Ὁ Ἔρωτας στὴν Ἀρχαιότητα

Ὁ Ἔρωτας στὴν Ἀρχαιότητα

“Δυστυχῶς ὁ,τι δήποτε περιλαμβάνεται στὴ Φύση πρέπει νὰ θεωρεῖται φυσιο-λογικό. Το ἀφύσικο εἶναι ἡ Φύση στὸ σύνολό της” Dimitri Horoskelis

Ὁ ἔρωτας στὴν ἀρχαιότητα καὶ οἱ παρερμηνεῖες του

Ὅλες οἱ ἐποχές, ὅλοι οἱ πολιτισμοί καὶ ὅλοι οἱ ἄνθρωποι, ἀσχολήθηκαν, ἀσχολοῦνται καὶ θ’ ἀσχολοῦνται με τον Ἔρωτά Ἔχουν δοθεῖ πάρα πολλοί ὁρισμοί, ἐξηγήσεις καὶ ἑρμηνεῖες,σε τέτοιο βαθμό ὥστε δὲ θὰ ἦταν ὑπερβολή νά ποῦμε ὅτι ὁ καθένας ταυτίζει τον Ἔρωτα μ’ αὐτὸ ποῦ ὁ ἴδιος ἀντιλαμβάνεται ὅτι εἶναι

Ὅπως ἡ Φιλοσοφία σε κάθε ἐποχὴ ἀναζητάει τόσο γιὰ τον Ἔρωτα ὅσο καὶ γιὰ κάθε τι ποῦ σχετίζεται με την ζωή καὶ την ὕπαρξη, αὐτὸ ποῦ πραγματικά εἶναι καὶ ὄχι τις ὑποκειμενικές καὶ σχετικές ἀντιλήψεις Στόχος της ἐργασίας αὐτῆς εἶναι νά προσεγγίσει την ἄποψή γιὰ το Ἔρωτα ὅπως αὐτή ἐκφράστηκε μέσα ἀπὸ τὴ Φιλοσοφία της Κλασικῆς Ἑλληνικῆς Ἀρχαιότητας καὶ ἀκόμα νά συσχετίσει αὐτή την ἄποψή με τις σημερινές ἀντιλήψεις περί σεξουαλικῆς διαστροφῆς στὴν Ἀρχαία Ἑλλάδα

Περίληψη Συμποσίου

Ἀνάμεσα στὶς ἱστορικές πηγές ποῦ μποροῦμε νὰ ἔχουμε γι’ αὐτὸ το θέμα, ξεχωρίζει ὁ διάλογος του Πλάτωνα «Συμπόσιο» ἡ «Περί Ἔρωτος Ἠθικός». Σ’ αὐτὸ το διάλογο οἱ Φαῖδρος, Ἐρυξίμαχος, Παυσανίας, Ἀριστοφάνης, Ἀγάθων, Σωκράτης καὶ Ἀλκιβιάδης, θὰ μιλήσουν με τή σειρά καὶ θὰ τοποθετηθοῦν πάνω στὸ θέμα του Ἔρωτά Ὁ Φαῖδρος λοιπόν, παρουσιάζει τον Ἔρωτά σὰν ἕνα Θεό Μέγα, γεννημένο πρῶτο ἀπ’ ὅλους τους Θεούς, ὁ ὁποῖος προξενεῖ ὅλα τα ἀγαθὰ Τὴ ντροπή γιὰ τα ἄσχημα καὶ το φιλότιμο γιὰ τα ὡραία Προκαλεῖ ἀνδρεία, γιατί μόνο οἱ ἐρωτευμένοι εἶναι πρόθυμοι νὰ θυσιάσουν τή ζωή τους γιὰ το ἀγαπημένο τους πρόσωπο κι ὄχι μόνο οἱ ἄνδρες ἀλλὰ καὶ οἱ γυναῖκες

Ἔπειτα ὁ Παυσανίας θὰ κάνει το διαχωρισμό ἀνάμεσα στὸν οὐράνιο καὶ τον πάνδημο Ἔρωτα ἀνάλογα με την οὐράνια καὶ την πάνδημο Ἀφροδίτη Πάνδημος εἶναι αὐτὸ του χυδαίου ἀνθρώπου με ἀντικείμενο περισσότερο τις γυναῖκες παρά τα παιδιά. Οἱ ἐμπνευσμένοι ἀπὸ τον οὐράνιο Ἔρωτα ἀπέχουν ἀπὸ κάθε ἀδιαντροπιά Τους ἀρέσει το ἀρσενικό ἐπειδή ἔχει περισσότερη δύναμη σωματικά καὶ πνευματικά. Αὐτὸς ὁ Ἔρωτας γεννᾶ στὶς ψυχές των πολιτῶν μεγάλα φρονήματα, δυνατές φιλίες καὶ συντροφιές. Στὶς Ἑλληνικές πόλεις προστατεύεται ἀπὸ το νόμο καὶ τον ὀνομάζει Παιδεραστία.

Σκοπός της Παιδεραστίας εἶναι ἡ ἀπόκτηση της ἀρετῆς, με την προϋπόθεση ὅτι ὁ ἐραστὴς εἶναι ἱκανὸς νὰ διαμορφώσει τον ἑρωμένο ὁ ὁποῖος ὄντως αἰσθάνεται την ἀνάγκη γιὰ μόρφωση καὶ σοφία. Θὰ πρέπει νὰ προσέξουμε ὅτι τόσο γιὰ αὐτὴ την παιδεραστία ὅσο καὶ γιὰ ἄλλα φαινόμενα της ἀρχαίας Ἑλληνικῆς κοινωνίας θὰ πρέπει νὰ προσεγγίζονται στὶς σωστές ἱστορικές τους διαστάσεις καὶ ὄχι νὰ μελετῶνται ἀναχρονιστικά Ὁ Ἐρυξίμαχος θὰ προσθέσει ὅτι ὁ ἔρωτας ἀναφέρεται καὶ στὰ ζῶα καὶ στὰ φυτά καὶ ἄλλα καὶ σε ὅλο το σύμπαν. Στὰ ἀνθρώπινα σώματα ὁ Οὐράνιος Ἔρωτας προκαλεῖ ὑγεία ἐνῶ ὁ Πάνδημος νοσηρότητα.

Ἡ Ἰατρική συντελεῖ ὥστε τα σώματα νὰ υἱοθετοῦν τον ὡραῖο ἔρωτα μέσα ἀπὸ τὴ συμφιλίωση των ἐχθρικῶν στοιχείων του σώματος. Αὐτὸς ὁ δυαδισμός ὑπάρχει καὶ γιὰ τὴ μουσική, ὥστε ὑπάρχει αὐτὴ ποῦ ἐξυψώνει ἠθικά ἄλλα καὶ αἰσθητικά, ἄλλα καὶ αὐτὴ ποῦ προκαλεῖ ἀκολασία Το ἴδιο ἰσχύει καὶ γιὰ ὅλα τα πράγματα ἀνθρώπινα καὶ Θεία.

Τέλος ὁ Οὐράνιος Ἔρωτας εἶναι παντοδύναμος γιατί ἐγκαθιδρύει την φιλία μεταξύ ἀνθρώπων καὶ Θεῶν, μέσα ἀπὸ τὴ χρήση της μαντικῆς ἐπιστήμης. Ὁ Ἀριστοφάνης θὰ παρουσιάσει τον Ἔρωτα σὰν τὴ τάση των ἀνθρώπων γιὰ ξανά-ὁλοκλήρωση, ἐφόσον σε κάποια παλαιότερη ἐποχῆ διχοτομήθηκαν ἀπὸ τους Θεούς. Ἀναλύει τὴ διαδικασία της ἐπανένωσης, στὴν ὁποία τοποθετεῖ τον ἔρωτα γιὰ ἀρχηγὸ ὁ ὁποῖος ἀπαιτεῖ ἀπὸ τους ἀνθρώπους νὰ ἔχουν σεβασμό πρὸς τους Θεούς, γιὰ νὰ ἐπιτευχθεῖ ἡ ὁριστική ἐπανένωση του καθενός με το ἕτερο ἥμισυ καὶ ν’ ἀποφευχθεῖ πιθανή δεύτερη διχοτόμηση.

Ἀκολουθεῖ ὁ Ἀγαθῶν ποῦ παρουσιάζει τον Ἔρωτα σὰν τον πιὸ εὐτυχισμένο, ὡραῖο καὶ ἄριστο ἀπὸ τους Θεούς. Εἶναι πάντα νέος,τρυφερός καὶ ἐλαστικός Ἀκόμα ἔχει τις ἀρετές της δικαιοσύνης, της φρόνησης καὶ της ἀνδρείας Πέρα ἀπὸ ἄριστος ποιητής εἶναι καὶ μεγάλος σε κάθε τέχνη, ἐφ’ ὅσον καὶ οἱ Θεοί με τον ἔρωτα γιὰ ὁδηγὸ ἀποκτοῦν μαστοριά στὶς τέχνες τους. Ἔτσι πρὶν τον Ἔρωτα βασίλευε ἡ Ἀνάγκη Με την γέννηση του ἔγιναν καὶ ὅλα τα ἀγαθὰ στοὺς θεούς καὶ στοὺς ἀνθρώπους Ἔτη συνέχεια ἀναλαμβάνει ὁ Σωκράτης, ποῦ ἀποδεικνύει στὸ Ἀγάθωνα ὅτι ὁ Ἔρωτας δὲν εἶναι οὔτε ὄμορφος, οὔτε ἀγαθός γιατί αὐτὰ εἶναι ποῦ στερεῖται ἐφόσον πάντα τα ἀναζητάει Ἀκολουθεῖ ἡ διήγηση ἀπὸ το Σωκράτη της διδασκαλίας της Διοτίμας ποῦ μᾶλλον πρόκειται γιὰ γυναῖκα «σαμάνο» της ἐποχῆς

terrapapers.com_erotas afroditi

Ὁ Ἔρωτας λοιπόν δὲν εἶναι ὡραῖος ὅπως τους Θεούς ἀλλὰ οὔτε καὶ ἄσχημος
Εἶναι κάτι ἀνάμεσα, ὅπως ἡ σωστή δοξασία μεταξύ της γνώσης καὶ της ἄγνοιας Εἶναι λοιπόν ἀνάμεσα στοὺς ἀνθρώπους καὶ στοὺς Θεούς. Ἕνας δαίμονας μεσάζων καὶ οἱ ἄνθρωποι ἐπικοινωνοῦν με τους Θεούς μέσως αὐτοῦ, χρησιμοποιῶντας την Ἱερατική καὶ τὴ Μαντική τέχνη. Ὁ Ἔρωτας εἶναι γιὸς του Πόρου καὶ της Πενίας, ποῦ ἡ σύλληψή του ἔγινε στὰ γενέθλια της Ἀφροδίτης Ἔτσι εἶναι πάντα φτωχός, ἄσχημος καὶ στερημένος. Κυνηγάει ὅμως τα ὡραία καὶ τα ἀγαθὰ με ὁρμὴ, ἀνδρεῖα καὶ ἐξυπνάδα Ἀγαπάει τὴ γνώση καὶ εἶναι ἐφευρέτης της. Πάντα φιλοσοφεῖ Το ἀντικείμενο του Ἔρωτα εἶναι ἡ παντοτινή κατοχή του ἀγαθοῦ καὶ ἡ ἀθανασία Καὶ ἡ ἀθανασία ἀρχικὰ ἐπιτυγχάνεται μέσα ἀπὸ την ἀναπαραγωγή των σωμάτων, ποῦ διαιωνίζει το εἶδος

Αὐτὸς ὅμως ποῦ ἐγκυμονεῖ ψυχικά δηλαδή (φρόνηση, δικαιοσύνη,σωφροσύνη) ἀναζητάει μία ὄμορφη, ἔξυπνη καὶ εὐγενική ψυχή γιὰ νὰ γεννήσει τις ἀρετές του. Στή συνέχεια το γεννημένο ἀνατρέφεται ἀπὸ κοινοῦ καὶ αὐτὸ δημιουργεῖ ἕνα πιὸ σπουδαῖο δεσμό ἀπὸ αὐτὸ των παιδιῶν καὶ μία πολύ πιὸ σταθερή φιλία. Αὐτὰ βέβαια τα παιδιά (οἱ ἀρετές) εἶναι πιὸ ὡραία καὶ πιὸ ἀθάνατα ὥστε καθένας θὰ προτιμοῦσε τέτοια νὰ γεννήσει καὶ ὄχι ἀνθρώπινα Γιὰ παράδειγμα τα «παιδιά» του Λυκούργου σώζουν τὴ Σπάρτη καὶ αὐτὰ «νόμοι» του Σόλωνα σώζουν καὶ γεννοῦν ἀρετὴ στὴν Ἀθήνᾳ

Γι’ αὐτὰ τα παιδιά τους ἔχουν τιμηθεῖ καὶ τους ἔχουν ἀφιερωθείς πολλά ἱερά Στή συνέχεια σ’ αὐτὸ το λόγο ἡ Διοτίμα διδάσκει στὸ Σωκράτη το σωστό δρόμο γιὰ τὴ μύηση στὰ «τέλεια καὶ ἐποπτικά» μυστήρια του Ἔρωτα Πρῶτα λοιπόν πρέπει ἀπὸ νεαρή ἡλικία κάποιος νὰ πλησιάσει νέους με ὡραία σώματα, νὰ ἀγαπήσει κάποιον καὶ σ’ αὐτὸν νὰ γεννήσει ὡραίους λόγους, μετά νὰ διευρύνει την ἀγάπη του πρὸς ὅλα τα ὡραία σώματα,ἀνακαλύπτοντας την ὀμορφιά του εἴδους, ἔπειτα ν’ ἀνακαλύψει την ὀμορφιά των ψυχῶν ποῦ εἶναι ἀνώτερη ἀπὸ αὐτὴ των σωμάτων καὶ ποῦ ἐκδηλώνεται στοὺς ὡραίους τρόπους ζωῆς καὶ στοὺς νόμους.

Στή συνέχεια ἀναζητῶντας την ὀμορφιά των ἐπιστημῶν, θὰ στρέψει το βλέμμα του στή μία καὶ μοναδική ἐπιστήμη Την ἐπιστήμη της ὀμορφιᾶς καθ’ αἰτῆς Με αὐτὸ λοιπόν το δρόμο της παιδεραστίας φτάνει κανείς ὡς τὴ θέση της ἴδιας της ἰδέας της ὀμορφιᾶς ὥστε νὰ μπορεῖ πιὰ νὰ γεννήσει ὄχι εἴδωλο ἀρετῆς παρά ἀληθινή ἀρετὴ Ἔτσι θὰ γίνει ἀγαπημένος στοὺς Θεούς καὶ ἀθάνατους περισσότερο ἀπὸ κάθε ἄλλον

Ἀκολουθεῖ ὁ λόγος του Ἀλκιβιάδη ποῦ θά ἐγκωμιάσει τον ἴδιο τον Σωκράτη. Ἀναφέρει ὅτι ὁ Σωκράτης ἦταν ὁ μόνος ποῦ τον ἔκανε νά ντραπεῖ, ἐκθειάζει την ἀνωτερότητα καί τις ἀρετές της ἀνδρείας καί της φρόνησης του Δαιμόνιου Σωκράτη, ποῦ ὅμοιος οὔτε ὑπῆρξε, οὔτε ὑπάρχει

Βλέπουμε λοιπόν ὅτι γιὰ τή Φιλοσοφία ὁ Ἔρωτας ταυτίζεται με τή δύναμη ποῦ τείνει στήν ὁλοκλήρωση καί στήν κατάκτηση της ἀθανασίας Σὰν πρωταρχική ἐλκτική δύναμη ὁ Θεός Ἔρωτας εἶναι μία δύναμη ἱκανή νά ταξινομεῖ καί νά δίνει ζωή στὰ πάντα. Πλάθει διαφορετικά σκαλοπάτια ἀπὸ ἕνα λεπτότατο οὐρανὸ σε μία ἁπτὴ γῆ, ὅπου σε κάθε ἐπίπεδο ὑπάρχει καί μία διαφορετική μορφή Ἔρωτα Καὶ γιὰ νά φτάσουμε στήν οὐσία του Ἔρωτα, πρέπει νά μάθουμε νά ἀνακαλύπτουμε τή σκάλα ἀνάβασης ξεκινῶντας ἀπὸ τή ὀμορφιά Αὐτή ποῦ ὑπάρχει στὰ σώματα, στίς ψυχές, στίς δράσεις, στοὺς Νόμους της φύσης, στήν Ἐπιστήμη καί στήν Τέχνη καί ἀκόμα πιό πέρα φτάνουμε στὸ Ὡραῖο καθ’ αὐτὸ, στήν ἁγνὴ ἰδέα, στήν ἀφηρημένη ὀμορφιά καθαρή καί ἄψογη, ἡ ὁποία ὅμως συμπίπτει καί με το Καλό, το Δίκαιο καί το Ἀληθές

Ἡ Σημερινή ἄποψη καὶ ἡ παρερμηνεία

Σήμερα αὐτὲς οἱ ἀντιλήψεις σε μεγάλο βαθμό ἔχουν παρερμηνευθεῖ ὁλοκληρωτικά Μέσα ἀπὸ ξένες ἀλλὰ καὶ Ἑλληνικές ἐπίσημες ἐκδόσεις ἀκόμα καὶ ἀπὸ ντοκυμαντέρ πολιτιστικοῦ περιεχομένου υἱοθετεῖται καὶ ἐπαναλαμβάνεται ἡ ἐσφαλμένη ἀντίληψη πῶς οἱ Ἀρχαῖοι Ἕλληνες ἀσκοῦσαν την ὁμοφυλοφιλία καὶ την παιδεραστία με την ἔννοια του σέξ στά πλαίσια ἑνός κοινωνικά καὶ νομικά ἀναγνωρισμένου θεσμοῦ

Ἔτσι, προσπαθοῦν νὰ μας πείσουν ὅτι οἱ ἄνθρωποι αὐτοὶ, ποῦ ἀναζητοῦσαν την ἀρετή, την ἀνδρεία, την τιμή, την ἀξιοπρέπεια, την ὑπευθυνότητα, τὴ δικαιοσύνη καὶ ποῦ ἄφησαν γιὰ το μέλλον ἀθάνατα μνημεῖα πολιτιστικῆς καὶ πνευματικῆς κληρονομιᾶς, δέν ἦταν παρά κίναιδοι ποῦ με κάθε ἐλευθεριότητα ἐπιδίδονταν σε κάθε εἶδος σεξουαλικές περιπτύξεις. Ἀλλὰ αὐτὸ εἶναι ἕνα μεγάλο λάθος. Ἡ οὐσία της παρερμηνείας ἐντοπίζεται κυρίως στή ὕποπτα λανθασμένη ἀπόδοση ὡρισμένων λέξεων ποῦ το νόημα καὶ οἱ λέξεις οἱ σχετικές με το ἔρω, ἔρως, ἐραστής καὶ παιδικά. Σχετικά γράφει ὁ Γιάννης Γιουδέλης στό βιβλίο του «ἡ Ἐρωτική φιλία των Ἀρχαίων Ἑλλήνων», σελίδα 69-70 ὅτι:

«Το ἐρῶ σημαίνει καὶ ἀγαπῶ θερμά, κατ’ ἔννοια ἀπολύτως ἄσχετη πρὸς το μεταξύ των φύλων ἔρωτα, περιβάλλω τινά διά θερμῆς ἀγάπης, ἀφοσιώσεως, λατρεύω, ἐμφαντικότερο του φιλῶ» (Σταματάκου, Μέγα Λεξικό της Ἑλληνικῆς Γλώσσας, Δ.Δημητράκου). Ἐδῶ κλείνεται καὶ ἡ ἔννοια της ἐρωτικῆς φιλίας, ἑνός αἰσθήματος ἀνώτατου ποῦ, ἄν καὶ βρισκόταν τότε σε ἀκμή, τώρα ἔχει χαθεῖ τελείως ἀπὸ τὴ γλῶσσα καὶ τὴ καρδιά μας, καὶ βέβαια βρίσκεται πέρα ἀπὸ τα ὅρια της ἀντίληψης των σημερινῶν ἀνθρώπων Γι’ αὐτὸ καὶ ἀδυνατῶντας νὰ ἑρμηνεύσουν μία σχέση ποῦ ἐγείρει καὶ δέν διαφθείρει, παρερμήνευσαν ἐξωραΐζοντας το χυδαῖο

Ἡ λέξη ἔρως, πέρα ἀπὸ τὴ γνωστή ἔννοια σημαίνει καὶ: ἡ μετά πάθους ἀφοσίωση, προσήλωση σε κάτι, ἀντικείμενο, πρόσωπο, ἰδέα ( Μ.Λεξ. Δ.Δημητράκου ). Εἰδικά ὅλον τον Πλάτωνα τι ἄλλο τον χαρακτηρίζει πέρα ἀπὸ τον ἔρωτα των ἰδεῶν; Ἡ λέξη ἐραστής, ἐκτὸς ἀπὸ τὴ σημασία ποῦ δίνουμε ἔχει καὶ τις ἐξῆς: ἅ)θαυμαστής, θιασώτης, λάτρης. β) μτφ. εν. ἀναφ. πρὸς πράγμ., ἐνέργεια, κατάσταση, θεωρία κ.α., λίαν ἀγαπῶν τι, ὁ μετά πάθους ὀρεγόμενο, ὁ θιασώτης τινός. (Μ. Λεξ. Δ.Δημητράκου )

Παίδων ἐραστής = ὁ ἐπιθυμῶν νά ἔχει τέκνα καί σε προέκταση ἡ ἐπιθυμία νά φέρεις στὸν κόσμο παιδιά της ψυχῆς σου, ὁμοιώματα του ἀνώτερου σου ἐγώ καί αὐτό ἦταν ἔρως ὅπως λέει

 ὁ Ἰωάννης Συκούρτης στη σελ. 33. Νὰ σημειώσουμε ἐδῶ ὅτι ὁ Ι. Συκουρτής, Ἀκαδημαϊκός, στὴν ἐπανέκδοση του Συμποσίου του Πλάτωνα ἀπὸ την Ἀκαδημία των Ἀθηνῶν στὰ 1949 παραθέτει εἰσαγωγή με μελέτη καί σχόλια 250 σελίδων (16 κεφάλαια ὁπού δημιουργεῖ μία πραγματική σύγχυση γιά το θέμα.

