκη (γιὰ γῆ χωρίς φεγγάρι) καὶ ὑπάρχουν σίγουρα ἀνάμεσα στοὺς Ἰνδιάνους της Ἀμερικῆς.

ΣΆΝ ΣΉΜΕΡΑ Ἤ Ἅλωση της Τριπολιτσάς καὶ ὁ Κολοκοτρώνης

ΣΆΝ ΣΉΜΕΡΑ Ἤ Ἅλωση της Τριπολιτσάς καὶ ὁ Κολοκοτρώνης
Ἤ Ἅλωση της Τριπολιτσάς: Ἀπὸ τις κορυφαῖες στιγμές της Ἐπανάστασης του '21, κατά την ὁποῖα ἀναδείχθηκε ὁ στρατηγικός νοῦς του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη.
Ἀπὸ τις πρῶτες μέρες του ἐθνικοῦ ξεσηκωμοῦ, ὁ Κολοκοτρώνης εἶχε συλλάβει την ἰδέα της πολιορκίας καὶ της ἅλωσης της Τριπολιτσάς (σημερινῆς Τρίπολης), ἐπειδή κατεῖχε στρατηγική θέση καὶ ἦταν το διοικητικό κέντρο της Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας στὸν Μωριᾶ
Την Τριπολιτσά εἶχε την ἕδρα του ὁ Μόρα-Βαλεσί, ὁ στρατιωτικός διοικητής της Πελοποννήσου, με ὅλο το χαρέμι καὶ τα πλούτη του, ἐκεῖ ζοῦσε ὁ μισός τουρκικός πληθυσμός της Πελοποννήσου καὶ την ὑπερασπιζόταν σημαντικός ἀριθμὸς ἐνόπλων σωμάτων. Με λίγα λόγια ἦταν μία ἐπικίνδυνη ἐχθρικὴ ἑστία, ἡ ὁποῖα ἐάν δὲν ἐξουδετερωνόταν θὰ ἦταν μία διαρκής ἀπειλή γιὰ τις ἐπαναστατημένες ἐπαρχίες της Πελοποννήσου.
Ἡ στρατηγική σύλληψη του Κολοκοτρώνη δὲν ἔγινε ἀμέσως ἀποδεκτὴ, ἐπειδή προϋπέθετε ὀργανωμένο στρατό, ποὺ δὲν ὑπῆρχε
Ὁ Κολοκοτρώνης με ἐπιμονή καὶ πειστικότητα ἀντέστρεψε το ἀρνητικό γιὰ την ἄποψη του κλίμα μεταξύ τών ὁπλαρχηγῶν κι ἔτσι στὰ μέσα Ἀπριλίου ἀποφασίστηκε ὁ ἀποκλεισμός της Τριπολιτσάς σε πρώτη φάση, ὥστε νὰ διακοπεῖ κάθε δυνατότητα ἐπικοινωνίας καὶ ἐφοδιασμοῦ της πόλης. Ἀρχιστράτηγος της ἐπιχείρησης ὁρίσθηκε ὁ Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης, ἀλλὰ ἰθύνων νοῦς της ἦταν ὁ Κολοκοτρώνης, το σχέδιο του ὁποίου τηρήθηκε κατά γράμμα.
Μέχρι τις ἀρχές Μαΐου του 1821 ἡ ἐπαναστάτες εἶχαν περιζώσει την Τριπολιτσά σ' ἕνα κύκλο ποὺ περιλάμβανε τις περιοχές Πάπαρι, Βλαχοκερασιά, Διάσελο, Ἀλωνίσταινα καὶ Βέρβενα. Τότε ἔφθασε ἡ πληροφορία ὅτι ὁ Μουσταφάμπεης με 3.500 ἄνδρες προερχόμενος ἀπὸ τα Γιάννινα εἶχε διασπάσει την πολιορκία ἀπὸ τα ἀνατολικά καὶ εἶχε εἰσέλθει στὴν πόλη.
Ἦ ἐπιχείρηση κινδύνευε, καθώς τις ἑπόμενες μέρες τέθηκε σε καταδίωξη του Κολοκοτρώνη καὶ των ἄλλων ὁπλαρχηγῶν ποὺ πολιορκοῦσαν την Τριπολιτσά. Οἱ δύο σημαντικές ἧττες πού ὑπέστη στό Βαλτέτσι (12 Μαΐου) καὶ στὰ Δολιανά (18 Μαΐου), ὄχι μόνο ἀναπτέρωσαν το ἠθικό στό ἑλληνικό στρατόπεδο, ἀλλὰ συνέβαλαν καταλυτικά στὴν Ἅλωση της Τριπολιτσάς.
Ἥ δύναμη των πολιορκητῶν συνεχῶς ἐνισχυόταν καὶ τις παραμονές της Ἅλωσης εἶχε φθάσει τους 10.000 ἄνδρες Ὁ κλοιός γύρω ἀπὸ την Τριπολιτσά έσφιγγε διαρκώς καὶ ἡ πόλη ὑπέφερε Οἱ ἐναποθήκευες των τροφίμων εἶχαν σχεδόν ἀδειάσει, τα χρήματα εἶχαν ἐξαντληθεῖ καὶ οἱ ἀρρώστιες θέριζαν. Στήν πόλη ὑπῆρχαν 35.000 ψυχές, Τοῦρκοι, Χριστιανοί, Ἀλβανοί καὶ Ἑβραῖοι.
