10 Ἀπριλίου τοῦ 1826 - Ἡ ἡρωικὴ ἔξοδος τοῦ Μεσολογγίου

Κυριακὴ τῶν Βαΐων ὁρίστηκε ὡς ἐπέτειος τῆς ἐξόδου.

Τὸ γεγονὸς συνέβῃ τὴν νύχτα μεταξὺ 10ης καὶ 11ης Ἀπριλίου 1826, κατὰ τὴ διάρκεια τῆς ἐπανάστασης τοῦ 1821, καὶ συγκαταλέγεται στὰ σημαντικότερα γεγονότα τῆς παγκόσμιας στρατιωτικῆς ἱστορίας

Τρία χρόνια μετὰ τὴν ἀποτυχημένη ἀπόπειρα κατάληψης τοῦ Μεσολογγίου ἀπὸ τοὺς Κιουταχῆ καὶ Ὀμὲρ Βρυώνη, ὁ Σουλτᾶνος ἐπανῆλθε μὲ νέο σχέδιο.

Ἀνέθεσε καὶ πάλι στὸν νικητὴ τῆς Μάχης του Πέτα, Κιουταχῆ, νὰ καταλάβει τὴν πόλη, συνδυάζοντας αὐτὴ τὴ φορὰ τὴν ἐπιχείρηση μὲ τὴν ἐκστρατεία τοῦ Ἰμπρὴμ στὴν Πελοπόννησο.

Μὲ μιὰ πανίσχυρη στρατιὰ 20.000 ἀνδρῶν, ὁ Κιουταχῆς ξεκίνησε ἀπὸ τὰ Τρίκαλα στὰ τέλη Φεβρουαρίου τοῦ 1825 καὶ στὶς 15 Ἀπριλίου 1825 ἔφθασε πρὸ τοῦ Μεσολογγίου.

Ἀμέσως ἄρχισε τὴν πολιορκία τῆς πόλεως, ἡ ὁποία μπορεῖ νὰ χωρισθεῖ σὲ δύο περιόδους:

α) 15 Ἀπριλίου ἕως 12 Δεκεμβρίου 1825

β) 25 Δεκεμβρίου 1825 ἕως τίς 11 Ἀπριλίου 1826.

Χωρὶς σημαντικὴ βοήθεια ἀπὸ τοὺς ὑπόλοιπους Ἕλληνες, λόγῳ τοῦ ἐμφυλίου πολέμου καὶ ἔχοντας νὰ ἀντιμετωπίσουν ὑπέρτερες ἐχθρικὲς δυνάμεις, οἱ 12.000 ψυχὲς τοῦ Μεσολογγίου ἀντιστάθηκαν καρτερικὰ ἐπὶ ἕνα χρόνο. Τὴν ὀργάνωση τῆς ἄμυνας ἀνέλαβε τριμελὴς ἐπιτροπὴ ὑπό τους Ἰωάννη Παπαδιαμαντόπουλο, Δημήτριο Θέμελη καὶ Γεώργιο Καναβό.

Τὸ φρούριο τῆς πόλεως μετὰ τὴν πρώτη πολιορκία εἶχε βελτιωθεῖ, κατόπιν τῶν προσπαθειῶν τοῦ Ἀλέξανδρου Μαυροκορδάτου, τοῦ Βύρωνα καὶ τοῦ μηχανικοῦ Μιχαὴλ Κοκκίνη. Ἡ τάφρος ἔγινε βαθύτερη, ὁ μικρὸς περίβολος ἐνισχύθηκε μὲ πύργους καὶ πολύγωνα προτειχίσματα, πάνω στὰ ὁποῖα τοποθετήθηκαν 48 τηλεβόλα καὶ 4 βομβοβόλα.

Ἡ νησῖδα Βασιλάδι, μεταξὺ τῆς λιμνοθάλασσας καὶ τῆς θάλασσας, ἔγινε ἕνα εἶδος προκεχωρημένου ὀχυροῦ. Ἐκεῖ τοποθετήθηκαν 6 πυροβόλα καὶ συγκεντρώθηκαν 2.000 γυναικόπαιδα γιὰ νὰ μὴν ἐπιβαρύνουν τὴ φρουρὰ τῆς πόλης.

Ἐντὸς τοῦ Μεσολογγίου ὑπῆρχαν 10.000 ἄτομα, ἐκ τῶν ὁποίων 4.000 ἄνδρες, ἄριστοι πολεμιστὲς ἀπὸ τὴν Ἤπειρο καὶ τὴν Αἰτωλοακαρνανία καὶ ἀκόμη 1.000 ἄνδρες, δυνάμενοι νὰ φέρουν ὅπλα.

Κατὰ τὴν πρώτη φάση τῆς πολιορκίας (15 Ἀπριλίου-12 Δεκεμβρίου 1825) τὸ Μεσολόγγι πολιορκήθηκε μόνο ἀπὸ τίς δυνάμεις τοῦ Κιουταχῆ. Οἱ ἐπιθέσεις τους συντρίβονταν εὔκολα ἢ δύσκολα ἀπὸ τοὺς ὑπερασπιστὲς τῆς πόλης. Ἐξάλλου, ὁ ἀπὸ θαλάσσης ἀποκλεισμὸς δὲν ἦταν ἰσχυρὸς καὶ ἐπανειλημμένως διασπάσθηκε ἀπὸ τὸν στόλο τοῦ Μιαούλη, ὁ ὁποῖος ἐνίσχυε μὲ πολεμοφόδια καὶ τρόφιμα τοὺς πολιορκούμενους.