Στὸ κεφ. 4 γιά π.χ.,σχετικά με τον παιδικό ἔρωτα στούς Ἀρχαίους Ἕλληνες ξαναφέρει ὅτι: «ἦτο θεσμός κοινωνικῶς ἀναγνωρισμένης με τας συνήθειας καί τους κανονισμούς του με την παράδοση καί την τεχνική του, ὅπως ὁ ἱπποτικός ἔρως εἰς το μεσαίωνα.»

Ἀκόμα «το θέμα βέβαια εἶναι πολύ λεπτό. Ἀναφέρεται σε κάτι ἀπολύτως ξένο πρὸς τις συνήθειες καί τις ἠθικές ἀντιλήψεις της σημερινῆς κοινωνίας, ἀλλὰ αὐτὸ δὲ μας ἀπαλλάσσει ἀπὸ την ὑποχρέωση νά το ἀντικατοπτρίσουμε με ψυχραιμία καί ἁγνότητα … Δι’ ἐκείνους ὁ ἔρως ὁ παιδικός δὲν θεωρεῖτο καί δὲν ἦτο ἁπλῶς μία ἠθικὴ διαστροφή, διαδεδομένη καί σήμερον περισσότερον ἀπ’ ὅτι ​ομολογούμε,την ὁποία προσπαθοῦμε γιά λόγους ἠθικούς καί αἰσθητικούς νά ἀνακαλύψωμεν με ἕνα πέπλον σιγῆς αἰσχυντηλής» με παρρησία καί ὑπερηφάνεια τον ἀνέφεραν ὡς ἕνα σημεῖο ἀνωτερότητας ἀπὸ τους βάρβαρους λαούς, ὡς ἕνα κατ’ ἐξοχὴν δεῖγμα πολιτισμοῦ

Ὡς θεσμόν κοινωνικῶν καὶ ὄχι ὡς παρεκτροπήν, ἱστορικῶς καὶ ψυχολογικῶς, πρέπει νὰ ἐξετάσωμεν αὐτὴ τὴ συνήθεια. Νὰ εἰσδύσωμεν δηλαδή εἰς τὴ νοοτροπίαν ἐκείνων καὶ νὰ την ἐννοήσομεν Αὐτὴ εἶναι ἡ ὑποχρέωσή μας ποῦ δὲ θὰ εἶναι ἐπιδοκιμασία ἀλλὰ οὔτε καὶ ἀποδοκιμασία, αὐτὴ ἡ προσπάθεια κατανόησης ἐγκλείει πολύ μεγαλυτέρα δικαιοσύνην καὶ σεβασμό πρὸς τους πατέρας του ὡραίου καὶ του ἀληθινοῦ, παρ’ ὅσον ἡ μονοκόμματος καταδίκη ἡ, το χειρότερον, ἡ δῆθεν εὐλαβής καὶ μηδέν λέγουσα, πολλά δὲ σημαίνουσα παρασιώπησις.»

Με τις ἀντίστοιχες παραπομπές στούς ἀρχαίους συγγραφεῖς ἀναφέρει πώς ἦταν ἕνας θεσμός κυρίως των Δωριέων ποῦ ἐπικρατοῦσε στὴν Ἠλεία,Θεσσαλία, Βοιωτία, Σπάρτη καὶ Κρήτη. Ἔπειτα ἐπηρεασμένοι ἀπὸ τους Δωριεῖς τον υἱοθέτησαν οἱ Ἴωνες στὴν Εὔβοια καὶ στὴ Ἀθήνα «Εἰς την Σπάρτην ἡ σχέσις ἐραστοῦ (εἱσπλῆνας ἐλέγετο) πρὸς τον (αϊταν τον ἐρωμένον) τόσο νόμιμος θεωρείτω ὥστε ὁ ἐραστής ἐπεῖχε θέσιν ἀνεγνωρισμένου κηδεμόνος καὶ ἦτο ὑπεύθυνος ἀπέναντι της πολιτείας διά τας παρεκτροπάς ἐκείνου Δία την Κρήτη, την κοιτίδα του ἐθίμου μας προσφέρει ὁ Ἔφορος παρά Στράβωνι ( σελ.483 ) λεπτομερῆ περιγραφή της ἐθιμοτυπίας

Ὁ ἐραστής (φιλήτωρ ἐλέγετο) προανήγγελλε ἀπὸ τριῶν ἡμερῶν εἰς τους οἰκείου του νέου την ἐκλογήν του καὶ ἐκεῖνοι ἔκριναν ἄν ἔπρεπε νὰ ἐπιτρέψουν τὴ σχέση αὐτὴ Κριτήριο ἦταν ὄχι ἄν ἡ σχέση ἀλλὰ ἄν ὁ ἐραστής ἦταν ἀντάξιος του υἱοῦ τους. Ἄν προτιμοῦσαν ἄλλον ἐραστή φρόντιζαν νὰ ματαιώσουν την ἁρπαγή, διαφορετικά ἡ ἁρπαγή του νέου ἦταν εἰκονική ὅπως καὶ ἡ ἀντίσταση των συγγενῶν Το ζεῦγος κατέφευγε στὰ βουνά ὅπου γιά δύο μῆνες διδάσκονταν ὁ νέος τὴ σκληραγωγία, το κυνήγι καὶ τὴ χρήση των ὅπλων, ἰδιαίτερα των δύσκολων τεχνικῶν ὅπλων (τόξο, σφενδόνα κτλ) στὰ ὁποία διακρίνονταν στὴν ἀρχαιότητα οἱ Κρῆτες Ἔπειτα ἐπέστρεφαν καὶ ὁ ἐραστής χάριζε στὸ νέο μία πανοπλία, την πρώτη ποῦ θὰ φοροῦσε, ἕνα κύπελλο καὶ ἕνα βόδι ποῦ θυσιάζονταν στὸ Δία.

Ὁ νέος ἔπαιρνε τότε το ὄνομα κληνός καὶ ἀπολάμβανε μεγάλες τιμές. Ἡ μεγαλύτερη ντροπή γιά ἕνα νέο ἦταν νά μή βρεθεῖ γι’ αὐτὸν ἕνας φιλήτωρ. Ἡ σχέση ἐξακολουθοῦσε εἰδικὰ στοὺς πολέμους ὅπου ὁ ἐρωμένος λεγόταν περασταθένς δηλαδή παραστάτης.» Το δρώμενο αὐτὸ–γιατί περί αὐτοῦ πρόκειται–ἔχει ἀρκετὲς προεκτάσεις με την ἰδέα της σχέσης πολίτη-ὁπλίτη Πρόκειται ἐπίσης καὶ γιά μία διαβατήρια διαδικασία. Οὐσιαστικά ἔξοδος ἀπὸ την παιδική ἡλικία, ἀπὸ την κοινωνικότητα, ἀπὸ την ὀργανωμένη ζωή καὶ εἴσοδος στὴν ἐνηλικίωση καὶ στὴν ἐνεργή συμμετοχή τόσο στὴν πολιτική ζωή, ἀλλὰ καὶ την παραγωγική ἀφοῦ με την ἐπιστροφή στὴν κοινότητα πραγματοποιοῦνταν καὶ «ἱεροί γάμοι». Πρόκειται γιά ἕναν συμβολικό θάνατο καὶ ἀναγέννηση, ἀναπροσδιορισμός μέσῳ του ἔρωτα

Αὐτὸς βέβαια ὁ δεσμός ὑπῆρχε σε ὅλες τις πόλεις ὅπως καὶ στὴν Ἀθήνα ὅπου ὁ ἐραστὴς με τὴ συγκατάθεση των γονέων προετοίμαζε τον νέο ὥστε νά μπορέσει νά γίνει ἱκανός καὶ ἄξιος πολίτης ὥστε νά μπορεῖ νά ἀνταποκριθεῖ σε κάθε ὑποχρέωση πρὸς την πόλη καὶ νά μπορεῖ νά ἔχει ἀξιοπρεπῆ ἰδιωτική ζωή. Στήν Ἀθήνα λοιπόν ἔχουμε ἐραστή καὶ ἐρωμένο, στὴ Σπάρτη εἰσπλῆνα καὶ αϊτα, στὴν Κρήτη Φιλήτωρ καὶ κληνόν ἡ παρασταθένς.

Γιατί ὅμως θὰ πρέπει νά δεχτοῦμε ὅτι στὴ σχέση αὐτή μαθητείας ἀπαραίτητο στοιχεῖο ἦταν το σεξουαλικό; Καὶ ἔχει θέση το σέξ σε μία τέτοια σχέση ἀνάμεσα σε ἄνδρες;

 Ὁ Γιάννης Γουδέλης μας δίνει τις ἔννοιες των λέξεων φιλήτωρ καὶ κλινῆς ὡς ἐξῆς: «φιλήτως: φίλος της καρδιᾶς, καρδιακός φίλος=ἐραστὴς ,ἡ ἔννοια της λέξης φαίνεται καὶ στὸ κατά

 Ἰωάννη Εὐαγγέλιο (18,55) ‘Ἰησοῦς δ’ ἀνέκοψε φιλήτορι Πέτρον’ ὅπου ὁ Ἰησοῦς ἀναφέρεται στὸ φιλήτορα. Ἡ λέξη Κλινῆς εἶναι λάθος, ποῦ σημαίνει ἀγαπητικός της κλήνης, ἐνῶ ἡ σωστή ποῦ θὰ ἔπρεπε νά γράφεται εἶναι: κλεινός ποῦ σημαίνει “ὁ πλήρης κλέους, ὁ ἔνδοξος, ὁ ἐπιφανής”

Στὸ ἴδιο βιβλίο σελ.35 διαβάζουμε: “Πώς μπορεῖ ἕνα παιδί νά παράδιδε τὴ νεανική του σάρκα γιά μία σειρά ἐτῶν, νά ἄλλαζε ρόλο ἐραστή ἐρωμένου καὶ νά λαμβάνει ἀποστολή στὴν οἰκογένεια καὶ στὴν κοινωνία; Δὲν χρειάζονται πολλά χρόνια ἀρσενοκοιτίας γιά νά παραμορφώσουν καὶ νά διαστρεβλώσουν πλήρως τὴ φύση. Ἔτσι ποῦ νά μὴν ἐπανορθώνεται σε καμιά περίπτωση. Ἀντίθετα, ἡ περίπτωση της φιλίας, στὴ δυνατή μορφή της, ποῦ ἀναφέρεται με τις λέξεις ἐραστὴς καὶ ἐρωμένος, ἀποσκοποῦσε στὴ φήμη καὶ ὄχι στὴ δυσφήμιση. Ἦταν δεσμός δασκάλου, φροντιστή, καθοδηγητή καὶ ποῦ μία ἀναλογία μποροῦμε νά βροῦμε καὶ σήμερα στὶς σχέσεις νονοῦ- βαφτιστήρα”

Στὴ σελίδα 52 γράφει: «Ὁ ἔρωτας των ἀρχαίων Ἑλλήνων πρέπει νά ἔχη ἀντιπαρατεθεῖ στή περίπτωση της ερωτικής φιλίας με τὴ Χριστιανική ἀγάπη, με τους Γιόγκι (δάσκαλος γκουρού καί μαθητής) καί με κάθε δεσμό ποῦ το δόσιμο δένει τα ἄτομα Τα δυναμώνει δὲν τα ἐκφυλίζει Σκεφτεῖτε ὅλους αὐτούς τους χριστιανικούς ἁγίους ποῦ ἐμφανίζονται σε ζευγάρια καί ἔχουν κοινή δράση καί πορεία. Πρόκειται γιὰ μία συγκεκαλυμμένη μορφή του ἔρωτα των ἀρχαίων Ἑλλήνων, ὅπως ἀντέγραψε ἡ χριστιανική διδασκαλία.

Τέτοιες περιπτώσεις ὑπάρχουν ἀρκετές, σε ὅλους τους χώρους καί ὅλους τους χρόνους. Πρόσφατο παράδειγμα οἱ σταυραδερφοί. Ἀκόμα νά φέρνουμε στὸ νοῦ τὴ χριστιανική ἀγάπη, το δεσμό λ.χ. Ἰησοῦ καί Λαζάρου καί εἰδικὰ τους πρώτους χριστιανούς, ἀκόμα καί μοναχούς ἐκείνους, ποῦ τηροῦσαν την αὐστηρή καί ἀπαρέγκλιτη σχέση Γέροντα καί νεοφώτιστου ποῦ θὰ τον διαδέχονταν τὴ λέξη ἔρως ἔχη ἐγκολπωθεῖ καί ἡ ἐκκλησία καί τὴ συναντᾶμε με δοξαστική ἔννοια σε πολλούς αἴνους: “πάντες οἱ των λόγων αὐτῶν ἐραστές συνελθόντες ὕμνοις τιμήσωμεν” Ψάλλουν πρὸς τους τρὶς Ἱεράρχες οἱ χριστιανοί. Χρειάζεται σχόλιο;

terrapapers.com_erotas afroditi agapi

Νομοθεσία περί ὁμοφυλοφιλίας στὴν Ἀρχαία Ἑλλάδα

Στὶς σελίδες 73,82, ὁ Γουδέλης παραθέτει ἀποσπάσματα ἀπὸ την νομοθεσία της Σπάρτης καὶ της Ἀθήνας ποῦ εἶναι καὶ πολύ διαφωτιστικά γιὰ το θέμα μας. Ἐνδεικτικά ἀναφέρουμε δύο ἀποσπάσματα «Ὅποιος παρακινεῖ σε ἀκολασία παιδιά ἡ γυναῖκα ἡ ἄνδρα ἐλεύθερο ἡ δοῦλο, ἡ παρανομεῖ σε βάρος κάποιου ἀπὸ αὐτούς, νά καταγγέλλεται ἀπὸ ὁποιοδήποτε Ἀθηναῖο ἔχει το δικαίωμα (ἐπίτιμο δηλαδή) στοὺς θεσμοθέτες.

Οἱ δὲ θεσμοθέτες μέσα σε τριάντα μέρες ἀπὸ την καταγγελία νά εἰσάγουν πρὸς δίκην τον τοῦτον ( τον ἔνοχον ) ἐτώπιον της Ἡλιαίας, ἐάν οἱ δημόσιες ἀσχολίες το ἐπιτρέπουν (ἐάν δέν ὑπάρχει κάποιο δημόσιο κόλλημα). Εδ’ ἀλλιῶς, ὅταν καταστεῖ δυνατόν. Ἀφοῦ δὲ, δικαστεῖ πρῶτα ἀπὸ την Ἡλιαία, ἐάν κηρυχθεῖ ἔνοχος, καταδικάζεται πάραυτα σε φυλάκιση ἡ πρόστιμο. Ἄν δὲ, ἀποτιμηθεῖ ἡ ὕβρης με θάνατο, νὰ παραδίδεται στοὺς ἕνδεκα καὶ νὰ θανατώνεται αὐθημερόν»

“Δημοσθένους, Κατά Μειδίου” «Ἐάν κάποιος ἀποδεικνυόταν ὅτι ἐπιθυμοῦσε παιδικό σῶμα, ὁ Λυκοῦργος το ἔκανε με νόμο στὴ Σπάρτη νὰ εἶναι αἰσχρότατο, ὥστε οἱ ἐραστὲς νὰ ἀποφεύγουν τα παιδικά σώματα καθόλου λιγότερο ἀπ’ ὅτι οἱ γονεῖς τα παιδιά τους.» ‘Ξεν. Λακαιδ. Πολιτ. //13′

Ἀκόμη ὁ Πλούταρχος στὸν ‘Ἐρωτικό’ (769 α.β.) ἀναφέρει ὅτι: «ὁ Σόλωνας στάθηκε ἐμπειρότατος νομοθέτης του γάμου, ποῦ ὅρισε νὰ μή σμίγει λιγότερο ἀπό τρίς φορές το μῆνα ὁ ἄντρας με τή γυναῖκα του, ὄχι βέβαια γιὰ τή σαρκική ἡδονή, ἀλλὰ γιατί, ὅπως οἱ πόλεις ἀνανεώνουν ὑστέρα ἀπό ὁρισμένο χρόνο τις συμμαχίες ἀναμεταξύ τους, ἔτσι ἤθελε νὰ ἀνανεώνεται ὁ γάμος ἀπό τή φθορά του κάθε φορά βυθώντας μέσα σε μία τέτοια εὐχαρίστηση»

Βλέπουμε λοιπόν ὅτι, τόσο ὁ Ι. Συκουρτής ὅσο καὶ ο Ἄγγλος καθηγητής Κ.J.Dover, (βλ. «Ἡ Ὁμοφυλοφιλία στὴν Ἀρχαία Ἑλλάδα» 1978 by K.J.Dover ,ἑλληνική ἐκδόσει Π. Χιωτέλη, Ἀθήνα 1990) ἀλλὰ καί τόσοι ἄλλοι σχολιαστές ἤδη ἀπὸ τή Ρωμαϊκή ἐποχῆ, δὲν ἐπιθυμοῦν μία πραγματικά καί ἀντικειμενική προσέγγιση της νοοτροπίας των Ἀρχαίων Ἑλλήνων ὅπως ἰσχυρίζονται ἐφ’ ὅσον δὲν λαμβάνουν ὑπ’ ὄψιν τους ξεκάθαρα στοιχεῖα ὅπως τα παραπάνω.
Νοοτροπία ὅμως πολύ ξεκάθαρη ποῦ ἐκφράζεται καί μέσα ἀπὸ το γνωστό μῦθο του Ἔρωτα καί της Ψυχῆς (Ἀπουλήιου – Μεταμορφώσεις) ὅπου ἡ Ψυχή μέσα ἀπὸ τή σχέση της με τον Ἔρωτα καταφέρνει νὰ ξεπεράσει ὅλες ἐκεῖνες τις δοκιμασίες ποῦ θαθα της ἐπιτρέψουν νὰ γίνει δεκτή ἀθάνατη στὸν Ὄλυμπο

Ἕναν ἄλλο μῦθο μας διηγεῖται ὁ Αἴσωπος

ΑΙΣΩΠΟΥ ΕΠΩΔΟΣ ΖΕΥΣ ΚΑΙ ΑΙΣΧΥΝΗ

“Ὁ Ζεύς πλάθοντας τους ἀνθρώπους, ἔβαλε μέσα τους διάφορες ψυχικές ἀρετές καὶ μόνο την ντροπή λησμόνησε νὰ βάλει. Γι’ αὐτὸ, μή ἔχοντας ἄλλο δρόμο νὰ την τοποθετήσει, την πρόσταξε νὰ μπεῖ ἀπ’ τον πισινό των ἀνθρώπων Ἐκείνη ἀρχικά ἀρνήθηκε καὶ διαμαρτυρήθηκε γιά τὴ προσβολή.

