Επιστολή Ζέρβα προς ΕΛΑΣ: Γνωρίζαμε οτι υπογράψατε ανακωχή με τους ναζί από τον Οκτώβριο του 43 αλλα θέλαμε Εθνική Ενότητα και δεν σας βερακώσαμε

Επιστολή Ζέρβα προς ΕΛΑΣ: Γνωρίζαμε οτι υπογράψατε ανακωχή με τους ναζί από τον Οκτώβριο του 43 αλλα θέλαμε Εθνική Ενότητα και δεν σας βερακώσαμε

Έγγραφο του Ζέρβα προς το ΕΑΜ/ΕΛΑΣ σχετικά με την υπογραφή της συμφωνίας μεταξύ ελασιτών-Γερμανών
Λίγες μέρες μετά την συμφωνία του Μυρόφυλου-Πλάκας, όπου και συμφωνήθηκε η εκεχειρία μεταξύ ΕΛΑΣ-ΕΔΕΣ, ο Ζέρβας έστειλε το παρακάτω έγγραφο στην ηγεσία του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ:

("Η αλήθεια από τον Άρη" του Κώστα Ιωάννου σελ.57)

Όπως φαίνεται, ο Ζέρβας τους γράφει ότι αν και γνώριζε πολύ καλά για την σύναψη ανακωχής που έκαναν με τους Γερμανούς στην Ήπειρο τον Οκτώβριο του 1943 κατά παράβαση των διαταγών του Συμμαχικού Στρατηγείου, εντούτοις αποφάσισε να μην την δημοσιεύσει.

Τα σχετικά με την συμφωνία ΕΛΑΣ-Γερμανών τα είχαμε δει εδώ:
Ο Ζέρβας με την παραπάνω κίνησή του έδειξε για μία ακόμη φορά, ότι δεν επιθυμούσε να τραβήξει στα άκρα την σύγκρουση με το ΕΑΜ/ΕΛΑΣ και μία συμβιβασική λύση ήταν μες στις προθέσεις του, πάντα εντός λογικών πλαισίων.

Αντίστοιχες κινήσεις καλής θέλησης εκ μέρους του Ζέρβα για την εξομάλυνση των σχέσεων με το ΕΑΜ/ΕΛΑΣ είχαμε δει στις παρακάτω αναρτήσεις:

Η εξέλιξη των πραγμάτων έδειξε ότι δεν υπήρξε ανταπόκριση απ'την πλευρά των κομμουνιστών.

Το ΚΚΕ, οἱ Γερμανοί καὶ ὁ Ζέρβας

Ὅπως εἶναι γνωστό, στὶς 10 Ὀκτωβρίου του 1943 ξεκίνησε ἡ ὀργανωμένη ἐπιθέση του ΕΛΑΣ κατά του ΕΔΕΣ του Ζέρβα. Ὁ κύριος ὄγκος των δυνάμεων του ΕΔΕΣ ἦταν πρωτίστως στὴν Ἤπειρο, ὅπου ἦταν καὶ το αρχηγείο του Ζέρβα, ἐνῶ υπήρχαν καὶ μικρές μονάδες του σε περιοχές της Στερεάς Ἑλλάδας καὶ της Θεσσαλίας.

Ἐκ των πραγμάτων δηλαδή, στὴν Ἤπειρο θὰ κρινόταν ἡ τύχη της σύγκρουσης μεταξύ ΕΛΑΣ-ΕΔΕΣ.
 Στὴν Ἤπειρο δροῦσε ἡ 8η Μεραρχία του ΕΛΑΣ. Προτοῦ ἀκόμα ξεκινήσει ἡ  ἐπιθέση κατά του ΕΔΕΣ (στὴν ὁποία φυσικά συμμετεῖχαν καὶ ἄλλες μεραρχίες του ΕΛΑΣ), οἱ ελασίτες φρόντισαν νὰ καλύψουν τα νῶτα τους απ'τους Γερμανούς. Ὑπέγραψαν ἀνακωχὴ μαζί τους.
 Ἰδοῦ το ἔγγραφο καὶ ἀπὸ κάτω το κείμενο:


ΕΛΑΣ                             Ἄκρως ἐπείγουσα

VIII Μεραρχία Ἠπείρου

Ἐπιτελικόν Γραφεῖον III

αρ. πρωτ. Αρ. 290             

Διαταγή

Μέχρι νεωτέρας διαταγῆς παύσατε πᾶσαν ἐνέργειαν ἐναντίον Γερμανῶν εἴτε εἰς τας ὁδοὺς εἴτε εἰς την ὕπαιθρον ἔστω καὶ μεμονωμένα.

