Οἱ θαλασσοκράτορες Κρῆτες ἀλλὰ καὶ γενικότερα ἡ θαλασσινοί Ἕλληνες με τα ἀναρίθμητα νησιά καὶ τα ποντοπόρα ταξίδια τους, ὄφειλαν νὰ γνωρίζουν στοιχεῖα προσανατολισμοῦ με κάθε δυνατή λεπτομέρεια
.
Κάτι ποῦ ἴσως οἱ περισσότεροι δὲν γνωρίζουν σήμερα, εἶναι ὅτι ἡ Ἑλληνική σημαία στὴν σημερινή της μορφή ,ἀποτελοῦσε την σημαία τῶν Ἑλληνικῶν Πολεμικῶν πλοίων ποῦ καθοριστικέ με το Προεδρικό διάταγμα 540 στὶς 15 Μαρτίου 1822 . Μετά την κατάργηση της ἐμπορικῆς ναυτικῆς σημαίας το 1828 καθιερώθηκε ἕως Ναυτική σημαία της Ἑλλάδας.
Ἕνα ἀρχαίο σύμβολο των Σαρακατσάνων
Τό δεύτερο μέρος πού ἀποτελεῖ τό δεύτερο συνθετικό τῆς λέξεως Σαρακατσάνοι, εἶναι ἢ ρίζα -ΚΑΣ (-ΚΑΤΣ).
Η ρίζα ΚΑΣ ἐμπεριέχει δύο πανάρχαιες ἔνοιες μέ συμβολικό χαρακτῆρα. Στούς Σαρακατσάνους, ἡ ρίζα -ΚΑΣ ἐμπεριέχεται στή λέξη κατσοῦλα πού σημαίνει τό καλύβι, ἡ τό ἐπάνω κωνικό μέρος τοῦ παραδοσιακοῦ τους καλυβιοῦ, καί τά ξύλα πού ἀποτελοῦν τόν ὁπλισμὸ τής Κατσούλας, τά λένε κατσουλόξυλα. Τά κατσουλόξυλα σχηματίζουν ἕναν κῶνο καί ἑνώνονται στήν κορυφή σέ μία στεφάνη πού ἐμπεριέχει ἕναν σταυρό. Η ρίζα -ΚΑΣ διασώζεται ὡς σήμερα στό ρῆμα κατσιάζω δηλαδή ζαρώνω, σουφρώνω ὅπως τά καυσόξυλα σουφρώνουν πρός τήν κορυφή τῆς καλύβας σχηματίζοντας κῶνο.
Οἱ Σαρακατσάνοι, σταυρός σὰν ἀρχαϊκός παλαιότερα, ὅταν ἔλεγαν κατσοῦλα ἐνοούσαν ὅλο τό καλύβι τό ὄρθο. Κατσούλα ἐπίσης λένε καί τήν κωνική κουκούλα τῆς κάπας. Η λέξη κατσούλα προέρχεται ἀπὸ τήν λέξη κασούλα ὅπως ἀναγράφεται στίς Προκοπίου Ἱστορίαι (4, 26). Η λέξη ΚΑΣούλα ἐμπεριέχει τήν ρίζα -ΚΑΣ ἡ ὁποία μέ παραφθορά προφέρεται ΚΑΤΣ.
Ἡ ἐτυμολογική της σημασία εἶναι ὅτι ἐμπεριέχει τήν ἔνοια τοῦ ἑνώνω, τοῦ συγκεντρώνω, ταυτίζω, ἀδελφώνω ὅπως ὅλα τά κατσουλόξυλα στήν κορυφή τῆς κατσοῦλας – καλύβας στόν σταυρό.