Ἐπίδη ὅμως ὁ Ζεύς τὴ ζόρισε πολύ, εἰπέ: «Ἄς εἶναι, θὰ μπῶ, ὑπὸ τον ὀρό ὅτι ἀπό κεῖ δὲ θὰ μπεῖ ὁ ἔρωτας Γιατί ἄν τύχει καὶ μπεῖ, ἐγώ θὰ βγῶ ἀμέσως». Ἀπὸ τότε συμβαίνει ὅλοι οἱ ἀνώμαλοι νὰ εἶναι καὶ ἀδιάντροποι” Ὁ μῦθος σημαίνει ὅτι εἶναι ἀδιάντροποι όσοι κατέχονται ἀπό ἀνώμαλες ἐρωτικές ἐπιθυμίες (Αἰσώπου Μῦθοι, Αρχαίο κείμενο, μετάφραση στὴ δημοτική Τάσου Βουρνά, τομ. Ά, Ἐκδόσεις Ἁφῶν Τολίδη).

Στὰ Ὀρφικά, μετάφραση Ἰωάννου Δ. Πασσά, Αθήναι, Ἐκδόσεις Ἐγκυκλοπαίδειας του « ἭΛΙΟΥ» ὑπάρχει ἕνας ὡραῖος ὕμνους γιά τον Ἔρωτα, ποῦ ἔχη ὡς ἐξῆς:

ΕΡΩΤΟΣ θυμίαμα, ἀρώματα Ἐπικαλοῦμαι τον μεγάλον, τον ἁγνόν,

τον Περιπόθητον, τον γλυκύν Ἔρωτα

Τον ἰσχυρόν τοξότη, τον φτερωτόν, ποῦ φλογίζει με δύναμιν τους ἀνθρώπους, τον ταχύν καὶ ὁρμητικό

ποῦ παίζει με τους θεούς καὶ με τους θνητούς ἀνθρώπους, τον ἔξυπνον, τον ἐφευρετικόν,

με των πάντων, τα κλειδιά του ἐπουράνιου αἰθέρος, της θαλάσσης καὶ της γῆς,

καὶ ὅσα πνεύματα ποῦ γεννοῦν εἰς τους ἀνθρώπους,

τρέφει ἡ θεά, παράγουσα χλωρούς καρπούς,

καὶ ὅσα ἔχει ὁ εὐρύς Τάρταρος καὶ ἡ θορυβώδης θάλασσα

διότι μόνον ἐσὺ κρατεῖς το πηδάλιον ( εἶσαι κυρίαρχος ) ὅλων αὐτῶν

Ἀλλὰ ὦ μακάριε, με καθαρές διαθέσεις ἔλα Μαζί με τους μύστας,

Καὶ ἀπομάκρυνε ἀπὸ αὐτούς τις φαύλες καὶ Παράδοξες ὁρμές

Τι ἦταν λοιπόν ὁ ἔρωτας στὴν Ἀρχαία Ἑλλάδα;

Σεξουαλικά διαστροφή ἡ σχέση μαθητείας ποῦ ὡδηγοῦσε πρὸς την ἠθικὴ τελείωση καὶ τον αὐθεντικό ἄνθρωπο; Ἡ ἀπάντηση εἶναι ξεκάθαρα ἡ δεύτερη ἄν πιστέψουμε ὅτι οἱ ἄνθρωποι αὐτοὶ θέλησαν νὰ ζοῦν σε ἁρμονία με τὴ φύση καὶ τους νόμους της. Ακολουθούν κάποιες ἀναφορές σχετικά με το πόσο αὐστηροί ἦταν οἱ φιλόσοφοι καὶ οἱ νόμοι γιὰ την ὁμοφυλοφιλία καὶ ὅλες τις σεξουαλικές παρεκκλίσεις στὴν ἀρχαία Ἑλλάδα

Πλουτάρχου, Περί Ἀλεξάνδρου Τύχης ἡ Ἀρετῆς Λόγος Α’ 12 «Ἀλέξανδρος δὲ, Φιλοξένου του της παραλίας ὑπάρχου γράψαντος, ὅτι παῖς ἕν Ἰωνία γέγονεν οἱός οὐκ ἄλλος ὥραν καὶ εἶδος, καὶ πυνθανομένου διὰ των γραμμάτων εἰ ἀναπέμψη, πικρῶς ἀντέγραψεν ὦ κάκιστ’ ἀνθρώπων, τι μοι πῶ πότε τοιοῦτο συνέγνως, ἶνα τοιαύταις με κολακεύσης ἡδοναῖς;»

«Καὶ ὁ Ἀλέξανδρος, ὅταν του ἔγραψε ὁ Φιλόξενος, ὁ κυβερνήτης της παραλίας ὅτι ὑπάρχει στὴν Ἰωνία ἕνα παιδί ποῦ, ὅμοιο στὴν ὀμορφιά του δὲν ξανάγινε ποτέ, καὶ ζητοῦσε νά πληροφορηθῆ με γράμμα, ἄν ἤθελε νά του το στείλη, ὁ Ἀλέξανδρος του ἔγραψε ἀπαντῶντας αὐστηρά: «Ὦ πιὸ κακέ ἀπ’ ὅλους τους ἀνθρώπους, με ξέρεις ἀνακατεμένο, ποτέ, με τέτοιες βρωμοδουλειές, γιὰ νά με κολακεύσης με τέτοιου εἴδους ἀπολαύσεις;»
Αἰσχύνου, Kατά Tιμάρχου § 21 «Ἐάν κάποιος Ἀθηναῖος ἐκδίδεται ὡς παθητικός ὁμοφυλόφιλος, νά μὴν ἐπιτρέπεται σ’ αὐτὸν νά ἐκλέγεται ὡς ἕνας ἐκ των ἐννέα ἀρχόντων, οὔτε νά ἀναλαμβάνει το ἀξίωμα του ἱερέως, οὔτε νά γίνεται σύνδικος του δήμου, οὔτε νά ἀναλαμβάνει κανένα ἀπολύτως ἀξίωμα οὔτε στὸ ἐσωτερικό, οὔτε στὸ ἐξωτερικό, οὔτε κληρωτό, οὔτε αἴρετο, οὔτε νά ἀποστέλεται σε διπλωματική ἀποστολή, οὔτε νά ἐκφέρει τὴ γνώμη του, οὔτε νά εἰσέρχεται στὰ δημόσια ἱερά, οὔτε νά ἔχει δικαίωμα νά φέρει στεφάνι στὶς Ἑορτές ποῦ συνηθίζεται αὐτὸ, οὔτε νά πηγαίνει στὰ περιαντήρια ποῦ βρίσκονται μέσα στὴν ἀγορά EAν δέ κάποιος κάνει κάτι ἀπὸ αὐτὰ καὶ ἐφόσον αὐτὸ ὑποδειχθεῖ δικαστικῶς, τότε νά τιμωρεῖται με θάνατο».

Δημοσθένους, Kατά Ἀνδροτίωνος § 21 «Δὲν ἐπιτρέπεται στοὺς ὁμοφυλοφίλους οὔτε νὰ ὁμιλοῦν, οὔτε νὰ γράφουν».

Aἰλιανού, Ποικίλη Ἱστορία III 12 «Ὁ Σπαρτιατικός ἔρωτας δὲν εἶχε καμία σχέση με αἰσχρότητες Ἐὰν ποτέ κάποιος ἔφηβος τολμοῦσε νὰ ἀνεχθεῖ ἀσέλγεια εἰς βάρος του ἡ ἐάν κάποιος ἄλλος ἔφηβος ἐπιχειροῦσε νὰ ἀσελγήσει εἰς βάρος κάποιου ἄλλου, δὲν συνέφερε κανέναν ἀπ’ τους δύο νὰ καταντροπιάσουν την Σπάρτη, ἀφοῦ σε τέτοια περίπτωση ἡ ἐξοριζόντουσαν ἐφ’ ὅρου ζωῆς ἀπὸ την Σπάρτη ἡ ἔχαναν την ζωή τους».

Πλουτάρχου, Λακεδαιμονίων Ἐπιτηδεύματα 7,237c Μάξιμος Tύριος, 20,8d,e «Ὁ ψυχικός δεσμός μεταξύ των νέων δὲν ἔχει καμία σχέση με σωματικές ἐπαφές Ὅποιος νέος ἐπιχειρήσει νὰ ἀσελγήσει εἰς βάρος ἄλλου θὰ στερηθεῖ διά βίου τα πολιτικά του δικαιώματα».

Ξενοφῶντος Λακεδαιμονίων Πολιτεία ΙΙ, 13 «Ὁ δέ Λυκοῦργος Ἐναντία καὶ τούτοις πᾶσι γνοῦς, εἰ μέν τις αὐτὸς ὤν οἷον δεῖ ἀγασθεῖς ψυχήν παιδός πειρώτο ἄμεμπτον φίλον ἀποτελέσασθαι καὶ σύν- εἶναι, ἐπήνει καὶ καλλίστην παιδείαν ταύτην ἐνόμιζεν Εἰ δέ τις παιδός σώματος ὀρεγόμενος φανεῖη, αἴσχιστον τοῦτο θείς ἐποίησεν ἐν Λακεδαίμονι μηδέν ἧττον ἐραστὰς παιδικῶν ἀπέχεσθαι ἡ γονεῖς παίδων ἡ καὶ ἀδελφοί ἀδελφῶν εἰς ἀφροδίσια ἀπέχοντα».

«Ὁ Λυκοῦργος ὅμως, ἀντιθέτως πρὸς ὅλα ταῦτα πιστεύων, ἐπεδοκίμαζε μόνον το ἐάν σημαίνων ἄνθρωπος, θαυμάσας την ψυχική ἀρετήν του παιδίου, προσεπάθη νὰ κάμη αὐτὸν φίλον με δεσμούς ἀναμεταξύ των ἀμέμπτους καὶ νὰ τον συναναστρέφεται, διότι τοῦτο ἐνόμιζε μέσον καλλίστης ἀνατροφῆς. Ἐὰν ὅμως ἐπαρουσιάζετο κανείς ἐπιθυμῶν το παιδικόν σῶμα, ἐπειδή ὁ Λυκοῦργος ἐθεώρει τοῦτο πολύ ἀναίσχυντον, νομοθέτησεν εἰς την Σπάρτην νὰ ἀπέχουν οἱ ἐρασταί ἀπὸ τα ἀγαπώμενα παιδιά, ὅπως ἀποφεύγουν εἰς ἀφροδισίους (ἐρωτικάς) σχέσεις οἱ γονεῖς ἀπὸ τα τέκνα των καὶ οἱ ἀδελφοί ἀπὸ τους ἀδελφούς των».

Πλουτάρχου Βίοι Παράλληλοι, Λυκοῦργος ΧVII «Λακεδαιμόνιοι δέ οἱ νομίζοντες, ἐάν καὶ ὀρεχθῆ τις σώματος, μηδενός ἄν ἔτι καλοῦ καγαθοῦ τοῦτον τύχειν, οὕτω τελέως τους ἐρωμένους ἀγαθούς ἀπεργάζονται ὡς καὶ μετά ξένων κἄν μὴ ἐν τὴ αὐτὴ [πόλει] ταχθῶσι τῷ ἐραστὴ, ὁμοίως αἰδοῦνται τους παρόντας ἀπολείπειν Θεάν γάρ οὐ την Ἀναίδειαν ἀλλὰ την Αἰδῶ νομίζου»ι.

«Οἱ Λακεδαιμόνιοι, ἀντιθέτως, ποῦ πιστεύουν ὅτι το μόνο ἄν ἐπιθυμήσει κανείς το σῶμα νέου, αὐτὸς δέν εἶναι δυνατόν πιά νά ἐπιτύχη τίποτε το ὡραῖο καὶ το ἀγαθὸ, καθιστοῦν τους ἐρωμένους τόσον τελείους ἀγαθούς, ὥστε καὶ ἄν ἀκόμη ταχθοῦν στὴν μάχη μεταξύ ξένων καὶ ὄχι στὴν ἰδία πόλη με τον ἐραστή, ἐξ ἰσοῦ ἀπό αἰδῶ δέν ἐγκαταλείπουν τους συμπολεμιστές των. Γιατί πιστεύουν ὡς θεά ὄχι την Ἀναίδεια, ἀλλὰ την Αἰδῶ».

«Ἐκοινώνουν δὲ οἱ ἐρασταί τοῖς παισί της δόξης ἐπ’ ἀμφοτέρα καὶ λέγετέ ποτὲ παιδός ἐν των μάχεσθαι φωνήν ἀγεννή προεμένου ζημιωθῆναι τον ἐραστήν ὑπὸ τῶν ἀρχόντων Οὕτω δὲ του ἐρᾶν ἐγκεκριμένου παρ’ αὐτοῖς, ὥστε καὶ των παρθένων ἐρᾶν τας καλάς καὶ ἀγαθάς γυναίκας, το ἀντεράν οὐκ ἤν, ἀλλὰ μᾶλλον ἀρχὴν ἐποιοῦντο φιλίας πρὸς ἀλλήλους οἱ των αὐτῷ ἐρασθέντες, καὶ διετέλουν κοινή σπουδάζοντες, ὅπως ἄριστον ἀπεργάσαιντο τον ἐρώμενον».

«Οἱ ἐρασταί δὲ των παίδων μετεῖχον της φήμης αἰτῶν καὶ εἰς τάς δύο περιπτώσεις (δηλαδή = της φήμης καὶ ἐπὶ καλῶ καὶ ἐπὶ κακακῷ). Καὶ διηγοῦνται σχετικῶς ὅτι, ὅταν κάποτε εἰς παῖς ξεφώνησε κατά την διάρκειαν της μάχης μίαν ἀπρεπῆ κραυγήν, οἱ ἄρχοντες ἐτιμώρησαν διὰ τοῦτο τον ἐραστήν του παιδός.

Ἐνῶ δὲ ὁ ἔρως ἀπεδοκιμάζετο κατ’ αὐτὸν τον τρόπον ὑπὸ των Σπαρτιατῶν, ὥστε καὶ αἱ ἀγαθαί καὶ εὐγενεῖς γυναῖκες νά τρέφουν ἔρωτα πρὸς τας παρθένους, δέν ὑπῆρχεν ὅμως ἀντιζηλία εἰς τας ἐρωτικάς των σχέσεις, ἀλλὰ μᾶλλον εὕρισκον ἀφορμήν νά συνάψουν μεταξύ των στενήν φιλίαν ἐκεῖνοι , οἱ ὁποῖοι εἶχον ἀγαπήσει τους ἰδίους παῖδας, καὶ κατέβαλλον ἀπό κοινοῦ, συνεχεῖς φροντίδας, διὰ νά ἐξεύρουν τον καλύτερον τρόπον, με τον ὁποῖον θά ἦτο δυνατόν νά γίνη ἀρίστως ὁ ὑπ’ αἰτῶν ἀγαπώμενος νέος».

Πλάτωνος Νόμοι 636c «Ἐννοητέον ὅτι τή θηλείᾳ καί τή των ἀρρένων φύσει εἰς κοινωνίαν ἰούσῃ της γεννήσεως ἡ περί ταυτά ἡδονὴ κατά φύσιν ἀποδεδόσθαι δοκεῖ, ἀρρένων δὲ πρὸς ἄρρενας ἡ θηλέων πρὸς θηλείας παρά φύσιν»

«Εἶναι λοιπόν κατανοητό ὅτι ἡ φύσις ὠθεῖ τα θηλυκά νὰ εἶναι σε ἐπαφῆ με τα ἀρσενικά ἀπὸ την γέννηση τους, καί ἡ ἡδονὴ σε αὐτὰ εἶναι φανερό ὅτι ἔχει δοθεῖ σύμφωνα με την φύσιν, ἑνῶ (ἡ ἐπαφῆ ἔνν .ἔνν.) των ἀρσενικῶν με τα ἀρσενικά καί θηλυκῶν με τα θηλυκά ἐναντία στὴν φύσιν (παρά φύσιν).»

Πλάτωνος Νόμοι 836c-e «εἰ γάρ τις ἀκολουθῶν τή φύσει θήσει τον πρὸ του Λαίου νόμον, λέγων ὡς ὀρθῶς εἶχεν το ἀρρένων καί νέων μὴ κοινωνεῖν καθάπερ θηλειῶν πρὸς μίξειν ἀφροδισίων, μάρτυρα παραγόμενος την θηρίων φύσιν καί δεικνύς πρὸς τα τοιαύτας οὐχ ἀπτόμενον ἄρρενα ἄρρενος διὰ το μὴ φύσει τοῦτο εἶναι, ταχ’ ἄν χρώτο πιθανῷ λόγῳ…

«Ὅποιος, ὑπακούοντας στήν φύση, προτείνει την ἐπανακαθιέρωση του νόμου, ὅπως ἦταν πρίν ἀπὸ τον Λάιο-(ὁ ὁποῖος ἐθεωρεῖτο ὁ μυθικός ἐφευρέτης της ὁμοφυλοφιλίας, με τον βιασμό του Χρυσίππου, γιὰ τον ὁποῖο καὶ τιμωρήθηκε ἀπὸ την μοῖρα με το νά δολοφονηθεῖ ἀπὸ τον ἴδιο του τον γιό) καὶ διακηρύσσει ὅτι δέν εἶναι σωστό νά ἔρχεσαι σε σεξουαλική ἐπαφῆ με ἄνδρες καὶ ἀγόρια, ὅπως με τις γυναῖκες, καὶ προσάγει ὡς ἀπόδειξη γι’ αὐτὸ, την φύση των Ζώων καὶ ἐπισημαίνει ὅτι (εενν. Ἀνάμεσα τους) το ἀρσενικό δέν ἀγγίζει ἀρσενικό με σεξουαλικό σκοπό, ἀφοῦ αὐτὸ δέν εἶναι φυσικό, βρίσκεται, νομίζω, σε πολύ ἰσχυρή θέση…»

Πλάτωνος Νόμοι 840de «ὡς οὐ χείρους ἡμῖν εἶναι τους πολίτας ὀρνίθων καὶ ἄλλων θηρίων πολλῶν, οἱ κατά μεγάλας ἀγέλας γεννηθέντες, μέχρι μέν παιδογονίας ἡ ἵθεοι καὶ ἀκήρατοι γάμων τε ἁγνοὶ ζῶσιν, ὅταν δ’ εἰς τοῦτο ἡλικίας ἔλθωσι, συνδυασθέντες ἄρρην θηλείᾳ κατά χάριν καὶ θήλεια ἄρρενι, τον λοιπόν χρόνον ὁσίων καὶ δικαίως ζῶσιν, ἐμμένοντες βεβαίως ταῖς πρώταις της φιλίας ὁμολογίαις δεῖν δή θηρίων γε αὐτούς ἀμεῖνους εἶναι»

«Οἱ πολῖτες μας δέν πρέπει νά εἶναι κατώτεροι ἀπὸ τα πουλιά καὶ πολλά ἀλλά εἴδη ζώων, ποῦ γεννιοῦνται σε ἀγέλες καὶ ζοῦν ἀζευγάρωτα, ὡς την ἡλικία της τεκνοποιίας, ἁγνά καὶ ἀμόλυντα ἀπὸ τον γάμο, ἀλλὰ, ὅταν φτάσουν σ’ ἐκείνη την ἡλικία, ζευγαρώνουν ἀρσενικό με θηλυκό καὶ θηλυκό με ἀρσενικό σύμφωνα με τις διαθέσεις τους καὶ γιὰ το ὑπόλοιπο της ζωῆς τους ζοῦν με εὐλάβεια καὶ εἶναι νομοταγῆ, μένοντας πιστά στίς συμφωνίες ποῦ ἦταν ἡ ἀρχή της σχέσεώς τους. Πρέπει λοιπόν αὐτοί (δηλ οἱ πολῖτες) νά εἶναι ἀκόμη καλύτεροι ἀπὸ τα θηρία».