Πλὴν της περιπτώσεως ἐπιθέσεως ἐκ μέρους των Γερμανῶν Νὰ εἰδοποιηθῶσι σχετικῶς διὰ του ταχύτερου μέσου ἅπαντα τα τμήματα ὑμῶν καὶ το ἐφ ΕΛΑΣ περιοχῆς πρὸς πρόληψιν ενεργειών ἐκ μέρους του.

Ἡ παροῦσα ἐκτελεσθῆ πιστῶς ἐκ παραλλήλου ὅμως νὰ μὴν χαλαρωθῶσι τα μέτρα ἀσφαλείας σας.

Τα ἀνωτέρω μέτρα λαμβάνονται καθ' ὅσον οἱ Γερμανοί πρότειναν ἐπαφήν με ἐκπροσώπους ανταρτικών δυνάμεων ἶνα προτείνουν ὄρους παύσεως ενεργειών ἐναντίον ἀμάχου πληθυσμοῦ καὶ ἀνταρτῶν, ὑπὸ τον ὅρον ἐλευθερίας ὁδικῶν συγκοινωνιῶν καὶ παύσεως ενεργειών ἀνταρτῶν ἐναντίον τους.

Διὰ νεωτέρας μας διαταγῆς θὰ σας γνωστοποιήσωμεν ἀποτελέσματα συναντήσεως μας.

  Παραλῆπτες                             6.10.43

VIII Μεραρχία

15,24, 3/40, 85 Συντάγματα      ὑπογραφαί

Κοινοποίηση Γεν. Στρατηγεῖον V.Τ.Α.       Π. Νάσσης

                                                                     Κατσαντώνης


Σὰν νὰ μὴν ἔφτανε αὐτὸ, καὶ ἑνῶ μαινότανε ὁ ἐμφύλιος στὰ βουνά της Ἠπείρου, ὁ ΕΛΑΣ ξαναπροσεγγίζει τους Γερμανούς καὶ ζηζητᾶ παράταση της ἐκεχειρίας ὡς τις 20/10/1943.
 Ἰδοῦ το ἔγγραφο καὶ ἀπὸ κάτω το κείμενο:



Αρ. 302
    Προς τα 24 καὶ 15 Συντάγματα

    Σας γνωρίζομεν ὅτι ἡ ἐκκαθάρισις τμημάτων ΕΔΕΣ εἰς την περιοχήν 85ου Συντάγματος ἐτερματίσθη μέχρι περιοχῆς Κράψης, συλληφθέντων Λυγεράκη καὶ Κωνσταντινίδη. Εἰς την περιοχήν 3/40 Συντάγματος πληροφορίαι ἰδιωτικαί φέρουν αφοπλισθείσαν ὁμάδα ΕΔΕΣ εἰς Φτέρη καὶ ὅτι ὁ Τζουμερκιώτης εὑρίσκετο την 10ην τρέχοντος εἰς Χώσεψην. Τμήματα ΕΛΑΣ Δυτικῆς Στερεάς ἐκινήθησαν πρὸς Κέντρα Ζέρβα.

     Τμήματα 9ης , 10ης καὶ 1ης Μεραρχίας ἑνούμενα μετά του 15ου Συν/τος ἐξακολουθήσουν ἐκκαθάρισιν περιοχῆς Τζουμέρκων. Γνωρίσατε μας ἀμέσως πορείαν ἐκκαθαρίσεως σας.

     Ἐζητήθη ἀπὸ Γερμανούς ἐκ μέρους μας παράτασις ἐκεχειρίας μέχρις 20ης τρέχοντος μέχρι της ὁποίας δὲν θὰ προβῆτε εἰς οὐδεμίαν ἐπιθετικήν ἐνέργειαν κατ' αὐτῶν

     Ανεξακρίβωτοι πληροφορίαι φέρουν συλληφθέντα Στρατηγόν Νάσσην, εὑρισκόμενον μόνον καθ' ὁδόν δι' ὑπηρεσίαν πρὸ της ἐνάρξεως της ἐκκαθαρίσεως

13.10.1943

Ἡ VΙΙΙη Μεραρχία

      Διὰ την ἀκρίβειαν                   Πίσπιρης

      Το ΙΙον Γραφεῖον                   Κατσαντώνης


  Τα παραπάνω στοιχεῖα δὲν αμφισβητήθηκαν ποτέ καὶ ἀπὸ πουθενά.