Τότε ὁ Κολοκοτρώνης συνέλαβε την ἰδέα νὰ κατασκευαστεῖ περιφερειακή τάφρος γύρω ἀπὸ την πόλη γιὰ νὰ δυσκολέψει περισσότερο τὴ ζωή των πολιορκημένων. Ἤ τάφρος κατασκευάστηκε ταχύτατα ἀπὸ τους χωρικούς καὶ ἡ ὅλη τοποθεσία ὀνομάστηκε Γράνα. Γύρω καὶ πίσω ἀπὸ αὐτή τοποθετήθηκαν τα τέσσερα ἑλληνικά σώματα, με ἐπὶ κεφαλῆς τους Κολοκοτρώνη, Μαυρομιχάλη, Γιατράκο καὶ Αναγνωσταρά. Οἱ ἐπαναστάτες εἶχαν στὴ διάθεσή τους ἕνα παμπάλαιο κανόνι καὶ οἱ πολιορκούμενοι 30.
Ἀπόντος του Μόρα-Βαλεσί, Χουρσίτ Πασᾶ, ὁ Μουσταφάμπεης, πού εἶχε το γενικό πρόσταγμα στὴν πόλη, ἀντιλήφθηκε γρήγορα την κίνηση του Κολοκοτρώνη καὶ στὶς 18 Αὐγούστου ἐνήργησε ἐπιθέση με ἱππικό γιὰ νὰ διασπάσει τον κλοιό των Ἑλλήνων Ἀπέτυχε καὶ οἱ δυνάμεις του ἀπέστρεψαν στὴν πόλη ἔχοντας ὑποστεῖ μεγάλες ἀπώλειες
Μπέηδες καὶ ἀγάδες ἀρχίσαν τότε νὰ συσκέπτονται γιὰ τους ὄρους της παράδοσης, καθώς δὲν ὑπῆρχε ἐλπίδα σωτηρίας.
Ὅμως τους πρόλαβε ἕνας ἁπλός στρατιώτης, ὁ Μανώλης Δούνιας ἀπῶ τον Πραστό Κυνουρίας. Στὶς 23 Σεπτεμβρίου 1821, ἡμέρα Παρασκευή, μαζί με δύο συντρόφους του ἀναρριχήθηκε στὰ τείχη της πόλης ποὺ ἔφθαναν τα πεντέμισι μέτρα ὕψος καὶ εἰσῆλθε στὴν Τριπολιτσά, ἐκμεταλλευόμενος τὴ γνωριμία του με τον φύλακα του προμαχῶνα
Ἀφοῦ τον ἐξουδετέρωσε, ἄνοιξε την Πύλη του Μυστρᾶ καὶ οἱ ἕλληνες ἐπαναστάτες εἰσόρμησαν στὴν πόλη. Οἱ κάτοικοί της ἀντιστάθηκαν, χωρίς ἐπιτυχία, ἐπὶ δίωρο.
Ἐπακολούθησε ἄγρια σφαγή του πληθυσμοῦ καὶ πρωτοφανές πλιάτσικο. Μάταια οἱ ὁπλαρχηγοί προσπαθοῦσαν νὰ συγκρατήσουν τους μαινόμενους ἐπαναστάτες «Το ασκέρι, ὁποῦ ήτονον μέσα, το Ἑλληνικόν, ἔκοβε καὶ ἐσκότωνε, ἀπὸ Παρασκευή ἑως Κυριακή, γυναῖκες, παιδιά καὶ ἄνδρες, τριάντα δύο χιλιάδες, μία ὥρα ὁλόγυρα της Τριπολιτσάς. Ἕνας υδραίος ἔσφαξε ἐνενῆντα Ἕλληνες σκοτώθηκαν ἑκατόν» γράφει στὰ Ἀπομνημονεύματά του ὁ Κολοκοτρώνης.
Ἤ ἐκδικητική μανία τῶν ἐπαναστατῶν ἐκδηλώθηκε ὄχι μόνο σε βάρος των Τούρκων, ἀλλά καὶ των Ἑβραίων ποὺ εἶχαν δείξει ἐχθρικὴ στάση ἀπέναντι στὴν Ἐπανάσταση, καὶ των Ἑλλήνων ποὺ εἶχαν χαρακτηριστεῖ τουρκολάτρες, ὅπως ὁ πρόκριτος Σωτήρης Κουγιάς.
Ἀντίθετα, οἱ Ἀλβανοί της Τριπολιτσάς ἀποχώρησαν συντεταγμένα με τὴ συνοδεία ἑλλήνων μαχητῶν, καθώς εἶχαν ἔλθει σε συμφωνία με τον ἴδιο τον Κολοκοτρώνη.
Ἤ Ἅλωση της Τριπολιτσάς ἀποτέλεσε σταθμό γιὰ την ἑδραίωση καὶ την ἐξελίξη της Ἐπανάστασης Ὁλόκληρη ἡ Πελοπόννησος βρισκόταν στὰ χέρια των Ἑλλήνων, ἐκτὸς των φρουρίων, Πατρῶν, Μεθώνης, Κορώνης καὶ Ναυπλίου, τα ὁποῖα πολιορκοῦνταν στενά.