Πλάτωνος Νόμοι 841d «Ἥ μηδένα τολμᾶν μηδενός ἅπτεσθαι των γενναίων ἅμα καὶ ἐλευθέρων πλήν γαμέτης ἑαυτούς γυναικός, ἄθυτα δὲ παλλακῶν σπέρματα καὶ νόθα μὴ σπείρειν, μηδέ ἄγονα ἀρρένων παρά φύσιν ἡ το μέν των ἀρρένων πάμπαν πάμπαν αφελοίμθ'άν..»

«Ἥ κανένας νὰ μὴν τολμᾶ νὰ ἔρχεται σε ἐπαφή με τους γενναίους καὶ ἐλευθέρους ἐκτὸς ἀπὸ την ἰδία τους την γυναῖκα, οὔτε νὰ ἐπιτρέπεται νὰ σπείρουν νόθα σπέρματα στὶς παλλακίδες, εἴτε σε ἄνδρες ἄγονα παρά φύσιν ἡ μᾶλλον καλύτερα την μεταξύ ἀνδρών ἐπαφή νὰ την ἀπαγορεύσουμε ἐντελῶς».
Ξενοφῶντος Ἀπομνημονεύματα Α,ΙΙ30 «Κριτίαν μὲν τοίνυν αἰσθανόμενος ἐρῶντα Εὐθυδήμου καὶ πειρῶντα χρήσθαι, καθάπερ οἱ πρὸς τ’ ἀφροδίσια των σωμάτων ἀπολαύοντες, ἀπέτρεπε φάσκων ἀνελεύθερόν τε εἶναι καὶ οὐ πρέπον ἀνδρί καλῶ καυγαθώ τον ἐρώμενον, ὦ βούλεται πολλοῦ ἄξιος φαίνεσθαι, προσαιτεῖν ὥσπερ τους πτωχούς ἱκετεύοντα καὶ δόμενον προσδοῦναι, καὶ τύτα μηδενός ἀγαθοῦ του δὲ Κριτίου τοῖς τοιούτοις οὐχ ὑπακούοντος οὐδέ ἀποτρεπομένου, λέγεται τον Σωκράτην ἄλλων τε πολλῶν παρόντων καὶ του Εὐθυδήμου εἰπεῖν ὅτι ὑιικόν αὐτῷ δοκοίη πάσχειν ὁ Κριτίας, ἐπιθυμῶν Εὐθυδήμω προσκυνεῖσθαι ὤστπερ τα ὕιια τοῖς λίθοις, ἐξ ὤν δὴ καὶ ἐμίσει τον Σωκράτην ὁ Κριτίας».

«Ἀντιθέτως ὅμως, ὅταν ἀντιλήφθηκε πῶς ὁ Κριτίας ἦταν ἐρωτευμένος με τον Εὐθύδημο καὶ ἐπροσπαθοῦσε νὰ τον χρησιμοποιήση καθώς ἐκεῖνοι ποῦ ἀπολαμβάνουν τα σώματα ἀφροδισιακά, τον ἀπέτρεπεν ὁ Σωκράτης λέγοντας ὅτι καὶ ἀνάξιο γιὰ ἐλεύθερον ἄνθρωπο εἶναι καὶ ἀνάρμοστο γιὰ ἕναν ἄνδρα μορφωμένον ἐνάρετα, ἐκεῖνον ποῦ ἀγαπᾶ, χάριν του ὁποίου θέλει νὰ φαίνεται πῶς ἀξίζει πολύ, νὰ τον ζητιανεύει, ἱκετεύοντας καὶ παρακαλῶντας νὰ του στέρξει σε κάτι, ποῦ μάλιστα κάθε ἄλλο παρά ἀγαθὸ εἶναι
Ἐπειδή δὲ ὁ Κριτίας δὲν ἄκουσε αὐτὰ τα λόγια καὶ δὲν ἀπομακρυνόταν ἀπό τον σκοπό του, λέγεται ὅτι ὁ Σωκράτης, παρουσία καὶ πολλῶν ἄλλων καὶ του Εὐθύδημου, εἶπεν ὅτι του φαίνεται πώς ὁ Κριτίας ὑποφέρει ἀπό κάτι ποῦ παθαίνουν οἱ χοῖροι, ἀφοῦ ἐπιθυμεῖ νὰ τρίβεται ἐπάνω στὸν Εὐθύδημο, ὅπως ἀκριβῶς τρίβονται τα χοιρίδια στὶς πέτρες. Ἐξ αἰτίας αὐτῶν ἀκριβῶς ὁ Κριτίας εμισούσε τον Σωκράτη».

Αἰσχίνου Κατά Τιμάρχου 72: «Οὐ γάρ ἔγωγε ὑπολαμβάνω οὕτως ὑμᾶς ἐπιλήσμονας εἶναι, ὥστε ἀσχημονεῖν ὤν ὀλίγῳ πρότερον ἀκούσατε ἀναγιγνωσκομένων <των> νόμων, ἐν οἷς γέγραπται, ἐάν τις μισθώσητε τινα Ἀθηναίων ἐπὶ ταύτην την πρᾶξιν, ἡ ἐάν τις ἑαυτόν μισθώση ἔνοχον εἶναι τοῖς μεγίστοις καὶ τοῖς ἴσοις ἐπιτιμίοις».

«Ἐγὼ τουλάχιστον, δὲν νομίζω πώς ξεχνᾶτε τόσο εὔκολα, ὥστε νὰ μὴ θυμᾶστε αὐτὰ ποῦ ἀκούσατε προηγουμένως, ὅταν γινόταν ἡ ἀναγνώση των νόμων. Θυμᾶστε ἀσφαλῶς, ὅτι οἱ νόμοι ἀναφέρανε ὅτι, ὅποιος πληρώσει ἄλλον ἄνδρα γι΄ αὐτὴ τὴ δουλειά, ἡ πληρωθεῖ γιὰ νὰ ἱκανοποιήσει τέτοιες ἐπιθυμίες, καὶ στὶς δύο περιπτώσεις ἡ τιμωρία εἶναι ἴδια καὶ μάλιστα ἀπό τις πιό βαριές».

Εἰδικότερα δὲ γιὰ τον Ἱερὸ Λόχο των Θηβαίων φαίνεται ὅτι στὴν ἀρχαιότητα κάποιοι θιασῶτες της ὁμοφυλοφιλίας εἶχαν προσπαθήσει νὰ συσχετίσουν αὐτὰ τα ζευγάρια των ἐραστῶν καί ἐρωμένων με ζευγάρια ποῦ εἶχαν σαρκικές σχέσεις, γι’ αὐτὸ ὁ Πλούταρχος, ὁ ὁποῖος βέβαια γράφει τον 2ο μ.κ.ε. αἰῶνα, ἄρα ἔχει περάσει ὁλόκληρη την Ρωμαϊκή ἐποχῆ της πλήρους διαστροφῆς καί διαφθοράς των ἠθῶν, βάζει μετά την μάχη της Χαιρωνείας στὸ στόμα του νικητοῦ της μάχης, Φιλίππου τα ἐξῆς συνταρακτικά λόγια:

Πλουτάρχου, Βίοι Παράλληλοι: «ἄς ἔχουν κακό τέλος ἐκεῖνοι ποῦ τόλμησαν νὰ ὑπονοήσουν ὅτι κάτι αἰσχρό συνέβαινε μεταξύ αὐτῶν των (πολεμικῶν) ζευγαριῶν»
Ξενοφῶντος Συμπόσιον VIII, 28-32 «ἐπιθυμῶ δὲ σοι, ἔφη, ὦ Καλλία, καὶ μυθολογῆσαι ὥς οὐ μόνον ἄνθρωποι ἀλλά καὶ θεοί καὶ ἥρωες την της ψυχῆς φιλίαν περί πλείονος ἡ την του σώματος χρῆσιν ποιοῦνται Ζεύς τε γάρ ὅσων μέν θνητῶν οὐσῶν μορφῆς ἠράσθη, συγγενόμενος εἶα αὐτὰς θνητάς εἶναι ὅσων δὲ ψυχαῖς ἀγαθαῖς ἁγασθείη, ἀθανάτους τούτους ἐποίει ὤν Ἡρακλῆς μέν καὶ Διόσκουροί εἶσι, λέγονται δὲ καὶ ἄλλοι καὶ ἐγώ δὲ φημί καὶ Γανυμήδην οὐ σώματος ἀλλά ψυχῆς ἕνεκα ὑπὸ Διός εἰς ΅Ὄλυμπον ἀνενεχθῆναι, μαρτυρεῖ δὲ καὶ τούνομα αὐτοῦ ἐστί μέν γάρ δήπου καὶ Ὁμήρῳ γάνυται δὲ ἀκούων, τοῦτο δὲ φράζει ὅτι ἥδεται δὲ ἀκούων ἐστί δὲ καὶ ἄλλοθι ποῦ πυκινά φρεσί μήδεα εἶδος τοῦτο δ’ αυ λέγει σοφά φρεσί βουλεύματα εἶδος, ἐξ οὖν συναμφοτέρων τούτων οὐχ ἡδυσώματος ὀνομασθείς ὁ Γανυμήδης ἀλλ’ ἡδυγνώμων ἐν θεοῖς τετίμηται ἀλλά μήν, ὦ Νικήρατε, καὶ Ἀχιλλεύς Ὁμήρῳ πεποίηται οὐχ ὥς παιδικοῖς Πατρόκλῳ ἀλλ’ ὥς ἑταίρων ἀποθανόντι ἐκπρεπέστατα τιμωρῆσαι καὶ Ὀρέστης δὲ καὶ Πυλάδης καὶ Θησεύς καὶ Πειρίθους καὶ ἄλλοι δὲ πολλοί των ἡμιθέων οἱ ἄριστοι ὑμνοῦνται οὐ διά το συγκατανεύειν ἀλλά διὰ το ἄγασθαι ἀλλήλους τα μέγιστα καὶ κάλλιστα κοινή διαπεπράχθαι, τι δὲ, τα νῦν καλά ἔργα οὐ παντ’ ἄν εὔροι τις ἕνεκα ἐπαίνου ὑπό των καὶ πονεῖν καὶ κινδυνεύειν ἐθελόντων πραττόμενα μᾶλλον ἡ ὑπὸ των ἐθιζομένων ἡδονήν ἀντ’ εὐκλείας αἰρείσθαι;»

«28. Ἐπιθυμῶ τέλος, Καλλία, ἐξηκολούθησεν ὁ Σωκράτης, νά σου ἀποδείξω καὶ με την μυθολογία ὅτι ὄχι μόνο οἱ ἄνθρωποι ἀλλά καὶ οἱ θεοί καὶ οἱ ἥρωες προτιμοῦν περισσότερο την φιλία της ψυχῆς παρά την χρησιμοποίηση του σώματος. 29. Ὁ Ζεύς, ὡς γνωστόν, ὅσες γυναῖκες θνητές ἐρωτεύθηκε γιὰ τή σωματική τους ὀμορφιά, ἀφοῦ συναντιόταν μαζί τους, τις ἄφηνε νά μένουν θνητές ὅσους ὅμως ἀγάπησε γιὰ την ὀμορφιά της ψυχῆς τους, αὐτούς τους καθιστοῦσε ἀθάνατους Ἀνάμεσα σ’ αὐτούς εἶναι ὁ Ἡρακλῆς, οἱ Διόσκουροι καὶ ἄλλοι

30. Ἐγὼ ἐπίσης ὑποστηρίζω ὅτι καὶ ὁ Γανυμήδης μεταφέρθηκε στόν ΅Ὄλυμπον ἐπάνω ὄχι γιὰ την ὀμορφιά του σώματός του, ἀλλά γιὰ την ὀμορφιά της ψυχῆς του. Ἐπιβεβαιώνει δὲ την γνώμη μου καὶ το ὄνομα του, διότι καὶ σε κάποιο χωρίον του Ὁμήρου ὑπάρχει γάνυται δὲ τ’ ἀκούων τοῦτο δὲ σημαίνει «εὐχαριστεῖται νά τον ἀκούη» ὑπάρχει ἐπίσης καὶ κάποιο ἄλλο χωρίον του Ὁμήρου: πυκίνα φρεσί μῆδεα εἶδος κι’ αὐτὸ πάλι λέγει «αὐτὸς ποῦ εἶχε σοφές σκέψεις». Ἀπ’ αὐτὰ τα δύο λοιπόν ὁ Γανυμήδης ἀφοῦ πῆρε τ’ ὄνομα ὄχι ἡδυσώματος ἀλλά ἡδυγνώμων ἔχει τιμηθῆ μεταξύ των θεῶν

31. Ἀλλ’ ἐπίσης καὶ ὁ Ἀχιλλεύς, Νικήρατε, ἔχει παρασταθῆ ἀπό τον Ὅμηρον ὅτι περιφανέστατα ἐκδικήθηκε τον θάνατο του Πατρόκλου ὄχι ὡς ἐρωμένου του, ἀλλ’ ὡς φίλου του. Καὶ ἐπίσης ὁ Ὀρέστης καὶ ὁ Πυλάδης καὶ ὁ Θησεύς καὶ ὁ Περίθους καὶ ἄλλοι πολλοί ἀπό τους ἡμιθέους οἱ ἄριστοι ἐξυμνοῦνται, ὄχι γιατί ἐκοιμοῦντο μαζί, ἀλλὰ γιατί ἐθαύμαζε ὁ ἕνας τον ἄλλον καὶ απἀπό κοινοῦ ἔχουν κάμει μέγιστα καὶ ὡραιότατα κατορθώματα.
32. Καὶ ὡς πρὸς τ’ σύγχρονα ἔργα τι γνώμην ἔχεις; Ὅλα δὲν θά εὕρισκε κανείς ὅτι γίνονται ἀπὸ ἐκείνους ποῦ συνηθίζουν νά προτιμοῦν ἀντί της δόξας την ἡδονή;»

Ξενοφῶντος, Λακεδαιμονίων Πολιτεία II 13 «Ἐάν κάποιος ἐπιθυμοῦσε το σῶμα μικροῦ παιδιοῦ, αὐτὸ εθεωρείτο τόσο αἰσχρό ὅσο καὶ το νά ἐπιθυμεῖ κάποιος ἀδελφός το σῶμα του ἀδελφοί του ‘ἡ κάποιος γονέας το σῶμα του παιδιοῦ του».

Ξενοφῶντος, Λακεδαιμονίων Πολιτεία «Λεκτέον δὲ μοι δοκεῖ εἶναι καὶ περί των παιδικῶν ἐρώτων ἐστί γάρ τι καὶ τοῦτο πρός παιδείαν»

«Μου φαίνεται καὶ περί παιδεραστίας πρέπει νά ὁμιλήσω, διότι καὶ τοῦτο εἶναι κάτι, το οποίον ἔχει σχέσι με την ἀγωγήν».

(Παιδεραστία: Ὁ Νοητικός Ἔρως του Διδασκάλου πρός τον Μαθητή, ἀνάλογον του σημερινοῦ «Oι ἐκπαιδευτικοί πρέπει νά αγαπούν τα παιδιά».)

Ξενοφῶντος Κύρου Ἀνάβασις II,VI28 «Αριαίω δὲ βαρβάρῳ ὄντι, ὅτι μειρακίοις καλοῖς ἤδετο…»

«στὸν Ἀριαίο ἐξ ἄλλου, ποῦ ἦταν βάρβαρος, διότι εὐχαριστιόταν με ὄμορφα παιδιά»

Aισχύνου, Νόμος Aττικού Δικαίου – Kατά Tιμάρχου 12 «Oι διδάσκαλοι νὰ μὴν ἀνοίγουν τα σχολεῖα πρίν ἀνατείλει ὁ ἥλιος καὶ νὰ τα κλείνουν πρὶν ἀπὸ την δύση του. Nα μὴν ἐπιτρέπεται σε ὅσους ἔχουν μεγαλύτερη ἡλικία ἀπὸ τα παιδιά νὰ εἰσέρχονται στὰ σχολεῖα, ὅταν ὑπάρχουν μέσα παιδιά, ἐκτὸς ἄν πρόκειται γιὰ τον υἱό, τον ἀδελφό ἡ τον γαμπρό του διδασκάλου. Ἐάν κάποιος παραβεῖ αὐτὴ την ἀπαγόρευση καὶ εἰσέλθει στὸ σχολεῖο, θὰ τιμωρεῖται με την ποινή του θανάτου. Ἐπίσης οἱ ἐπί κεφαλῆς της παλαίστρας νὰ μὴν ἐπιτρέπουν, ἐπ’ οὐδενί λόγο, σε κανέναν ἐνήλικο νὰ κάθεται μαζί με τα παιδιά στὶς Ἑορτές του Ἔρμή Ἐάν κάτι τέτοιο συμβεῖ ὁ ἐπί κεφαλῆς της παλαίστρας εἶναι ἔνοχος παραβάσεως του νόμου περί διαφθοράς των ἐλευθέρων παίδων».

Aισχύνου, Νόμος Σόλωνος – Kατά Tιμάρχου 16 «Ἐάν κάποιος ὠθήσει σε ἀσέλγεια ἐλεύθερο παῖδα, νὰ καταγγέλλεται ἐνώπιον των θεσμοθετῶν ἀπὸ εκείνον ποῦ ἔχει την κηδεμονίαν του παιδός, ἀφοῦ προηγουμένως ἀναγράψει στήν μήνυση την ποινή ποῦ θεωρεῖ ἄξια γιὰ τον δράστη. Ἄν δὲ ὁ μηνυθείς καταδικασθεῖ, νὰ παραδοθεῖ στοὺς ἕνδεκα καὶ νὰ θανατωθεῖ αὐθημερόν».

Αἰσχίνου Κατά Τιμάρχου 13 «ἐάν τινά ἐκμισθώσει ἐταιρείν πατήρ ἡ ἀδελφὸς ἡ θεῖος ἡ ἐπίτροπος ἡ ὅλως των κυρίων τις, κατ’ αὐτοῦ μὲν του παιδός οὐκ ἑά γραφήν εἶναι, κατά δὲ του μισθώσαντος καὶ του μισθωσαμένου, του μὲν ὅτι ἐξεμίσθωσε, του δὲ ὅτι, φησίν ἐμισθώσατο» «ἐάν κάποιος ἡ πατέρας εἶναι αὐτός ἡ ἀδελφὸς ἡ θεῖος ή κηδεμόνας ἡ τέλος πάντων ἕνας ποῦ ἔχει κάποια ἐξουσία πάνω στὸ παιδί, παραχωρήσει γιά χρήματα ἕνα παιδί, στὴν περίπτωσι αὐτή, ἐναντίον του παιδιοῦ δὲν ἀσκεῖται ποινική δίωξη, ασκείται ὅμως ἐναντίον ἐκείνου ποῦ πλήρωσε καὶ ἐκείνου ποῦ το παραχώρησε»

Δημοσθένους, Νόμος Σόλωνος – Kατά Mηδείου § 47 «Ὅποιος παρακινεῖ σε ἀκολασία παιδί ‘ἡ γυναῖκα ‘ἡ ἄνδρα ἐλεύθερο ‘ἡ δοῦλο ‘ἡ παρανομεῖ εἰς βάρος κάποιου ἀπ’ αὐτούς, νὰ καταγγέλλεται ἀπὸ ὁποιονδήποτε Ἀθηναῖο ἔχει το ἐπίτιμο δικαίωμα, στοὺς θεσμοθέτες. Οἱ δὲ θεσμοθέτες μέσα σε τριάντα ἡμέρες ἀπὸ την καταγγελία νὰ εἰσάγουν πρός δίκη τον κατηγορούμενο ἐνωπίον της Ἡλιαῖας ἐφόσον οἱ δημόσιες ἀσχολίες το ἐπιτρέπουν Σε ἀντίθετη περίπτωση νὰ δικαστεῖ με την πρώτη εὐκαιρία Ἀφότου δικαστεῖ ἀπὸ την Ἡλιαία καὶ ἄν κριθεῖ ἔνοχος, καταδικάζεται σε φυλάκιση ‘ἡ πρόστιμο. Ἐάν το ἀδίκημα ὅμως εἶναι σοβαρό τότε νὰ παραδοθεῖ στοὺς ἕνδεκα καὶ νὰ θανατωθεῖ αὐθημερόν».