Στὶς 24 Ἰουλίου, 1000 ρουμελιῶτες πολεμιστὲς ὑπὸ τὸν Γεώργιο Καραϊσκάκη ἀνάγκασαν τὸν Κιουταχῆ νὰ ἀποσύρει τίς δυνάμεις του στὶς ὑπώρειες τοῦ ὄρους Ζυγός, χαλαρώνοντας τὴν πολιορκία τοῦ Μεσολογγίου. Ἀλλὰ καὶ ὁ τουρκικὸς στόλος, παρενοχλούμενος ἀπὸ τὸν ἑλληνικό, ἀναγκάσθηκε νὰ ζητήσει καταφύγιο στὴν ἀγγλοκρατούμενη Κεφαλληνία.

Στὶς 5 Αὐγούστου ὁ Κίτσος Τζαβέλλας, ἐπικεφαλῆς δυνάμεως Σουλιωτῶν πολεμιστῶν, εἰσῆλθε στὴν πόλη, ἀναπτερώνοντας τὸ ἠθικὸ τῶν πολιορκουμένων. Ὅμως, στὶς ἀρχὲς Νοεμβρίου, ὁ κοινὸς στόλος Τούρκων καὶ Αἰγυπτίων ἀποβίβασε 8.000 αἰγύπτιους στρατιῶτες κι ἕνα μῆνα ἀργότερα κατέφθασε στὴν περιοχὴ οἰμπραὴμ ποὺ εἶχε σχεδὸν καταστείλει τὴν Ἐπανάσταση στὴν Πελοπόννησο.

Τοῦρκοι, Τουρκαλβανοὶ καὶ Αἰγύπτιοι ἀριθμοῦσαν 25.000 ἄνδρες, μὲ σύγχρονο πυροβολικό, ποὺ διοικοῦσαν γάλλοι ἀξιωματικοί. Οἱ Ἕλληνες εἶχαν νὰ ἀντιπαρατάξουν 4.000 μαχητές.

Στὶς 25 Δεκεμβρίου 1825 ἄρχισε ἡ δεύτερη φάση τῆς πολιορκίας τοῦ Μεσολογγίου. Ὅπως καὶ στὴν πρώτη πολιορκία, πάλι ὑπῆρξε διάσταση ἀπόψεων μεταξὺ τῶν δύο πασάδων. Ὁ αἰγύπτιος Ἰμπραὴμ ἐπεχείρησε μὲ τίς δικές του δυνάμεις νὰ καταλάβει τὸ Μεσολόγγι στὶς 16 Ἰανουαρίου 1826.

Ἀπέτυχε, ὅμως, καὶ ἀναγκάσθηκε νὰ συμπράξει μετὰ τοῦ Κιουταχῆ. Οἱ δύο στρατοὶ κατέστησαν ἀσφυκτικὴ τὴν πολιορκία μὲ ἀνηλεῆ κανονιοβολισμὸ τοῦ Μεσολογγίου καὶ μὲ τὴν κατάληψη τῶν στρατηγικῆς σημασίας νησίδων Βασιλάδι (25 Φεβρουαρίου) καὶ Κλείσοβας (25 Μαρτίου). Μετὰ τὴν πτώση τῶν δύο νησίδων, ἡ θέση τῶν πολιορκουμένων κατέστῃ δεινή, μετὰ καὶ τὴν ἀποτυχία τοῦ Μιαούλη νὰ διασπάσει τὸν ναυτικὸ ἀποκλεισμό.

Ἡ κατάσταση πλέον μέσα στὴν πόλη εἶχε φθάσει σὲ ὁριακὸ σημεῖο. Τρόφιμα δὲν ὑπῆρχαν καὶ οἱ πολιορκούμενοι (γυναῖκες, παιδιά, τραυματίες, γέροντες καὶ μαχητὲς) σιτίζονταν μὲ φύκια, δέρματα, ποντίκια καὶ γάτες!

Ὑπὸ τίς συνθῆκες αὐτές, ποὺ καθιστοῦσαν ἀδύνατη τὴν ἀποτελεσματικὴ ὑπεράσπιση τῆς πόλης, ἀποφασίστηκε σὲ συμβούλιο ὁπλαρχηγῶν καὶ προκρίτων στὶς 6 Ἀπριλίου ἡ ἔξοδος καὶ ὁρίστηκε γι' αὐτή, ἡ νύχτα του Σαββάτου τοῦ Λαζάρου πρὸς Κυριακὴ τῶν Βαΐων (9 πρὸς 10 Ἀπριλίου).

Τὰ μεσάνυχτα, σύμφωνα μὲ τὸ σχέδιο, χωρίστηκαν σὲ τρεῖς ὁμάδες, ὑπό τους Δημήτριο Μακρή, Νότη Μπότσαρη καὶ Κίτσο Τζαβέλα, μὲ τὴν ἐλπίδα νὰ διασπάσουν τίς ἐχθρικὲς γραμμές, ἐπωφελούμενοι ἀπὸ τὸν αἰφνιδιασμὸ τῶν πολιορκητῶν. Νωρίτερα εἶχαν σκοτώσει τοὺς τούρκους αἰχμαλώτους, ἐνῶ στὴν πόλη παρέμειναν τραυματίες καὶ γέροι.