Στόν Ὅμηρο ἡ ἔνοια τοῦ κασις ἀναφέρεται ὡς ἕνωση, ἀδέλφωμα, (ΙΛΙΑΔΑ Ζ430, Ο545, ΟΔΥΣΕΙΑ Δ155) κατά συνέπεια ἀποκαλοῦνται ἔτσι καί τά ἀδέλφια, ἐξ` οὗ καί ἡ Ὁμηρική λέξη κασίγνητοι (ΙΛΙΑΔΑ Δ155, Ε359). Οἱ Σαρακατσαναίοι διασώζουν αὐτή τήν πανάρχαια ἔνοια κάτσα (=ἡ ἕνωσή τῶν ποδιῶν, τό ὡκλαδῶν (σταυροπόδι), ἡ ἕνωσή δύο ἀτόμων, δηλ. ἡ ἀδελφό-ποίηση στά σταυραδέλφια, τό νῆμα πού προέρχεται ἀπὸ τήν ἕνωση δύο νημάτων στριμένων ἡ περισσότερων, τό ἀποκαλοῦν κατσελωτό. Η ρίζα -ΚΑΣ ἔχει προέλθει ἀπὸ τήν μητρική της ρίζα -ΚΑ μία πανάρχαια Ἑλληνοπελασγική ρίζα πού τή συναντοῦμε στίς ἀρχαιότερες Ἑλληνικές γραφές, στήν Γραμμική Α` καί Γραμμική Β` (Περιοδικό ΔΑΥΛΟΣ, τεῦχος 126, Ἰούνιος 1992, σελ. 5,6,7,8) τῆς Μινωικής καί Προμινωικής περιόδου. Ἀπὸ τήν ρίζα -ΚΑ προῆλθε η ρίζα -ΚΑΤΣ, κι` ἀπὸ αὐτή προῆλθε ἡ λέξη κατσούλα.
Στούς Σαρακατσάνους βρίσκουμε τόν κύκλο μέ τόν σταυρό σέ κίνηση, ὅπως ὁ τροχός στόν χῶρο ΚΑΤΣΑ ἡ ΣΤΑΥΡΩΤΟ ὅπως ἀλλιῶς λέγεται. Μία μορφή τοῦ χοροῦ αὐτοῦ χορεύεται ἀπὸ τέσσερεις χορευτές πού σχηματίζουν σταυρό κρατόντας τίς ἄκρες δύο μαντηλιῶν σταυρωμένα μεταξύ τους σχηματίζοντας σταυρό. Ὅταν χορεύουν, οἱ σταυροί τῶν μαντηλιῶν καί χορευτῶν διαγράφουν κύκλο. Ο Σταυρωτός χορός τῶν Σαρακατσαναίων μᾶς παραπέμπει στό στίχο τοῦ Ὀρφικοῦ Ὕμνου πρός τιμήν τοῦ Ἡλίου: “τετραβάμοσι ποσί χορεύουν”, (Νίκου Πρεάδη: Ὁ Ὀρφέας καί οἱ Ὀρφικοί, σελ. 48, Ἀθήνα 1994).
Μέ σταυρό στήν αρχαιότητα συμβολίζουν τόν Θεό
Ήλιο – Δία καί πιθανότατα ὁ χορός αὐτὸς νά ἦταν πρός τιμήν τοῦ Θεοῦ Ἥλιου – Δία. Η ταύτιση τοῦ σταυροῦ καί τοῦ Ἥλιου μπορεῖ εὔκολα νά διαπιστωθεῖ ἐάν ἐπισκεφθεῖ κάποιος τά μουσεῖα στή Κρήτη ὅπου θά βρεῖ πλῆθος ἀπεικονήσεων σταυρῶν καί ἥλιων σέ λατρευτικά ἀντικείμενα.
Στίς πρωτοελληνικές διαλέκτους ο σταυρός λεγόταν -ΚΑΡΟΣ ἀπὸ τή ρίζα -ΚΑ, καί αὐτὴ ἡ λέξη διασώζεται σήμερα σέ ὅλη τήν Εὐρώπη ΚΑΡΟΣ = Κ` ΡΟΣ = CROSS, ἀλλὰ καί στή λέξη καρῶ πού σημαίνει τετράγωνο ἡ ρόμβος.
Στή ρίζα -ΚΑΣ λοιπόν βρίσκουμε τήν ἔνοια τοῦ σταυροῦ, δηλαδή τήν ἕνωση “κάσις” ενός συμβόλου πού εἶχαν οι Σαρακατσάνοι πρίν τόν Χριστιανισμό.