Αἰσχίνου Κατά Τιμάρχου 16 ”τις Ἀθηναίων ἐλεύθερον παῖδα ὑβρίση, γραφέσθω ὁ κύριος του παιδός πρός τους θεσμοθέτας, τίμημα ἐπιγραψάμενος οὐ δ’ ἄν το δικαστήριον καταψηφίσηται, παραδοθείς τοῖς ἕνδεκα τεθνάτω αὐθημερόν, ἐάν δὲ εἰς ἀργύριον καταψηφισθῆ, ἀποτισάτω ἕν ἕνδεκα ἡμέραις μετά την δίκην, ἐάν μημη παραχρήμα δύνηται ποτίνειν ἑως δὲ του ἀποτίσαι εἰρχθήτω ἔνοχη δὲ ἔστωσαν ταῖσδε ταῖς αἰτίαις καὶ οἱ εἰς τα οἰκετικά σώματα ἐξαμαρτάνοντες.

«Ἄν κάποιος Ἀθηναῖος προσβάλει ἕναν ἐλεύθερο νέο, νά καταθέσει γραφή (μήνυση) ὁ κηδεμών πρός τους θεσμοθέτες (εἰσαγγελεῖς) καὶ νά ζητάει την τιμωρία του. Ἐάν το δικαστήριο τον καταδικάσει, τότε νά παραδοθεῖ στούς ἕνδεκα δημίους καὶ νά ἐκτελεστή την ἴδια ἡμέρα Ἐάν καταδικαστεῖ σε χρηματικό πρόστιμο νά το ξοφλήσει μέσα σε διάστημα ἕνδεκα ἡμερῶν ἀπὸ την καταδίκη του, ἐάν δὲν ἔχει την δυνατότητα νά το ξοφλήσει ἀμέσως καὶ μέχρι νά το ξοφλήσει νά εἶναι σε κάθειρξη, ἔνοχη δὲ γιὰ τις ἴδιες πράξεις νά εἶναι καὶ ὅσοι τις κάνουν πρός τους δούλους.

Αἰσχίνου Κατά Τιμάρχου 136 «Ἐγώ δέ οὔτε ἔρωτα δίκαιον ψέγω, οὔτε τους κάλλει διαφέροντας φημί πεπορνεύσθαι, οὔτε αυταὐτός εξαρνούμαι μή οὐ γεγονέναι <τ’> ἐρωτικός καί ἔτικαι νῦν εἶναι? Ὁρίζομαι δ’ εἶναι το μέν ἐρᾶν των καλῶν καί σωφρόνων φιλανθρώπου πάθος καί εὐγνώμονος ψυχῆς, το δέ ἀσελγαίνειν ἀργυρίου τινά μισθούμενον ὑβριστοῦ καί ἀπαιδεύτου ἀνδρὸς ἔργον εἶναι ηγούμαι.

Καὶ το μέν ἀδιαφθόρως ἐράσθαι φημί καλόν εἶναι, το δ’ ἐπαρθέντα μισθῶ πεπορνεύσθαι αἰσχρόν?Οἱ γὰρ πατέρες ἡμῶν, οθ’ ὑπέρ των ἐπιτηδευμάτων καί των ἐκ φύσεως ἀναγκαίων ἐνομοθέτουν, ἅ τοῖς ἐλευθέροις ἡγοῦντο εἶναι πρακτέα, ταυτά τοῖς δούλοις απείπον μὴ ποιεῖν?.»δοῦλον ἐλευθέρου παιδός μητ’ ἐρᾶν μητ’ ἐπακολουθεῖν, ἡ τύπτεσθαι τή δημοσία μάστιγι πεντήκοντα πληγάς» ἀλλὰ οὐ τον ἐλεύθερον ἐκώλυσεν ἐρᾶν <καί ὁμιλεῖν> καί ἀκολουθεῖν, οὐδέ βλάβην τῷ παιδί, ἀλλὰ μαρτυρίαν σωφροσύνης ἡγήσατο συμβαίνειν?το δ’ ἐπακολουθεῖν καί ἐφοράν φρουράν καί φυλακήν σωφροσύνης ἡγήσατο εἶναι μεγίστην».

«Ἀλλὰ ἐγώ, κύριοι δικασταί, δὲν κατηγορῶ τον ὄμορφο ἔρωτα Οὔτε λέω ὅτι εἶναι πόρνος ὅποιος εἶναι ὄμορφος Οὔτε ἀρνοῦμαι, ὅτι έχω ἀγαπήσει, καί ἀγαπῶ τα παιδιά; Καὶ σας διευκρινίζω, ὅτι το νά ἐρωτεύεται κανείς τα παιδιά τα ὄμορφα καί με ἀνατροφή, αὐτό εἶναι μία ἀδυναμία ποῦ χαρακτηρίζει ἀνθρώπους ἀνωτέρους Ἀλλὰ το νά ἀσελγῆ κάποιος πληρώνοντας, αὐτό νομίζω εἶναι χαρακτηριστικό κακοῦ καί ἀμόρφωτου ἀνθρώπου Ὑποστηρίζω ἀκόμη ὅτι το νά ἀγαπηθεῖ ἕνας νέος με σκοπούς ἀνιδιοτελεῖς (ἀδιαφθόρως) εἶναι κάτι το ἠθικό καί ὄμορφο; Οἱ πρόγονοί μας κύριοι δικασταί, ὅταν θεσπίζανε νόμους γιά τις ἀσχολίες μας καί τις ἀνάγκες της ἀνθρώπινης φύσεως, ὅσα, κατά την γνώμη τους, ἁρμόζουν σε ἐλευθέρους ἀνθρώπους, αὐτὰ τα ἀπαγόρευαν στοὺς δούλους. Ὁ νόμος λέει ὁ δοῦλος ἀπαγορεύεται νά γίνεται ἐραστής ἐλευθέρου παιδιοῦ, ἡ νά το παίρνει ἀπό κοντά γι’ αὐτό τον σκοπό.

Ὁ παραβάτης δέ νὰ μαστιγώνεται δημόσια με πενήντα κτυπήματα. Τον ἐλεύθερο ἄνθρωπο ὅμως, κύριοι δικασταί, δέν τον ἐμπόδισε νὰ γίνεται ἐραστής του παιδιοῦ, οὔτε τον ἐμπόδισε νὰ το παρακολουθεῖ Καὶ δέν νόμισε πώς αὐτό εἶναι ζημιά γιά το παιδί, παρά ἀπόδειξη καλῆς ἀνατροφή; Πάντως το νὰ συνοδεύει κανείς παιδιά καί νὰ ἐποπτεύει τις πράξεις τους, αὐτό ο νομοθέτης το θεώρησε σάν πολύ σπουδαῖο τρόπο περιφρουρήσεως της καλῆς ἀνατροφή του παιδιοῦ»

Συμπερασματικά, αὐτό ποῦ βγαίνει εἶναι ὅτι οἱ ἀρχαῖες Ἑλληνικές κοινωνίες δέν ἔβλεπαν με καλό μάτι την ὁμοφυλοφιλία, την ἀνεχόντουσαν στά πλαίσια ἑνός μικροῦ φυσιολογικοῦ ποσοστοῦ ἀπόκλισης ἀπό το φυσιολογικό. Σε καμία περίπτωση, ὅμως, δέν την πρόλαβαν ὡς ἀγαθό καί ἰδανικό Ἀσφαλῶς καί δέν τους ἔκαιγαν στήν πυρά, ἀλλά ἀπαιτοῦσαν νὰ το δηλώσουν, ἔτσι ὥστε νὰ μήν ἔχουν κανένα δικαίωμα σε δημόσια ἀξιώματα Ἐάν το ἔπρατταν δέν τους ενοχλούσε κανείς. Ἐάν, ὅμως το ἔκρυβαν, τότε ὁ πέλεκυς του Νόμου ἔπεφτε πάνω τους βαρύς.

terrapapers.com_erotas

Στὴν ἀρχαία Ἑλλάδα το νά εἶναι κάποιος ὁμοφυλόφιλος εἶχε τις ἐξῆς ἐπιπτώσεις:

Δέν μποροῦσε νά γίνει ἕνας ἀπὸ τους 9 ἄρχοντες

Οὔτε ἱερέας

Οὔτε δικηγόρος δημοσίων δικώνή νά καταλάβει ὁποιαδήποτε ἐξουσία, εἴτε ἐντός της πόλεως εἴτε έξω ἀπὸ τα ὅρια της,εἴτε με κλῆρο εἴτε με ἐκλογή

Οὔτε νά μυηθεῖ στά ἱερὰ μυστήρια

Οὔτε νά στέλνεται ὡς κήρυκας

Οὔτε νά λέει τὴ γνώμη του (ἡ γνώμη του σε δίκες εἶχε μηδενική ἀξία)

Οὔτε νά μετέχει σε δημόσιες θρησκευτικές τελετές

Οὔτε νά φοράει στεφάνι στὶς δημόσιες στεφανοφορίες

Οὔτε νά περιφέρεται στὴν δημόσια ἀγορά (αὐτὸ ἰσχύει γιά αὐτόν ποῦ ἦταν «δηλωμένος» ὁμοφυλόφιλος).

Ὁ παραβάτης των παραπάνω ετιμωρείτο με την ποινή του θανάτου.

Ὁ ὁμοφυλόφιλος στὴν ἀρχαία Ἑλλάδα δὲν εἶχε πολιτικά καὶ ἱερατικά δικαιώματα.

Βιβλιογραφία

۰ ΠΛΑΤΩΝΟΣ ΣΥΜΠΟΣΙΟΝ. Κείμενο, μετάφραση και ἑρμηνεία ὑπό Ἰωάννου Συκουρτή «Ἑστία»

۰ Ἥ ΕΡΩΤΙΚΗ ΦΙΛΙΑ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ Γιάννη Γουδέλη, «ΔΙΦΡΟΣ» 1992

۰ ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ ΕΡΩΤΙΚΟΣ Μ.Γ. Μερακλής, «ΓΝΩΣΗ» 1985

۰ ΤΑ ΟΡΦΙΚΑ Σ. Μαγγίνα, Ι. Δ. Πασσά Εγκυκλοπαίδεια του «ΗΛΙΟΥ»

۰ ΑΠΟΥΛΗΙΟΥ «ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΙΣ»



۰ DELIA STEINBERG GUZMAN “ΠΛΑΤΩΝΙΚΟΣ ΕΡΩΤΑΣ ή σεξουαλικός έρωτας”

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ

                                                               ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ
                                                   ΑΘΗΝΑΙ              --- ΣΠΑΡΤΗ
                                                  ΑΤΤΙΚΗ
                                                   ΠΟΣΕΙΔΕΩΝ ---- ΔΙΟΣΘΙΟΣ


Ποσειδεών . Εἶναι ὁ ἕκτος μήνας τοῦ ἀττικοῦ ἡμερολογίου . Ταυτίζεται μὲ τὸν Δεκέμβριο τοῦ δικοῦ μασ ἡμερολογίου ( μὲ ἡμέρες καὶ ἀπὸ τὸν Ἱανουάριο ) τότε ποὺ οἱ θάλασσες εἶναι φουρτουνιασμένεσ καὶ χρειάζεται νὰ ἐξευμενισθῆ ὁ θεὸς Ποσειδῶν . κατὰ τὴν διαρκειὰ του τελοῦσαν τὰ ποσείδια ( ἀπὸ τὰ ὀποῖα προῆλθε καὶ τὸ ὄνομα τοῦ μηνὸς ).

ΑΔΩΝΙΑ - Θάνατος καὶ Ἀνάσταση της Φύσης καὶ του Ἀνθρώπου

ΔΩΝΙΑ - Θάνατος καὶ Ἀνάσταση της Φύσης καὶ του Ἀνθρώπου

                                    John William Waterhouse: The Awakening of Adonis - 1900

Ὁ Ἄδωνις εἶναι ἕνας ἡλιακός ἥρωας ποῦ λατρεύτηκε σάν θεός στὴ ἀρχαία Ἰωνία, στὴ Φοίνικι, στὴν Κύπρο καὶ στὴν ΕλλἙλλάδα Κάθε χρόνο πέθαινε καὶ την ἄνοιξη ἀνασταινόταν, μαζί με τὴ φύση ποῦ την ἰδία ἐποχῆ αναγεννιόταν.

Ἀλλὰ ἀπ' ὅτι φαίνεται δὲν ἦταν ὁ μοναδικός. Την ἰδία τύχη εἶχαν οἱ Ινδοί θεοί Κρίσνα καὶ Βούδας Σακία, οἱ ἐσταυρωμένοι: Ιησούς ὁ Ναζωραίος, Ταμμούζ της Συρίας, Βιτόμπα του Τελιγκονέζε, Ιάω του Νεπάλ, Χεσούς των Κελτών Δρυιδών, Κετσακοάλτ του Μεξικό, Κουιρίνους της Ρώμης, ὁ Θούλις της Αἰγύπτου, ὁ Ίντρα του Θιβέτ, ὁ Άττις της Φρυγίας, ὁ Κρίτε της Χαλδαίας, ὁ Μπάλι της ασιατικής Ορίσσα, ὁ Μίθρα της Περσίας, ὁ Ἕλληνας ἐσταυρωμένος Προμηθέας καὶ ἄς μὴν ξεχνᾶμε τον Ιδαίο Δία της Κρήτης ποῦ κάθε χρόνο γιορταζόταν ὁ θάνατος καὶ ἡ ἀνάστασή του στὰ Κρητικά μυστήρια καὶ τέλος τον Διόνυσο ποῦ πεθαίνει σάν Διόνυσος Ζαγρέας γιὰ νὰ ἀναστηθεῖ σάν Διόνυσος Ελευθερέας, σωτῆρας καὶ ἐλευθερωτής των ὥριμων ψυχῶν

Πρόκειται λοιπόν γιὰ τον ἴδιο μῦθο ποῦ διατρέχει την παγκόσμια ἱστορία καλυμμένος με διαφορετικά ὀνόματα

Σε ὅτι ἀφορᾶ τον Ἄδωνι ὁ μῦθος μας παραδίδει τα ἐξῆς:

Ὁ Κινύρας βασιλιάς της Κύπρου, ὅταν κάποτε ἡ κόρη του ἔφτασε σε ἡλικία γάμου την ρώτησε ποιόν ἄντρα ἐπιθυμεῖ νὰ νυμφευθεῖ Ὅμως ἡ Μύρρα, «τιμωρημένη» ἀπ' τὴ θεά Ἀφροδίτη γιὰ κάποιο ἀτόπημα της, εἶχε ἤδη νιώσει στὴν καρδιά της ἄνομο ἔρωτα γιὰ τον ἴδιο της τον πατέρα. Με τὴ βοήθεια της παραμάνας της μέθυσε τον Κινύρα καὶ τον παρέσυρε στὴν ἐρωτική της κλίνη γιὰ δώδεκα ὁλόκληρες μέρες καὶ νύχτες. Ὅταν ὁ Κινύρας συνῆλθε ἀπὸ τὴ μέθη καὶ συνειδητοποίησε την ἀνίερη ἕνωση με την ἰδία του την κόρη, κυνήγησε τὴ Μύρρα γιὰ νὰ τὴ σκοτώσει. Ἥ Μύρρα ἔτρεξε μακριά γιὰ νὰ γλυτώσει ἀπ' το σπαθί του πατέρα της καὶ κατέφυγε στὰ ὄρη Ἐκεῖ ἡ Ἀφροδίτη της δίνει τὴ λύτρωση μεταμορφώνοντάς τὴ στὸ φυτό σμύρνα. Ὅμως μέσα στὰ σπλάχνα της σάλευε ὁ καρπός της ἄνομης ἕνωσης με τον πατέρα της. Ὅταν το σπαθί την ἄγγιξε, ὁ κορμός του δέντρου ἄνοιξε στὰ δύο καὶ ξεπετάχτηκε ἀπὸ μέσα ὁ Ἄδωνις, ἐνῶ τα δάκρυα της Μύρρας μεταμορφώθηκαν σε μύρο εὐωδιαστό

Ἥ Ἀφροδίτη ἔσπευσε νὰ σώσει το μωρό καὶ το παρέδωσε στὶς Νύμφες γιὰ νὰ το ἀναθρέψουν Στή συνέχεια το παρέδωσε μέσα σε Λάρνακα (ἐξ οὐ το ὄνομα της πόλης Λάρνακα της Κύπρου) στὴ Θεά Περσεφόνη γιὰ νὰ ὁλοκληρώσει την ἀνατροφή του, με τὴ συμφωνία νὰ της το παραδώσει ὅταν θὰ γινόταν δεκαοχτώ χρονῶν Ὅταν ἡ Περσεφόνη ἄνοιξε τὴ Λάρνακα θαμπώθηκε ἀπ' το κάλλος καὶ τὴ λάμψη του βρέφους καὶ μυστικά ἀποφάσισε πῶς δὲν θὰ τηρήσει τὴ συμφωνία.

Ὁ Ἄδωνις καθώς μεγάλωνε γινόταν ὅλο καὶ πιό φωτεινός καὶ πανέμορφος. Ἥ Ἀφροδίτη ἐρωτεύτηκε το κάλλος του καὶ ὁ λαμπερός Ἄδωνις λάτρεψε παράφορα την ὄμορφη θεά. Ἀλλὰ ἡ Περσεφόνη ἀρνήθηκε νὰ της τον δώσει πίσω καὶ οἱ δύο θεές κατέληξαν στὸν πατέρα Δία γιὰ νὰ λύσει τὴ διαφορά τους. Ἐκείνοις ἔδωσε ἐντολὴ νὰ μένει τέσσερις μῆνες το χρόνο ὁ Ἄδωνις κοντά στὴν Περσεφόνη, τέσσερις μῆνες κοντά στὴν Ἀφροδίτη καὶ τους ὑπόλοιπους τέσσερις νὰ διαθέτει το χρόνο του ὅπως ἐπιθυμεῖ Ὁ Ἄδωνις ἐπέλεξε τους τέσσερις αὐτούς μῆνες νὰ τους διαθέσει στὴν Ἀφροδίτη καὶ στὸ θεϊκό ἔρωτα τους.

Οἱ δύο θεϊκοί ἐραστές ζοῦσαν τον περίλαμπρο ἔρωτα τους μέσα στὰ δάση μέχρι την ἀποφράδα ἐκείνη μέρα ποῦ ὁ αβροκόμης Ἄδωνις ἔπεσε νεκρός στὴ διάρκεια ἑνὸς κυνηγιοῦ ἀπὸ το δάγκωμα κάποιου κάρπου Ἀπὸ το αἷμα ποῦ κύλησε ἀπ' την πληγή του φύτρωσαν στὴ Μάνα Γῆ κόκκινα ρόδα καὶ παπαροῦνες

Ἡ Ἀφροδίτη ἔκλαψε καὶ θρήνησε πικρά το νεαρό ἐραστὴ της. Ἀπ' τα δάκρυά της ξεπήδησαν οἱ ἀνεμῶνες Με ἄφατο πόνο παρακάλεσε την Περσεφόνη νὰ ἐπιτρέψει στὸν Ἄδωνι νὰ αἀνεβαίνει ἕξι μῆνες στὴ γῆ Ἡ Περσεφόνη συμφώνησε κι ἀπὸ τότε ὁ Ἄδωνις ἕξι μῆνες το χρόνο βρίσκεται στὸν Άδη καὶ ἕξι μῆνες κοντά στὴν ἀγαπημένη του, λυτρωμένος ἀπ' το φάσμα του θανάτου.

Σε ἀνάμνηση του θανάτου καὶ της ἀνάστασης του Ἄδωνι τελοῦνταν ἐτήσιες ἑορτὲς καθ' ὅλη τὴ διάρκεια του χρόνου σε ὅλες τις πόλεις της Ἑλλάδας Οἱ γιορτές αὐτὲς ἦταν ἀλλοῦ διήμερες, ἀλλοῦ τριήμερες καὶ σε κάποιες πόλεις εφταήμερες.