Ὅμως, τὸ σχέδιο τῆς ἐξόδου, εἴτε προδόθηκε, εἴτε δὲν ἐφαρμόστηκε σωστὰ κι ἔτσι οἱ δυνάμεις τοῦ Ἰμπραὴμ κατέσφαξαν μὲ τὰ γιαταγάνια τοὺς μαχητὲς τῆς ἐλευθερίας. Στὸ μεταξύ, μέσα στὸ Μεσολόγγι εἶχαν ἀρχίσει οἱ σφαγὲς ἀπὸ τοὺς Τουρκοαιγύπτιους, ποὺ εἶχαν εἰσβάλει ἀπὸ ἄλλο σημεῖο τῆς πόλης.

Σὲ πολλὰ σημεῖα σημειώθηκαν δραματικὲς σκηνές: ὁ δημογέροντας Χρῆστος Καψάλης, ὅταν κυκλώθηκε ἀπὸ τοὺς εἰσβολεῖς στὸ σπίτι του, ὅπου εἶχαν συγκεντρωθεῖ τραυματίες, γέροντες καὶ γυναικόπαιδα, ἔβαλε φωτιὰ στὴν πυριτιδαποθήκη, ἐνῶ ὁ μητροπολίτης Ρωγῶν Ἰωσὴφ ἀνατίναξε τὸν Ἀνεμόμυλο, στὴν τελευταία πράξη ἀντίστασης, ὅταν κυκλώθηκε ἀπὸ τοὺς ἐχθρούς.

Τὸ πρωὶ τῆς 10ης Ἀπριλίου, ἀνήμερα τῶν Βαΐων, ἡ ὀθωμανικὴ ἡμισέληνος κυμάτιζε στὰ χαλάσματα τοῦ Μεσολογγίου.

Οἱ πληροφορίες γιὰ τίς ἀπώλειες τῶν Ἑλλήνων κατὰ τὴν πολιορκία καὶ τὴν ἔξοδο εἶναι ἀντιφατικές. Πιθανότερο φαίνεται ὅτι ἀπὸ τοὺς 3.000 ποὺ πῆραν μέρος στὴν ἔξοδο, οἱ 1.700 ἔπεσαν ἡρωικὰ μαχόμενοι. Ἀνάμεσα στοὺς νεκρούς, ὁ Ἰωάννης Παπαδιαμαντόπουλος, ὁ Μιχαὴλ Κοκκίνης, ὁ Ἀθανάσιος Ραζηκότσικας, ὁ Νικόλαος Στορνάρης, ὁ γερμανὸς ἐκδότης τῆς ἐφημερίδας «Ἑλληνικὰ Χρονικὰ» Ἰάκωβος Μάγιερ καὶ ἄλλοι γερμανοὶ φιλέλληνες.

Γύρῳ,Γύρω στὰ 6.000 γυναικόπαιδα ὁδηγήθηκαν γιὰ νὰ πουληθοῦν στὴ Μεθώνη καὶ στὰ σκλαβοπάζαρα τῆς Κωνσταντινούπολης καὶ τῆς Ἀλεξάνδρειας. Οἱ ἀπώλειες γιὰ τοὺς τουρκοαιγύπτιους εἰσβολῆς ἀνῆλθαν σὲ 5.000 ἄνδρες.

Ἡ Ἐπανάσταση μετὰ τὴν πτώση τοῦ Μεσολογγίου εἶχε σχεδὸν κατασταλεῖ. Ἡ φλόγα της, ὅμως, παρέμεινε ἄσβεστη, καθὼς ἡ ἧττα μετατράπηκε σὲ νίκη. Ἕνα νέο κῦμα φιλελληνισμοῦ ἀναδύθηκε μετὰ τὴν ἀμαύρωση τοῦ Ἀγῶνα, ἐξαιτίας τοῦ ἐμφύλιου σπαραγμοῦ. Αὐτὸ μὲ τὴ σειρά του ἐπηρέασε ἐμμέσως τὴν εὐρωπαϊκὴ διπλωματία γιὰ τὰ ἐθνικὰ δίκαια τῶν Ἑλλήνων.

Πὀλλὰ ἔργα, ζωγραφικά, λογοτεχνικὰ καὶ ἄλλα, ἀπαθανάτισαν τὴ θυσία τῶν Μεσολογγιτῶν. Ὁ ἐθνικός μας ποιητὴς Διονύσιος Σολωμὸς ἔγραψε τὴν ἡμιτελῆ ποιητική του σύνθεση «Ἐλεύθεροι Πολιορκημένοι», μὲ τοὺς γνωστοὺς στίχους ἀπὸ τὸ Σχεδίασμα Β':

Ἄκρα τοῦ τάφου σιωπὴ στὸν κάμπο βασιλεύει

Λαλεῖ πουλί, παίρνει σπυρί, κι ἡ μάνα τὸ ζηλεύει.