Τό σταυρό στούς Σαρακατσάνους τόν βρίσκουμε ὄχι μόνο στήν κατσούλα τοῦ καλυβιοῦ, στό ἐσωτερικό, μά καί στό ἐξωτερικό τῆς καλύβας ὅπου ἔβαζαν ἐμφανῶς σταυρό.
Σταυρό ἔχει καί τό πανάρχαιο λάβαρό τους, ὁ φλάμπουρας. Σταυρό ἔχουν καί στό χῶρο ΣΤΑΥΡΩΤΟ ἡ ΚΑΤΣΑ.
Οἱ γυναῖκες ἀλλὰ καί οἱ ἄνδρες παλαιότερα ἔφεραν σταυρό τατουάζ στό μέτωπο καί στά μπράτσα. Ἡ ἐξοικείωσή τους μέ τόν σταυρό τούς ἔκανε καί καλούς Χριστιανούς. Οἱ Σαρακατσάνοι ὑπῆρξαν “σταυρό-φορούντες” ἀπὸ τήν ἀρχαιότητα καί διέδωσαν τόν σταυρό σ` ὅλη τήν Εὐρώπη.
Προσφάτως δέ ἀνεκαλύφθη λείψανο ἀνθρώπου στίς Ἄλπεις καλά διατηρημένο στούς πάγους, εἰς τό ὁποῖο οἱ ἐπιστήμονες δίνουν ἡλικία 4.000 ἐτῶν. Τό σῶμα αὐτὸ εἶναι καλά διατηρημένο καί στό δέρμα του διακρίνονται τατουάζ μέ σταυρούς!
Συνοπτικά στή ρίζα -ΚΑΤΣ ἔχουμε τήν ἀρχαία ἔνοια τοῦ σταυροῦ καί της κατσούλας (καλυβιοῦ), τοῦ ὀρθοῦ κονακιοῦ τῶν Σαρακατσάνων.
-ΣΑΡ λοιπόν ὁ ὀρεσίβιος βοσκός κτηνοτρόφος.
-ΚΑΣ ἡ καλύβα – κατσούλα πού φέρει τό σταυρό.
Μέ τόν συνδυασμό αὐτῶν τῶν δύο ἀρχαίων ριζῶν-ενοιών ἔχουμε τήν προέλευση της λέξης ΣΑΡ(α)ΚΑΤΣ(άνοι) πού σημαίνει οἱ ὀρεσίβιοι κτηνοτρόφοι, βοσκοί, πού ζοῦν στίς Κατσούλες, πού ἔχουν τόν σταυρό, ἡ οἱ σταυροφορούντες ὀρεσίβιοι κτηνοτρόφοι πού ζοῦν στίς κατσούλες.
Κρά- -> κράσιν = ἕνωσις -> ΚΡ’Σ -> CROSS
Σχετικά με τον Ήλιο
Ὀρφικός Ὕμνος στὸν Ἥλιο:
κρᾶσιν ἔχων ὡρῶν, τετραβάμοσι ποσσὶ χορεύων
Μετάφραση:
ἔχεις την συνένωσιν τῶν ἐποχῶν καὶ χορεύεις (κινεῖσαι κυκλικῶς) με τέσσερα πόδια (ὁ δημιουργός των τεσσάρων ἐποχῶν του ἔτους)
Ἄρα ἡ ἕνωσις (κρᾶσις -> cross), τῶν ἐποχῶν ἀπὸ τον ζωοδότη Ἥλιο εἶναι το σύμβολο του σταυροῦ.
Καὶ ὡς σύμβολο ἑνώνει τα ἡλιοστάσια καὶ τις ἰσημερίες δημιουργῶντας τον κύκλο τῶν ἐποχῶν.
Γιὰ τον ἄνθρωπο ποῦ ζεῖ τον βίο στὸ ὑλαῖο πεδίο ὁ Θεός ποῦ του χορηγεῖ τα πάντα ἀπὸ ζωή ἑως ὅλα τα ἀγαθὰ ἑνώνη τα πάντα με την δύναμη του.
Ὅταν ὁ ἄνθρωπος φτάσει στὸ τέλος του βίου του, (τέλος ἐποχῆς) ὁ Θεός (Ἥλιος) ἀνασταίνει τον ἄνθρωπο ξανά με νέα ζωή καὶ νέο βίο ἐντὸς του ὑλαίου πεδίου.