Οἱ πρῶτες μέρες της γιορτῆς ἦταν ἡμέρες πένθους καὶ εἶχαν το ὄνομα «Ἀφανισμός». Λυσίκομες καὶ γυμνόποδες γυναῖκες περιέφεραν ὁμοίωμα του θεοῦ, τελοῦσαν νεκρική τελετή καὶ προσέφεραν στὸν ἀγαπημένο νεκρό, γλυκά ἀπὸ μέλι καὶ λάδι, ἔρωτες καὶ ἀγγειά ὅπου μερικές μέρες πρὶν εἶχαν σπείρει φακῆ, σιτάρι, κριθάρι, κεχρί καὶ μαρούλια, τους ἐπονομαζόμενους «Κήπους Ἀδώνιδος». Οἱ «κῆποι» μετά το πέρας των δρώμενων τοποθετοῦνταν στὶς στέγες των σπιτιῶν, ὅπου ἀναπτύσσονταν γοργά με τὴ βοήθεια του ηλιακού φωτός. Καθ' ὅλη τὴ διάρκεια της πομπῆς ἔψαλλαν πένθιμους ὕμνους τα λεγόμενα «αδωνίδια» με συνοδεία γίγγρας (εἶδος αὐλοῦ). Σπουδαῖο δεῖγμα του τρόπου ποῦ θρηνοῦνταν ὁ Ἄδωνις, εἶναι ὁ «Ἐπιτάφιος Ἀδώνιδος» του Βίωνος του Σμυρναίου, ἕνας θρῆνος ἡλικίας εικοσιενός αἰώνων

Στή συνέχεια οἱ γυναῖκες πετοῦσαν το ὁμοίωμα του θεοῦ σε λίμνες, πηγές ἡ ποτάμια. Μετά το πέρας των ἡμερῶν του θρήνου, γιόρταζαν την ἀνάσταση του θεοῦ με εὐωχία καὶ οἰνοποσία, μέσα σε γενικό κλίμα χαράς. Οἱ ἀναστάσιμες ἡμέρες εἶχαν το ὄνομα «Εὕρεσις».

Τα Αδώνια ἐπιβιώνουν μέχρι τις μέρες μας στὸ θρῆνο της Μ. Παρασκευῆς, στὴν Ἀναστάσιμη ἀκολουθία καὶ σε ὅλα τα ἔθιμα ποῦ ὁ χριστιανισμός θέλησε νὰ μας πείσει πώς εἶναι δικά του: ἀναστάσιμα κεριά, κόκκινα αβγά (ὀρφικὸ σύμβολο), κουλούρια, σμύρνα ποῦ οἱ μάγοι πρόσφεραν στὸν Ιησού κλπ.

Ἄς ρίξουμε ὅμως μία ματιά στὴν Ὀρφική παράδοση καὶ τον συμβολισμός ποῦ ἐπιχειρεῖται μέσα ἀπ' αὐτὴ στὰ μυστήρια του Ἀδώνιδος, στὰ μυστήρια του θανάτου καὶ της Ἀνάστασης

Σύμφωνα με την Ὀρφική θεολογία, ἡ περίοδος του χειμερινοῦ ἡλιοστασίου εἶναι ἡ ἐποχῆ της γέννησης του Διονύσου Ζαγρέως, του ἐλευθερωτή των ἀνθρωπίνων ψυχῶν ἀπὸ τον Ἄδη Μετά την χειμερινή τροπή ἀτελείωτο ἡ δεύτερη μύηση των Ὀρφικῶν (ἡ πρώτη μύηση ὅπου ἀποκαλύπτονταν στὸν μυούμενο τα μυστικά της μάνας Γῆς, ἀτελείωτο μετά την Φθινοπωρινή Ισημερία).

Ὁ χρόνος ἀπὸ τὴ δεύτερη μύηση μέχρι την Ἐαρινή ισημερία ἦταν, κατά τους Ὀρφικούς, ἡ περίοδος ποῦ ἔπρεπε ὁ μυούμενος νὰ ἐκδηλώσει το σπόρο της Ὀρφικῆς ἰδεολογίας, ποῦ εἶχε ριφθεῖ στὴν διάνοιά του.

Ἡ Ἐαρινή ισημερία του ἥλιου, κατά την ὁποία κυρίως ετελούντο καὶ τα Αδώνια, συμβολίζει το θάνατο των παθών της τιτανικῆς φύσης της ἀνθρώπινης ψυχῆς καὶ την πνευματική της ἀναγέννηση Τότε ἀτελείωτο ἡ Τρίτη μύηση στὰ ὀρφικὰ μυστήρια. Οἱ Ὀρφικοί συμβόλιζαν την ἐαρινή ισημερία με το θάνατο (μεταμόρφωση) του Διόνυσου Ζαγρέως καὶ την ἐκ νέου γέννησή του ἀπ' τὴ φύση του Διός, ὥς Διονύσου του Άνθιου. Αὐτὸς στὴν πορεία μεταμορφώνεται στὸ Διόνυσο τον Ελευθερέα, το σωτῆρα καὶ ἐλευθερωτή των ἀνθρώπινων ψυχῶν ἀπὸ τον Ἄδη της υλικής τους φύσης.

Εἶναι αὐτὴ ἡ θαυμάσια θέαση του κόσμου ἀπ' την ὀρφικὴ θεολογία, ἡ γεμάτη ἐλπίδα καὶ προσδοκία γιὰ πνευματική ἀναγέννηση των ἀνθρωπίνων ψυχῶν ποῦ τρέφονται στὰ ἱερά νάματα της ελληνικής μυστηριακῆς παράδοσης, ποῦ μας δονεῖ στὰ κατάβαθα του εἶναι, καθώς καλά γνωρίζουμε πώς ὑπάρχει δρόμος σωτηρίας. Ὁ δρόμος της επιστροφής στὸν μυστηριακό ὁρίζοντα ποῦ κατείχαμε καὶ ἀπωλέσαμε μαζί με την ἀλήθεια

Βιβλιογραφία

Βίωνος: Ἐπιτάφιος Ἀδώνιδος
Πλούταρχου: Βίοι Παράλληλοι, Νικίας
Στυλιανοῦ Τάκα: Πυθαγόρειος Εσωτερισμός
Γ. Γρηγορομιχελάκη: Δεκαπέντε Ἐσταυρωμένοι καὶ Ἀναστημένοι Σωτῆρες
Γ. Σιέττου: Αἰώνια Μυστήρια

Αυτοκράτειρα Ειρήνη. Η ραδιούργα Αθηναία που σκότωσε ακόμη και ...

Ἡ Εἰρήνη ἡ Ἀθηναία (752 – 9 Αὐγούστου 803), γνωστή καὶ ὡς Εἰρήνη Σαρανταπήχαινα, ἦταν Βυζαντινή αὐτοκράτειρα ἀπὸ το γάμο της με τον Λέοντα Δ΄ ἀπὸ το 775 ἑως το 780, Βυζαντινή αντιβασίλισσα κατά τὴ διάρκεια της ανηλικιότητας του γιοῦ της Κωνσταντίνου ΣΤ΄ ἀπὸ το 780 μέχρι το 797 καὶ τελικά Βυζαντινή αὐτοκράτειρα ἀπὸ το 797 ἑως το 802.

Εἰρήνη Ἡ Αθηναια γεννήθηκε στ]ἤν 'Ἀθήνα το 752 καὶ καταγόταν ἀπὸ πλούσια ἑβραική οἰκογένεια. Ἦταν κόρη τοῦ ἐμπόρου Θεοφύλακτου Σαραντάπηχου καὶ ὁ ἀδελφὸς της Κωνσταντῖνος ἀναφέρεται ὡς διοικητής της Ἀθήνας Σύμφωνα μὲ τὸν Βυζαντινὸ χρονογράφο Ἰωάννη Σκυλίτζη, της ἀποδίδεται τὸ προσωνύμιο Παρδῶ προερχόμενο ἀπὸ τὴν περιοχή της Ἱσπανίας pardo , ὅπου ζοῦσαν πολλοί Ἑβραῖοι καὶ ἀπὸ ὅπου καταγότανε ἡ οἰκογένεια της.

Στὴν Κωνσταντινούπολη τὴν εἶχε φέρει ὁ Κωνσταντῖνος Ε ὁ Κοπρώνυμος ἀπὸ εῖκονολατρικό περιβάλλον της εἰδωλολατρικῆς Ἀθήνας προκειμένου νὰ παντρευτεῖ τὸν γιὸ τοῦ Λέοντα Χάζαρο. Ἀλλὰ προσόντα μέχρι τότε, ἐκτὸς ἀπ τὴν ὀμορφιά της καὶ τὰ νιάτα της, δὲν ἔδειχνε νὰ διαθέτη. Κατὰ τὴν ἄφιξή της στὴν Κωνσταντινούπολη πλῆθος λαοῦ τὴν ὑποδέχθηκε μὲ τιμές καὶ δόξες . Ὁ μεγαλειώδης τρόπος ὑποδοχὴ της καί ὁ πανηγυρισμός τοῦ γάμου της ὑπέβαλε τὸν σεβασμό στὸ πλῆθος. Ἡ ἴδια, ὅμως ἐξαπάτησε ἀμέσως τὸν πεθερό της, καθώς ὁρκίστηκε ὅτι ἀσπάζεται εἰλικρινά τὴν μεταρρύθμιση καὶ ὅτι σὲ μάλιστα θὰ συντελέσει μέσῳ τῶν οἰκεῖων της διάδοση σε ὅλη τὴν Ἑλλάδα της ἐκκλησιαστικὴς καινοτομίας.

Μετὰ τὸν θάνατο, ὅμως, τοῦ πεθεροῦ της ἔβγαλε τὸ προσωπεῖο της καὶ φανερώθηκε. Πίστευε ὅτι γιὰ τήν ἐκπλήρωση τοῦ σκοποῦ της γιὰ τὴν ἀναστήλωση τῶν εἰκόνων καὶ τὴν ἀνόρθωση τῶν μοναστηριῶν διοικοῦνταν νὰ καταπατήσει κάθε ἀνθρώπινο καὶ θεϊκὸ νόμο. Μετὰ ἀπὸ λίγο καιρό, ὁ ἄβουλος Λέων πείστηκε ἀπ τὶς ἐπικλήσεις τῆς σύζυγο του καὶ ὁμοϊδεατῶν της ὅτι γιὰ νὰ διατηρήσει ὁ,τι εἶχε ἐπιτύχει ὁ πατέρας του θὰ ἔπρεπε νὰ στραφεῖ μὲ τὸ μέρος τῶν μοναχῶν . Μετὰ τὸν θάνατο τοῦ Λέοντος Δ ἀπὸ δηλητηρίαση.γιὰ την ὁποῖα ὑπάρχουν ὑπόνοιες ἄν ὄχι βεβαιότητα ὅτι εὐθύνεται ἡ Εἰρήνη, ἀνέλαβε τήν κηδεμονία τοῦ ἀνήλικου γιοῦ τοῦ Κωνσταντίνου ΣΤ., χωρίς νά εἶναι γνωστὸ ἄν κάτι τέτοιο εἶχε προβλεφθεῖ ἀπὸ τὸν Λέοντα ἡ ἦταν δική της αὐθαιρεσία. Τότε ἐφάρμοσε εὐκολότερα τὰ σχέδια της γιὰ τὴν ἀναστήλωση τῶν εἰκόνων καὶ τὴν ἀνασυγκρότηση τῶν μονῶν. Ἀπέλυσε ὅλους τοὺς ὑπουργούς καὶ τοὺς ἀξιωματούχους τοῦ πεθεροῦ καὶ τοὺς συζύγους της καὶ προσέλαβε δύο εὐνούχους ποῦ ἀνταγωνίζονταν μεταξύ τους : τὸν Σταυράκιο καὶ τὸν Ἀέτιο.

Στὴν ἀρχὴ της συγκυβέρνησης με τον ἀνήλικο γιὸ της Κωνσταντῖνο ΣΤ ; oἰ Ἄραβες ἄρχισαν ἐπιδρομές καὶ ἐνῶ ἀρχικὰ κατάφερε νὰ τοὺς ἀποκρούσει, στή συνέχεια , τὸ 793 , ὁ στρατὸς ὑπέστη ἧττα μὲ ἀποτέλεσμα τὸν ταπεινωτικὸ ὅρο νὰ πληρώνει 70.000 χρυσὰ νομίσματα ἐτησίως, πρᾶγμα ποῦ ἐξόργισε καὶ προσέβαλε τους στρατιωτικούς, οἱ ὁποῖοι ἦταν ἀκόμη πιστοί στὸν Κωνσταντῖνο ΣΤ , Μετὰ τὴν συνθήκη εἰρήνης μὲ τοὺς Ἄραβες , στράφηκε στὸ ἐσωτερικὸ της αὐτοκρατορίας,ὅπου οἱ Σλάβοι ἄποικοι εἶχαν ἀρχίσει νὰ ἐξεγείρονται. Ἔστειλε ἰσχυρὸ στρατὸ ἐναντίον τους μὲ στρατηγὸ τὸν ἔμπιστο της Σταυράκιο, ὁ ὁποῖος προχώρησε στὴ Μακεδονία καὶ ἀπὸ ἐκεῖ ἐξαπέλυσε ἐπίθεση καὶ ἔφθασε μέχρι τὴν Πελοπόννησο. Μετὰ τὴν νίκη τους, ἔβαλε νὰ ὑπογράψουν γιὰ τὴν ἀναγνώριση τῆς βυζαντινῆς κυριαρχίας , ἐνῶ ἄλλους τοὺς μετέφερε τὴ Κωνσταντινούπολη γιὰ νὰ τούς ἐκτελέσει.

Ἀφοῦ ἐξασφάλισε τὴν αὐτοκρατορία ἀπὸ ἀνατολὴ μέχρι Δύση . Ἡ Εἰρήνη προσπάθησε νὰ λύσει τὸ θέμα τῶν εἰκόνων. Ἀναβίβασε στὸν πατριαρχικό θρόνο τὸ ἐραστή καὶ γραμματέα της Ταράσιο, ἄνδρα λαϊκό μὲ μεγάλη μόρφωση, ποὺ μὲ συνοπτικὲς διαδικασίες, τὸν ἔκανε πατριάρχη καὶ τοῦ ,ἔδωσε ἐντολή νὰ ἀρχίσουν οἱ διεργασίες γιά μία νέα Οἰκουμενική Σύνοδο, ποῦ ὡς σκοπὸ εἶχε τὴν ἀκύρωση τῶν ἀποφάσεων τῆς Ἱέρειας τοῦ 754, τῆς μέχρι τότε θεωρούμενης ὡς Ζ Οἰκουμενική. Ὁ διακαής πόθος της ἐπιτεύχθηκε, καθώς ἡ Σύνοδος ποὺ συγκλήθηκε τὸ 787 ἀποφάσισε τὴν ἀναστήλωση τῶν εἰκόνων μὲ << θεόπνευστο >> πάντα τρόπο. Ξαναλέω τὸ << θεόπνευστο >> δὲν θὰ τὸ ἔγραφα διαρκῶς μὲ αὐτῶν τὸν σκωπτικὸ τρόπο, ἄν δὲν ὑπῆρχαν οἱ κολλημένη, ποῦ ἐπιμένουνε σὲ αὐτὸ, χωρὶς νὰ γνωρίζουνε τι Σόδομα καὶ τὰ Γόμορα λάμβαναν χώρα τότε. Ὡστόσο, Εἰρήνη ἡ Ἀθηναία δὲν ἐργάστηκε γιὰ τὴν εὐημερία τοῦ κράτους . ἀντίθετα, ἔκανε ὅλες τὶς δυνατές παραχωρήσεις πρὸς τοὺς μοναχούς, θυσίασε σπουδαιότατα ἐξωτερικὰ συμφέροντα, κατήργησε ἀπαραίτητους γιὰ τὸ κράτος φόρους, πολλαπλασίασε τὰ μοναστήρια, ἀνύψωσε εὐνοῦχος καὶ κληρικοὺς στὰ ὕψιστα ἀξιώματα, ἀπ τὰ ὁποῖα τους εἶχε ἀποκλείσει ὁ Κωνσταντῖνος Ε το 790 ἀποκαλύφθηκε συνωμοσία, ἡ ὁποῖα εἶχε ὀργανωθεῖ ἀπὸ ἀξιωματικοὺς φίλους τοῦ γιοῦ της μὲ τὸ σκοπό νὰ δοθεῖ ἡ βασιλικὴ ἐξουσία στὰ χέρια τοῦ ἐνήλικα πλέων γιοῦ της Κωνσταντίνου. Ἡ βασίλισσα τους μὲν συνωμότες ἔκανε μοναχοὺς, τὸν δὲ γιὸ της ἀρκέστηκε νὰ τὸν χαστουκίσει καὶ νὰ τὸν περιορίσει στὰ ἀνάκτορα. Ἁλλὰ ὁταν ἀξίωσε ἀπὸ στράτευμα νὰ δώσει ὅρκο πίστης μόνο σ΄ αὐτὴν , ἀντιμετώπισε τὴν θαρραλέα του ἄρνησή του καὶ ἀναγκάστηκε νὰ παραδώσει τὴν ἐξουσία ξανὰ στὸν γιὸ της.

Τὸ 792 συμφιλιώθηκε μὲ τὸν γιὸ της καὶ παρὰ τὶς ἀντιδράσεις τοῦ στρατοῦ , ἐπέστρεψε καὶ συνέχισε νὰ δολοπλοκεῖ μὲ στόχο τὸν θρόνο, ἐπικεντρώνοντας τὴν προσοχὴ της στὸ νὰ καταρρίψει τὸν Κωνσταντῖνο στὴν ἐκτίμηση τοῦ στρατοῦ. Ἐπέτρεπε κάθε ἐνέργειά του ἀντίθετη πρὸς τὰ συμφέροντα τοῦ κράτους τὸν παρότρυνε νὰ ἐγκαταλείψει τὴν ζύζυγὸ του καὶ νὰ συζευχθεῖ τὴν θεοδότη, τον ἄφησε νὰ παρασυρθεῖ σὲ συνωμοσία ἐναντίον της, ἡ ὁποῖα ἀνακαλύφθηκε, ὁπότε τὸν συνέλαβε μὲ τὰ ὄργανά της καὶ τὸν τύφλωσε στὴν ἴδια αἴθουσα ,ὅπου ὅπως εἴπαμε τὸν εἶχε γεννήσει.

Ἔτσι, ἡ Εἰρήνη μετὰ ἀπὸ δέκα χρόνια διαρκῶν προσπαθειῶν κατόρθωσε νὰ μοναρχήσει. Ἀναβίβασε στὸ ἀνώτατο κρατικὸ ἀξίωμα τὸν Ἀέτιο ἀντὶ τοῦ Σταυρακἰου. Γιὰ νὰ κατασιγάσει τὴν λαϊκὴ ἐξέργεση, διοργάνωσε θεάματα καὶ σκόρπισε πλούσια δῶρα στὸν λαὸ. Ἔδωσε ἐντολή νὰ νὰ ἀνεγερθοῦν τρία δημόσια κτίρια : τὸ δημόσιο άρτοποιεῖο τοῦ Ἱπποδρόμου , τὸ ὀρφανοτροφεῖο καὶ τὸ κοιμητήριο. Ἡ ἐνθρόνιση της προκάλεσε ἀναστάτωση στὴ Δύση καὶ ὁ πάπας Λέων ὁ Γ ἔχρισε τὸν Καρλομάγνο ὡς αὐτοκράτορα τῶν Ῥωμαῖων , γεγονὸς ποῦ δυσχέραινε τὴν σχέση Ἀνατολικῆς καὶ Δυτικῆς ἐκκλησίας. Ὁ Καρλομάγνος ἔστειλε πρεσβεία στὴν Κωνσταντινούπολη γὶα νὰ πείσει τὴν Εἰρήνη νὰ γίνει γυναῖκα του καὶ ἔτσι νὰ ἑνωθεῖ ἡ Δυτικὴ μὲ τὴν Ἀνατολική αὐτοκρατορία καὶ ἐκκλησία, ἀλλὰ οἱ δυνάμεις πίσω ἀπὸ τὸν θρόνο ἦταν πολὺ ἰσχυρές καὶ τὸ συνοικέσιο αὐτὸ δὲν πραγματοποιήθηκε ποτέ.