Τὰ μάτια ἡ πεῖνα ἐμαύρισε' στὰ μάτια ἡ μάνα μνέει'

Στέκει ὁ Σουλιώτης ὁ καλὸς παράμερα καὶ κλαίει:

«Ἔρμο τουφέκι σκοτεινό, τί σ΄έχω γὼ στὸ χέρι;

Ὁπού,Ὁποῦ σὺ μοῦ ΄γινες βαρὺ κι ὁ Ἀγαρηνὸς τὸ ξέρει»

Ἀμέσως μετὰ τὴν κατάληψη τοῦ Μεσολογγίου, ὁ Κιουταχῆς μὲ τὸν στρατό του κατευθύνθηκε πρὸς τὴν Ἀνατολικὴ Στερεὰ Ἑλλάδα, μὲ ἀντικειμενικὸ σκοπὸ τὴν κατάληψη τῆς Ἀττικῆς. Ὁ Ἰμπραὴμ ἐπανῆλθε στὴν Πελοπόννησο γιὰ νὰ ἐξαλείψει καὶ τίς τελευταῖες ἑστίες ἀντίστασης σὲ Μάνη καὶ Ἀργολίδα.

Τὸ Μεσολόγγι ἀπελευθερώθηκε στὶς 11 Μαϊου 1829. Τὸ 1937 ἀναγνωρίστηκε ὡς «Ἱερὰ Πόλις» καὶ ἡ Κυριακὴ τῶν Βαΐων ὁρίστηκε ὡς ἐπέτειος τῆς ἐξόδου.

ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ (ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΩΝ ΠΡΟΓΝΩΣΕΩΝ)

ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ (ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΩΝ ΠΡΟΓΝΩΣΕΩΝ)

Plutarchus Biogr., Phil., De defectu oraculorum (409e-438d)

Stephanus page 415, section A, line 6


εὖ μὲν οὖν λέγουσι καὶ οἱ λέγοντες, ὅτι Πλάτων τὸ ταῖς γεννωμέναις ποιότησιν ὑποκείμενον στοιχεῖον ἐξευρών, ὃ νῦν ὕλην καὶ φύσιν καλοῦσιν, πολλῶν ἀπήλλαξε καὶ μεγάλων ἀποριῶν τοὺς φιλοσόφους· | ἐμοὶ δὲ δοκοῦσι πλείονας λῦσαι καὶ μείζονας ἀπορίας οἱ τὸ τῶν δαιμόνων γένος ἐν μέσῳ θεῶν καὶ ἀνθρώπων τρόπον τινὰ τὴν κοινωνίαν ἡμῶν συνάγον εἰς ταὐτὸ καὶ συνάπτον ἐξευρόντες· εἴτε μάγων τῶν περὶ Ζωροάστρην ὁ λόγος οὗτός ἐστιν εἴτε Θρᾴκιος ἀπ' Ὀρφέως εἴτ' Αἰγύπτιος ἢ Φρύγιος, ὡς τεκμαιρόμεθα ταῖς ἑκατέρωθι τελεταῖς ἀναμεμιγμένα πολλὰ θνητὰ καὶ πένθιμα τῶν ὀργιαζομένων καὶ δρωμένων ἱερῶν ὁρῶντες.


ΕΡΜΗΝΕΙΑ

Καλῶς λέγουν ὅσοι ἀναφέρονται στὸν Πλάτωνα ὅτι ἀποκαλύπτοντας το ἀρχικὸ στοιχεῖο ἀπὸ το ὁποῖο προέρχονται ὅλα τα πράγματα, το ὁποῖο σήμερα το ὀνομάζουν ὕλη καὶ φύση, ἔδωσε ἀπάντηση σε πολλά ἐρωτήματα τῶν φιλοσόφων. Κατά την ἄποψη μου (λέει ὁ Πλούταρχος) τα κυριότερα καὶ περισσότερα ἐρωτήματα στὰ ὁποῖα ἔδωσε ἀπαντήσεις εἶναι στὰ ζητήματα τῶν δαιμόνων, λέγοντας ὅτι κατά κάποιον τρόπο εἶναι ὀντότητες κάτι μεταξύ θεῶν καὶ ἀνθρώπων ποῦ ἐξασφαλίζουν την ἐπικοινωνία τους, πρᾶγμα στὸ ὁποῖο συμφωνοῦν ὅλοι ὅσοι ἔχουν ἀσχοληθεῖ στὸ παρελθόν. Εἴτε οἱ μάγοι ποῦ ἀναφέρονται στὸν Ζωροάστρη, εἴτε ὁ Ὀρφέας ποὺ ἀπεκάλυψε τα Θρακικά μυστήρια, εἴτε οἱ Αἰγύπτιοι ἡ οἱ Φρύγιοι, πάντα ἀποδεικνύεται ἀπὸ τις τελετές ὅλων τῶν ἀνθρώπων ὅτι ὅταν πενθοῦν καὶ ἐκστασιάζονται, ἀναμιγνύουν πολλά θνητά πράγματα με ἐξαϋλωμένες καταστάσεις.

Η ΦΩΤΟ:Ἀπὸ την παράσταση: "Τρωάδες" στὴν πανσέληνο

Στὰ Ἰωάννινα - Τετάρτη, 4 Ἰουλίου 2012.