Ἔτσι ὁ ἰσοσκελῆς σταυρός εἶναι σύμβολο ἕνωσης ζωῆς καὶ ἀνάστασης.
Σε αὐτὴν την μεταφυσική πεποίθηση βασίζεται καὶ η θεωρία της μετενσάρκωσης ὅπου ὁ ἄνθρωπος ὥς ψυχή δὲν χάνεται δὲν πεθαίνει ἀλλὰ ἐπανενσαρκώνεται σε νέο σῶμα ὡς μία φυσική ἀνάσταση.
Η ὅλη ἰδέα προέρχεται ἀπὸ τον κύκλο του Ἡλίου καὶ την δημιουργία των 4 ἐποχῶν.
Η σχέση του σταυροῦ με τον Θεό Διόνυσο ἴσως εἶναι ὅτι ἡ λέξη κάρος ἀπὸ την ὁποία προέρχεται ἡ λέξη Cross, σημαίνει την μέθη καὶ τον βαθύ ὕπνο ὅμοιο θανάτου. Καὶ ἡ ἐπαναφορά ἀπὸ τον μεθυστικό ὕπνο εἶναι ἡ συμβολική ἀνάσταση.
Στὰ σημερινά μαθηματικά το σύμβολο της ἕνωσης 2 ἀριθμῶν εἶναι + δηλαδή ἕνας σταυρός.
Σε ἐπίπεδο συναισθημάτων ἡ ἕνωση σημαίνει ἀδελφοποῖηση καὶ κατά αὐτὴν την ἔννοια την χρησιμοποιεῖ καὶ ὁ Ὅμηρος.
Σε ἐπίπεδο θεουργικό ἡ ἕνωση σημαίνει ἕνωση με το Θεῖο καὶ σημαίνει θέωση.
Περί της λέξεως Κάρος από την οποία παράγεται η λέξη Cross που στα νεοελληνικά σημαίνει σταυρός.
Κάρος: ὄνομα νόσου. (Lexicon artis grammaticae)
Κάρος ἀπὸ το Κήρ την θανατοιφόρο μοῖρα. (Etymologicum Gudianum)
Κάρος ἡ ἐξ οἰνοποσία ἐγινόμενη μέθη καὶ παραφορά (SUDA vel Suidas A.D. 10)
Ἔτσι ἀπὸ την θανατηφόρο μοῖρα (κάρος) περνᾶμε στὴν ἀναζωογονική δύναμη του Ἡλίου ποῦ σὰν ἀπὸ μέθη ξυπνᾶ την ψυχή μέσα σε νέο σῶμα μετά τον ὑλικό θάνατο βάση της μυθολογίας του Ἡλίου ποῦ ἀναγεννᾶτε.
Τα Ἀρχαία Ἑλληνικά Σταυρόσχημα εἴδωλα της Χαλκολιθικής ἐποχῆς
Σταυρόσχημα εἰδώλια ἔχουν βρεθεῖ καὶ στὴν Χαλκολιθική ἐποχῆ πρὶν ὁ σταυρός γίνει ἡλικακό σύμβολο καὶ ἀποκτήσει ὅλη την προαναφερθεῖσα μυθολογία του “Κάρου”, της θανατηφόρας μοίρας καὶ της ἀναγέννησης της ζωῆς.
Το Εἰδώλιο του Πωμοῦ εἶναι ἕνα προϊστορικό γλυπτό. Βρέθηκε κοντά στὸ κυπριακό χωριό Πωμός, στὴν ἐπαρχία της Πάφου. Εἶναι φτιαγμένο ἀπὸ πικρόλιθο καὶ χρονολογεῖται περίπου στὸ 3.000 π.Χ., στὴ Χαλκολιθική ἐποχῆ. Σήμερα βρίσκεται στὸ Κυπριακό Μουσεῖο στὴν Λευκωσία. Ἡ εἰκόνα του χρησιμοποιεῖται στὴν ὄψη τῶν κυπριακῶν νομισμάτων του ἑνὸς καὶ τῶν δύο εὐρώ.