Ἐντομεταξύ, οἱ Μωαμεθανοί ἐξακολουθοῦσαν ἀνενόχλητοι τὶς λεηλασίες στὴν Μικρὰ Ἀσία , ἡ Θράκη ἀφέθηκε στὴν διάθεση τῶν Βουλγάρων, ὁ στρατὸς παρέλυε καὶ ἡ κυβέρνηση γινόταν ὑποχείριο τῶν μοναχῶν. Κὶ ὁ Ἀέτιος ἀγωνιζόταν νὰ πείση τὴν βασίλισσα νὰ παντρευτεῖ τὸν ἀδελφὸ τοῦ Λέοντα, οἱ ὀπαδοὶ τοῦ εὐνούχου Νικηφόρου τὸν ἀνακήρυξαν τὸ 802 αὐτοκράτορα. Ἡ Εἰρήνη περιορίστηκε στὸ ἀνάκτορο Ελευθρρίου καὶ ὑποκύπτοντας στὶς πιέσεις τοῦ νέου αὐτοκράτορα , ἀφοῦ τὸν προσκύνησε, τοῦ ἀποκάλυψε ποῦ ἔκρυβε τούς θησαυροὺς της . Ἐξορίστηκε στὴ συνέχεια κατ΄ ἀρχὴν στὴν Πρίγκηπο καὶ στη συνέχεια σὲ μονὴ στὴν Λέσβο ὄπου πέθανε τὸ 803..

Ἡ Ζ’ Οἰκουμενική Σύνοδος 787

Ἀμέσως μετά την ἀνάληψη της ἐξουσίας ἀπὸ την Εἰρήνη εἶχε ἀρχίσει ἡ ἐνθάρρυνση της εικονόφιλης παράταξης. Τον Αὔγουστο του 784 ὁ πατριάρχης Παῦλος παραιτήθηκε, ἐπικαλούμενος τύψεις συνειδήσεως γιατί συνέπραξε με εἰκονομάχους βασιλεῖς καὶ προτείνοντας οἰκουμενική σύνοδο. Νέος πατριάρχης ἐξελέγη ὁ λαϊκός μέχρι τότε Ταράσιος, γραμματέας της Εἰρήνης, ὁ ὁποῖος ἀποδέχθηκε την ἐκλογὴ ὑπὸ τον ὅρο σύγκλησης οἰκουμενικῆς συνόδου ἡ ὁποῖα καὶ ἀποφασίστηκε

Ἡ νέα σύνοδος ὁρίστηκε ν’ ἀρχίσει τις συνεδριάσεις της στὶς 17 Αὐγούστου του 786 στὸν ναό των Ἁγίων Ἀποστόλων Ἀλλὰ ὁ στρατός, ποῦ ἐμφοροῦνταν ἀπὸ εἰκονομαχικό πνεῦμα καὶ εἶχε πρόσφατο το προηγούμενο της πραξικοπηματικῆς ἐκλογῆς του Ταράσιου, ἀντέδρασε βίαια καὶ ματαίωσε τις περαιτέρω ἐργασίες της συνόδου. Τότε ἡ Εἰρήνη ἔστειλε τον εὐνούχου Σταυράκιο στὴ Θράκη γιὰ νὰ στρατολογήσει νέο στρατό, ἀπὸ εικονολάτρες. Σκηνοθέτησε μετά νέα εἰσβολή των Αράβων καὶ διακήρυξε την ἀνάγκη ἐκστρατείας ἐναντίον τους. Πῆρε μαζί της τα καλύτερα τάγματα της βασιλικῆς φρουράς ποῦ εἶχε ἐκπαιδεύσει καὶ ὁδηγήσει σε νῖκες ὁ Κωνσταντῖνος Ε΄, καὶ βγῆκε ἀπὸ την Πόλη γιὰ νὰ περάσουν δῆθεν στὴν Ἀσία, αὐτή, ἡ αὐλή καὶ τα τάγματα. Ἐκεῖ τα ἀφόπλισε με διάφορες προφάσεις ἐνῶ ὁ στρατός του Σταυράκιου ἔμπαινε στὴν Πόλη ἀπὸ τις πύλες της Θράκης. Τα πιστά στὴν εἰκονομαχία τάγματα διατάχτηκαν νὰ διαλυθοῦν καὶ ὁ εἰκονομαχικός στρατός της Κωνσταντινούπολης ἔπαψε νὰ ὑπάρχει

Παρά την διάλυση αὐτή του εἰκονομαχικοῦ στρατοῦ, ὁ τόπος καὶ ὁ χρόνος δὲν θεωρήθηκαν κατάλληλοι γιὰ την συνέχιση των εργασιών της συνόδου καὶ οἱ συνεδριάσεις της ἔγιναν στὴν Νίκαια της Βιθυνίας τον Μάϊο του 787. Ἡ εἰκονόφιλη παράταξη ἐπικράτησε πλήρως. Καταλύθηκε το κῦρος της μέχρι τότε θεωρουμένης ὡς Ζ΄ Οἰκουμενικῆς συνόδου της Ἱερείας του 754 καὶ ἀποφασίστηκε ἡ ἀναστήλωση των εἰκόνων

Ἐκτίμηση

Ἡ σπουδαιότερη πηγή γιὰ τα ἔργα καὶ τις ἡμέρες της Εἰρήνης εἶναι ὁ χρονογράφος Θεοφάνης ο Ομολογητής. Ὅπως ἔχει ἤδη ἐκτεθεῖ, δὲν θέλησε νὰ ἀποκρύψει το μεγάλο της κακούργημα, την ἀρχομανία της καὶ τους δόλους της. Ἀλλὰ καὶ πρὶν καὶ μετά την τύφλωση του Κωνσταντίνου την ἀποκαλεῖ ἁγία, εὐσεβεστάτη, σοφή καὶ θεοφιλῆ, καὶ «ὑπέρ της ὀρθῆς πίστεως ἀθλήσασαν καὶ μαρτυρήσασαν», ἐνῶ ἐπικρίνει σφοδρότατα καὶ χαρακτηρίζει τύραννο τον Νικηφόρο ἐπειδή την ἀνέτρεψε Παρόμοια καὶ οἱ μεταγενέστεροι Κεδρηνός καὶ Ζωναράς. Ὅλα αὐτά βέβαια ἐπειδή ὅλοι οἱ χρονογράφοι ἦταν εἰκονόφιλοι καὶ ἡ Εἰρήνη ἦταν αὐτή ποῦ ἀναστήλωσε γιὰ πρώτη φορά τις εἰκόνες καὶ ὑπῆρξε ἡ πρωτεργάτις της Ζ΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου.

Ὁ Γίββων δέχεται ὅλα τα γραφόμενα του Θεοφάνη κατά της Εἰρήνης καὶ συνοψίζει : «αὐτὴ ἡ φιλόδοξη πριγκίπισσα ποῦ ἀπαρνήθηκε τα ἱερότερα καθήκοντα της μητέρας…»

Ὁ Παπαρρηγόπουλος ἤδη στὸ πρῶτο ἀπό τα ἀναφερόμενα σ’ αὐτὴν κεφάλαια παραθέτει ὑποκεφάλαιο με τίτλο «ἀφροσύνη καὶ κακοβουλία της Εἰρήνης» ἐνῶ στὸ «Τελευταῖαι περί Εἰρήνης κρίσεις» ἀναφέρει «Δυστυχῶς δὲν περιωρίσθη εἰς μόνον το των εἰκόνων ζήτημα, ἀλλὰ παρέλυσε τον στρατόν, ἐθυσίασε τα σπουδαιότερα ἐξωτερικά του κράτους συμφέροντα, κατήργησε παραλόγως πολλούς ἀπαραιτήτους φόρους, ἐπολλαπλασίασε τα μοναστήρια, κατέστησε την κυβέρνησιν ὑποχείριον των μοναχῶν καὶ παρέδωκε τα πράγματα εἰς χεῖρας ἀνδρών ἀνικάνων…».

Ὁ Κάρολος Ντηλ μιλᾶ γιὰ την ἔλλειψη ἐνδοιασμῶν, την ραδιουργία, ὠμότητα καὶ δολιότητά της καὶ ἀμφιβάλλει γιὰ τις ἱκανότητές της.

Ὁ Στήβεν Ράνσιμαν την κατατάσσει ἀνάμεσα στοὺς ραδιούργους καὶ χωρίς ἐνδοιασμούς ἀνθρώπους καὶ μιλᾶ γιὰ τα ὀλέθρια ἀποτελέσματα της διοίκησής της.

Ὅμοια ἐπικριτικός καὶ ὁ Νόργουιτς, ὁ ὁποίοις μάλιστα ὑποπτεύεται ὅτι ἡ Εἰρήνη δολοφόνησε τον νεογέννητο γιὸ του Κωνσταντίνου.

Στὸν ἀντίποδα ὁ Σλουμπερζέ, ποῦ ἀναλύεται σε ὕμνους πρὸς την προσωπικότητα καὶ την διακυβέρνησή της καὶ ὁ Ντυράν, ποῦ της καταλογίζει μὲν ἔλλειψη ἠθικῶν ἐνδοιασμῶν, ἀλλὰ βρίσκει εὐεργετική την βασιλεία της, προσπερνῶντας ἀσχολίαστο το γεγονός της τύφλωσης.

Μία σύγχρονη ἐκτίμηση εἶναι ὅτι «Ἡ Εἰρήνη ὑπῆρξε ὁπωσδήποτε μία ἀπό τις πιὸ δυναμικές προσωπικότητες του 8ου αἰῶνα, ἀλλὰ οἱ ἄμετρες προσωπικές φιλοδοξίες της ἐξουδετέρωσαν τα θετικά στοιχεῖα των πολιτικῶν της ἐπιλογῶν. Προσπάθησε νὰ θεραπεύσει τον διχασμό της βυζαντινῆς κοινωνίας με τή μετριοπαθῆ πολιτική της στὸ ζήτημα των εἰκόνων, ἀλλὰ τόνωσε τις ἀντιθέσεις με την ἐσφαλμένη ἐπιλογή των συμβούλων καὶ των στόχων της, γιὰ νὰ ὑποδειχθεῖ τελικά τραγική φυσιογνωμία… Ἡ ἀποδιοργάνωση της ἄμυνας του Βυζαντίου καὶ οἱ ταπεινωτικές συνθῆκες εἰρήνης ἐξασθένισαν σημαντικά τή διεθνῆ του ἀκτινοβολία».

Αγία Ειρήνη, η Αθηναία  η αγία μητέρα που τύφλωσε τον γιο της

Η ἵδρυση του μαντείου των Δελφῶν

Η ἵδρυση του μαντείου των Δελφῶν

Ο θρῦλος λέει ὅτι οἱ Δελφοί ἦταν το σημεῖο ποῦ συναντήθηκαν οἱ δύο ἀετοί ὅταν ὁ Δίας τους ἔστειλε νὰ πετάξουν ἀπὸ δύο διαφορετικές κατευθύνσεις. Σ' αὐτὸ το σημεῖο ὁ Δίας ἔριξε τον ἱερὸ βράχο καὶ οἱ Δελφοί ἔγιναν γνωστοί στὰ πέρατα του τότε κόσμου ὡς ὁ ὀμφαλὸς της Γῆς, το κέντρο του κόσμου.

«Δέλφις» σημαίνει στ' ἀρχαία Ἑλληνικά Δελφίνι, καὶ γι' αὐτὸ οἱ Δελφοί ὀνομάστηκαν ἔτσι Πρὸς τιμή του δελφινιοῦ, καὶ αὐτὸ γιατί αὐτή τή μορφή πῆρε ὁ Ἀπόλλωνας κατά το ταξίδι της ἐπιστροφῆς του, ὁδηγῶντας το καράβι με τους Κρῆτες ναυτικούς με σκοπό νὰ μείνουν στοὺς Δελφούς γιὰ νὰ χτίσουν το ἱερὸ του καὶ νὰ γίνουν οἱ ιερείς του.

Με την ἐπιστροφή του ὁ Ἀπόλλωνας στέφτηκε ἐπισήμως προστάτης καὶ ἄρχοντάς των Δελφῶν Στὸ σημεῖο ποῦ ἔγινε ἡ σφαγή του Πύθωνα, τοποθετήθηκε ὁ ὀμφαλὸς βράχος. Ο ὀμφαλὸς σημαίνει «κέντρο της γῆς» καὶ ἐκεῖ ἦταν το Ἱερὸ Μαντεῖο των Δελφῶν

Το πώς καὶ ἀπὸ ποῖον δημιουργήθηκε ἀρχικὰ το Μαντεῖο δὲν εἶναι εὔκολο νά βρεθεῖ, ἀφοῦ πολλοί μελετητές θεωροῦν ὅτι ἡ δράση του ἀνάγεται στὴν προκατακλυσμιαῖα ἐποχῆ, γεγονός ποῦ ἐνισχύεται καὶ ἀπὸ τις διάφορες θεότητες ποῦ το προστάτευαν στό διάβα της ἱστορίας: ἡ Γῆ, στὴ συνέχεια ἡ Θέμιδα, ἔπειτα ὁ Ἀπόλλωνας καὶ ὁ Διόνυσος. Καθώς ἡ ἱστορία ἅπλωνε περίτεχνα το πέπλο της πάνω ἀπὸ το Μαντεῖο των Δελφῶν, δημιουργήθηκαν διάφοροι μῦθοι ποῦ ἐξιστοροῦσαν τις ἀπαρχές του. Ἑπομένως, εἶναι ἰδιαίτερα δύσκολο ἕως καὶ ἀκατόρθωτο γιά τον ἱστορικό ἐρευνητή νά διαπιστώσει ἄν ὑπάρχουν ψήγματα ἀλήθειας σε αὐτὲς τις διηγήσεις, καθώς καὶ νά τις ἀποκωδικοποιήσει

Ἕνας ἀπὸ τους πιὸ γνωστούς μύθους δημιουργίας του Μαντείου, ὁ ὁποῖος διασώθηκε ἀπὸ τον Διόδωρο τον Σικελιώτη μιλάει γιά ἕναν βοσκό, ὁ οποίος καθώς ἔβοσκε το κοπάδι του στὴν περιοχή διαπίστωσε ὅτι ἀπὸ ἕνα ἄνοιγμα, δίπλα στίς Φαιδριάδες πέτρες, ἔβγαιναν διάφορες ἀναθυμιάσεις Παρατήρησε μάλιστα ὅτι τα ζῶα ποῦ πλησίαζαν στό ἄνοιγμα ἀποκτοῦσαν μία πολύ περίεργη συμπεριφορά. Πλησιάζοντας, λοιπόν, καὶ ὁ ἴδιος στό χάσμα γιά νά δεῖ τι συμβαίνει ἄρχισε νά λέει διάφορα ἀκατάληπτα πράγματα πέφτοντας σε ἐκστάσῃ, λόγια τα ὁποία ἐκ των ὑστέρων διαπιστώθηκε ὅτι προέλεγαν τα μελλούμενα. Ἀπὸ τότε ἐγκαταστάθηκε στὸ σημεῖο ἐκεῖνο μία ἱέρεια, ἡ Πυθία καὶ ἄρχισε νά λειτουργεῖ το Μαντεῖο Ἕνας ἄλλος μῦθος θέλει τον ἥρωα Παρνασσό, το ὄνομα του ὁποίου δόθηκε στὸ ὁμώνυμο βουνό, ν’ ἀνακαλύπτει σ’ ἐκείνη την περιοχή την οἱωνοσκοπία, μαντεύοντας ἀπὸ τον τρόπο ποῦ πετοῦσαν τα πουλιά της περιοχῆς

Στὴν Ὁμηρική Ὀδύσσεια, στὴν Ραψωδία Θ’ γίνεται ἀναφορά στὸ Μαντεῖο των Δελφῶν, χωρίς ὅμως νά δίνονται ἐπιπλέον πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο καὶ τον χρόνο ἵδρυσής του. Ἐπιπλέον πληροφορίες παίρνουμε ἀπὸ ἄλλα τρία κείμενα: τον Ὁμηρικό Ὕμνο στόν Ἀπόλλωνα καὶ τις τραγωδίες Εὐμενίδες του Αἰσχύλου καὶ Ἰφιγένεια ἐν Ταύροις του Εὐριπίδη

Σύμφωνα με τον Ὁμηρικό Ὕμνο εἰς Ἀπόλλωνα Πύθιον, ὁ Ἀπόλλων ἔχτισε τον πρῶτο του ναό στοὺς Δελφούς, ἀφοῦ σκότωσε πρῶτα τον δράκοντα με μορφή φιδιοῦ Πύθωνα, ἀπὸ το ὄνομα του ὁποίου φαίνεται νά προῆρθαν μετέπειτα καὶ τα ὀνόματα Πυθώ, Πυθία, Πύθιος κλπ. Θέλοντας ὁ θεός νά ἐξαγνίσει τον χῶρο ἀπὸ τή παρουσία του θηρίου ἔφερε ἐκεῖ το ἱερὸ του δέντρο, τή δάφνη, με την ὁποία ἔχτισε μάλιστα καὶ τον πρῶτο του ναό. Το μέρος αὐτὸ χρηματοδοτοῦσε ὁ Ἀπόλλων διά στόματος της Πυθίας, ἡ ὁποία καθόταν πάνω σ’ ἕνα γήινο χάσμα ἀπὸ το ὁποῖο ἔβγαιναν ἀναθυμιάσεις

Μάλιστα σύμφωνα με τον ὕμνο, οἱ πρῶτοι ἱερεῖς του ναοῦ ἦταν Κρῆτες, τους ὁποίους ἔσωσε ὁ ἴδιος ὁ θεός με τὴ μορφή δελφινιοῦ μεταφέροντάς τους στὴν πλάτη του σ’ ἐκείνη την περιοχή. Σε ἐρώτησή τους πρὸς το θεό πώς θὰ καταφέρουν νά ἐπιβιώσουν σε αὐτό τον τόπο, ἐκεῖνοι ποῦ ἦταν συνηθισμένοι νά ζοῦν κοντά στὴ θάλασσα, ὁ θεός τους ἀπάντησε ὅτι θὰ ζήσουν ἀπὸ τις προσφορές των πιστῶν Ἔτσι, λοιπόν, φαίνεται ὅτι οἱ Κρῆτες ἔφεραν στὸν τόπο τὴ λατρεία του Ἀπόλλωνα Δελφίνιου καὶ μᾶλλον ἀπὸ αὐτούς ὀνομάστηκε το μέρος Δελφοί. Ο μῦθος αὐτὸς ἐπιβίωσε σε διάφορες ἑορταστικές ἀναπαραστάσεις ποῦ λάμβαναν χώρα στούς Δελφούς με ἀποκορύφωμα τα Πύθια, τα ὁποία περιελάμβαναν μουσικούς διαγωνισμούς κι ἀθλητικούς ἀγῶνες καὶ τελοῦνταν κάθε τέσσερα χρόνια.

Στὴν τραγωδία Εὐμενίδες ὁ Αἰσχύλος μας παρουσιάζει μία διαφορετική ἐκδοχή Η πρώτη προφήτισσα στούς Δελφούς ἦταν ἡ θεά Γῆ την ὁποία διαδέχθηκε ἡ κόρη της Θέμις. Στὴ συνέχεια ἦρθε ἡ Τιτάνιδα Φοίβη, κόρη ἐπίσης της Γῆς καὶ ἔπειτα ἦρθε ὁ Ἀπόλλων, ὁ ὁποῖος προφανῶς καὶ ὀνομάστηκε Φοῖβος ἀπὸ τὴ Φοίβη. Στὸ μῦθο του Αἰσχύλου, ὁ Ἀπόλλων φαίνεται νά ἦρθε ἀπὸ τὴ Δῆλο καὶ νά ἐγκαταστάθηκε στὸν τόπο χωρίς νά χρειαστεῖ νά φονεύσει τον Πύθωνα.