 Στὸ συνέδριο του Λιβάνου, ὁ υπαρχηγός του ΕΔΕΣ Κομνηνός Πυρομάγλου κατέθεσε τα παραπάνω στοιχεῖα καὶ κανείς ἀπὸ τους παρισταμενους ἐκπροσώπους του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ δὲν τα ἀντέκρουσε

 Ἐπίσης, ὁ γνωστός κομμουνιστής Γρηγόρης Φαράκος στὸ ἔργο του "Ὁ ΕΛΑΣ καὶ ἡ ἐξουσία" ἀναφέρει ἐπιγραμματικά καὶ χωρίς λεπτομέρειες γιὰ την σύναψη ανακωχής του ΕΛΑΣ με τους κατακτητές στὴν Ἤπειρο
 Ἀναφορὰ στὰ παραπάνω στοιχεῖα κάνει καὶ ὁ Κρις Γουντχάους στὸ "Μῆλο της Ἔριδος".



 Βλέπουμε λοιπόν ὅτι οἱ κομμουνιστές συνάπτουν ἀνακωχὲς με τους Γερμανούς καὶ παράλληλα ἐπιτίθενται κατά του Ζέρβα ὁ οποίος διεξάγει ἕναν ἀπεγνωσμένο διμέτωπο ἀγῶνα

 Πέραν αὐτῆς της σαφέστατα εθνοπροδοτικής τους στάσης, αὐτὸ ποῦ ἦταν ἐξοργιστικό εἶναι το ὅτι εἶχαν το θράσος νὰ αποκαλούν προδότη τον Ζέρβα.
 Καὶ αὐτὸ μέσῳ του ἐπίσημου ὀργάνου τους του Ριζοσπάστη, καὶ ἐνῶ ὁ Ζέρβας πολεμοῦσε   παράλληλα Γερμανούς καὶ ελασίτες:

Αποκαλούσαν "προδότη" αὐτὸν ποῦ πολεμοῦσε παράλληλα αὐτούς καὶ τους κατακτητές, ἐνῶ οἱ ἴδιοι εἶχαν αυτοαναγορευτεί σε "πατριῶτες" παρά το ὅτι εἶχαν ὑπογράψει ἀνακωχὴ με τους Γερμανούς.

Ἄλλη μία ἀπόδειξη γιὰ το πόσο ἀναξιόπιστες ἦταν οἱ κραυγές του ΕΛΑΣ περί "προδοτῶν"...

Τα στοιχεῖα γιὰ την ἀνάρτηση πάρθηκαν κυρίως ἀπὸ το βιβλίο του Κώστα Ἰωάννου "Φενάκη καὶ Σβάστικα"

Οἱ ἐδεσίτες ζήταγαν μάταια απ΄τον ΕΛΑΣ νὰ σταματήσει ὁ ἐμφύλιος καὶ νὰ χτυπήσουν μαζί τους κατακτητές

Στὸ ξεκίνημα του γενικευμένου ἐμφυλίου ΕΛΑΣ-ΕΔΕΣ στὴν Ἤπειρο, ὁ ὑπαρχηγός του Ζέρβα Κομνηνός Πυρομάγλου βρισκόταν στὰ Πράμαντα στὶς 16-17-18 Ὀκτωβρίου 1943 ἐπικεφαλής ἀποσπάσματος του ΕΔΕΣ. Βρισκόταν μεταξύ δύο πυρῶν, γερμανῶν καὶ ἐλασιτῶν. Στὶς 19/10/1943 ὁ Πυρομάγλου ἐπικοινώνησε τηλεφωνικῶς με τον καπετάν Κόζιακα (καπετάνιο της 1ης μεραρχίας του ΕΛΑΣ) καὶ του ζήτησε νὰ ἐνωθοῦν οἱ δυνάμεις τους καὶ νὰ χτυπήσουν ἀπὸ κοινοῦ τους Γερμανούς. Ὁ Κόζιακας του ἀπάντησε:

"Νά μας παραδώσετε τα Πράμαντα. Ἐγώ μόνον θὰ κτυπήσω τους Γερμανούς διότι ἔχω βαρύ ὁπλισμό Θὰ φύγετε ἡ θὰ σας σφάξω ὅλους"
Ὁ Πυρομάγλου ἀπάντησε:

"Το δικαίωμα του ἀγῶνος κατά του κατακτητή καὶ της θυσίας δὲν το ἔχεις μόνο ἐσὺ Εἶναι ζήτημα τιμῆς γιὰ μένα νὰ ἀντιμετωπίσω τους κατακτητές καὶ ἑπομένως θὰ ἀντιμετωπίσω ταυτοχρόνως καὶ τους κατακτητές καὶ ἐσένα"

Κατόπιν, ἡ τηλεφωνική ἐπικοινωνία συνεχίστηκε με τον Κόζιακα καὶ τον συνταγματάρχη Τομ Μπαρνς, σύνδεσμο των Ἄγγλων στὸν ἜΔΕΣΕ

Ὁ Κόζιακας του εἶπε: "Μεγαλύτερος ἐχθρὸς μας εἶναι ὁ Ζέρβας καὶ ὄχι οἱ Γερμανοί".