Το εἰδώλιο εἶναι σταυρόσχημο, παριστάνει δηλαδή ἕναν ἄνθρωπο με τα χέρια ἀνοιχτά σε σχῆμα σταυροῦ. Τέτοια σταυρόσχημα εἰδώλια βρέθηκαν ἀρκετά στὴν Κύπρο, καθώς στὴν ἐποχῆ τους φαίνεται ὅτι ἦταν διαδεδομένα ως φυλαχτά γιὰ τη γονιμότητα, ἐνῶ η συμβολική τους σημασία φαίνεται νὰ ἦταν ἡ εὐχὴ γιὰ καλή γέννα, κάτι ποῦ ὑπογραμμίζεται ἀπὸ το γεγονός ὅτι μερικές φορές το ὁριζόντιο τμῆμα του εἰδώλιο (τα ἁπλωμένα χέρια) ἀντικαθίσταται ἀπὸ μία δεύτερη ἀνθρώπινη μορφή σε ὁριζόντια θέση.
Οἱ ἀνθρώπινες μορφές παριστάνονται εἴτε χωρίς σημάδια γιά το φῦλο τους εἴτε με δύο μικρές προεξοχές στὸ στῆθος σὰν μαστούς.
Ἀπεικονίζονται σχεδόν πάντα σε καθιστή θέση.
Σε παρόμοια εἰδώλια της περιόδου ὑπάρχει στὴν κορυφή μία τρύπα ποῦ ἐπέτρεπε νὰ φοριέται το ἀγαλματάκι στὸ λαιμό. Ἕνα τέτοιο σταυροειδές φυλαχτό φαίνεται νὰ φέρει κρεμασμένο στὸ λαιμό καὶ ἡ ἴδια ἡ μορφή ποῦ εἰκονίζεται στὸ εἰδώλιο του Πωμού.
Το εἰδώλιο του Πωμού ἀποτελεῖ ἕνα χαρακτηριστικό εἶδος προϊστορικῆς τέχνης της Κύπρου ἡ ὁποία εἶναι συγγενής με την Κυκλαδική τέχνη της ἴδιας περιόδου.
Παρόμοια σταυρόσχημα εἰδώλια ἀπὸ την Κύπρο μπορεῖ κανείς νὰ δεῖ καὶ στὴ συλλογή Ζιντίλη στὸ Μουσεῖο Κυκλαδικής Τέχνης στὴν Ἀθήνα.
Ἀλλὰ παρόμοια εἰδώλια της Χαλκολιθικής ἐποχῆς της Κύπρου
Η μορφή της σταυρόμορφης φιγούρας εἶναι στὴν πραγματικότητα ἕνας συνδυασμός δύο μορφῶν. Μιᾶς ὄρθιάς φιγούρας καὶ μιᾶς φιγούρας στὴν ἀγκαλιά αὐτῆς σε ὁριζόντια στάση. Ὁ γλύπτης τοποθετῶντας την ὁριζόντια φιγούρα πάνω στὴν κάθετη δίνει την ἐντύπωση ὅτι ἡ ὄρθια φιγούρα ἔχει τα χέρια ἀνοιχτὰ. Μία τρύπα στὴν κορυφή της ὄρθιας φιγούρας δηλώνει την χρήση του ἀγαλματίου ὡς κρεμασστό στὸ λαιμό.
Αὐτή ἡ διπλή φιγούρα εἶναι πολύ σπάνια στὴν Κύπρο καὶ ἔχει ἑρμηνευτεῖ σὰν μία μητέρα νὰ κουβαλάει το παιδί της, ἡ ζευγάρι νὰ ἐρωτοτροπεῖ, ἡ ἕνα φυλαχτό με μαγικές ἰδιότητες δύο διδύμων μορφῶν σε αὐτὴ την στάση.
Ἄν ἡ σταυροειδής φιγούρα συνδέεται με γυναῖκα νὰ κρατάει στὴν ἀγκαλιά παιδί τότε ἴσως εἶναι φιγούρα ἀρχέτυπο γιὰ την Θεά Ἑστία ποῦ ἀναπαριστᾶτε με παιδί στὴν ἀγκαλιά στοὺς Ἕλληνες (πηγή Ἀθανάσιος Σταγειρίτης, Ὠγυγία, Θεά Ἑστία).