Λευκοθόη και Κλυτία Ὁ ἐρωτᾶς ποῦ τῆς μεταμόρφωσε

Ἡ ἱστορία τῆς Ὡκεανίδαs Κλυτίαs καὶ τῆς ἀντίζηλο της Λευκοθόηs, εἶναι μὶα Ἱστορία ἔρωτα, στὴν ὁποῖα ἐνεπλάκησαν χωρὶς νὰ εὐθύνονται. Ἐρωτευομένη μὲ τὸν Ἡλιο η Κλυτία


κι ἐκεῖνος μαζί της, κάποια στιγμὴ τὴν ἄφησε γιὰ τὸν ἔρωτα της Λευκοθόησ, κόρης τοῦ βασιλιά τῆς Περσίασ , Ὅρχαμου καὶ τῆς Ἐυρυνόμηs. Μὰ οὔτε καὶ ὁ Ἥλιος εὐθυνόταν γι` αὐτήν την
προδοσία.


Την φλόγα τοῦ πάθους του την ἔβαλε ἡ Ἀφροδίτη, γιὰ νὰ τὸν ἐκδικηθεῖ ποῦ φανέρωσε στὸν σύζυγο της Ἥφαιστο καὶ τοὺς ἄλλους Ὀλύμπιουs την κρυφή ἐξωσυζυγικὴ της σχέση μὲ τὸν Ἄρη.

Γιὰ νὰ τὴν πλησιάση ὁ Ἥλιος μεταμορφώθηκε στὴ μητέρα της εἶπε νὰ διώξει τὶς φίλες της γιὰ νὰ τίς πεῖ ἕνα μυστικὸ. Τῆς ἐξομολογήθηκε τὸν ἔρωτα του κι ἐκείνη ἐνέδωσε .


Ἀπό το μυστικὸ ἔρωτα τοῦ Ἥλιου καὶ τῆς Λευκοθόηs γεννήθηκε ὁ Θερσάνοραs ὁ Ἀργοναύτης ἀπὸ τὴν Ἄνδρο.


Ἡ Κλυτία ἀπὸ ζήλεια , φανέρωσε τὴ ἱστορία στὸν πατέρα της κοπέλας, ποῦ τὴ φυλάκισε σὲ μία βαθιὰ καὶ σκοτεινὴ τάφρο , γειά νὰ μὴν βλέπει καθόλου το φῶς τοὺ ἀγαπημένου της Ἥλιου, μέχρι ποὺ πέθανε. Ὁ Ἥλιος τὴ λυπήθηκε καὶ μὴ μπορῶντας νὰ τὴ φέρει πίσω στὴ ζωὴ πότισε μὲ ἀρώματα καὶ νέκταρ, τὸν τάφο της καὶ ἔκανε το σῶμα της νὰ ἀποκτήσει ρίζες, απ΄ ὅπου ξεπετάχτηκε ὁ θάμνος ὅπου βγαίνει το λιβάνι.


Ἡ Λευκοθόη πέθανε ἀλλὰ ὁ Ἥλιος οὔτε ξαναγύρισε νὰ κοιτάξει τὴν Κλυτία. Ἡ Κλυτία τιμωρήθηκε καὶ αὐτὴ. Ἀπὸ τὴ θλίψη της μαράζωσε ἀλλὰ καθὼς μεταμορφώθηκε σὲ ἡλιοτρόπιο ,


στρέφει συνέχεια το πρόσωπο της πρὸς τὸν χαμένο ἐραστή, τὸ Ἥλιο. Ἐπειδὴ ἐγκαταλείφθηκε ἀπὸ τὸν Ἥλιο θέλησε νὰ πεθάνη ἀπὸ πείνα. Ἀλλὰ ὁ ἥλιος -- Ἀπόλλων τὴ μεταμόρφωσε σὲ ἡλιοτρόπιο.

Ἐκείνη ἔμηνε ἀσάλευτη κι ἀπότιστη γιά ἐννιά μέρες καί, σύμφωνα μὲ τίς <<Μεταμορφώσης>>


τοῦ Ὁβίδιου, ἡ κοπέλα μεταμορφώθηκε σὲ φυτὸ ἀκολούθει πιστά ὅσο κανένα τὴν πορεία τοῦ Ἥλιου, κάθε μέρα, στρέφοντας ἀργά –ἀργά τὸ κεφάλι του ὅσο ἐκεῖνος λάμπει ἀδιάφορα ἀπὸ πάνω του.


Το γνωστὸ μας ἡλιοτρόπιο.

Καὶ οἱ δύο κοπέλες παρέμεναν ριζωμένες στὴ γῆ , χωρίς καμία δυνατότητα ἀνύψωσης πρὸσ τὸν ἀγαπημένο Ἥλιο.


Τὸν ἔρωτα αὐτὸν τοῦ Ἀπόλλωνα με τὴ θνητή Λευκοθόη περιγράφει ὁ Ὀβίδιοs στὶς Μεταμορφώσεις τοῦ ( βιβλίο IV ). Ὁ Ὀβίδιοs ἀφηγεῖται :


'Ναί αἱ φλόγαι σου φθάνουν ὡς την ἄκρην τις γῆς μὰ κι ἐσὺ ὁ ἴδιος καίγεσαι ἀπὸ νέα φλόγα.

Τὸ βλέμμα σου ὅλα πρέπει νὰ τα ἀγκαλιάζει μὰ σύ ἔχης τοὺς ὀφθαλμοῦs σου στρέψει εἷς Λευκοθόην καὶ δίνεις εἰς μία μόνο κόρην τὸ βλέμμα ποῦ ὅλος ὁ κόσμος ἀποζητεῖ.