Τα παραπάνω τα κατέθεσε ὁ Πυρομάγλου στὸ συνέδριο του Λιβάνου τον Μάϊο του 1944 καὶ καταγράφηκαν στὰ ἐπίσημα πρακτικά.




Πολλοί ἀριστεροί πιθανόν νὰ τα ἀμφισβητήσουν διότι τα γράφει ἕνας εδεσίτης.

Μόνο ποῦ ὁ Πυρομάγλου ἦταν ἐκ των πλέον μετριοπαθῶν στελεχῶν του ΕΔΕΣ καὶ ἄλλωστε μεταπολεμικά διαχώρισε την θέση του απ'τον Ζέρβα καὶ κατέληξε νὰ ἐκλεγεῖ καὶ βουλευτής της αριστερής ΕΔΑ!




Πέραν αὐτοῦ ὅμως, στὸ θέμα της τηλεφωνικῆς ἐπικοινωνίας Πυρομάγλου-Κόζιακα ἀναφέρεται καὶ ὁ Βελουχιώτης στὴν ἔκθεση του ὁπού περιγράφει την ἐπίθεση κατά του ΕΔΕΣ το 1943.

Ἡ ἐκθέση δημοσιεύτηκε στὴν "προοδευτική" Ἐλευθεροτυπία στὶς 05/10/1982 απ'τον ἀριστερό ἱστορικό καὶ πρώην ελασίτη Σόλωνα Γρηγοριάδη.

Παραθέτουμε αὐτούσιο το σχετικό ἀπόσπασμα:




Ἡ περιγραφή του Βελουχιώτη διαφέρει ἐλαφρῶς ἀπὸ αὐτὴ του Πυρομάγλου (ὁ Πυρομάγλου λέει ὅτι δὲν ρώτησε τον Ζέρβα, ἀλλὰ ἀπάντησε ὁ ἴδιος ἀρνητικά στὸν Κόζιακα, βλ."Ἡ Ἐθνική Ἀντίστασις" του Κομνηνοῦ Πυρομάγλου σελ.344, κάτι σαφῶς πιθανότερο), καὶ αὐτὸ εἶναι φυσιολογικό, ἀλλὰ ἡ οὐσία παραμένει ἴδια
 Ὁ Βελουχιώτης ἐπιβεβαιώνει την τηλεφωνική συνομιλία Πυρομάγλου-Κόζιακα, την πρόταση του πρώτου νὰ χτυπήσουν ἀπὸ κοινοῦ τους Γερμανούς, καὶ την ἄρνηση του δεύτερου γιὰ περαιτέρω συζήτηση ἄν δὲν ἐγκαταλείψουν οἱ εδεσίτες τα Πράμαντα.

 Ἐπίσης ὁ Βελουχιώτης ἄθελα του ἐπιβεβαιώνει την κίνηση καλῆς θέλησης ἐκ μέρους του ΕΔΕΣ νὰ ἀπελευθερώσει ελασίτες ἀξιωματικούς ποῦ εἶχαν συλληφθεῖ μετά τις εχθροπραξίες των πρώτων ἡμερῶν
 Εἶναι προφανές ὅτι ἡ προτεραιότητα των ἐλασιτῶν ἦταν νὰ πλήξουν τον ΕΔΕΣ καὶ ὄχι τους Γερμανούς. Αὐτὸ το ἔχουμε ἤδη καταδείξει καὶ εδώ με τις συμφωνίες ανακωχής ΕΛΑΣ-Γερμανῶν καὶ εδώ με την γνωστή διαταγή του Βελουχιώτη πρὸς την 8η μεραρχία του ΕΛΑΣ στὶς 20/10/1943, ποῦ ἔλεγε:

 "Κατά την γνώμη μου εἶναι χίλιες φορές προτιμότερο νὰ διανοίξουν οἱ Γερμανοί την ὁδόν Ἰωαννίνων - Μετσόβου - Καλαμπάκας, παρά νὰ ἐξακολουθήσει ὑφιστάμενος ὁ ΕΔΕΣ, ἔστω γιὰ μία ἑβδομάδα ἀκόμη"


    Στὸ ἴδιο μῆκος κύματος εἶναι καὶ ἡ παρακάτω διαταγή πρὸς την 8η μεραρχία του ΕΛΑΣ: 

("Η αλήθεια από τον Άρη" του Κώστα Ιωάννου, σελ.86)

Ὁ Ζέρβας ἀπελευθέρωσε αἰχμάλωτους ελασίτες, ὑπέγραψε μαζί τους συμφωνία γιά ἀπὸ κοινοῦ δράση κατά των Γερμανῶν, ἀλλὰ αὐτοὶ ξαναστρέφονταν ἐναντίον του!