Στὴν Ἰφιγένεια ἐν Ταύροις του Εὐριπίδη, ἀναφέρεται ὅτι ὁ Ἀπόλλων ἐνῶ ἦταν ἀκόμα βρέφος ἔφτασε μαζί με τὴ μητέρα του Λητώ ἀπὸ τὴ Δῆλο στόν Παρνασσό κι ἐκεῖ κατέλαβε το μαντεῖο, ἀφοῦ πρῶτα σκότωσε το τεράστιο τέρας ποῦ το φύλαγε. Η Γῆ ὅμως θύμωσε γιατί με αὐτὸ τον τρόπο ἐκδιώχθηκε βίαια ἀπὸ το μαντεῖο ἡ κόρη της ἡ Θέμις κι ἄρχισε νά στέλνει προφητικά ὄνειρα στοὺς ἀνθρώπους, με σκοπό ν’ ἀποδυναμώσει τὴ δύναμη του θεοῦ Ἀπόλλωνα Το πρόβλημα ἐπιλύθηκε τελικά με παρέμβαση του Δία, ὁ ὁποῖος πῆρε το μέρος του Ἀπόλλωνα δίνοντάς του την ἐξουσία

Διαπιστώνουμε μέσα ἀπὸ αὐτά τα χαρακτηριστικά παραδείγματα ὅτι ὑπῆρχαν διάφοροι μῦθοι σχετικά με το ἀπὸ ποποῖον καί κάτω ἀπὸ ποποῖες συνθῆκες ξεκίνησε νά λειτουργεῖ το Δελφικό Μαντεῖο, το ὅποιο με τον καιρό ἐξελίχθηκε σε θρησκευτικό κέντρο της ἀρχαίας Ἑλλάδας

Η πρακτική της χρησμοδοσίας

Στὴν ἀρχαία Ἑλλάδα υπήρχαν διάφορα εἴδη μαντικῆς τα ὁποία χρησιμοποιοῦνταν καί ἦταν ἰδιαίτερα δημοφιλῆ, ὅπως ἡ οἱωνοσκοπία, ἡ σπλαγχνοσκοπία, ἡ ὀνειρομαντεῖα, ἡ κληρομαντεία, ἡ ἀστρολογία κλπ. Οἱ ἀρχαῖοι Ἕλληνες δὲν ἦταν μοιρολάτρες. Ἀντιθέτως μελετοῦσαν τή φύση καί προσπαθοῦσαν νά διαβάσουν τα μηνύματά της ὥστε νά κατανοήσουν καλύτερα τις δομές του παρόντος καί νά μπορέσουν νά πορευτοῦν σωστά καί στὸ μέλλον. Δὲν θὰ πρέπει ἑπομένως νά τους κρίνουμε με βάση τον σημερινό τρόπο σκέψης, μιᾶς καί ζοῦμε σε πολύ διαφορετικούς καιρούς. Ἐπίσης, πρὶν προχωρήσουμε παρακάτω κι ἀρχίσουμε νά μιλᾶμε γιὰ τή μαντική τέχνη ὅπως αὐτὴ χρησιμοποιοῦνταν στό Δελφικό Μαντεῖο, καλό θὰ ἦταν νὰ ἐπισημάνουμε τον πολύ χρήσιμο διαχωρισμό ποῦ ἐπιχείρησε ὁ Δ. Δημόπουλος στό βιβλίο Στὸ ἄδυτο τῶν ἑλληνικῶν μαντείων.

Χωρίζει, λοιπόν, τὴ μαντική σε δύο εἴδη: την «ἔντεχνό μαντική» καὶ την «ἔνθεο μαντική». Με τον ὅρο «ἔντεχνό μαντική» ἐννοεῖ κάθε μορφή μαντικῆς, ἡ ὁποία γίνεται μέσῳ «προφητῶν», οἱ οποίοι προλέγουν το μέλλον διαβάζοντας διάφορα φυσικά σημάδια. Η μορφή αὐτὴ δὲν εἶναι ὅμως ἀξιόπιστη μιᾶς καὶ το ἀποτέλεσμα ἐξαρτᾶται ἄμεσα ἀπὸ την ἀσυνειδησίαι ἀλλὰ καὶ την ἑρμηνευτική ἱκανότητα των λειτουργῶν του. Ἐνῶ, ἡ «ἔνθεος μαντική» ἀναφέρεται στὶς προφητεῖες ποῦ δίνονταν στοὺς πιστούς ἀπὸ τον ἴδιο τον θεό μέσῳ των ἀντιπροσώπων του. Τέτοια εἶναι κι ἡ περίπτωση του Δελφικοῦ Μαντείου, ὅπου ἡ Πυθία χρησμοδοτούσε διά στόματος του θεοῦ Αὐτό εἶναι καὶ το εἶδος της μαντικῆς τέχνης ποῦ ἐξυψώνει τον ἄνθρωπο, γι’ αὐτὸ καὶ δὲν θὰ πρέπει νὰ ὑποβιβάζεται στὸ ἐπίπεδο της «ἐντέχνου μαντικῆς». Δὲν εἶναι ἄλλωστε τυχαῖο το γεγονός ὅτι το μόνο εἶδος μαντικῆς ποῦ ἔχει ἐπιβιώσει καὶ χρησιμοποιεῖται μαζικά ἀπὸ ἑκατομμύρια ἀνθρώπους εἶναι ἡ «ἔντεχνος μαντική», ἐνῶ ἡ «ἔνθεος μαντική» χάθηκε μαζί με την καταστροφή των μαντείων.

Ὅπως ἦταν φυσικό, οἱ πιστοί εἶχαν σε πολύ ὑψηλή ἐκτίμηση τους χρησμούς ποῦ ἔδινε το Μαντεῖο καθώς θεωροῦσαν ὅτι τους μιλάει ὁ ἴδιος ὁ Ἀπόλλων Η Πυθία καὶ οἱ ἱερεῖς του Μαντείου ἦταν ἁπλά τα φερέφωνα του θείου λόγου. Η πρόσβαση στὸ Μαντεῖο ἦταν ἐλεύθερη σε κάθε πιστό ποῦ ἤθελε νὰ συμβουλευτεῖ τον θεό, ὄχι ὅμως καὶ σε ὁποιοδήποτε ἤθελε νὰ παρίσταται στὴν τελετή ἀπὸ περιέργεια. Η εἴσοδος στὸ ἱερὸ ἀπαγορευόταν μόνο στὶς γυναῖκες Μποροῦσαν ὅμως νὰ στείλουν κάποιον ἀντιπρόσωπο γιὰ νὰ θέσει στὴν Πυθία ἀντί γι’ αὐτές τα ἐρωτήματά τους.

Ο Πλούταρχος στὰ Ἠθικά ἀναφέρει ὅτι ἡ Πυθία ἀρχικὰ χρησμοδοτούσε μία φορά τον χρόνο, στὶς 7 του μῆνα Βυσίου (μέσα Φεβρουαρίου-Μαρτίου), μέρα των γενεθλίων του Ἀπόλλωνα Ἀπὸ τον 6ο αἰῶνα π.Χ. ὅμως ποὺ οἱ πιστοί ἄρχισαν νὰ πληθαίνουν, το Μαντεῖο ἄρχισε νὰ χχρησμοδοτεί στὶς 7 κάθε μῆνα, πλήν των «ἀποφράδων ἡμερῶν», ὅπου δὲν μποροῦσε νὰ δώσει χρησμό ἡ Πυθία καὶ τους τρεῖς χειμερινούς μῆνες, τότε ποὺ ο Ἀπόλλωνας ταξίδευε στοὺς Ὑπερβορεῖους καὶ την ἐξουσία του ἱεροῦ χώρου ἀναλάμβανε ὁ ἀδερφός του Διόνυσος.

Η διαδικασία ποὺ θά ἔπρεπε ν’ ἀκολουθήσουν ὅλοι ὅσοι ζητοῦσαν χρησμό ἦταν ἡ ἐξῆς: κατ’ ἀρχήν πρὶν μποῦν στὸ ἄδυτο, ἔπρεπε νὰ πληρώσουν στοὺς ἱερεῖς τον «πέλανο», ἕνα εἶδος γλυκοῦ, καὶ νὰ φέρουν κάποια ζῶα γιὰ τις θυσίες ποὺ γίνονταν πρὶν τὴ χρησμοδοσία. Ἐπίσης, ἔπρεπε νὰ γνωστοποιήσουν στοὺς ιερείς ἐκ των προτέρων τα ἐρωτήματά τους. Στὴ συνέχεια καθοριζόταν με κλήρωση ἡ σειρά με την ὁποία θά ἔμπαιναν στὸ ἱερὸ γιὰ νὰ πάρουν τον χρησμό τους. Σε πολύ συγκεκριμένες περιπτώσεις, κάποιοι πιστοί ἀπολάμβαναν γιὰ τιμητικούς λόγους το δικαίωμα της «προμαντείας», ἔπαιρναν δηλαδή χρησμό πρὶν ἀπὸ τους ὑπόλοιπους Σημαντικό ρόλο στὴν ὅλη διαδικασία ἔπαιζε ὁ ἐξαγνισμός στὴν Κασταλία πηγή, ποὺ ἀφοροῦσε τόσο την Πυθία ὅσο καὶ τους ἱερεῖς καὶ αὐτούς ποὺ ζητοῦσαν χρησμό.

Ἀφοῦ, λοιπόν, ἐξαγνίζονταν ἔμπαιναν μέσα στὸ ἄδυτο κι ὁδηγοῦνταν σε μία εἰδική θέση μπροστά στὴ Πυθία, χωρίς ὅμως νὰ μποροῦν νὰ τὴ δοῦν Τους χώριζε ἕνα παραπέτασμα. Η Πυθία μασῶντας φύλλα δάφνης καὶ πίνοντας νερό ἀπὸ την Κασσωτίδα πηγή ἄκουγε τα ἐρωτήματά καὶ χρησμοδοτοῦσε. Οἱ χρησμοί ἦταν συνήθως ἔμμετροι, σε δακτυλικό ἑξάμετρο ἄν καὶ καθοριστικό ρόλο γιὰ το ποῖο ἀκριβῶς θά ἦταν το μέτρο του χρησμοῦ ἔπαιζε πάντα το εἶδος του, σε ποῖον δινόταν ἀλλὰ καὶ ὁ βαθμός του προβλήματος. Κάποιες φορές ἡ Πυθία κατέφευγε καὶ σε κληρομαντεία, εἰδικὰ ὅταν τα ἐρωτήματα ἀφοροῦσαν διαζευκτικές ἐρωτήσεις κι ὅταν δὲν ὑπῆρχε πολύς χρόνος γιὰ χάσιμο. Ἐπίδη ὁ λόγος της Πυθίας ἦταν συνήθως δυσκολονόητος καὶ γεμᾶτος γρίφους, οἱ ἱερεῖς του ναοῦ καλοῦνταν νά’ ἀποκωδικοποιήσουν καὶ νὰ μεταφέρουν το μήνυμα του θεοῦ στοὺς χρηστηριαζόμενους.

Εἴπαμε ὅμως λίγο πιὸ πάνω ὅτι υπήρχαν κάποιες μέρες ποῦ ἡ Πυθία δὲν μποροῦσε νὰ χρησμοδοτήσει. Οἱ ἱερεῖς του Μαντείου γιά νὰ διαπιστώσουν ἄν ὁ θεός ἐπιθυμοῦσε νὰ ἀπαντήσει μέσῳ της Πυθίας στὶς ἐρωτήσεις των πιστῶν κατέβρεχαν με κρύο νερό μία κατσίκα. Ἄν το ζωντανό ἔτρεμε, τότε ἐκείνη τὴ μέρα μποροῦσε νὰ χρησμοδοτήσει ἡ Πυθία. Ἄν δὲν ἔτρεμε, τότε ὅλοι οἱ πιστοί καλοῦνταν νὰ ἔρθουν μία ἄλλη μέρα. Ο Πλούταρχος, ὁ ὁποῖος ὑπῆρξε κι ὁ ἴδιος ἱερέας του Δελφικοῦ Μαντείου, κάνει λόγο γιά μία περίπτωση ὅπου ἐνῶ ἡ κατσίκα δὲν ἄρχισε νὰ τρέμει, οἱ ἱερεῖς της ἔριξαν παγωμένο νερό ὥστε νὰ ἐκβιάσουν τὴ διαδικασία. Η Πυθία ἄρχισε νὰ χρησμοδοτεῖ ἐκείνη τὴ μέρα παρά τὴ θέληση τὴ δική της ἀλλὰ καὶ του θεοῦ Ἀπὸ το στόμα της ὅμως ἄρχισαν νὰ βγαίνουν κάποιες ἄναρθρες κραυγές λές καὶ εἶχε καταληφθεῖ ἀπὸ δαίμονα καὶ οὐρλιάζοντας πετάχτηκε ἔξω ἀπὸ το ἱερό, τρομάζοντας ὅλους ὅσοι παρευρίσκονταν μέσα σ’ αὐτὸ Σε λίγες μέρες ἡ Πυθία πέθανε.

Πυθία, ἡ ἐκπρόσωπος του Ἀπόλλωνα

Η Πυθία γιά νὰ ἀποσαφηνίσουμε μία συχνή παρανόηση δὲν ἦταν ἕνα συγκεκριμένο πρόσωπο, ἀλλὰ τίτλος ποῦ δινόταν στὶς προφήτισσες του Ἀπόλλωνα ποῦ ἐπιλέγονταν γιά νὰ ἀφιερώσουν τὴ ζωή τους στὴν ὑπηρεσία του. Ἀρχικά, οἱ πρῶτες Πυθίες ἦταν νεαρές, παρθένες κοπέλες. Μετά ἀπὸ ἕνα συμβάν ὅμως ὅπου νέας ἄνδρας ποῦ εἶχε ἔρθει νὰ ζητήσει χρησμό, ἐρωτεύτηκε μία Πυθία καὶ την ἔκλεψε, οἱ Πυθίες ἦταν γυναῖκες προχωρημένης ἡλικίας, γύρω στὰ 50, συνήθως παντρεμένες με παιδιά. Ἀπὸ τὴ στιγμή ὅμως ποῦ μία γυναῖκα με οἰκογένεια καλοῦνταν νὰ ὑπηρετήσει τον Ἀπόλλωνα, ἐγκατέλειπε το σπίτι καὶ την οἰκογένειά της κι ἔμενε σ’ ἕνα συγκεκριμένο οἴκημα ἐντὸς του ναοῦ γιά νὰ διατηρεῖται ἀμόλυντη Φοροῦσε ἄσπρα ροῦχα καὶ ζοῦσε με βάσει τους κανονισμούς ποῦ της εἶχαν θέσει ἐξ ἀρχῆς οἱ ἱερεῖς. Δὲν χρειαζόταν νὰ ἔχει κάποια συγκεκριμένη μόρφωση, οὔτε καὶ κάποιες ἱκανότητες ἐνόρασης ἡ διορατικότητας. Στὴν ἀρχὴ ἦταν μία ἡ Πυθία.

Ὅσο ὅμως τα χρόνια περνοῦσαν κι ἡ φήμη του Μαντείου μεγάλωνε οἱ Πυθίες ἦταν συνήθως τρεῖς Το ποῖες ἀκριβῶς ἦταν αὐτὲς οἱ γυναῖκες, με ποῖα κριτήρια ἐπιλέγονταν ἀλλὰ καὶ πῶς ἀκριβῶς ἔρχονταν σε ἐπαφῆ με το θεῖο καὶ χρησμοδοτοῦσαν, εἶναι ἐρωτήσεις ποῦ δύσκολα μποροῦν νὰ βροῦν ἀπάντηση Παρ’ ὅλο ποῦ ἔχουν σωθεῖ πολλές μαρτυρίες ἀνθρώπων ποῦ εἴτε διετέλεσαν ιερείς του ναοῦ, εἴτε ἔφτασαν στοὺς Δελφούς γιά νὰ ζητήσουν τὴ συμβολή του θεοῦ, ἡ ἀρχαιολογική σκαπάνη δὲν ἔχει φέρει μέχρι στιγμῆς στό φῶς κάποια εὑρήματα ποῦ θὰ μποροῦσαν νὰ διαλευκάνουν το μυστήριο της χρησμοδοσίας. Μάλιστα, ἡ ἔρευνα των ἀρχαιολόγων κατέληξε στό συμπέρασμα ὅτι σ’ αὐτὴ την περιοχή δὲν ὑπῆρχε κάποιο χάσμα γῆς ἀπ’ το ὁποῖο νὰ ἐκλύονταν ἀναθυμιάσεις Ὅπως καταλαβαίνουμε, το κουβάρι περιπλέκεται ἀκόμα περισσότερο γεννῶντας νέα ἐρωτήματα

Το Μαντεῖο κι ὁ ρόλος του στὴν ἀρχαία ἑλληνική ἱστορία

Ὅσο παράξενη καὶ νὰ μας φαίνεται σήμερα ὅλη αὐτὴ ἡ διαδικασία, θὰ πρέπει νὰ τονίσουμε ὅτι δὲν προβλημάτιζε καθόλου τους ἀρχαίους Ἕλληνες, οἱ ὁποῖοι ἔσπευδαν σωρηδόν γιά νὰ συμβουλευτοῦν το Μαντεῖο Η ἐμπιστοσύνη τους στὴ δύναμη του Μαντείου ἦταν τόσο μεγάλη ποῦ το συμβουλεύονταν γιά πλεῖστα θέματα, τόσο γιά πολιτικά ὅσο καὶ γιά προσωπικά ζητήματα. Ὄχι μόνο φτωχοί ἄνθρωποι ἀλλὰ καὶ βασιλιᾶδες κατέφευγαν στό Μαντεῖο ἡ ἔστελναν τους ἀντιπροσώπους τους προκειμένου νὰ ζητήσουν βοήθεια ἀπὸ τον θεό. Πολλές φορές κατέφθαναν καὶ ἀντιπροσωπεῖες ἀπὸ πόλεις ποῦ εἶχαν πληγεῖ ἀπὸ κάποια φυσική καταστροφή καὶ ζητοῦσαν ἐξιλέωσε

Σε περιόδους κρίσης το πρῶτο πρᾶγμα ποῦ ἔκαναν οἱ Ἕλληνες πρὶν ἀναλάβουν δράση ἦταν νὰ συμβουλευτοῦν το Μαντεῖο Ο πιὸ σημαντικός ρόλος ὅμως ποῦ ἔπαιξε το Μαντεῖο των Δελφῶν ἔχει νὰ κάνει με τὴ στάση ποῦ κράτησε καὶ τον τρόπο με τον ὁποῖο χειρίστηκε τους ἀποικισμούς ποῦ ἔλαβαν χώρα τον 8ο – 6ο αἰῶνα π.Χ.

Κατά τὴ διάρκεια αὐτῶν των αἰώνων οἱ Ἕλληνες ἀποίκισαν τα παράλια της Μικράς Ἀσίας, τον Ἑλλήσποντο καὶ τον Εὔξεινο Πόντο, την Κάτω Σικελία καὶ ἔφτασαν μέχρι καὶ τα παράλια της Ἀφρικῆς, ἱδρύοντας ἑκατοντάδες ἀποικίες, οἱ περισσότερες ἐκ των ὁποίων ἐπρόκειτο νὰ σημειώσουν μία λαμπρή πορεία ποῦ ἔμελλε νὰ ἀλλάξει γιά πάντα τον ἑλληνισμό καὶ τον ὑπόλοιπο κόσμο. Ἕνα μεγάλο μέρος αὐτῆς της ἐπιτυχίας θὰ πρέπει ν’ ἀποδοθεῖ καὶ στό Μαντεῖο των Δελφῶν ὁ ρόλος του ὁποίου, ὅπως φαίνεται ἀπὸ τα ἱστορικά στοιχεῖα, ἦταν μείζονος σημασίας.
Οἱ ἄποικοι ξεκινῶντας νὰ καταλάβουν μία ξένη περιοχή, πολύ μακριά ἀπὸ τὴ γενέτειρά τους γνώριζαν πολύ καλά ὅτι θὰ καλοῦνταν ν’ ἀντιμετωπίσουν μεγάλους κινδύνους. Γι’ αὐτὸ καὶ εἶχαν ἀνάγκη ἀπὸ τὴ βοήθεια καὶ την εὐλογία των θεῶν, την ὁποία ἐπιδίωκαν νὰ ζητήσουν ἀπὸ τον θεό Ἀπόλλωνα, μιᾶς καὶ το Μαντεῖο ἀποτελοῦσε ἐκείνη την ἐποχῆ το κατεξοχήν θρησκευτικό κέντρο του Ελλαδικού χώρου. Ο Ἀπόλλωνας, ὅπως φαίνεται ἀπὸ τους χρησμούς ποῦ ἔχουν σωθεῖ, ἄλλες φορές ἔδινε ἁπλά τὴ συγκατάθεση καὶ την εὐλογία του κι ἄλλες φορές τους ὑποδείκνυε ἀκόμα καὶ σε ποῖα ἀκριβῶς περιοχή νὰ πᾶνε ἡ ὅριζε ὁ ἴδιος τον επικεφαλής του αποικισμού.

Δείτε π

Σχόλ