Ἄλλοτε ὑψωνόταν πολὺ νωρὶς εἰς την ἀνατολήν κι ἄλλοτε καθυστεροῦσε νὰ δύση διὰ νὰ τὴν βλέπη. Παρατείνοντας τὰς ἡμέρας τοῦ χειμῶνος. Ἄλλοτε φόβον εἶχε εἰς την καρδίαν του καὶ τοῦτο ἐμόλυνε τάς λαμπρᾶς του ἀκτῖνας προκαλῶντας φόβον εἰς τοὺς ἀνθρώπους. Νὰ θάψουν ζωντανὴ την κόρην ὑπὸ σωρῶν ἄμμου. Ὁ Ἥλιος καταφθάνει καὶ προσπαθεῖ νὰ ξαναδώση ζωὴν εἰς την ἀγαπημένη του. Μόνον ὁ θάνατός τοῦ υἱοῦ του, Φαέθοντος τοῦ εἶχε προκαλέση ἀνάλογον πόνον. Αλλ' ἡ Λευκοθόη εἶχε συνθλίφθει ἀπὸ τὸ βάρος τῆς γῆς καὶ δέν ἠδύνατο νὰ ἐγερθῆ.

Τότε Ὁ Ἥλιος ἄλειψε τὸ σῶμα μὲ νέκταρ καὶ εἶπε “ Θὰ φθάσεις εἰς τὸν οὐρανό” τότε τῇ θέσει της ἐφύτρωσε θάμνος τοῦ ὁποῖου το προϊόν καιόμενον φθάνει εἰς τὸν οὐρανόν. Πρόκειται διὰ τὸν λίβανον , ἔξοχον θρησκευτῶν θυμίαμα. Ἔκτοτε Ὁ Ἥλιος ἀπέλειψε ἐκ τῆς καρδιᾶς του τὴν Κλυτίαν. Ἐκείνη λιώνοντας ἀπὸ θλῖψιν οὔτ' ἔτρωγε οὔτ' ἔπινε κατόπιν ἐννέα ἡμερῶν μεταμορφώθη εἰς τὸ φυτόνήλιοτρόπιον. Λέγεται δὲ ὅτι διαρκῶς φλέγεται ἀπὸ ἔρωτα διὰ τὸν θεὸν καὶ διὰ τοῦτον ὁ ἀνθὸς τοῦ Ἡλιοτροπίου στρέφεται καὶ ἀκολουθεῖ την πορειαν του ηλιου . το κάψιμο τοῦ λιβανιοῦ ὡς θυμιάματοσ ἀποδίδεται συμβολή στὴν πνευματική ἀνάταση καὶ ἀποτελεῖ ἀναπόσπαστο μέρος θρησκευτικῶν καὶ κοινωνικόν τελετῶν γιὰ χιλιετίες.

Η προφητεία του Αἰσχύλου γιὰ τους Ἕλληνες

Η προφητεία του Αἰσχύλου γιὰ τους Ἕλληνες

«Ἐκεῖ τοὺς περιμένουν τα πιὸ μεγάλα κακά νὰ πάθουν, πληρωμή γιὰ την αὐθάδεια καὶ τις σκέψεις ποῦ θεόν δὲν λογαριάζουν· γιατί στὴν χώρα την ἑλληνική σὰν ἦρθαν, των θεῶν τ’ ἀγάλματα νὰ ξεγυμνώσουν δὲν ντρέπονταν καὶ τους ναούς νὰ κάψουν. Κι οἱ βωμοί ἀφανισμένοι καὶ των θεῶν τα ἱερὰ εἶν’ ἀπὸ ρίζα, ἀνάκατα, ἀναποδογυρισμένα ἀπὸ θεμέλια.

[…] Καὶ νεκρῶν σωροί καὶ στὴν τριτόσπορη γενιά ἄφωνα θὰ φανερώσουν στὰ μάτια των ἀνθρώπων πῶς δὲν πρέπει, θνητός σὰν εἶναι, νά’ναι περήφανος πέρα ἀπ’ το μέτρο· γιατί ἡ ὑπεροψία, σὰν ἀνθίση, θὰ καρπίση της καταστροφῆς το στάχυ, ἀπ’ ὁπού γεμᾶτο κλάμα θέρισμα θερίζει».

Αἰσχύλου «Πέρσαι», στ. 807-822, ἐκδόσεις Πάπυρος, σελ. 77

Πόσες φορές πρέπει νὰ ἐπαναληφθεῖ κάτι γιὰ νὰ γίνει πιστευτό; Ὄχι πολλές. Ἄν ὁ δέκτης της πληροφορίας εἶναι ἐχέφρων καὶ οἱ ἀποδείξεις ἀμάχητες ἀρκεῖ μία μνεία γιὰ νὰ δεχθεῖ την πραγματικότητα, το ἀκριβὲς ἑνὸς περιστατικοῦ, μιᾶς ἀφήγησης. Ἀρκεῖ, ὅμως, μία φορά γιὰ νὰ ἐντάξει ὁ θεατής ἡ ἀναγνώστης το δίδαγμα της ἀληθείας στὴν καθημερινότητά του; Ὄχι.

Οἱ ἄνθρωποι, ὅπως μας ἀποδεικνύει καὶ ἡ παραβολή στὴν Ἁγία Γραφή θυμίζουν τα χωράφια. Ἀλλά εἶναι χέρσα καὶ ὅσο καὶ νὰ τα καλλιεργήσεις δὲν μπορεῖ ἐκεῖ νὰ καρπίσει ἡ ἀλήθεια καὶ ἡ ἀρετὴ ἐνῶ μερικά ἄλλα εἶναι γόνιμα καὶ μικρή προσπάθεια μπορεῖ νὰ φέρει μέγιστο ἀποτέλεσμα.