Ὁ Ζέρβας ἀπελευθέρωσε αἰχμάλωτους ελασίτες, ὑπέγραψε μαζί τους συμφωνία γιά ἀπὸ κοινοῦ δράση κατά των Γερμανῶν, ἀλλὰ αὐτοὶ ξαναστρέφονταν ἐναντίον του!

Εἴχαμε παραθέσει εδώ ἕνα ἀπόσπασμα απ΄την ἔκθεση του Βελουχιώτη πρὸς το Γενικό Στρατηγεῖο του ΕΛΑΣ, ὅπου μεταξύ ἄλλων γινόταν ἀναφορά στὴν ἀπελευθέρωση του ελασίτη αξιωματικού Γεράσιμου Μαλτέζου (γνωστοῦ με το ψευδώνυμο Τζουμερκιώτης) ποῦ εἶχε συλληφθεῖ απ΄τον ΕΔΕΣ κατά τον ἐμφύλιο μεταξύ των δύο ἀντάρτικων ὀργανώσεων: 

Ὁ Μαλτέζος-Τζουμερκιώτης καὶ ἄλλοι ελασίτες ἀφέθηκαν ἐλεύθεροι, καὶ ὑπέγραψαν στὶς 22/10/1943 ἕνα σχετικό συμφωνικό με τον Ζέρβα με το ὅποιο δεσμεύονταν νὰ πολεμήσουν ἀπὸ κοινοῦ τους Γερμανούς:

 "Η αλήθεια από τον Άρη" του Κ Ιωάννου,σελ.145

Γιὰ την ἱστορία, το συμφωνικό πρωτοδημοσίευσε ὁ Κομνηνός Πυρομάγλου στὸ "Ἐθνικὴ Ἀντίστασις", σελ.354-5.

Αὐτή ἡ συμφιλιωτική πράξη του Ζέρβα μεσούντος του ἐμφυλίου, ἐπιδοκιμάστηκε απ΄το Στρατηγεῖο της Μέσης Ανατολής με τηλεγράφημα στὶς 02/11/1943. ("Ἐθνικὴ Ἀντίσταση καὶ κοινωνική ἐπανάσταση του Ἡρακλῆ Πετιμεζά, σελ.319)

Δυστυχῶς ὅμως, οἱ απελευθερωθένες ελασίτες δὲν τήρησαν την ὑπογραφή τους, καὶ ἀντὶ νὰ πολεμήσουν τους κατακτητές ἔστρεψαν ξανά τα ὅπλα σε βάρος αὐτῶν ποῦ τους εἶχαν ἀπελευθερώσει!

 Εἰδικὰ ὁ Μαλτέζος-Τζουμερκιώτης συμμετεῖχε ἐνεργά στὴν ἐπιχείρηση του ΕΛΑΣ ἐναντίον του Ζέρβα στὴν περιοχή της Νεράϊδας στὶς 30-31 Ὀκτωβρίου 1943.

 Αὐτὸ το κατήγγειλε ὁ Ζέρβας με τηλεγράφημά του πρὸς το Στρατηγεῖο της Μέσης Ανατολής στὶς 03/11/1943 ("Ἐθνικὴ Ἀντίσταση καὶ κοινωνική ἐπανάσταση του Ἡρακλῆ Πετιμεζά, σελ.320).

Ἀκόμα καὶ ὁ ἴδιος ὁ Βελουχιώτης ἀναφέρει ρητῶς την συμμετοχή του Μαλτέζου στὴν ἐπιχείρηση του ΕΛΑΣ κατά του ΕΔΕΣ στὴν Νεράϊδα ("Ἡ ἀλήθεια ἀπὸ τον Ἄρη" του Κώστα Ἰωάννου, σελ.146).

Πρόκειται γιά μία ἀκόμη ἀπόδειξη της προδοτικῆς στάσης του ΕΛΑΣ στὴν σύγκρουση με τον ΕΔΕΣ.