Όταν ο Ζευς ο Ποσειδώνας και ο Πλούτωνας διαμοιράστηκαν την κοσμική αρχή

Ὅταν ὁ Ζεύς ὁ Ποσειδῶνας καί ὁ Πλούτωνας διαμοιράσθηκαν την κοσμική ἀρχὴ

"Σωκ.:

Ἄκου λοιπόν, καθώς ἀφηγοῦνται, μία πολύ ὄμορφη ἱστορία, την ὁποία ἐσύ ἀσφαλῶς θὰ ἐκλάβεις ὡς μῦθο, ὅπως νομίζω, ἐγὼ ὅμως τὴ θεωρῶ πραγματική με ἔλλογη ὑπόσταση· καί ἐξ ἄλλου ὡς ἀληθινά γεγονότα θὰ σου διηγηθῶ ὅσα πρόκειται νὰ διατυπώσω. Ὅπως δηλαδή ἀναφέρει ὁ Ὅμηρος ὁ Ζεύς ὁ Ποσειδῶνας καί ὁ Πλούτωνας διαμοιράσθηκαν μεταξύ τους την κοσμική ἀρχὴ, ὅταν την παρέλαβαν ἀπὸ τον πατέρα τους...

Ὑπῆρχε λοιπόν ὁ ἐξῇς νόμος ὅσον ἀφορᾶ τους ἀνθρώπους την ἐποχῆ του Κρόνου, ὁ ὁποῖος διαχρονικά καί τώρα ἀκόμη ἰσχύει ἀνάμεσα στοὺς θεούς, ὅποιος ἀπὸ το γένος των ἀνθρώπων διανύσει τὴ ζωή του με δίκαιο καί εὐσεβῆ τρόπο, ὅταν πεθάνει, νὰ μεταβαίνει καί νὰ κατοικεῖ στὰ Νησιά των Μακάριων σε κατάσταση ἀπόλυτης εὐδαιμονίας, μακριά ἀπὸ κάθε συμφορά· ὅποιος ὅμως διάγει τὴ ζωή του με ἄδικο καί ἀσεβῆ τρόπο νὰ ὁδηγεῖται στὸ δεσμωτήριο της τιμωρίας καί της (ἀπονομῆς της δικαιοσύνης) Δίκης, το ὁποῖο ὡς γνωστό το ἀποκαλοῦν Τάρταρο.

Δικαστές ἐκείνων λοιπόν, την ἐποχῆ της βασιλείας του Κρόνου καὶ πρόσφατα ἀκόμη, ὅταν την ἐξουσία κατεῖχε ὁ Δίας, ἦταν ζωντανοί γιὰ τους ζωντανούς, οἱ ὁποῖοι δίκαζαν τους ἀνθρώπους ἐκείνη την ἡμέρα την ὁποῖα ἐπρόκειτο νὰ πεθάνουν. Ἔτσι λοιπόν με ἐσφαλμένο τρόπο ἐκφέρονταν οἱ δικαστικές ἐτυμηγορίες

Ὁ Πλούτων λοιπόν καὶ οἱ ἐπιτηρητές του Ἄδη, ποῦ κατέφθαναν ἀπὸ τα Νησιά των Μακάρων, κατήγγειλαν πρὸς τον Δία, ὅτι ἐμφανίζονται συχνά καὶ στοὺς δύο μεταθανάτιους προορισμούς ἄνθρωποι ποῦ ἡ ἀξία τους δὲν ἀνταποκρίνεται στὸν τόπο ἄφιξης τους.

Ἀποκρίθηκε λοιπόν τότε ὁ Ζεὺς:

«Ἐγώ, εἰπέ, θὰ θέσω τέρμα σ’ αὐτὸ ποῦ συμβαίνει, διότι τώρα οἱ δίκες ἐκδικάζονται ἄσχημα». «Αὐτοὶ δηλαδή ποῦ κρίνονται» εἰπέ «περιβάλλονται με σάρκα τὴ στιγμή της κρίσης, ἐπειδή δικάζονται ζωντανοί».

«Πολλοί λοιπόν», συνέχισε αὐτός, «ἄν καὶ διαθέτουν διεφθαρμένες ψυχές εἶναι ἐνδεδυμένοι με καλλίγραμμα σώματα καὶ εὐγενική καταγωγή καὶ πλούτη καὶ ὅταν συντελεῖται ἡ κρίση, καταφθάνουν γι’ αὐτούς πολλοί μάρτυρες νὰ βεβαιώσουν ὅτι ἔχουν ζήσει δίκαια.

Ἔτσι ἡ δικαστές θαμβώνονται ἀπὸ αὐτὰ, ἀφοῦ μάλιστα καὶ ἡ ἴδιοι δικάζουν ἐνδεδυμένοι (με σάρκες) καὶ μπροστά ἀπὸ την ψυχή τους ἔχουν, σὰν προκάλυμμα τα μάτια καὶ τα αὐτιά καὶ ὁλόκληρο το σῶμα Ὅλα αὐτὰ τα ἐπικαλύμματα συνιστοῦν ἀσφαλῶς ἐμπόδιό καὶ τα «ἐνδύματα» των δικαστῶν καὶ αὐτὰ των κρινομένων. «Πρωταρχικά λοιπόν», εἰπέ, «εἶναι ἀναγκαῖο νὰ καταργήσουμε τὴ δυνατότητα νὰ προβλέπουν ἡ ἄνθρωποι τον θάνατό τους, διότι τώρα γνωρίζουν ἐκ των προτέρων τὴ στιγμή του θανάτου τους. Αὐτὴ λοιπόν ἡ διαταγή ἔχει διαβιβαστεί στὸν Προμηθέα γιὰ νὰ σταματήσει την προγνωστική δυνατότητα των ἀνθρώπων

Ἔπειτα εἶναι ἀναγκαῖο νὰ κρίνονται ὅλοι αὐτοὶ γυμνοί· πρέπει δηλαδή αὐτοὶ να δικάζονται ἀφοῦ ἔχουν πεθάνει. Καὶ ὁ κριτής πρέπει νὰ εἶναι γυμνός (ἀπαλλαγμένος ἀπὸ κάθε ἔνδυμα) πεθαμένος, ὥστε ἡ ἴδια ἡ ψυχή του νὰ ἀτενίζει την ψυχή κάθε ἀνθρώπου ἀμέσως με το θάνατο, ἀφοῦ τον ἐγκαταλείψουν ὅλοι οἱ συγγενεῖς καὶ ἀφοῦ θὰ ἔχει ἀφήσει στὴ γῆ ὅλο ἐκεῖνο τον ὑλικό στολισμό, γιὰ νὰ ἀποβεῖ δίκαια ἡ κρίση. Ἔχοντας λοιπόν διαγνώσει αὐτό πρὶν ἀπὸ ἐσᾶς, ἔχρισα δικαστές τους γιοὺς μου, δύο ἀπὸ την Ἀσία, το Μίνωα καὶ τον Ραδάμανθυ καὶ ἕνα ἀπὸ την Εὐρώπη τον Αιακό.