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, ἡ ἐπανάληψη εἶναι προϋπόθεση της ἐμπέδωσης ἑνὸς σημαντικοῦ μηνύματος. Ὁ ἑλληνικός κόσμος της σκέψης, της ποίησης, τῶν μυθολογικῶν κύκλων προσφέρει στὸν ἐπισκέπτη ἡ μόνιμο κάτοικό του πολλές εὐκαιρίες νὰ μάθει καὶ νὰ ἐμπεδώσει τα σημαντικά, ὅσα προσφέρουν ζωή καὶ συνάμα τὴ νοηματοδοτοῦν.

Ἕνας ἀπὸ τους ἀναντικατάστατους πυλῶνες τοῦ πνευματικοῦ οἰκοδομήματος του Ἑλληνισμοῦ εἶναι ἡ εὐσέβεια, ἡ ἀποφυγή της πρόκλησης της μήνης τῶν θεῶν, ἡ ἀποστροφή ἀκόμα καὶ της ὑποψίας της ὕβρεως. Ο κόσμος ποῦ φλέγεται καὶ σβήνει με μέτρο, ὁ ἀπαράλλαχτος νόμος της μεταβολῆς, ἡ ἐναρμόνιση με την ἀληθῆ καὶ ἄπειρη οὐσία της θεότητας, ἀπαιτοῦν την τήρηση του χρυσοῦ κανόνα της ἀποφυγῆς της ὑπερβολή. Σε ἑορτασμούς καὶ τελέσματα, σε θυσίες καὶ δράματα, σε κωμωδίες καὶ δημηγορίες, οἱ ἀρχαῖοι Ἕλληνες ὕψωναν το λάβαρο του μέτρου καὶ το ἔδειχναν σε ὅλους.

Τριτόσπορη γενιά

Ὁ μύστης δραματουργός, με αὐτὰ τα φοβερά λόγια ποῦ ξεστομίζει το φάντασμα του Δαρείου, μιλάει πρὸς την Ἀνατολὴ καὶ ἀπευθύνεται στὴ Δύση. Ἐνῶ βάσει της πλοκῆς, οἱ δέκτες τῶν σεισμικῶν κραδασμῶν των λόγων του εἶναι οἱ Πέρσες, ὁ Αἰσχύλος ἄγχεται γιὰ τους Ἕλληνες.

Στὴν τραγωδία του, ὁ Δαρεῖος, ποὺ ξεγλίστρησε σὰν ἀτμὸς ἀπὸ τον Ἄδη, περιγράφει πώς ὁ γιὸς του Ξέρξης λάθεψε στὴν κρίση του καὶ ἔβρισε την Πλάση βλασφημῶντας ἔμπρακτα στῶν Ἑλλήνων τα ἱερὰ. Ο νεκρός κι ἀξιοσέβαστος (γιὰ τους Πέρσες) βασιλεύς ἐκφράζεται σὰν… γραφεῖο τύπου τῶν θεῶν καὶ περιγράφει στοὺς ὑπηκόους του ἀλλὰ καὶ στὴν γυναῖκα του Ἄτοσσα, πού ζεῖ καὶ σπαράζει ἀπὸ την ἀγωνία γιὰ το παιδί της, πώς μιά αὐτοκρατορία γίνεται συντρίμμια ὅταν οἱ τιμονιέρηδές της ξεχνοῦν τον μπούσουλα του μέτρου καὶ του σεβασμοῦ στοὺς θεούς καὶ τα ἅγια τους.

Ὁ Αἰσχύλος δὲν θέλει νὰ δεῖ τους νικητές τῶν Μηδικῶν νὰ καταλαμβάνονται ἀπὸ την ἀφροσύνη του νικητή, ποὺ ἡττήθηκε ἀπὸ το ἴδιο το κατόρθωμά του. Ἐπιδιώκει νὰ ταρακουνήσει τους Ἀθηναίους, τους πολίτες- ὁπλῖτες ποῦ κράτησαν ὄρθια την ἀνθρωπότητα την στιγμή πού ὅλα ἔδειχναν χαμένα.

Η ὑπερβολική σιγουριά τοῦτα μπορεῖ νὰ φέρει καὶ ἀκόμα περισσότερα καὶ χειρότερα καὶ στοὺς ἴδιους καὶ στὶς γενιές ποῦ θὰ ἀκολουθήσουν.

Το τελευταῖο σημεῖο στὴν μνεία του Αἰσχύλου γιὰ «θίνες νεκρῶν δὲ καὶ τριτοσπόρω γονή», την αἰνιγματική τριτόσπορη γενιά (στὴν κυριολεξία τα δισέγγονα ὅσων διέπραξαν ὕβρη) πρέπει νὰ προβληματίσει καὶ τους ἀπογόνους ἀνθρώπων ποὺ ἔβλαψαν τους Ἕλληνες.