Ὅταν οἱ Γερμανοί ἁλώνιζαν στὴν Ἤπειρο, οἱ ελασίτες προτιμοῦσαν νὰ ἀγνοήσουν τις κινήσεις καλῆς θέλησης του Ζέρβα, νὰ μὴν τηρήσουν τις ὑπογραφές τους, καὶ νὰ ξαναστραφούν ἐναντίον του ΕΔΕΣ.

Τέτοια συμπεριφορά δὲν ἁρμόζει σε ἀντιστασιακούς, ἀλλὰ σε προδότες.

Σαν σήμερα, το 1931, κορυφώνονται τα Οκτωβριανά της Κύπρου

Σαν σήμερα, το 1931, κορυφώνονται τα Οκτωβριανά της Κύπρου




Τα γεγονότα των Οκτωβριανών της Κύπρου το 1931 αποτέλεσαν την πρώτη παλλαϊκή εξέγερση ενάντια στην αποικιοκρατία, και την απαρχή του τέλους της. Η ειρηνική διαδήλωση (στις 21 Οκτωβρίου) βάφτηκε με το αίμα του 17χρονου Ονούφριου Κληρίδη. Η εξέγερση συγκλόνισε ολόκληρο το νησί αλλά και τον ελληνικό λαό, ο οποίος δήλωνε τον ενθουσιασμό και την συμπαράστασή του. Παρ’ όλα αυτά ο Έλληνας πρωθυπουργός ακολούθησε τη διπλωματική οδό και καταδίκασε όσα συνέβησαν.


Η αυθόρμητη εξέγερση των Οκτωβριανών είχε ως πρόλογο την πυρπόληση του Κυβερνείου. Οι δε συγκρούσεις επεκτάθηκαν σ’ όλο το νησί με νεκρούς και τραυματίες. Οι Άγγλοι προέβησαν σε εκατοντάδες συλλήψεις Κυπρίων.

Επίλογος της αυθόρμητης αυτής εξέγερσης, η «άφιξη» της Παλμεροκρατίας.

Η πολιτική του «καλού παιδιού»
Λίγες μέρες μετά τα γεγονότα, στις 25 του μηνός, ο Βενιζέλος ανακαλεί στην Αθήνα τον Γενικό Πρόξενο στην Κύπρο Αλέξη Κύρου και συντάσσει μνημόνιο προς τον Άγγλο πρεσβευτή στην Αθήνα, προσπαθώντας να κατευνάσει το θυμό του.

Είμαι περισσότερον αγανακτισμένος κατά της ανοήτου πολιτείας των πολιτευομένων της Κύπρου, διότι αύτη δεν μου επιτρέπει ουδέ να διανοηθώ να ζητήσω σήμερον την Κύπρον αφ’ ου πρέπει να παρέλθουν έτη πολλά δια να λησμονηθούν αι τελευταίαι ταραχαί και να μη παρασχεθή η εντύπωσις ότι η Αγγλία υπέκυψε εις την επαναστατικήν πίεσιν των Κυπρίων.

Η πολιτική του ρεαλιστή πρωθυπουργού της Ελλάδας έμοιαζε να κλονίζεται. Η άποψή του ήταν πως με αυτόν τον τρόπο δεν θα μπορούσε να ζητήσει την πραγματοποίηση της Ένωσης. Για τον ίδιο, η περίοδος αυτή δεν ήταν «σωστή». Η οποιαδήποτε διατάραξη των σχέσεων της χώρας με τη Μεγάλη Βρετανία θεωρείτο «ολέθρια».

Οι δηλώσεις του Βενιζέλου αιφνιδίασαν τους πολίτες, και ο Τύπος της εποχής αναφέρθηκε σε αυτές με αρνητικά σχόλια. Αντιθέτως ο ελληνικός λαός είχε συγκινηθεί με τα γεγονότα. Διοργανώθηκαν συλλαλητήρια στην Αθήνα υπέρ της ένωσης του νησιού με την Ελλάδα. Πολλοί διανοούμενοι της εποχής έγραψαν ποιήματα* και ενθάρρυναν τον κυπριακό λαό.

Στις 29 Οκτωβρίου ο ποιητής Κωστής Παλαμάς δημοσίευσε στο περιοδικό Εστία το ποίημα «Η Κύπρος πάλι», αφιερωμένο στον Ν.Κ. Λανίτη, ο οποίος είχε συλληφθεί στη Λεμεσό από τις αγγλικές Αρχές. Στο ποίημα ο Παλαμάς καλωσορίζει τους Κύπριους.