Αὐτοὶ λοιπόν ὅταν πεθάνουν, θὰ δικάσουν στὸ λειμῶνα, στὸ σημεῖο ὅπου ὁ δρόμος χωρίζεται σε τρεῖς κατευθύνσεις, ἀπ’ ὅπου δύο ὁδοί ὁδηγοῦν ἡ μία στὶς Νήσους των Μακάρων καὶ ἡ ἄλλη στὸν Τάρταρο. Ἐκείνους τους νεκρούς ποῦ καταφθάνουν ἀπὸ την Ἀσία θὰ τους κρίνει ὁ Ραδάμανθυς, αὐτούς ποῦ ἔρχονται ἀπὸ την Εὐρώπη ὁ Αἰακός. Στὸ Μίνωα θὰ ἀποδώσω τὴ δικαιοδοσία ὁριστικῆς ἐτυμηγορίας, ἄν ὑπάρχει κάτι ἀμφισβητούμενο στὶς κρίσεις των ἄλλων δύο, γιὰ νὰ καταστεῖ ὅσο το δυνατό πιὸ δίκαιη ἡ κρίση γιὰ την μεταθανάτια πορεία των ἀνθρωπίνων ψυχῶν».

Αὐτὴ εἶναι Καλλικλή ἡ ἀφήγηση ποῦ ἐγὼ ἔχω ἀκούσει καὶ πιστεύω ὅτι εἶναι ἀληθινή Ἀπὸ τις ἀναφορές αὐτές, συλλογίζομαι ὅτι κάτι τέτοιο συμβαίνει. Ὁ θάνατος, ὅπως ἐγὼ νομίζω, δὲν εἶναι τίποτα ἄλλο παρά ὁ διαχωρισμός δύο πραγμάτων, της ψυχῆς καὶ του σώματος, του ἑνός ἀπὸ το ἄλλο

Ἀπὸ τὴ στιγμή λοιπόν ποῦ θὰ ἐπέλθει ὁ διαχωρισμός της ψυχῆς ἀπὸ το σῶμα, το κάθε ἕνα ἀπὸ τα δύο μέρη σχεδόν ἐξίσου διατηρεῖ ἐκεῖνα τα χαρακτηριστικά, ποῦ εἶχε ὅταν ὁ ἄνθρωπος βρισκόταν ἐν ζωή, το σῶμα διατηρεῖ ἀναλλοίωτη τὴ φύση του καὶ ὁρατές ὅλες τις περιποιήσεις καὶ τις διαμορφώσεις ποῦ δέχτηκε.

Γιὰ παράδειγμα ἄν το σῶμα κάποιου ἦταν μεγάλο ἡ ἀπὸ τὴ φύση ἡ ἀπὸ την ὑπερβολική κατανάλωση τροφῆς ἡ ἀπὸ την ἐπίδραση καὶ των δύο παραγόντων, ὅσο ἦταν ζωντανός καὶ ὅταν πεθάνει ὁ νεκρός θὰ εἶναι μεγάλος καὶ ἄν ὑπῆρξε παχύς θὰ εἶναι παχύς καὶ μετά το θάνατο καὶ γιγιὰ ὅλα τα χαρακτηριστικά του σώματος το ἴδιο ἰσχύει

Ἄν πάλι ἔτρεφε μακριά κόμη, μακρομᾶλλης θὰ εἶναι καὶ ὁ νεκρός. Ἄν ἐπιπρόσθετα κάποιος εἶχε μαστιγωθεῖ καὶ εἶχαν ἀποτυπωθεῖ στὸ σῶμα του οἱ οὐλές ἀπὸ τις μαστιγώσεις ἡ ἀλλὰ τραύματα, ἐνῶ βρισκόταν στῆ ζωή καὶ μετά το θάνατο αὐτὰ θὰ εἶναι ἔκδηλα στῆ μορφή του πεθαμένου. Ἡ ἄν κανείς κατά την διάρκεια της ζωῆς του εἶχε μέλη του σώματός του σπασμένα ἡ διαστρεβλωμένα, οἱ ἴδιες αὐτὲς διαμορφώσεις θὰ εἶναι ὁρατές καὶ στῆ μεταθανάτια οὐσία του.

Με μία φράση δηλαδή, ὅλα ἐκεῖνα τα χαρακτηριστικά ποῦ ἀποτυπώθηκαν στὸ σῶμα του ἀνθρώπου ἐνῶ ζοῦσε εἶναι εὐδιάκριτα καὶ ὅταν πεθάνει ἡ ἄν ὄχι ὅλα τα περισσότερα γιὰ κάποιο χρονικό διάστημα.

Ἤ ἴδια διεργασία νομίζω ὅτι ἰσχύει καὶ γιὰ τὴ ψυχή Καλλικλή. Ἔκδηλα εἶναι ὅλα τα χαρακτηριστικά της ψυχῆς, ὅταν ἀπογυμνωθεῖ ἀπὸ το σῶμα, καὶ ἡ ἔμφυτες ἰδιότητες καὶ ἡ ἐπίκτητες, ὅσες διαμορφώσεις ἀπέκτησε ἡ ψυχή του ἀνθρώπου λόγῳ της ἐνασχόλησής της με κάθε πρᾶγμα