Ὁ μυημένος στὰ Ἐλευσίνας μυστήρια, Μαραθωνομάχος καὶ Σαλαμινομάχος Ἕλλην δραματουργός στέλνει ἕνα δυσοίωνο μήνυμα στὶς γενιές ποῦ ἀκολουθοῦν ὅσους ἔπληξαν το Γένος μας καὶ ἀσέβησαν στὰ ὁσία καὶ τα ἱερὰ μας. Μέχρι σήμερα, ὁ ἀδελφὸς του Ἀμεινία καὶ του Κυναίγειρου δὲν ἔχει ἀστοχήσει σε τίποτα. Κι αὐτὸ πρέπει νὰ βάλει σε σοβαρές σκέψεις μιά σειρά ἀπὸ ἐχθρούς της Ἑλλάδος. Η Νέμεσις πλησιάζει.

Δημοσίευμα του «Ριζοσπάστη» γιὰ την Μικρασιατική Καταστροφή (12/7/1935)

Δημοσίευμα του «Ριζοσπάστη» γιὰ την Μικρασιατική Καταστροφή (12/7/1935)

Η Μικρασιατική Καταστροφή, ἡ ὁποία θὰ ἐπέλθη λίγο ἀργότερα καὶ ὁ ξεριζωμός του Ἑλληνισμοῦ ἀπὸ την Μικρά Ἀσία, δὲν ἐμπόδισε τον «φυτευτό» ἀπὸ την Σοβιετική Ἕνωση ἀρχηγὸ του ΚΚΕ, Νίκο Ζαχαριάδη νὰ γράψει λίγα χρόνια ἀργότερα: «Ἄν δὲν νικιόμασταν στὴ Μικρασία, ἡ Τουρκία θὰ ‘τανε σήμερα πεθαμένη καὶ μεῖς Μεγάλη Ἑλλάδα… Γι’ αὐτὸ, ἐμεῖς ὄχι μόνο δὲν λυπηθήκαμε γιὰ την ἀστοτσιφλικάδικη ἧττα στὴ Μικρασία, μὰ καὶ την ἐπιδιώξαμε» («Ριζοσπάστης», 12 Ἰουλίου 1935), ἐνῶ ὁ μάρτυρας Χρυσόστομος Σμύρνης ποῦ συγκλόνισε τον Ἑλληνισμό της Μικράς Ἀσίας -τον ὁποῖο ἀρνήθηκε νὰ ἐγκαταλείψει, παρ’ ὅτι του προσφέρθηκε ἡ εὐκαιρία- με τον μαρτυρικό του θάνατο, δὲν ἦταν παρά ἕνας «πράχτορας της ἑλληνικῆς μπουρζουαζίας» («Ριζοσπάστης», 26 Νοεμβρίου 1929).

ΙΑΜΒΛΙΧΟΣ <ΒΙΟΣ ΠΥΘΑΓΟΡΟΥ>

ΙΑΜΒΛΙΧΟΣ <ΒΙΟΣ ΠΥΘΑΓΟΡΟΥ>

ΙΕΡΑΤΙΚΗ

Λέγει δὲ καὶ εἰς ἱερὸν εἰσιέναι δεῖν <λευκὸν καὶ> καθαρὸν ἱμάτιον ἔχοντα καὶ ἐν ὧ μὴ ἐγκεκοίμηταί τις, τὸν μὲν ὕπνον τῆς ἀργίας καὶ τὸ μέλαν καὶ τὸ πυρρὸ, τὴν δὲ καθαρειότητα τῆς περὶ τοὺς λογισμοὺς ἰσότητος καὶ δικαιοσύνης μαρτυρίαν ἀποδιδούς. Παραγγέλει δὲ, ἐν ἱερό ἄν τι ἀκούσιον αἷμα γένηται, ἤ χρυσῶ και θαλάτταν περιρραίνεσθαι, τῶ πρώτω γενομένω και <τῶ> καλλίστω τῶν ὄντων, σταθμωμένω καὶ τὴν τιμὴν τῶν ἁπάντων. Λέγει δὲ και μὴ τίκτειν ἐν ἱερῶ. οὺ γὰρ εἶναι ὅσιον ἐν ἱερῶ καταδεῖσθαι τὸ θεῖον τῆς ψυχῆς εἰς το σῶμα.

ΕΡΜΗΝΕΙΑ

Λέγει δὲ (ὁ Πυθαγόρας) ὅτι πρέπει νὰ εἰσέρχεται κανείς στὸ ἱερὸ με λευκό καθαρό πανωφόρι στὸ ὁποῖο νὰ μὴν ἔχει κοιμηθεῖ κάποιος, Διότι ὁ ὕπνος προκαλεῖ ὀκνηρία ὅπως καὶ το μαῦρο καὶ το κόκκινο, ἡ δὲ καθαριότητα ἀποδίδει στοὺς λογισμούς την ἰσότητα καὶ την δικαιοσύνη. Συμβουλεύει δὲ, ἐὰν μέσα στὸ ἱερὸ στάξει ἄθελα αἷμα, νὰ καλυφθεῖ (ἐξαγνιστεῖ) με χρυσόσκονη ἡ με θάλασσα, διότι εἶναι τα εὐγενέστερα ἀπὸ τα ὄντα ποὺ σταθμίζουν την τιμή ὅλων τῶν ἄλλων. Ἀκόμη λέγει νὰ μὴν γίνονται γέννες στὸ ἱερὸ διότι δὲν εἶναι σωστό νὰ κατεβαίνει ἐκεῖ ἡ θεία ὑπόσταση στὸ σῶμα.