[…] Η Κύπρος. Καιροί πέρασαν. Τώρα είν’ ορμή κι η οργή της.
Με τίνασμ’ άξαφνο γοργό
φτερώνει η γαλανόλευκη δαρμένο το κορμί της:
«Τι; Ελλάδα είμαι κι εγώ!»
Και ακούστε: Πολεμόχαρη, να! η Κύπρος μας φωνάζει […]

Τα γεγονότα των Οκτωβριανών
Τρεις μέρες πριν από τα γεγονότα η Κύπρος έμοιαζε με καζάνι που βράζει. Η παραίτηση του Νικόδημου Μυλωνά από το Νομοθετικό Συμβούλιο άναψε τη φλόγα της εξέγερσης. Τα γεγονότα παίρνουν μορφή χιονοστιβάδας. Παραιτούνται και οι υπόλοιποι βουλευτές παραδίδοντας υπόμνημα με τους λόγους παραίτησής τους. Την ίδια στιγμή ο κόσμος συσπειρώνεται γύρω από τους πρωταγωνιστές.

Η αφορμή ήταν η αδίστακτη οικονομική πολιτική των Βρετανών εις βάρους του κυπριακού λαού. Η αιτία όμως πολύ βαθύτερη: Ήταν το αίτημα για ένωση με τη μητέρα Ελλάδα.



Ήταν Τετάρτη 21 Οκτωβρίου. Πλήθος λαού συγκεντρώθηκε έξω από την Εμπορική Λέσχη, όπου οι δικηγόρος Κλυτίδης και ο διάκονος Κυκκώτης εμψυχώνουν το λαό ορκίζοντάς τον στην ελληνική σημαία και στην υπόσχεση για Ένωση.


Ο κόσμος, ψάλλοντας τον Εθνικό Ύμνο, κατευθύνεται προς το Κυβερνείο. Η διαδήλωση φαινόταν ειρηνική.

Ωστόσο, τα πράγματα πήραν άλλη τροπή. Ο λαϊκός ξεσηκωμός κατεστάλη με τα όπλα και η διαδήλωση βάφτηκε από το αίμα των εξεγερμένων. Πρώτο θύμα, ο 17χρονος Ονούφριος Κληρίδης. Η κηδεία την επόμενη ημέρα μετατρέπεται σε παγκύπριο συλλαλητήριο. Σχεδόν σε όλες τις πόλεις πραγματοποιούνται διαδηλώσεις ενάντια στην αποικιοκρατική δύναμη, όπου μόνο αίτημα είναι η ένωση με την Ελλάδα.


Το πυρπολημένο Κυβερνείο

Οι υπόλοιπες μέρες είναι ένας πονοκέφαλος για τον Κυβερνήτη Στορς, ο οποίος ενισχύει τις στρατιωτικές δυνάμεις στο νησί και προσπαθεί να επιβάλει την τάξη κυρίως στην ύπαιθρο, όπου επικρατεί αναρχία. Η τακτική τους αλλάζει. Συλλαμβάνουν και εξορίζουν πλήθος κόσμου, μεταξύ των οποίων ο Μητροπολίτης Κιτίου Νικόδημος Μυλωνάς, και ο Μητροπολίτης Κυρηνείας Μακάριος Β΄.


Για την Κύπρο, πλέον, η κατάπνιξη της εξέγερσης όρισε την αρχή μιας αυταρχικής και δικτατορικής περιόδου που έμεινε γνωστή ως Παλμεροκρατία.

Η δικτατορική αυτή περίοδος διήρκεσε μέχρι τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν για ακόμη μια φορά οι Άγγλοι έδωσαν «κούφιες» ελπίδες στον λαό.

____
Βιβλιογραφία:
Παντελής Βουτουρής, Τα Οκτωβριανά του 1931, ο Κωστής Παλαμάς και ο Κώστας Μόντης.
Πέτρος Παπαπολυβίου, Για την Οκτωβριανή εξέγερση του 1931.
Περιοδικό Εστία.

* [Σημ. pontos-news.gr] Ποίημα για τα Οκτωβριανά είχε γράψει και ο 12χρονος τότε Αντώνης Σαμαράκης:

Χρόνια και χρόνια λαχταράς Κύπρο την ώρα της χαράς,
που κοντά μας θα σε φέρει της ελευθεριάς αγέρι.
Κύπρος μου όμορφο νησί έχεις ψυχή ελληνική
και μοσχοβολούν Ελλάδα τα βουνά σου, τα λαγκάδια.
Κύπρος μου, έρχετ’ η στιγμή που ο καθένας καρτερεί
να γιορτάσει πέρα ως πέρα τη μεγάλη την ημέρα:
Με την Ελλάδα τη γλυκιά να ’σαι μαζί παντοτινά
θα ’σαι μες στην αγκαλιά της σαν και τ’ άλλα τα παιδιά της.