Ὅταν λοιπόν παρουσιαστοῦν ἐνώπιον του δικαστή, ἐκεῖνοι ποῦ ἔρχονται ἀπὸ την Ἀσία στὸν Ραδάμανθυ, ὁ Ραδάμανθυς τους βάζει σε σειρά καὶ ἐποπτεύει την ψυχή καθενός, χωρίς νὰ γνωρίζει σε ποῖον ἀνήκει, ἀλλὰ πολλές φορές ἀφοῦ παραλάβει την ψυχή του Μεγάλου Βασιλιά ἡ ἀλλοῦ ὁποιουδήποτε βασιλιά ἡ δυνάστη καὶ διαπιστώσει ὅτι τίποτα δὲν εἶναι ὑγιές στὴν ψυχή του, ἀλλὰ ἀντίθετα εἶναι ὅλη μαστιγωμένη ἀπὸ ραπίσματα καὶ γεμάτη οὐλὲς ἀπὸ την ἐπίδραση των ἐπιορκιῶν καὶ της ἀδικίας, ποῦ με κάθε πράξη του ἔχει ἀποτυπώσει στὴν ψυχή του καὶ ὅλα διεστραμμένα ἀπὸ το ψεῦδος καὶ την ἀλαζονεία καὶ τίποτα ὀρθὸ, ἀφοῦ ἔχει ἀνατραφεῖ χωρίς την ἀλήθεια Ὑπό την ἀρνητική ἐπίδραση τέλος, της ἐξουσίας της τρυφῆς της ἀλαζονείας καὶ της αὐθαιρεσίας των ενεργειών του, διέκρινε την ψυχή νὰ εἶναι γεμάτη ἀπὸ ἀσύμμετρη καὶ ἀσχήμια Ἀφοῦ διαπίστωσε λοιπόν ὁ δικαστής αὐτὰ, ἀπέπεμψε ἀμέσως αὐτὴν με περιφρόνηση στὸ δεσμωτήριο, ὁπού πρόκειται, ἀφοῦ φθάσει, νὰ ὑποστεῖ τις ἁρμόζουσες κυρώσεις…

Ὅπως λοιπόν ἔλεγα, ὅταν ἐκεῖνος ὁ Ραδάμανθυς παραλάβει (γιὰ νὰ δικάσει) κάποιον τέτοιου εἴδους, δὲν γνωρίζει τίποτα σχετικά με αὐτὸν, οὔτε ποῖος εἶναι οὔτε ἀπὸ ποίους κατάγεται, γνωρίζει μόνο ὅτι κάποιος εἶναι διεφθαρμένος. Ἔτσι, ἀφοῦ διαπιστώσει αὐτὸ, τον ἀποπέμπει στὸν Τάρταρο, ἐπισημαίνοντας, εἴτε ὅτι δύναται νὰ θεραπευθεῖ, εἴτε ὅτι εἶναι ἀνίατος, σύμφωνα με την ἀλάθευτη κρίση του. Εκείνος ἀφοῦ φτάσει στὸν Τάρταρο ὑφίσταται αὐτὰ ποῦ του ἁρμόζουν

Ἐνίοτε ὅταν ὁ ἀδέκαστος κριτής διακρίνει ἄλλη ψυχή ἀνθρώπου, ὁ οποίος ἔχει ζήσει με εὐσέβεια καὶ ὑπό το πνεῦμα της ἀλήθειας, ἁπλοῦ ἰδιώτη ἡ κάποιου ἀλλοῦ, κυρίως ὅμως, ὅπως ἐγώ θεωρῶ, Καλλικλή, ψυχή φιλοσόφου ποῦ ἀφοσιώθηκε στὰ δικά του ἔργα καὶ δεδὲν ἀκολούθησε ποικίλες κατευθύνσεις στὴ ζωή του, τὴ θαυμάζει καὶ τὴ στέλνει στὰ Νησιά των Μακάρων.

Ἔτσι ἀκριβῶς ἐνεργεῖ καὶ ὁ Αιακός καὶ καθένας ἀπὸ αὐτούς δικάζει κρατῶντας ράβδο, ὁ Μίνωας ὅμως κάθεται ἐποπτεύοντας, κρατῶντας μόνος αὐτὸς χρυσό σκῆπτρο, ὅπως ἀναφέρει ὁ ὁμηρικός Ὀδυσσέας ὅτι εἶδε αὐτὸν «νὰ κρατεῖ χρυσό σκῆπτρο καὶ νὰ ἀπονέμει δικαιοσύνη στοὺς νεκρούς.

Ἐγώ λοιπόν Καλλικλή, ἔχω πεισθεῖ ἀπόλυτα ἀπὸ την διήγηση αὐτὴ καὶ μεριμνῶ πῶς θὰ παρουσιαστῶ στὸν κριτή με ὅσο το δυνατό πιὸ ὑγιῆ την ψυχή μου. Ἀντλῶ ἱκανοποίηση λοιπόν στὸ νὰ ἀπέχω ἀπὸ τις τιμές των πολλῶν ἀνθρώπων καὶ ἀφιερώνομαι στὸ εγἐγχείρημα ἀνεύρεσης της ἀλήθειας, πῶς πραγματικά θὰ μπορέσω νὰ γίνω καλύτερος καὶ κατά τὴ διάρκεια της ζωῆς μου καὶ ὅταν πεθάνω, μετά το θάνατο.

Προτρέπω μάλιστα καὶ ὅλοις τους ἄλλους ἀνθρώπους, ὅσο δύναμαι νὰ πράξω κάτι τέτοιο, καὶ σε σένα ἀπευθύνω την παραίνεση νὰ κατευθύνεις τή ζωή σου στὸν ἀγῶνα αὐτὸ, τον ὁποῖο ἐγώ θεωρῶ τον ἐπικρατέστερο ἀπὸ ὅλοις τους ἐγκόσμιους ἀγῶνες, καὶ σε ἐπικρίνω ποῦ δὲν ἔχεις τή δυνατότητα νὰ βοηθήσεις τον ἑαυτό σου, ὅταν ἔρθει ἡ στιγμή της δικῆς σου δίκης καὶ κρίσης, την ὁποῖα ἐγώ μόλις τώρα ἀνέφερα, ἀλλά, ἀφοῦ προσέλθεις ἐνώπιον του δικαστή τον γιὸ της Αίγινας, ὅταν σε συλλάβει καὶ σε ὁδηγήσει πρός το δεσμωτήριο, θὰ μείνεις ἄναυδος καὶ θὰ κυριευτεῖς ἀπὸ ἰλίγγῳ, ἐσύ ἐκεῖ ὄχι λιγότερο ἀπὸ ἐμένα ἐδῶ, καὶ ἴσως κάποιος σε χτυπήσει ἀτιμωτικά στὸ πρόσωπο καὶ σε ἐξευτελίσει με κάθε δυνατό τρόπο."