TAGS
Κυπρος, Άγγλοι, Εξεγερση, Ελευθέριος Βενιζέλος

Επίσημη ανακοίνωση της ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ ΑΘΗΝΩΝ. Το τέλος του Τρωικού πολέμου και της επιστροφής του Οδυσσέα

Ὁ Ἁρμονία καὶ Κάδμος: Ὁ πρῶτος γάμος θνητῶν ποῦ παρευρέθησαν οἱ 'Ολύμπιοι θεοί

Ὁ Ἁρμονία καὶ Κάδμος: Ὁ πρῶτος γάμος θνητῶν ποῦ παρευρέθησαν οἱ 'Ολύμπιοι θεοί Στὴν ἑλληνική μυθολογία ἡ Ἁρμονία ἦταν κόρη δύο θεῶν, κατά τή Θεογονίατου Ἡσιόδου,του Ἄρεως καί της Ἀφροδίτης καί ἀδελφή του Φόβου καί του Δείμου. Παντρεύτηκε τον βασιλιά των Θηβῶν Κάδμο .

Οἱ περισσότερες ἀπό τις θηβαϊκές γενεαλογίες σχετίζονται με αὐτὸ το βασιλικό ζεῦγος, καί ὅλες οἱ μεγάλες οἰκογένειες των Θηβῶν ἰσχυρίζονταν ὅτι κατάγονταν ἀπό αὐτούς

Ἀκόμα καί οἱ Ἀμαζόνες σύμφωνα με μία παράδοση ἦταν κόρες της Ἁρμονίας Ὡστόσο, κατά μία ἄλλη ἐκδοχή, ἡ Ἁρμονία ἦταν κόρη του Δίακαι της Ἠλέκτρας, καί καταγόταν ἀπό τή Σαμοθράκη, ἀπό ὁπού εἶχε ἀπαχθεῖ ἀπό τον Κάδμο. Αὐτὴ την ἐκδοχή ἀσπάζεται ὁ Εὐριπίδης στὴν τραγωδία του Φοίνισσαι (7) καί ὁ Ἀπολλώνιος ὁ Ρόδιος (Α 916)...

Είναι κατά συνέπεια ἀδελφὴ του Δαρδάνου καί του Ιασίονα. Ὁ Κάδμος, λένε, τή συνάντησε στὸ νησί, τότε ποῦ πέρασε ἀπό ἐκεῖ ἀναζητῶντας την ἀδελφὴ του Εὐρώπη, ποῦ την εἶχε ἀπαγάγει ὁ Δίας.

Ἀφοῦ ὁ Κάδμος ὑπηρέτησε ὀκτὼ χρόνια δοῦλος του Άρηγγιὰ νὰ ἐξιλεωθεῖ γιά το σκοτωμό του φιδιοῦ της Κασταλίας, ἡ Ἀθηνᾶ του ἐξασφάλισε τή χώρα της Βοιωτίας. Με τή βοήθεια των Σπαρτῶν του ὁ Κάδμος ἔχτισε τή θηβαϊκή Ἀκρόπολη, πού πρὸς τιμή του ὀνομάστηκε Καδμεῖα,καί ἀφοῦ μυήθηκε στὰ μυστήρια πού ὁ Ζεύς εἶχε διδάξει στὸν Ιασίονα,παντρεύτηκε την Ἁρμονία, κόρη της Ἀφροδίτης καί του Ἄρη ἤ μερικοί λένε ὅτι ἡ Ἀθηνᾶ του εἶχε δώσει την Ἁρμονία ὅταν ὁ Κάδμος ἐπισκέφτηκε τή Σαμοθράκη.

Οἱ γάμοι της Ἁρμονίας καί του Κάδμου ἔγιναν στὴ Σαμοθράκη με τις ἴδιες συνθῆκες με τις ὁποῖες ἔγιναν καί στὴ θηβαϊκή παράδοση. Διηγοῦνταν ἀκόμα πώς ὁ Κάδμος εἶχε κλέψει την Ἁρμονία με τή βοήθεια της Ἀθηνᾶς

Στοὺς γάμους της Ἁρμονίας ἦταν παρόντες ὅλοι οἱ θεοί καί οἱ θεές, ποῦ κατέβηκαν ἀπό την κορυφή του Ὀλύμπου, με πλούσια καί θαυμαστά δῶρα, ἐνῶ οι Μούσες τραγούδησαν τον ὕμνο του Ὑμεναίου Ἔφεραν δῶρα, ἀπό τα ὁποῖα τα πιό φημισμένα ἦταν ἕνας πέπλος καί ἕνα περιδέραιο.