Πλάτων, Γοργίας, 523a-527e



Ὁ μῦθος γύρω ἀπὸ το δικαστήριο των ψυχῶν ὑστέρα ἀπὸ

το θάνατο (C. 79-82, 523a-527e):

"Ἀπομένει ἡ μεταφυσική θεμελίωση των διαλεκτικῶν συμπερασμάτων. Ποιὸς γνωρίζει ἄν ἡ ζωή εἶναι θάνατος ἡ ὁ θάνατος ζωή; Ὁ θάνατος, γιὰ το Σωκράτη, δὲν τίποτα ἄλλο παρά ὁ χωρισμός δύο πραγμάτων, της ψυχῆς καὶ του σώματος. Ἤ ἀθάνατη ψυχή ἐξέρχεται ἀπὸ το θνητό σῶμα καὶ ὁδεύει πρὸς το σταυροδρόμι της κρίσης. Ἐκεῖ ἀναμένουν ἡ ἀκριβοδίκαιοι καὶ ἀδέκαστοι Κριτές του Ἄδη, ὁ Αἰακός, ὁ Μίνως καὶ ὁ Ραδάμανθυς, ἡ οποίοι ἀτενίζουν την ψυχή κάθε νεκροῦ καὶ ἐκδίδουν την ἀταλάντευτη ἐτυμηγορία τους, βασιζόμενοι στὰ ὁρατὰ σημάδια ποὺ φέρει πάνω της κάθε ψυχή ἀπὸ την προθανάτια δράση της.

Οἱ ψυχές των διεφθαρμένων καὶ των ἀδικῶν ἀποστέλλονται στὸ δεσμωτήριο της τιμωρίας καὶ της ἀπονομή της δικαιοσύνης, στὸν στυγερό Τάρταρο καὶ ὑποβάλλονται σε φρικτά, συνεχῶς ἐπαναλαμβανόμενα βασανιστήρια.

Οἱ ψυχές, ποὺ ἔζησαν με δικαιοσύνη καὶ σωφροσύνη κατευθύνονται στὶς Νήσους των Μακάρων καὶ βιώνουν της αἰώνια εὐδαιμονία

Ἤ φιλοσοφία, ὅπως ἀκριβῶς καὶ στὸν πλατωνικό Φαίδωνα, ὀράται ὡς μελέτη καὶ προετοιμασία θανάτου.

Ὁ Σωκράτης συρμένος ἄδικα σε δίκη ἀπό κάποιο εὐτελές ἀποκείμενο, ἴσως νὰ μὴν δύναται νὰ ὑπερασπιστεῖ τον ἑαυτὸ του ἐνώπιον της ἐγκόσμιας δικαστικῆς ἀρχῆς, ἐλλείψει ο

ὀνομαστῶν μαρτύρων ποὺ θὰ συνηγορήσουν ὑπέρ του καὶ ἐλλείψει της μεγαλεπήβολης ρητορικῆς πειθοῦς, ἡ ὁποῖα θὰ δημιουργήσει ἐπίφαση ἀλήθειας καὶ θὰ ἐξαπατήσει τους δικαστές, στὸ ἐπέκεινα, ὅμως, θὰ βρεθεῖ ἀναπόδραστα στὶς νήσους των Μακάρων.

Ὁ πολιτευτής μπορεῖ ἔντεχνα νὰ διαφεύγει τις δάγκανες του πολιτειακοῦ νόμου ὅσο βρίσκεται στή ζωή καὶ νὰ πραγματοποιεῖ τις ἄδικες ἐπιδιώξεις του, στό μεταθανάτιο σταυροδρόμι της κρίσης, ὅμως, θὰ καταληφθεῖ ἀπὸ ἔντρομο ἴλιγγο, καθώς τα τέκνα του Διός θὰ ἐποπτεύουν την ψυχή του καὶ θὰ του ἐπιβάλλουν, μετά ραπισμάτων καὶ προπηλακισμῶν, σκληρότατη τιμωρία.

Ἤ προτροπή πρὸς τον φιλοσοφικό τρόπο ζωῆς ἐνδύεται το μέγιστο κλέος.

Ὁ πολιτικός ἀνήρ ἁρμόζει νὰ κατακτήσει σε ἀτομικό ἐπίπεδο την αὐτοκυριαρχία (ἡ κυριαρχία του λόγου ἐπὶ του θυμοῦ καὶ των ἡδονῶν) καὶ τὴ δικαιοσύνη (διατήρηση αὐτῆς της εὐταξίας) καὶ ἐν συνεχείᾳ, ἀφοῦ το κατορθώσει αὐτὸ νὰ ἐπιδοθεῖ στὴν ἐφαρμογή των ἀρχῶν της πολιτικῆς ἐπιστήμης



Με το τέλος του Γοργία ἡ ὁδός πρὸς τὴ θεμελίωση της πλατωνικῆς πολιτικῆς φιλοσοφίας ἔχει πιὰ ἀνοίξει"

Σαλαμίνα: Η ναυμαχία στην οποία η Δύση οφείλει την ύπαρξή της

Σαλαμίνα: Η ναυμαχία στην οποία η Δύση οφείλει την ύπαρξή της
Η ελληνική ναυτική νίκη στα νερά της Σαλαμίνας το 480 π.Χ. και οι χερσαίες μάχες που ακολούθησαν ολοκλήρωσαν την ήττα των Περσών που είχε αρχίσει στον Μαραθώνα μια δεκαετία νωρίτερα . Σήμερα είναι η επέτειος.
Η νίκη εξασφάλισε την ανεξαρτησία των ελληνικών πόλεων-κρατών, η οποία πρόσφερε τόσο το περιβάλλον όσο και τη στρατιωτική ισχύ στον Μέγα Αλέξανδρο για να δημιουργήσει την τεράστια αυτοκρατορία του έναν αιώνα αργότερα. Αυτή η αυτοκρατορία επέβαλε την κυριαρχία της ελληνικής φιλοσοφίας στον Δυτικό πολιτισμό κατά τους επόμενους αιώνες.
Παρά την ήττα τους από τους Έλληνες στον Μαραθώνα το 490 π.Χ., οι Πέρσες διατηρούσαν πάντα έναν τρομερό στρατό και ένα ναυτικό που ήλεγχε τις θαλάσσιες οδούς. Ο Δαρείος Α', που είχε ηττηθεί στον Μαραθώνα, σκό πευε να αρχίσει άλλη μια επίθεση εναντίον της Ελλάδας, αλλά πρώτα έπρεπε να καταστείλει μια επανάσταση στην Αίγυπτο. Πέθανε όμως πριν γίνει αυτό, το 486 π.Χ. Ο γιος του Ξέρξης πήρε τη θέση του και σύντομα απέδειξε τις πο λεμικές ικανότητες του νικώντας τους Αιγυπτίους επαναστάτες. Ύστερα στρά φηκε κατά της Ελλάδας για να εκδικηθεί την ήττα του πατέρα του και να επε κτείνει τα όρια της Περσικής Αυτοκρατορίας προς δυσμάς.
Στη δεκαετία που ακολούθησε τη νίκη στον Μαραθώνα, οι Έλληνες ταλανίζονταν από εσωτερικές διαμάχες. Όταν ωστόσο έφθασαν οι ειδήσεις ότι ο Ξέρξης είχε ξεκινήσει εναντίον τους με στρατό που ίσως ξεπερνούσε το 1.000.000.000 άνδρες και τα 1.200 πλοία, οι νότιες ελληνικές πόλεις-κράτη της Αθήνας, της Σπάρτης και των Κυκλάδων συνενώθηκαν για να αντιμετωπίσουν τους εισβολείς. Οι βόρειες περιοχές, που ήταν πολύ δύσκολο να αντισταθούν και βρίσκονταν στον δρόμο του προελαύνοντος περσικού στρατού, έδειξαν απρο θυμία να μετάσχουν στη συμμαχία. Σε μια προσπάθεια να εξασφαλίσει την υ ποστήριξη των βόρειων περιοχών, η νότια συμμαχία έστειλε έναν μικρό στρατό από Σπαρτιάτες για να υπερασπιστούν το πέρασμα των Θερμοπυλών. Πριν αρχίσει η μάχη οι περισσότεροι Σπαρτιάτες γύρισαν πίσω, αφήνοντας μόνο 300 άνδρες και 1.000 Βοιωτούς συμμάχους για να κρατήσουν το πέρασμα
Εκείνοι το έκαναν με τόση γενναιότητα, ώστε σκοτώθηκαν όλοι. Μολονότι όμως άφησαν ένα αιώνιο παράδειγμα ικανότητας και ανδρείας, η μάχη τους είχε ελάχιστη ή και καθόλου επίδραση στη σύγκρουση που ακολουθήσε.
Από τις Θερμοπύλες οι Πέρσες συνέχισαν την πορεία τους νοτίως προς την Αθήνα, παραλλήλως προς την ακτογραμμή. Το ναυτικό ακολουθούσε κατά μήκος των παραλίων μεταφέροντας εφόδια για την τεράστια χερσαία δύναμη. Ορισμένες περιγραφές, κυρίως Ελλήνων που επιδίωξαν να μεγιστοποιήσουν
την αξία της επακόλουθης νίκης τους, υπολογίζουν τον όγκο του περσικού στρατού σε 2.000.000 άτομα κάποια μάλιστα φτάνει στα 5.000.000. Ακόμη όμως και αν υπολογίσουμε το βοηθητικό προσωπικό και τους συνοδούς της εκστρατείας, αυτοί οι αριθμοί είναι εξαιρετικά υπερβολικοί, αφού ούτε ο περσι κός πληθυσμός ούτε το σύστημα ανεφοδιασμού εκείνης της εποχής μπορούσαν να αντέξουν έναν τόσο μεγάλο στρατό. Στην πραγματικότητα, οι περσικές χερσαίες δυνάμεις πιθανότατα να έφθαναν τα 200.000 άτομα
Ανεξαρτήτως του ακριβούς αριθμού των Περσών, οι Έλληνες αντιλήφθηκαν ότι δεν μπορούσαν να αντισταθούν σε μια τόσο μεγάλη δύναμη. Ο ηγέτης τους, ο Αθηναίος Θεμιστοκλής, σκέφτηκε ότι η μοναδική ελπίδα νίκης βρισκόταν στη θάλασσα. Αν νικούσαν τον περσικό στόλο, ο εχθρικός στρατός θα υπο χωρούσε από έλλειψη εφοδίων. Παρά τις ανησυχίες ορισμένων υφισταμένων του, ο Θεμιστοκλής έπεισε τους συμμάχους του να εγκαταλείψουν την ελληνική ενδοχώρα και να μεταβούν στη γειτονική Σαλαμίνα. Εκεί θα παρέτασσαν το ενωμένο ναυτικό τους κατά του περσικού στόλου.
Ο Ξέρξης μπήκε στην Αθήνα και νίκησε γρήγορα τη μικρή ελληνική φρουρά που είχε μείνει εκεί για να υπερασπιστεί την Ακρόπολη. Ενώ οι Πέρσες λεηλα τούσαν και έκαιγαν την πόλη, ο Θεμιστοκλής έστειλε αγγελιαφόρους που υποκρίθηκαν ότι ήταν λιποτάκτες για να πουν στον Ξέρξη ότι οι Έλληνες ήταν δι χασμένοι από εσωτερικές διαμάχες και ετοιμάζονταν να φύγουν με τα πλοία τους. Ο Πέρσης ηγέτης αποφάσισε να αναλάβει μια επίθεση για να καταστρέ ψει τα ελληνικά σκάφη πριν προλάβουν να απομακρυνθούν
Ο Ξέρξης έστησε το στρατόπεδο του στην ξηρά και τοποθέτησε έναν χρυσό θρόνο σε μια πλαγιά του Αιγάλεω που έβλεπε προς τα νερά της Σαλαμίνας, α πό οπού θα μπορούσε να παρακολουθήσει την επικείμενη νίκη του. Το πρωί της 23 Σεπτεμβρίου 480 π.Χ. κάθισε στον θρόνο και έδωσε διαταγή να επιτε θούν τα πλοία του. Το περσικό ναυτικό, που είχε μειωθεί σε 1.000 πλοία λόγω μιας πρόσφατης θύελλας, εξακολουθούσε να υπερέχει του ελληνικού σε ανα λογία τρία προς ένα. Ωστόσο, οι 370 ελληνικές τριήρεις, με την τριπλή σειρά κουπιών, ήταν ταχύτερες και μεγαλύτερες από τα εχθρικά πλοία. Οι Έλληνες είχαν επίσης το πλεονέκτημα ότι γνώριζαν πολύ καλά τα νερά στα οποία γινό ταν η σύγκρουση. Ακόμη πιο σημαντικό ήταν το γεγονός ότι κάθε Έλληνας ναυτικός και στρατιώτης ήξερε πολύ καλά ότι μόνο ο ίδιος και οι συμπολεμι στές του βρίσκονταν ανάμεσα στις οικογένειες τους και στον περσικό στρατό. Η ύπαρξη της Ελλάδας κρεμόταν από τα χέρια τους.
Οι Πέρσες πλησίασαν με τον ημικυκλικό σχηματισμό τους, που ήταν χαρα κτηριστικός εκείνης της εποχής. Τα ελληνικοί πλοία εμβόλισαν τα εχθρικά και τα ακινητοποίησαν με άρπαγες, έτσι ώστε να μπορέσει το πεζικό να περάσει σε αυτά και να εξουδετερώσει τα αντίπαλα πληρώματα. Μια μικρή ελληνική δύναμη περίπου 30 πλοίων, που είχε μείνει σε εφεδρεία, χτύπησε τις περσικές πτέρυγες καθώς οι κύριες ελληνικές δυνάμεις άρχισαν να αποκτούν την πρωτοβουλία των κινήσεων.
Σε διάστημα οκτώ ωρών ο Ξέρξης είδε από τον θρόνο του το μισό σχεδόν ναυτικό του να καταλήγει στον βυθό της θάλασσας. Οι ελληνικές απώλειες ή ταν μόλις 40 πλοία. Για πρώτη φορά στην ιστορία μια ναυμαχία είχε κρίνει το αποτέλεσμα ενός πολέμου. Με το μεγαλύτερο μέρος του ναυτικού του κατε στραμμένο και τα βοηθητικά σκάφη του απειλούμενα πλέον άμεσα, ο Ξέρξης δεν είχε άλλη επιλογή παρά να επιστρέφει στη Μικρά Ασία. Αφησε όμως πίσω του έναν στρατό 10.000 περίπου ανδρών για να κρατήσει την ελληνική ενδοχώ ρα, αλλά μέχρι τον επόμενο Αύγουστο είχαν όλοι παραδοθεί στους Έλληνες.
Το περσικό ναυτικό παρέμεινε ισχυρό παρά την ήττα στη Σαλαμίνα. Ωστό σο, οι Έλληνες πήραν τη θέση τιυν Περσών ως κυρίαρχη δύναμη στη Μεσό γειο. Χρειάστηκε άλλος ένας αιώνας και πολλοί ακόμη εσωτερικοί πόλεμοι πριν ο Μέγας Αλέξανδρος ενώσει όλη την Ελλάδα και κατανικήσει την Περσι κή Αυτοκρατορία, αλλά ο ακρογωνιαίος λίθος της τελικής νίκης του είχε ήδη τεθεί. Η ναυμαχία της Σαλαμίνας εγγυόταν πλέον τη διαρκή ανεξαρτησία της Ελλάδας και την πρόοδο ενός πολιτισμού και μιας φιλοσοφίας που θα επηρέα ζε ολόκληρη την Ευρώπη και θα επεκτεινόταν τελικά μέχρι τη βόρεια Αμερική.
Αν ο Ξέρξης είχε νικήσει στη Σαλαμίνα, είναι αμφίβολο αν οι διχασμένοι Έλληνες θα κατάφερναν να ενωθούν εκ νέου για να διώξουν τους Πέρσες από την πατρίδα τους. Αν η Σαλαμίνα είχε διαφορετική κατάληξη, είναι πολύ πιθα νόν ότι η Περσία -και όχι η Ελλάδα- θα είχε εξαπλώσει την επιρροή της στην ευρώπη και στη Δύση.
"Οι 100 μεγαλύτερες μάχες όλων των εποχών". Από τον Michael Lee Lanning-ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΕΝΑΛΙΟΣ